3

Araling Panlipunan
Ikatlong Markahan – Modyul 7:
Paghatag Importansya sa Kultura sang
mga Probinsya sa Rehiyon

REHIYON VI –VISAYAS NAKATUNGDAN GINAPANAG-IYAHAN SANG GOB

WALA GINABALIGY

Araling Panlipunan – Ikatlong Baitang

Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 7: Paghatag importansya sa Kultura sang mga Probinsya
sa Rehiyon
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Rehiyon VI- Kanlurang Bisayas

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Vilma C. Eulalio
Editor: Joshua A. Garingo Analee A. Magallanes Jocelyn D. Sunsona
Tagasuri: Jocelyn D. Sunsona
Tagaguhit:
Tagalapat: Jackielyn Cabangal Lourdes Eleanor Miranda
Tagapamahala: Ma. Gemma M. Ledesma
Elena Gonzaga
Donald Genine
Mary Hazel Vivien Pineda
Marvic S. Martirez
Jocelyn D. Sunsona
Analee A. Magallanes

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Region VI

Office Address: Duran Street, Iloilo City, 5000

Telephone Nos.: (033) 509-7653 (033)336-2816
E-mail Address: region6@deped.gov,ph
Website: region6.deped,gov.ph .
 3

Araling Panlipunan
Ikatlong Markahan – Modyul:7
Paghatag Importansya sa Kultura sang
mga Probinsya sa Rehiyon
Pauna
Para sa mga manunudlo/manugpatigayon:
Malipayon nga pagbaton sang tulun-an sa Araling Panlipunan sang
Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul 8: Paghatag Importansya sa Kultura
sang mga Probinsya sang Rehiyon.
Sa pagbuligay sang mga edukador halin sa publiko kag pribado nga
institusyon, gindihon, ginpasanyog kag tul-id nga gintun-an ang modyul nga ini
para giyahan ka, ang mga manunudlo ukon manugpatigayon agud mabuligan
nga maangkon sang mga bumulutho ang pagsulundan sa Kurikulum sang K to
12 samtang ginaatubang nila sing madinalag-on ang mga pagpanghangkat sa ila
kaugalingon, sang sosyudad kag sang pang-ekonomiko nga pagtilaw sa ila
pagtuon.
Ginalauman nga ang bulig nga ini sa ila pagtuon, makaubay sa mga
bumulutho sa pagtuon nga may paggiya kag makinaugalingon. Katuyuan man
sini nga mabuligan sila nga maangkon ang mga kasampaton sa ika-21 nga siglo
samtang padayon nga ginahatagan sang pagtamod ang ila kinahanglanon kag
kahimtangan.
Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga materyal sa una
nga teksto:

Tugon para sa Manugpatigayon

Ini nagaunud sang pahanumdum, bulig ukon estratehiya nga
magamit sa paggiya sa mga bumulutho.

Bilang manugpatigayon, ginalauman nga mahatagan mo sang ideya ang mga

bumulutho kon paano gamiton ini nga modyul. Kinahanglan man sia giyahan
kag ilista ang iya pag-umwad samtang padayon nga ginadumalahan ang iya
pagtuon. Ginalauman halin sa imo nga mas mo pa nga maganyat kag magiyahan
sia samtang ginaobra ang mga hilikuton sa sulod sini nga modyul.

ii
Pauna
Para sa mga bumulutho
Malipayon nga pagbaton sang tulun-an sa Araling Panlipunan 3 sang
Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa leksyon nga Paghatag
importansya sa Kapareho kag Kinalain sang Kultura sang mga Probinsya sa
Rehiyon
Ang modyul nga ini ginhimo bilang sabat sa imo kinahanglanon.
Katuyuan sini nga mabuligan ka sa imo pagtuon samtang wala ka sa sulod sang
hulot-klasehan. Ginalauman man nga mahatagan ka sang mabungahon nga
oportunidad sa pagtuon.
May mga parte kag icon ang modyul nga dapat mo maintindihan.

Hibalu-a Ini Sa parte nga ini, mahibaluan moa ng mga

dapat mo nga matun-an sa modyul

Tinguha-I Ini Sa pagtilaw nga ini, matakos kon ano ang

nahibaluan mo sa leksyon sang modyul.
Kon nakuha moa ng tanan nga husto nga
sabat (100%), pwede mo laktawan ang
parte nga ini sa modyul.

