Fowizm, ekspresjonizm i początki abstrakcji

1905 - Salon Jesienny, określenie fowizm (dzikie bestie)

FOWIZM:
● brak konkretnego programu
● wspólna potrzeba tworzenia malarstwa żywiołowego, o wielkiej ekspresji
● KOLOR JAKO NOŚNIK EKSPRESJI
● można potraktować jako laboratorium formy, dochodzi do radykalnego zerwania z
wcześniejszym myśleniem o malarstwie - jest to pierwszy krok, który będzie podlegał
radykalizacji
● inspiracje postimpresjonizmem i sztuką prymitywną

1901 - retrospektywna wystawa van gogha w paryżu

Matisse:
● żywość barw, deformacje figury ludzkiej
● harmonijna kompozycja o dekoracyjnym charakterze

Andre Derain:
● duże, swobodne plamy koloru
● okres fowistyczny w 1905-1907 wiązał się z odejściem od zasady koloru lokalnego

EKSPRESJONIZM:
● ekspresjonizm uznawany jest za pierwszy
radykalny krok przepracowujący to czym
jest abstrakcja i co ma oznaczać oraz czym
jest reprezentowanie rzeczywistości

● ekspresjoniści nie występowali pod tym nazewnictwem jako grupa programowa

● silny wpływ postimpresjonizmu

początki XX w.: tradycjonalizm i rozproszenie życia artystycznego

Edvard Munch (1863-1944)

● symboliczne, pełne dramatyzmu obrazu
● synteza elementów symbolicznego obrazowania i ekspresji środków formalnych
● uwidocznienie w obrazie tego, czego nie sposób objąć zmysłami
● płytka perspektywa, podkreślenie frontalności pierwszego planu
● wyraźny kontur

Die Brucke: uczestników nie wiązały ścisłe założenia programowe, występowali jedynie
razem pod hasłami rewolucyjności i buntu, idea wspólnej pracy, niezgoda na zastane układy
i normy. Tematyka obrazów: portrety, pejzaże, akty. Eksponowanie pierwszego planu,
płaskość. Pojawiają się nowe tematy: wyobrażenia ulic miasta, sceny z nocnych lokali itd.
LUDWIG KIRCHNER, Ulica, Drezno, 1908 r./Ulica, Berlin, 1913
EMIL NOLDE
● Ostatnia wieczerza
● Zesłanie ducha świętego

lata 1910-12 - zmiana stylistyki, nacisk na modelowanie, plamy barwne, akcentowanie

krawędzi płaszczyzn.

OSKAR KOKOSCHKA
● Sąd Parysa, 1912
● intensywne, gorączkowe portrety wydobywające psychologiczny wizerunek modela

Der Blaue Reiter: brak określonego programu, pokazanie jak wewnętrzne pragnienie
artystów realizuje się na różne sposoby. Duchowe i intelektualne podejście do sztuki.
FRANZ MARC, Żółta krowa, 1911/Lisy, 1913/Błękitny koń, 1911

Kandinsky:
● specyficzna orientalna symbolika, ornamentalność i dekoracyjność
● żywa i ostra kolorystyka
● początki malarstwa: fantastyczny świat baśniowych miast
● 1906-1910 - dążenie do abstrakcji, figury rozdzielają się na plamy, amorficzne,
związane z tłem
● 1910 - pierwsze prace abstrakcyjne (próba ukazania ponadmaterialnego wymiaru
rzeczywistości)
● Kandinsky tworzy trzy rodzaje malarstwa abstrakcyjnego: impresję, improwizację i
kompozycję.
● Impresja to prace, które zachowują związek z zewnętrzną rzeczywistością,
improwizacje są dziełami, które za podstawę mają wrażenia wewnętrzne.
Kompozycje to prace podlegające pełnej systematyzacji i opracowaniu.

W twórczości tych dwóch grup widzimy, że abstrakcja jest empatią.

Żeby być zaangażowanym w świat społeczny, polityczny nie musimy go przedstawiać w
formie figuralnej/reprezentującej, abstrakcja może wyrażać empatię i osadzać się w
rzeczywistości.

Późniejszy rozwój ekspresjonizmu niemieckiego to m.in. Der Sturm, czyli czasopismo

założone w 1910 r.
W 1912 r. otwarta została w Berlinie galeria Der Sturm ukazująca wszystkie radykalne
przemiany dokonujące się w sztuce.

Po dojściu do władzy nazistów sztuka ekspresjonistyczna kojarzyła się ze zwyrodnieniem,

dzieła zostały skonfiskowane.