VÍ DỤ

VD1: Công ty mẹ bán một phần vốn đầu tư vào công ty con để trở thành
nhà đầu tư có ảnh hưởng đáng kể:
Đơn vị tính: 1.000VNĐ
- Ngày 20/3/20X1, Công ty X góp vốn vào công ty A bằng tiền gửi ngân hàng
với số vốn đầu tư là 9.000.000, tương ứng với 60% quyền biểu quyết của công
ty A.
- Ngày 7/12/20X1, Công ty X chuyển nhượng 20% phần vốn đầu tư của mình
tại công ty A cho công ty M với giá bán được thoả thuận là 3.500.000, đã thu
bằng TGNH.
* ĐỊNH KHOẢN:
- 20/3/20X1:
Nợ TK 221 (Công ty A) 9.000.000
Có TK 112 9.000.000
- 7/12/20X1:
+ Khi bán 20% quyền biểu quyết:
Tỷ lệ quyền biểu quyết của công ty X trong công ty A sau khi chuyển nhượng:
60% - 20% = 40%
=> Công ty P trở thành nhà đầu tư có ảnh hưởng đáng kể của công ty A
Nợ TK 112 3.500.000
Có TK 221 (Công ty A) 3.000.000
Có TK 515 500.000
+ Chuyển giá trị đầu tư:
Số vốn còn lại ở công ty A mà công ty X còn nắm giữ là:
9.000.000 – 3.000.000 = 6.000.000
Nợ TK 222 (Công ty A) 6.000.000
Có TK 221 (Công ty A) 6.000.000
VD2: Công ty đang là nhà đầu tư có ảnh hưởng đáng kể mua thêm quyền
biểu quyết để trở thành nhà đầu tư có quyền kiểm soát (Công ty mẹ):
Đơn vị tính: 1.000VNĐ
- Ngày 15/3/20X3, Công ty P mua 400.000 cổ phiếu thường của công ty C
(Mệnh giá: 15/CP; Giá mua: 25/CP) với tỷ lệ biểu quyết là 45% bằng TGNH.
- Ngày 28/11/20X3, Công ty P đầu tư thêm 150.000 cổ phiếu vào công ty C
(Mệnh giá: 15/CP; Giá mua: 25/CP) tương ứng với 15% quyền biểu quyết bằng
TGNH.
* ĐỊNH KHOẢN:
- 15/3/20X3:
Nợ TK 222 (Công ty C) 10.000.000 = 400.000 x 25
Có TK 112 10.000.000
- 28/11/20X3:
+ Khi mua thêm 15% quyền biểu quyết:
Tỷ lệ quyền biểu quyết của công ty P trong công ty C sau khi đầu tư thêm là:
45% + 15% = 60%
=> Công ty P trở thành công ty mẹ của công ty C
Nợ TK 221 (Công ty C) 13.750.000 = (400.000 + 150.000) x 25
Có TK 222 (Công ty C) 10.000.000 = 400.000 x 25
Có TK 112 3.750.000 = 150.000 x 25

VD3: Bán BĐS đầu tư không qua quá trình nâng cấp cải tạo trước khi bán
có phát sinh chi phí bán BĐS (Chi phí môi giới):
Đơn vị tính: 1.000VNĐ
Vì không sử dụng hết không gian của tòa nhà nên công ty A quyết định bán tòa
nhà không qua quá trình nâng cấp và cải tạo với giá bán là 35.000.000, thuế
GTGT 10% cho doanh nghiệp Q. Khi bán BĐS, công ty đã phải trả 50.000 chi
phí môi giới bằng tiền mặt. BĐS đầu tư có nguyên giá là 38.000.000, đã khấu
hao 8.000.000. Doanh nghiệp Q đã giao dịch thành công.
* ĐỊNH KHOẢN:
- Giảm BĐS đầu tư:
Nợ TK 632 30.000.000
Nợ TK 2147 8.000.000
Có TK 217 38.000.000
- Doanh thu:
Nợ TK 131 38.500.000
Có TK 511 35.000.000
Có TK 3331 3.500.000 = 35.000.000 x 10%
- Chi phí bán BĐS đầu tư:
Nợ TK 632 50.000
Có TK 111 50.000

VD4: Mua lại TSCĐ thuê tài chính khi kết thúc thời hạn thuê:
Công ty G thuê máy móc thiết bị Y với thời hạn 7 năm. Giá trị thuê mua ban
đầu của máy móc là 800.000. Giá trị còn lại khi kết thúc hợp đồng thuê là
600.000. Hết thời hạn thuê công ty G đã mua lại thiết bị Y với số tiền là
550.000.
* ĐỊNH KHOẢN:
- Chuyển nguyên giá:
Nợ TK 211 550.000
Có TK 212 550.000
- Chuyển hao mòn:
Nợ TK 2142 600.000
Có TK 2141 600.000
VD5: Minh họa trình tự bán chứng khoán kinh doanh có giá bán cao hơn
giá trị ghi sổ, có chi phí phát sinh:
Đơn vị tính: 1.000VNĐ
Có tài liệu về hoạt động sản xuât kinh doanh của công ty K như sau:
- Ngày 1/2/20X2: TK 121: 200.000
(Chi tiết: 10.000 cổ phiếu của công ty S với giá gốc 200.000)
- Ngày 28/12/20X2: Nhận được giấy báo có về tiền bán 10.000 cp của công ty N,
giá bán 25/CP, chi phí môi giới là 200 đã chi bằng TGNH.
* ĐỊNH KHOẢN:
- Bán chứng khoán kinh doanh:
Nợ TK 112 250.000 = 10.000 x 25
Có TK 121 200.000
Có TK 515 50.000 = 10.000 x (25 – 20)
- Chi phí:
Nợ TK 635 200
Có TK 112 200

VD6: Minh họa trình tự bán chứng khoán kinh doanh có giá bán thấp hơn
giá trị ghi sổ, có chi phí phát sinh:
Đơn vị tính: 1.000VNĐ
Có tài liệu về hoạt động sản xuât kinh doanh của công ty K như sau:
- Ngày 1/2/20X2: TK 121: 800.000
(Chi tiết: 24.000 cổ phiếu của công ty H với giá gốc 600.000)
- Ngày 20/12/20X2: Nhận được giấy báo có về tiền bán 24.000 CP của cty H, giá
bán 23/CP, chi phí môi giới là 300 đã chi bằng tiền mặt.
* ĐỊNH KHOẢN:
- Bán chứng khoán kinh doanh:
 Nợ TK 112 552.000 = 24.000 x 23
Nợ TK 635 48.000 = 24.000 x (25 – 23)
Có TK 121 600.000
- Chi phí:
Nợ TK 635 300
Có TK 111 300