Balikan Mo Sa sini nga bahin sang modyul pagatakson

kon bala nakadumdum ka pa sang natapos
na nga leksyon (review)kay may
kaangtanan ukon koneksyon ini sa bag-o
nga leksyon nga pagatunan

iii
Diskubreha Sa sini nga bahin sang modyul, ang bag-o
nga pagtulun -an igahatag sa nanari-sari
nga pamaagi pareho sang isa ka istorya,
pagkanta, binalaybay, problema kag
sitwasyon.

Usisaa Sa seksyon nga ini hatagan ka sang malip-

ot nga pagpaathag parte sa
leksyon.Katuyuan sini nga mabuligan ka
nga maintindihan ang bag-o nga konsepto
kag mga kasampaton

Paghanas Ginabug-usan ini sang mga hilikuton nga

may paggiya kag makinaugalingon para
mas mapabakod ang imo paghangop kag
pagkasampaton sa leksyon. Pwede mo
malantaw kon husto an gang imo mga
sabat sa hilikuton nga ini gamit ang
talamdan sang husto nga sabat sa
pinakaulihi nga parte sang modyul.

Tandaan Sa bahin nga ini may mga pamangkot

ukon may mga kinahanglan pun-an nga
blangko nga kurit sa mga dinalan ukon
parapo para ma proseso kon ano ang
nahibaluan mon a sa leksyon nga ini.

Himua Ini Ginaundan ini sang mga hilikuton nga

makabulig sa imo para magamit ang bag-o
nga ihibalo o kasampaton sa matuod nga
sitwasyon sa kabuhi

iv
 Pagtilaw sa imo ihibalo Mga hilikuton nga ang katuyuan amo ang
mahibaluan ang lebel sang imo ihibalo sa
imo natun-an nga kompetensi.

Sa bahin nga ini may bag o nga hilikuton

Dugang nga Hilikuton nga ihatag sa imo para mapasanyog ang
imo ihibalo o kasampaton sa imo natun-an
nga leksyon

Susi sa Pagwawasto Mabal an mo ang mga sabat sa mga

ulubrahon diri sa modyul.

Sa katapusan sini nga modyul makita mo man ang :

Diri makit-an kag nakalista ang mga

Mga Ginbasehan ginkuhaan/ ginbasihan sang mga
impormasyon para mahimo kag
makumpleto ang dapat sang sulod diri.

Ang mga masunod ang dapat tandaan sa paggamit sang modyul nga ini:
1. Gamiton ang modyul nga ini nga may pag-amlig. Indi paghigkuan, kurisan
kag indi pwede sulatan sa bisan diin nga parte sini. Mag-usar lang sang lain
nga papel ukon test notebook sa pagsabat sa tanan nga mga buluhaton.
2. Indi ka gid malipat magsabat sang ara sa “Tinguha-i” nga bahin antes ka
magsaylo sa masunod nga mga buluhaton nga naplastar sa modyul nga ini.
3. Basaha sang maayo ang mga direksyon antes sabtan ang mga pamangkot sa
tagsa ka pagtilaw ukon buluhaton.
4. Mangin seryuso sa pagsabat sa mga buluhaton kag amo man sa ti-on sang
paghatag sang husto nga sabat sa mga pamangkot.
5. Tapuson anay ang ginasabtan nga hilikuton antes magkadto sa sunod nga
buluhaton.
6. Ibalik ang modyul nga ini sa imo manunudlo pagkatapos mo sabat sang
tanan nga mga hilikuton.

v
 Kon nabudlayan ka sa pagsabat sang mga hilikuton sa modyul nga ini,
indi ka magkahuya ukon magduha-duha sa pagpangayo sang bulig sa imo
manunudlo ukon sa imo ginikanan, utod, magulang ukon bisan sin-o sa inyo
balay nga magagiya sa imo. Panumdumon mo lang permi nga wala ka
nagaisahanon. Nagalaum gid kami, nga paagi sa sini nga modyul
maeksperyensyahan mo ang mapinuslanon nga ihibalo kag makakuha ka sang
madalom nga pag-intindi suno sa kompetensi. Indi ka magkabalaka masarangan
mo ini.

vi
 Hibalua ini

Isa ka malipayon nga pag-abi-abi sa ikatatlo nga halintang sa pagtuon

sang Araling Panlipunan paagi sa Alternative Delivery Mode (ADM) Self
Learning Module. Sang ara ka sa Grade Two, natun-an mo ang mga bagay
nahanungod sa imo palibot. Subong, madugangan ang imo nahibaluan kay
pagatun-an mo ang mga simbolo ukon tanda sa mapa. Ang modyul nga ini
makabulig sa imo para makilal-an ang mga nagakalainlain nga lugar, mga
porma sang duta kag tubig sang aton rehiyon sa bulig sang mga simbolo nga
makit-an sa mapa. Importante nga mabal-an ang mga simbolo nga gingamit sa
mapa para mapadali ang pagtultol sang mga lugar nga gusto mo makadtuan
ukon makilala.

Handa ka na bala? Dali na padulong sa dalan pakadto sa kaalam! Sa modyul

nga ini, ginalauman nga imo:

1. Makahambal sang pila ka mga sining pareho sang saot, ambahanon,

binalaybay kag iban pa.

2.Makahatag sang mga paagi para mahatagan importansya kag mapauswag ang
mga sining nga halin sa kada probinsya.

1
 Tinguha-i

Pili-a ang letra nga may insakto nga sabat kag isulat sa imo papel

1. Isa ini ka saot nga nagapakilala sa rehiyon nga manggaranon sa kultura kag
tradisyon sang mga taga-Aklan.
A. Tinikling C. Binanog
B. Pahid D. Panulo

2. Ang masunod kaparte sang sining sang aton rehiyon. Sa diin ang indi kaupod
diri ?
A. ambahanon C. pag-obra
B. binalaybay D. saot

3. Sa diin sa masunod ang nagapakita sang importansya sa sining?

A. pagkahuya sa pagsaot sang “folk dance”
B. pagkadlaw sang lenggwahe sang iban
C. pagpakigbahin sa pagpauswag sang sining
D. pagsunod sang sining sang iban nga pungsod

4. Sa sining sang aton rehiyon, ano nga ambahanon ang ginakanta sa pagpatulog
sang lapsag?
A. Iliili Tulog Anay C. Dandansoy
B. Ohoy Alibangbang D. Ahay Kalisud

5. Ang mga _________ ginahiwat para magpasalamat sa mga bugay nga

ginhatag sang Dios.
A. kaadlawan C. hampang
B. programa D. kapistahan

2
 Aralin
Paghatag Importansya sa Kultura sang
1 mga Probinsya sa Rehiyon

Sa leksyon nga ini kilalahon naton ang mga klase sang sining nga
nagpakilala sang aton probinsya kag rehiyon. Hibaluon naton ang mga
binalaybay, saot kag ambahanon nga nagpabantog sang aton probinsya.

Balikan Mo

Basaha sang maayo ang mga ginapahayag

sa kada dinalan. Butangi sang masadya nga nawong
ang blangko kon ang ginapahayag pareho
ang kultura sa kaugalingon nga probinsya, Butangi
naman sang masubo nga nawong kon indi.
Isulat ang imo sabat sa papel.

________ 1. Pagsaulog sang Paskwa kag Bag-ong

Tuig
________ 2. Mga saot kag ambahanon
________ 3. Paghiwat sang mga “religious festival”
________ 4. Maayo nga pag-amuma sa mga bisita
________ 5. Lenggwahe nga ginagamit

3
 Para sa Manugpatigayon
Basahon kag ipaintindi sang maayo sa mga estudyante ang mga
direksiyon sa kada tikang kag buluhaton. Ipahanumdom sa ila ang
paggamit sang lain nga papel para sulatan sang ila sabat sa mga
buluhaton. Tipunon ang tanan nga papel nga may sabat kag mga
proyekto nga nahimo para mahatagan sang nagakaigo nga pagahimuon.

Diskubreha Ini

Saot nga “Pahid” sang Aklan

Ini nga saot nagapamatuod sang manggaranon nga kultura sang Aklan.
Ang saot nga ini nagapakita sang tradisyon nga “gapahid sang tiil antes
magsaka sa balay”.
Sang una ang mga mangunguma nga nagasalig gid sa ulan para sa ila nga
talamnan. Samtang wala pa mag-abot ang ulan, nagahalad sang 9 ka adlaw nga
palangadion o nobena. Sa ikasiam ka adlaw ginahiwat nila ang prusisyon tanda
sang ila himpit nga pagtuo sa Ginoo kag sa ila Mahal nga Patron. Sa pag-abot
sang ulan dako gid ang ila kasadya nga nabatyagan, bilang pasalamat nagahiwat
sila sang dako nga kapistahan kag ginabutang nila sa balay sang ila Hermana
Mayor, ang isponsor sa kahiwatan
Samtang nagaprusisyon sila sa dalanun nangin malunangun ini. Gani
ginapaabot na sang tagbalay nga mahigku kag lunangun ang ila mga tiil. May
trapo nga nagapang-abi-abi kag ang kada tawo nga magasulod nagapamahid gid
sang ila mga tiil para ipakita ang pagkamatinahuron sa tagbalay. Ang mga bisita
nga nagapahid sang ila tiil, pareho lang nga nagahampang, nagahulag pareho
sang pagpusdak sang ila tiil, pagkiay kag paglibot-libot samtang nagatungtong
ang tiil sa trapo sa tempo sang musiko sang rondalya.

4
 Hasta subong “Ang Pahid” nangin bantog sa bug-os nga pungsod Pilipinas
bilang isa ka tradisyunal nga saot nga nagapakita sang pagrespeto sa tagsa-
tagsa, insakto nga etikita, kag pagsugod sang isa ka maayo nga pag-abyanay. Isa
man ini ka parte sang sining nga mapabugal gid naton.

Usisaa

Ginapakita sang mga taga-Rehiyon VI ang mga sining pamaagi sa mga

saot, ambahanon, binalaybay, hampang kag iban pa. Katuyuan sini nga ipakilala
ang tradisyon kag pagkamanggaranon sang aton kultura.
Indi lamang sa mga ambahanon kag saot manggaranon ang kultura sang
Rehiyon VI. Madamo ang mga binalaybay nga nagalaragway sang sining sang
probinsya kon diin ini naghalin. Nagakadapat gid nga hatagan naton sang
importansya ang aton kultura kay ini nagapakita kag nagasaysay sang ka
manggaranon sang aton mga sining kag parte sang aton nagligad.

Paghanas

A. Kopyaha sa imo papel and semantic web kag isulat ang mga nagakalain-lain
nga sining sang mga probinsya nga sakop sang Rehiyon VI.

1. 2.
T

Mga Sining
6. sa Rehiyon 6 3.

5. 4.

5
Kinahanglan nga padayon nga mapauswag ang sining sang kada probinsya.
Mahimo naton ini sa paghatag importansya pinaagi sa pagpakigbahin kag
pagpauswag nga ginahimo sang kaugalingon nga probinsya kag rehiyon
May kaugalingon nga sining nga mapabugal sang kada probinsya.
Halimbawa sang mga sining nga ini amo ang mga saot, ambahanon, binalaybay
kag iban pa.
Para mapauswag ini kag makilal-an sa iban nga lugar nagakadapat
lang nga padayunon kag palapnagon ang mga ini.

Himua Ini

Sabta ini nga pamangkot, isulat ang imo sabat sa papel.

Bilang isa ka bumulutho sa ikatatlo nga halintang, may mahimo ka bala

para mapauswag ang sining sang imo probinsya?

Pagtilaw sa Imo Ihibalo

Isulat ang Tama kon ang dinalan

nagapakita sang paghatag importansya sa
sining kag Indi naman kon wala.

_________ 1. Pagpamati sa sinadto nga

ambahanon nga
ginakanta sa programa
pansining.

_________ 2. Pagpaintiende sa
kahulugan kag ginhalinan sang isa ka
“folk dance” sang inyo probinsya.

_________ 3. Paggamit sang mga

6
produkto nga human sa mga
materyal nga duna sa inyo
probinsya.

_________ 4. Pagkadlaw sa lenggwahe

nga ginahambal sang
imo klasmeyt nga halin sa
kalapit nga pribinsya.

_________ 5. Pagtuga sang gahod kay

indi mo gusto pamatian
ang binalaybay sang mga
nagaintra sa isa ka paindis-indis.

Dugang nga Hilikuton

Magpangita sang bantog nga ambahanon ukon binalaybay kag iban pa
nga klase sang sining. Kopyahon ukon isulat ini sa papel kag isulod sa portfolio.

Talamdan sang husto nga Sabat

7
 Tinguhai Paghanas Pagtilaw sang
Ihibalo
1. B 1. saot
2. C 2. ambahanon 1. Tama
3. C 3. binalaybay 2. Tama
4. A 4. hampang 3. Tama
5. D 4. Indi
Balikan 5. Indi

1.

2.

3.

4.

5.

Mga Ginabasehan
 Araling Panliupunan 3
Kagamitan ng mag-aaral

 http// travelsmart.net/ph/inquirer/issues/jan99/jan21/fea 2.html

8
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph