Ang opisyal na Pahayagan ng Mataas na Paaralan ng E.
G Montilla
Sandy Bolitin
H umigit-
kumulang 300 sa mga resi-
dente ng Barangay E.G. Montil-
la ang nabigyan ng libreng ser-
bisyong pangkalusugan ng Lo-
cal Government Unit (LGU) sa
lungsod ng Las Nieves sa naga-
nap na Las Nieves Cares Com-
munity Immersion- Serbisyo
Caravan 2022 nitong Nobyem-
bre 23, 2022.
Upang pagtuunan ang
kalusugan ng mga mamayan,
ang nasabing aktibidab ay isang
programa ng Municipal Peace
and Order Council sa Las Nieves
na pinangunahan ni Mayor Karen
Rosales.
“Dako akong pasalamat
nga naay nahitabong libreng ser-
bisyo diria sa atong barangay.
Isa gyud ko sa nahatagan niini
ug benepisyo. Salamat kaayo
Mayor Karen sa pag pangga kan-
amo.” Ito ang sinabi ni Erlinda
Numeron, residente ng E.G.
Montilla, sa mismong araw ng
Community Immersion-Serbisyo
Caravan.
“Bisan paman sa kaulan
sa panahon, sa katas sa pila isa
gyud ko sa naka avail sa libreng
check-up ug nalibre pa gyud ko
ug eye glass. Isip usa ka mag-
tutudlo, importanta gyud kayo
ang maong eye glass para nako.”
Mapasalamaton gyud
kaayo ko ani nga programa,”
saad ni Shenalie Buslon, isang
pampublikong guro sa nasabing
barangay.
Ang nasabing aktibidad
ay alinsunod sa Executive Order
No. 70, series 2018 sa
pagpapatupad ng whole of Na-
tion Approach para wakasan na
ang local communist arm conflict.
ng libreng gamot na
pinangunahan ni Doc. Rose Ma-
rie Ruelan.
PAGSISIYASAT
PULIS
GURO
LGU Medical Mission, pinilahan at dinagsa ng mga mamamayan
Isa ang Rural Health Unit sa
katuwang ng LGU sa pagbib-
igay ng libreng health check-
up, bakuna, dental check-up,
pre-natal, tuli at maging pag-
bibigay ng libreng gamut na
pinangunahan ni Doc Rose
Marie Ruelan.
Kasama rin nila si Doc Joseph
Lawrence Jamora at mga
kasamahan nito sa Jamora Op-
tical Clinic na tumulong para
sa libreng check-up sa mata at
nagbigay rin ng libreng eye
glasses.
Nagbigay din ng libreng
serbisyo ang Legal team ng
Public Attorney’s Office-
Cabdbaran City Branch na
pinangunahan ni attorney Hec-
tor Christopher m. Salise Jr.
Libreng gupit naman ang
handog ng Charlie Company,
sa 23rd lB na pinangunahan ni
Lt. Bench Kevin Ormilla.
Libre rin ang application
para sa birth certificate regis-
tration at maging sa application
sa pagpapakasal hatid ng Lo-
cal Civil Registrar. Nagbigay
ENHENYERO HINDI PA ALAM
pany nga inuluhan ni PLt Allan
Rey F. Daag.
Nagbigay ng mainit na
rin ang Assesor; Office ng Tax
suporta sa pakikilahok sa nasa-
Declaration sa tulong ng Munici-
bing programang sina Vice
pal Treasure’s Office. Hindi rin
mayor Vergilio Escasinas Jr., ex
nagpahuli ang Department of
mayor at kasalukuyang Councilor
Trade and Insdustry sa pag-
ng lungsod ng Las Nieves si
tulong kung paano ang tamang
Hon.Avelina S. Rosales at iba
proseso sa pagkuha ng busi-
pang miyembro ng Sangguniang
ness permit.
Bayan.
Isa ring pribadong grupo
“Dako gayod akong
ang nagbigay ng tulong sa pa-
pasalamat kang Mayor Karen
mamagitan ng pagproseso ng
Rosales nga mianhi gyud siya
kanilang driver’s license at mag-
diri sa E.G. Montilla para sa pag-
ing sa rehistro ng motor
dala ani nga mga serbisyo”, ito
pinangunahan ito ng Shilo Arpra
ang nagging mensahi ng Punong
Technical School, katuwang na-
Barangay Hon. Isaac Redoble.
man nila nag LTO dito.
“Kani among pagpaning-
Nagbigay din ng libreng
kamot para kini sa inyo mga ka-
assistance ang School Security
tawhan sa Las Nieves.
System, Pag-ibig at National
Nanghinaot ako nga padayon na
Bureau of Investigation.
gyud nga mawagtang sa atong
Dumalo at sumuporta rin lugar ang walhong grupo pinaagi
ang Fire Protection Las Nieves sa atong pagtinabangay”, ito ang
na pinangunahan ni Municipal naging mensahi ni Mayor Karen.
Fire Marshall SFO3 Ariel
Magpapatuloy ang Las
Goloran at Mnicipal Police Force Nieves Cares Community Immer-
na pinanguluhan ni PLt. Aurel
sion-Serbisyo Caravan 2022
Lumasag; ug PNP Gorilla Com hanggang sa katapusan ng bu-
wan ng Nobyembre.
PAGBOBOTOHAN :
MAGKOKOLEHIYO
WALANG PLANO PU-
MASOK SA KOLEHIYO

GRADE -12 ONYX SUMAILALIM SA DALAWANG ARAW NA BAKBABAKAN SA NAT
G
amit ang
lapis bilang
sandata,
matagumpay na nairaos ang
dalawang araw na pagsusulit
sa lahat ng Grade 12 students
ng Mataas na Paaralan ng
E.G. Montilla sa naganap na
National Achievement Test
(NAT) na pinangasiwaan ng
Department of Education
Sandy Bolitin
Pinangunahan ng
Young Agusan Del Norte Emer-
gency Response Team
(ADNERT) ang paglahok sa
naganap na Fire Drill sa
Mataas na Paaralan ng E.G.
Montilla, nitong Disyembre 11,
2022.
Sa pangunguna ng
Young-ADNERT adviser na si
Ma’am Mila Torres, tagumpay
na naisagawa ang fire drill sa
nasabing paaralan.
Matatandaang inatasan
ng Department of education
(DepEd) ang mga pampub-
likong paaralan na magdaos ng
mga “unannounced earthquake
at fire drills”.
Pinangunahan ni
Gng.Balacuit, superbisor ng
ikalawang distrito ng Las
Nieves ang pangangasiwa
sa nasabing NAT.
Hindi lang mainit na
suporta ang binigay nito
kundi nagpabaon din ito ng
mga motibasyon para sa
mga mag-aaral bago pa
sumabak sa pagsusulit.
“Prepare yourself and
do your best. Basta Agusan
Layunin nitong matiyak ang ka-
handaan ng mga estudyante at
mga school personnel sakaling
magkaroon ng sunog o lindol sa
mga paaralan.
Naging aktibo naman
ang mga mag-aaral at maging
mga guro sa paglahok sa nasa-
bing fire drills.
“Mukhang totoong may
sunog kung titingnan ang mga
bata habang ito ay dahan dahan
lumabas sa kanilang silid aralan.
Masaya ako sa naging resulta
ng fire drill. Makikita mo talaga
kung gaano kahanda ang mga
bata pagdating sa sakuna”, pa-
hayag ni Ma’am Torres.
Ivan Catigon
del Norte, Abante!’ pahayag
pa niya.
Dalawang guro pa ang
pinadala galing Mat-I Nation-
al High School na sina
Ma’am Dapar at Ma’am Si-
lao upang tumulong manga-
siwa at mas
lalong mapaigting ang
pagbantay sa NAT. Todo su-
porta naman ang adviser ng
Grade-12 Onyx na si Ma’am
Yonson sa una at ikalawang
araw na bakbakan ng
kanyang mga mag-aaral.
Hindi naging madali
para sa mga mag-aaral, mga
guro at maging kawani ng
DepEd ang paghahanda para
sa NAT. Matinding pagsasa-
nay, pag-oorganisa, at
disiplina ang kanilang pi-
nuhunan para dito.
Hindi madali ang ex-
am, pero sa awa ng Diyos
natapos ko rin. Sana pumasa
ako!” ito nalang ang sambit
ng isang Grade-12 student
2
na si IC.
“Sa unang basa ko pa
lang, nahirapan na talaga
ako. Hindi ko alam kung ano
ang magiging resulta.
“ Sana naman pumasa” aniya
pa ng isang mag-aaral.
Ipinaabot ng punong
guro ng EGMNHS ang
kanyang labis na pasasala-
mat sa mga mag-aaral at
mga guro sa suporta simula
unang araw palang ng review
sa NAT.
“Natapos din ang dala-
wang araw na laban. Marami
pang darating sa mga
susunod na araw. Sa ngayon
ipapaabot ko muna ang aking
taos pusong pasasalamat sa
inyong walang sawang su-
porta at kooperasyon” bu-
lalas pa nito.
 3

YOUNG JOURNALISTS, COACHES KUMASA SA MEDICAL CHECK-UP

Sandy Bolitin
Kinakailangan maka
secure ng Medical
Bilang pa- Certificate ang mga
ghahanda para sa nala- bata at guro para
lapit na Division Schools masiguro ang kalig-
Press Conference tasan nila at para-
(DSPC), young journal- walang magiging aber-
ists maging ang mga ya sa darating nitong
coach nito sumailalaim kompetisyon
sa Medical Check-up na Saktong alas
ginanap sa Mat-I Central 10 ng umaga nakarat-
Elementary School Multi- ing ang mga journal-
Purpose Hall sa unang ists at coach sa nasa-
araw ng Pebrero. bing lugar na
Upang masiguro pangyayarihan ng
ang kalusugan ng mga check-up.
partisipante at guro na Pinangunahan
sasali sa DSPC, siniguro ng District Nurse na si
ng E.G. MNHS na pu-
RN Daisy Berro ang
munta at ipa konsulta sa
“ Hindi lang balita ang dapat tutukan, pati na rin ang medical check-up ang pag konsulta sa mga
mag-aaral at guro.
kalusugan. “ mga sasali sa nasabing
patimpalak. .
Kinuhaan ng tim-
bang (Kg), height (cm),
temperatura at Blood
Pressure ang bawat
partisipante. Hindi rin
nagpa awat ang mga
coach sa pag siguro ng
kanilang kalusugan.
“You are fit and
qualified to join DSPC
2023’’, masayang anun-
siyo ng District Nurse sa
lahat ng journalist at
coach ng EGMNHS.
“Hindi lang dapat
balita ang tutukan, pati na
rin dapat ang ating ka-
lusugan” ito ang naging
pahayag ng School Paper
Adviser ng E.G. MNHS
matapos ang
matagumpay na medical
check-up.

LGU, RHU, EGMNHS KATUWANG Induction Program, Oath Taking Ceremony

’22 Matagumpay na Naidaos
SA PANGANGALAGA NG KALUSUGAN Ivan Catigon

Ivan Catigon

Bilang “Wala man diay

pag
iwas sa
sakit
na Covid-19, Local Gov-
ernment Unit (LGU), Ru-
ral Health Unit (RHU) sa
lungsod ng Las Nieves
ay nagkaisang inilunsad
ang libreng bakuna para
sa mag-aaral at guro ng
Mataas na Paaralan ng
E.G. Montilla nitong
Disyembre 19, 2022.
Sinimulan ang
nasabing aktibidad sa
maikling oryentasyon
tungkol sa Covid-19 at
kung ano ang mga
benepisyo ng pagbaba-
kunaa.
Pinangunahan ni
RM. Robina O. Cultura
ang pangngasiwa sa
libreng vaccination.
“Dugay na gyud
ko gusto magpa vac-
cine, pero naa koy ka-
hadlok. Maayo gani kay
karon gi conquer na
gyud naku akong ka-
hadlok. Prevention is
better than cure after
all”, sabi ni Jenerose
Lucernas, isang mag-
aaral ng E.G.MNHS.
sakit ang pag tusok sa
vaccine. Unta wala koy
laen bation sa lawas
after pila ka adlaw”,
saad ng isang mag-
aaral na si Justine.
Mayroon din
silang available vac-
cine para sa second
dose, at maging sa
booster shot. Taas noong
Hindi naman itinaasng mga bagong
nagpa tumpik-tumpik hirang na opisyales ng
sa pagpa bakuna ang E. G Montilla National
ilan sa mga guro ng
High School ang kanil-
EGMNHS. ang kaliwang kamay ha-
“Nagpadool na bang pormal na
gyud ang vaccine diri nanumpa sa harapan ng
sa school, di na gyud mga panauhin, mag-
ko mahago ug aaral, mga guro at mag-
ing sa opisyales ng Ba-
pinilahay nga arang
rangay E. G Montilla sa
taasa para sa akong
booster shot”, sabi ni ginanap na Induction
Ma’am Jielou na isang Program sa E. G Montil-
la National High School
guro sa mismong paar-
nitong Oktubre 28, 2022
alan.
sa E. G Montilla covered
Namigay din
court.
sila ng libreng school
“ Pagkakaisa” ito
supplies, at food packs
ang naging tema sa
para sa mga mag-aaral
nasabing programa.
na nagpa bakuna.
Bilang pagsuporta sa
isinagawang induction,
pinangunahan ni
Ginoong Minggo, PTA
President ng EGMNHS
ang pambungad
palatuntunan.
ng tudyanteng kalaunan ay
mag-aangat at maipagma-
malaki ng lungsod ng Las
Dumalo din sa Nieves” saad ni Hon. Mon-
palatuntunan si Hon. tilla.
Gloria Montilla, Komite
ng Edukasyon sa mis- Hindi naman
mong barangay kung nagpatinag ang mga mag-
saan nagbigay din ito ng aaral sa pagpapakita at
mensahi at binigyang pagbabahagi ng kanilang
diin nito ang kahala- mga talent. Kabilang na
gahan ng pagkakaisa at
dito ang pagsasayaw, pag
pagtutulungan ng mga
-awit maging sa sinalitang
opisyales, mga guro
mga mag-aaral at mag- mga tula hindi rin pinal-
ing ang tulong ng ga agpas.
magulang upang mas
“Lubos kung
mapaunlad at mapagan-
ipinagpasalamat ang in-
da ang kalidad ng
yong pagdalo at pagsupor-
edukasyon ng isang
ta sa ating Induction pro-
eskwelahan.
gram. Malugod na pagbati
“Nararapat
para sa mga bagong opis-
lamang na pagtuunan
yales ng ating paaralan.
ng pansin ang mga
Tunay nga at ang pagka-
Gawain na maka-
kaisa ang susi ng
pagpaganda pa sa
tagumpay”, pangwakas na
kalikalidad ng edukasy-
mensahe na ipinabatid ng
on dahil dito nagmumula
punongguro na si Ginoong
at nahuhubog ang talino
Julito.
at talento ng mga es-
 4

Sandy Bolitin

Jose Vincent, mala katunggaling si Salvador na

bato ang mga kamao loob ng
ring matapos mapili sa naga-
nap na Municipal Sport Selec-
tion Meet sa larong boxing
Bantamweight Division na
ginanap sa Las Nieves, Enero
30, 2022.
Lakas, determinasyon
at matinding pagsasanay ang
naging puhunan ng 15-year-
old manlalaro ng EGMNHS na
si Gabato upang umarangka-
da sa nalalapit na Division
Sports Meet. Nagpakawala
ito ng malabatong kamao da-
hilan upang mahirapan ang
kalaban.
Kinaya ni Gabato ang
matitinding suntok na tumama
sa kanyang katawan mula sa
. lya ko” wika ni Gabato.
taga Malicato. Ngunit hindi ito
nakayanig sa kanya at pina-
dapo nga nito ang malabato
niyang kamao kay Salvador
dahilan upang hindi ito maka-
porma
Mas naging mainit pa
ang sumunod na mga round sa
naganap na bakbakan ng dala-
wang manlalaro. Hindi maipinta
ang mukha ng mga manonood
sa kaba at sabik nitong na-
raramdaman kung ano ang
pwedeng kahihinatnan ng laro.
Nakaramdam ng kaba si
Gabato ng muntikan itong mat- Tuluyan na ngang pi-
“Salamat Panginoon, sala-
amaan ng right uppercut ng nalunok ni Gabato ng kamao
mat coach, salamat sa lahat ng
kalaban. Dahil sa tulong ng ang kalaban at winakasan na sa
sumusuporta sa akin at higit sa
kanyang mga kumbinasyon at ikatatlong round ang laban.
lahat, maraming salamat sa pami-
mahusay na footwork, nai- Nanalo si Gabato via unanimous
decision.

Thesalonica Mae Noya

Sa unang rack pa lang
Naging kapanapanabik ang
ginimbal na ni Buslon ang pagpasok ng bola. Hindi nga

I
pinamalas ng
manlalarong si Buslon ang
kanyang galing sa pagsung-
kit ng gintong medalya sa
larong billiard sa ginanap na
Municipal Meet sa Distrito
ng Las Nieves.
Nagsisiklab at
nagbabagang pang
kampyunatong laro sa 8-
balls billiard ang ipinatikim
nga manlalarong si Shealtiel
Joell Buslon sa kanyang
katunggali dahilan upang
hindi ito makaiskor .
kalaban sa pagpaulan niya ng
mga magagandang atake at
sunod-sunod naman ang
pagpasok ng bola. Pilit na
umiskor ang kalaban ngunit
hindi ito nakaporma. Nag-
tapos ang unang rack sa is-
kor na 1-0.
second rack nang lalong
pinainit ni Buslon ang laro.
Bakas sa mukha ng man-
niya binigo ang mga man-
onood at humataw nga ito ng
puntos. Tinapos ang second
rack sa puntos na 2-0.
Nakamdam ng kaba ang
kalaban matapos ipinakita ng
manlalaro ng E. G Montilla
NHS ang impresibong atake
nito at tuluyan ng tinuldukan
ang laro sa iskor na 3-0 sa
ikatlo at panghuling rack.
Thank you Lord! Sambit
ni Buslon habang isinabit sa
kanya ang gintong medalya.

MGA KINAHILIGANG LARO NG MGA KABATAAN

 5

Mga Larong Napaglipasan

Na nga Panahon
Christian Jay Alvero

Tangan tangan pa nito ang 25-

Muling pinatunayan ng
batang manlalaro na si Rashel
Mae Quilario ang kanyang hu-
say sa larong taekwondo mata-
pos maiuwi ang ginintoang
medalya sa ginanap na
Taekwondo Tournament 2022
sa Aristocraft Gym, Butuan City,
Disyembre 10, 2022.
Hindi naging madali para
kay Quilario ang naganap na
tunggalian sa sparring event, fin
weight class, female category
laban sa kanyang ka tunggali na
isa ring mag-aaral galing Bue-
navista.
Sa first bout palang ng
laro, ipinatikim na ni Quilario
ang kanyang mala-tigre na
strike at chesnut claw dahilan
upang makapuntos sa kala-
ban. Mababagsik na kamao at
mala-jackiechan ang sipa na
pinakawalan nito na humantong
naman sa sunod-sunod na iskor
sa kanya. Lamang ng 15 puntos
sa unang bout si Quilario sa is-
kor na 28-13.
Nagpatuloy ang laro sa
pangalawa at pang huling bout
nito. Mas lalong naglagablab
ang pwersa na ipinapakita ni
Quilario. Gamit ang palm heel,
maiging denipensahan ni Qui-
lario ang sarili. Mas pinag-igihan
pa nito ang bawat sipa at suntok
dahilan upang di na makaporma
ang kalaban
points lead sa huling krusyal na
sandal sa second bout ng laro.
Naging determinado ang man-
lalaro na maiuwi ang ginto kaya
hindi niya sinayang ang bawat
sandal ng set. Tinapos nga nito
ang laro sa iskor na 42-18.
“Worth it ang anim na
buwang training at pagod, Sala-
mat coach Adrian at hindi mo
ako sinukuan. Salamat, Ma, Pa.
Salamat Lord!”, bulalas nito.
Matatandaang nanalo at
naiuwi rin nito ang dalawang
gold medals matapos manalo
sa Poomsae at Kyurogi event.
Hindi lang isa, kundi tatlong gin-
to nga ang nauwi nito.
Uusad na sa papalapit
na Division Meet ang yellow
belter na si Quilario at siniguro
naman nito na hindi niya pi-
nababayaan ang pag-aaral.
“Dapat may tamang
oras sa laro at tamang oras sa
pag-aaral. Hindi dapat sukuan
ang isa lalo na pag alam mong
importante ang mga ito para
sayo”, dagdag pa ni Quilario.

Thesalonica Mae Noya

hindi man lang binig

yan ng puntos ang
kalaban.
Pagdating sa pan
galawang rack, hindi
nagpahuli ang
manlalarong si Odo.
Hindi niya binigyan
ng kahit maliit na

L
asap ng batang manlalaro
na si Rogelio Odo ang tamis ng tagumpay
matapos ipinalo ang larong nine-balls bil-
liard sa iskor na 3-0 sa ginanap na District
Sports Meet na ginanap sa Pinanaan, Las
Nieves Agusan del Norte, Disyembre 10,
2022.
Hindi sinayang ng manlalarong si
Odo ang bawat sandali ng game,
nagpakita kaagad ito ng kaiga-igayang
galing at husay sa bawat pagsentro niya
sa butas para maipasok ang bola, halos
walang sablay ang bawat tira nito dahilan
upang hindi maka iskor ang kalaban. Na-
tapos ang unang rack na
tsansa ang kalaban
para maka iskor ito. Pilit man
makahabol, bumangon at maka
iskor ang kalaban, wala na tala-
ga ito nakaporma.
Patuloy na nagliliyab ang
galing ng manlalaro, kaya bigong
malamangan si Odo, tinambakan
at mas lalo pa ngang hindi naka-
puntos ang kalaban ito nakapun-
tos.
Tinuldukan nga nito ang laro sa
iskor na 3-0.
Aarangkada na si Odo sa
parating na Division Sports Meet
ngayong taon.

P aano ba ma-
susukat ang pagiging guro?
Nangangailangan ba ito ng
insaktong lugar gaya ng paar-
alan para doon lang magturo?
Ang karununungan at kaala-
man ba ng mga bata sa paar-
alan lang ba natututunan? Di
ba nga sabi ang guro ang
pangalawang magulang?
Bakit ngayon parang may
paglilimita? Pati sa social me-
dia, pag a-accept ng friend
request bawal na?
Isang panibagong utos
mula sa Department of Educa-
tion (DepEd) na nagsasad at
nagbabawal kausapin ang
mga estudyante sa labas ng
eskwelahan, o kahit man lang
sa social media. Ito ay alinsu-
nod sa DepEd Order 49 s.
2022, na pinirmahan ni Bise-
Presidente at kasalukuyang
kalihim ng Edukasyon na si
VP Sarah Duterte para sa
mga guro.
Hindi natin maikakaila
na habang ang mga bata ay
nasa loob ng paaralan, natu-
tuto, nakikinig, nakikipag-
usap, at nakikibahagi sa kanil-
ang talakayan, unti-unti na
ring nasasanay at nagiging
pamilya ang turing sa bawat
isa.
Sa isang silid-aralan
ay mayroong iba’t ibang guro
ang masasaksihan at makasa-
Justine Campos
Ang pagkalulong sa
bisyo, isang bangungot para
sa mga estudyanteng
nangangarap. Isa rin ito sa
mga dahilan kung kaya’t na-
pabayaan na ang pag-aaral
at nawawala na ang tuon sa
minsang may pangarap na
puso.
Barkada, minsan
matalik na kaibigan at kung
minsan sila ang mga taong
magtuturo sa iyo paano mat-
uto sa bisyong ni minsan hin-
di mo sinubukan.
Pagsusugal, pani-
nigarilyo, pag-inom, at mag-
ing paggamit ng bawal na
gamot, ilan lamang ito sa
mga bisyong kinahuhumalin-
gan ng ilan sa mga
kabataan, pati mga
studyante walang ligtas di-
yan.
salamuha. Kalimitan may mga
gurong pumapasok sa silid
upang isalaysay ang kwento ng
kanilang buhay, mayroong kome-
dyanteng guro, at mga gurong
may matataas na pasensya na
nakahiligan ng magbigay gabay
sa mga estudyanteng animoy
nawalan na ng direksyon sa
buhay. Nagkakaroon ng kon-
eksyon sa loob at labas ng paar-
alan. Kapag nagkakasalubong sa
daan may kamustahan. Kapag
may problema ang bata sa ta-
hanan, mga guro iiyak pero tu-
tulong yan.
Kung may paglilimita na
mangyayari, paano mapapaalam
at maipabatid ng guro ang mga
impormasyon sa mga batang
nasa malayong lugar nakatira na
ang nagsisilbing komunikasyon
ay ang ang “Group Chat”? Kung
may paglilimita, paano na maku-
kumusta? Mga batang kulang sa
atensiyon saan na pupunta?
Paaralan hindi naman seven-
eleven na open twenty-four-
seven, di ba?
Pagamit ng teknolohiya at
social media ay magandang
paraan para magpahayag ng im-
pormasyon at mas madaling ma-
tutunan. Paano nalang kung la-
hat ng ito ay bawal na?
Ano pa ang
magkokonekta sa gurong gusto
magturo sa loob
Ayon sa survey, pani-
nigarilyo at pag-inom ang pinaka
unang bisyong kinahuhumalingan
ng mga kabataan. Dahil sa mga
bisyong ito, naapektuhan ng mala-
la ang pag-aaral at performance
ng bata sa skwela.
Hindi naman bago sa atin
ang salitang bisyo at barkada .
Subalit sa panahon ngayon,
naaalarma na ang mga magulang
Leonelyn Gabato
o labas man ng paaralan at sa
mga mag-aaral na gusting mat-
uto saan man sila magtungo?
Alam kong guro ay nanumpa,
para sa propesyon namanata,
pero hindi ba unfair na sa sim-
pleng pag-accept, lisensya
pwedeng mawala? Na ang gu-
ro wala ng ibang iniisip kundi
ang kapakanan ng bata. Kung
saan sila mas lalong malinang,
matuto at maging malaya.
Batid kung marami nar-
ing guro ang naaabuso. Dahil
meron ding mga bata na wala
ng paggalang at pag respeto.
Marahil sa una ay mahirap,
pero para sa akin ito ay isang
hakbang upang mapanatili ang
“Gap” na minsan ng nakalimu-
tan ng mga mag-aaral. Na
kung maka chat sa messenger
at maka comment sa facebook,
parang wala ng pag aalinla-
pati na guro dahil sa walang
kontrol na pag-inom at maging
sa pagpili ng taong kaka-
ibiganin.
Noon, umiinom lang
pag may okasyon, ngayon wa-
la nang pinipiling oras may
klase man o wala. Min-san pu-
mapasok pa sa eskwela na
nakainon. Noon, pili lang ang
barkada, ngayon hindi na
basehan ang “ good influence
6
angan. Hindi alintana kung ito pa
ba ay nararapat, o hindi na
akma. Sa group chat, parang wa-
lang guro na nakikita. Mag si-
send ng anu-ano, patawa-tawa
pa na animo’y sobrang nakakatu-
wa ang kanilang ginagawa. Nag-
titimpi ang guro, magagalit, pero
lahat ng ito ay wala ng epek.
Mga estudyante parang wala
lang, feeling close kay sir at
ma’am.
Marami pang bagay ang dapat
pagtuonan ng pansin, DepEd.
Pero kung ang pag unfriend at
hindi pag accept ng friend re-
quest ang mas nakakabuti at
maging daan para sa ikabubuti
ng bata at paaralan, go tayo di-
yan!
friends” at “bad influence
friends” basta lang may ma-
tawag na kaibigan.
Hindi naba nag-iisip ang
mga mag-aaral ngayon? Hindi
ba nila iniisip ang magiging
kahihinatnan ng sobrang bisyo
at pagbabarkada? Sinasayang
nila ang panahon, pera, ka-
lusugan at higit sa lahat ang
kanilang kinabukasan na sa
halip na ituon ang sarili sa pag-
tulong sa magulang at pag-
igihan pa lalo ang pag-aaral.
Kabataan pa rin kaya ang magi-
ging pag-asa ng bayan?
Mga kabataan na may account ng ibang
ibang social application

A
Justin Campos
ng “pagkakaisa” ay
isang salita ngunit ito
ay napakalaking tulong sa
panahon na ang ating bansa o
ang buong mundo ay naha-
harap sa pagsubok ng pande-
myang tinatawag na COVID-
19 virus. Nakakalungkot isipin
na dahil sa pandemyang
nasaksihan natin, napa-
karaming nagbago at
naapektuhan. Maraming Pilipi-
no ang nawalan ng trabaho,
maraming paaralan ang nag-
sarado, at mas maraming
pamilya ang nagdusa dahil na-
walan sila ng mga mahal sa
buhay. Hindi lang tayo ang
nasubok sa pandemya na ito,
kundi pati na rin ang buong
mundo.
Nakakatakot isipin dahil
ang ekonomiya ay dahang-
dahang bumabagsak pero mas
nakakatakot wariin ay ang
pagsabay ng edukasyon sa
pagbagsak. Dahil sa higit dala-
wang taong sirado ang paar-
alan, maraming mga es-
tudyante ang nalugmok dahil
hindi na makapasok , pinagkai-
tan ng pagkakataon na
makahalubilo sa mga kapwa
etudyante. Sila’y nakakulong
laman sa apat na sulok ng ba-
hay, hindi libro kundi gadget
ang hinahawakan. Kaya hindi
Leonelyn Gabato
M
araming bagay sa
mundo ang nangangailangan ng pan-
sin. Pero bakit ang mga Marites sa
buhay natin nakapansin. Normal ba
ang bagay na ito? Na mas piliin ng iba
pakialaman ang buhay mo? Hindi na-
man masamang ikaw ay pagsabihan
pero bakit sa ibang tao sila dumidi-
retso at hindi sayo?
Masakit malaman ang katoto-
hanan at lalong lalo na ang hindi totoo,
hindi ba? Lalo na pag nang galing ang
salita sa iba. Pero bakit ba tayo naga-
galit kapag buhay natin ang pinag-
uusapan? Dapat maging masaya tayo
dahil nabibigyan natin ng kasiyahan
ang iba.
maikakaila na unti-unting
pagbaksak ng edukasyon da-
hil mas marami ang batang
hindi nakakabasa, dahil mas
inuuna ang solusyon laban
ang pagsubok ng pandemya.
Ang mga mananaliksik , mga
taga gawa ng patakaran at
lipunan ay magkakapareho
na tumatalakay sa sitwasyon
ng New Corona Virus ( COVI-
ID-19) Mga gobyerno ng iba’t
-ibang bansa at mga
pribadong ahensya ay namu-
hunan ng malaking halaga ng
pera para sa pananaliksik, na
nakatuon sa paghahanap ng
potensyal na lunas para sa
virus. Dahil sa pagtutulungan
ng bawat bansa at bagong
sensya madaling madisku-
brehan ang lunas para ma-
Sa pagiging chismosa wala
tayong ligtas diyan. Mapa bata,
matanda, mag-aaral, mga nasa opisina,
nasa paaralan, nasa daan o maging sa
tindahan, mata ng chismosa naka
abang at tila ba naghahanap ng saktong
tiyempo upang ikaw ay mapag-usapan.
Wala naman masama sa pag-
sasabi ng tsismis kung ang mga bagay
na sinasabi mo ay hindi nakakasama sa
ibang tao. Ang nakakasama lang, mahi-
lig tayo mang sira ng puri ng iba. Gina-
gawa nating katatawanan, ginagawa
nating libangan at pinaka malala gina-
gawa nating pangkabuhayan ang
tsismis, lalo na sa mga artista at con-
tent creator sa social media. Hindi mo
ba alam na ang tsismis pwedeng mag-
ing sanhi ng depression? Ang depres-
sion ay hindi mabuti sa kalusugan ng
tao at pwede itong humantong sa ka-
matayan. Kailangan pa bang human-
tong sa ganyan? Kung pwede naman
nating iwasan?
7
D
A
L
U
sugpo ang COVID-19. Kaya
naman, nag deklara ang go-
byerno na magsagawa ng
pagbakuna sa mga tao na
pinangungunahan ng Depart-
ment of Health (DOH) para
Y
maproteksyunan at maiwasan
ang pagkalat ng mikrobyo. At
mas pinalawig pa nila ang
pagsuot ng mask, palagiang
paghugas ng kamay, at pan-
atilihin ang pagitan sa bawat
O
tao. At dahil sa pagkakaisa
at pagtugon ng lipunan at ng
gobyerno, unti-unting muba-
balik ang sigla ng ating bansa
at sa buong mundo.
N
G
Ang Opisyal na Pahayagan ng
Mataas na Paarala ng E. G Montilla
tayo naman ang nasa sitwasyon ng
nabubully, dahil sa chismis na wala
namang katotohanan? Sabihin natin
sa iba hindi big deal, paano naman
yong mga taong low tolerance ang
sensitivity level?
Mas mabuting sa ating sarili nalang
natin itoon ang pansin. Hayaan natin
Bilang isang tao, hindi na- ang iba maging masaya sa buhay nila.
man tayo perpekto. Tayo rin ay Mayroon naman tayong sariling
nagkakamali, sa chismis hindi buhay, di ba. Maging abala sa pagpapa
nagpapahuli. Pero minsan ba naisip -unlad sa sarili at kalimutan na ang
din natin ang ating sarili kapag pagiging marites ngayong 2023.

Junmark Numeral
Itong pyesa na ito ay para sa mga
taong nagmahal,
Nasaktan at sa mga taong nag-
mamadali sa pag-ibig
Sabi nila ang pag-ibig ay parang
tula, wag ipilit kung di tugma,
Pero di ba masarap magmahal ng
malaya?
Mas masarap magmahal ng walang
sinusukat at binibilang,
Pagmamahal na walang limitasyon
at walang kondisyon
Ang daming nagmamadali pumasok
sa pag-ibig,
Hindi naman alam saktong daan
pasilid,
Ang pag-ibig ay parang pag buo ng
mga pyesa ng tula at istorya,
Dahan dahan lang at dapat pag-
isipan pa.
Ang dami nagmamadali, ang dami
ring nagkakamali,
Dapat laging bukas ang isipan kung
pag-ibig ang pag-uusapan,
Hindi dapat pumasok sa gyera
kapag walang bala,
Para hindi mag mukhang tanga at
paiyak-iyak pa.
Ang pag-ibig ay Sagrado,
Hindi mo kailangan mag habol at
manlimos,
Kung hindi naman para sayo,
hayaan mo nalang lumayo,
Umiisip ng mga bagay na ikabubuti
mo.
Mas mabuti ituon mo muna sa
sarili mo ang pagmamahal,
Sabi nga nila pagmahal ka,
ipaglalaban ka,
Wag kang lumaban pag alam mong
ikaw lang ang susugal,
Dadating din ang panahon na may
isang taong sa puso niya ikaw ang
isinisigaw.
Sa ngayon, iwasan amg magmadali,
Hayaan ang puso magkamali, pero
dapat hindi palagi,
Laging tandan, may taong naka-
laan,
Sa tamang panahon, sa tamang
oras at sa tamang tagpuan.
8
Ron Vincent Deiparine
Unang araw ng klase, eksayted akong pumasok sa skwela. Gumising ng maaga, kumain, naligo at
tumingin ng damit kung may masusuot pa ba. Nakita ko ang nakasabit kong uniporme, kinuha, ipinagpag at
akin na ring plinantsa. Sunod kong tiningnan ang sapatos kong hindi na halos makita ang totoong kulay dahil
natabunan na ng alikabok at medyo napaglumaan na. Aking kinuha, pinunasan, sinuot at napasabing
“pwede pa”.
Lahat ay handa na, puso ko ay puno ng saya. Buong galak kong tinungo ang paaralan. May pakanta-
kanta pa akong nalalaman. Eksaktong alas syete ng umaga ako nakarating. Agad tinungo ang daan sa silid-
aralan namin. Pagpasok ko bumungad sa akin ang malakas na tawa at hiyawan. “Wow Sheila, istitik porma-
han”, hiyaw ng kaklase ko sa isang kaklase kong Sheila ang pangalan. Si Sheila na nakasoot ng maikling palda,
at damit na kulay dilaw na parang nakulangan sa tahi ang tela. Makikita mo ang maduming pusod at braso na
akala mo magpapabakuna.
Sa isang banda, nakita ko si Nica. Binati ako ng magandang umaga na abot ang ngiti sa tenga. Nagulat
ako sa malapilak na kulay ng ngipin niyang hindi pantay. Hindi ko alam ang sasabihin at ako ay napangiti na
rin. Nag paalam ako sandali para sa CR umihi.
Paglabas ko ng silid-aralan, nakita ko si Justin, suot-suot ang oversized t-shirt na kulay itim. Pinaresan
ng trouser na kulay asul, sapatos na animo’y kasinlaki ng gasul.
Nag tuloy-tuloy ako sa aking paglalakad. Pagpasok ko nang CR, nakita ko si Melissa na nagsusuklay.
Buhok kasing kintab ng sahig, halatang hindi pa nababasa ng tubig.
Pagkatapos kong umihi napag desisyonan kong pumunta sa library, nasalubong ko si Ken na may
soot na salamin. Salamin na ubod ng laki, parang natabunan na ang pisngi. Pero infairness ang kyut niyang
tingnan, mukhang seminaristang nagbabasa sa simbahan.
Napa-isip ako sandali, kaklase ko nag glow-up ng matindi. Samantalang ako, heto hindi pa rin
nagbabago. Napag-iiwanan naba ako? Parang magkaiba na kami ng mundo, hindi ako nakasabay, sa uso hindi
nakibagay. Hindi mali at lalong hindi ka iba, kung ang bagay na ginagawa mo tunay na ligaya sa iyo ay dala.
Hindi man kami magkapareha sa style at pamorma, sa pag respeto at pag unawa naman kami magka-
pareha. Hindi lang sa damit at pagiging istitik nasusukat ang glow-up ng isang tao, pwede ring sa ugali, sa
pagiging masaya, pagiging mabait, sa pagkakaroon ng trabaho, pagpapahalaga sa sarili, pagmamahal sa pam-
ilya at maging kontento sa ano mang bagay na meron tayo. Yan ang glow-up na panigurado!
Ron Vincent Deiparine listahan ko. Sibuyas akala
ko ako ang iyong mahal,
“The only constant thing in
habang tumatagal ikaw
this world is change”, wika nga nila.
pala ang nagmahal. Kay
Akala ko sabi-sabi lang ito. Subalit
hirap mo nang akinin, na
habang edad ko ay pataas ng pataas,
tila ba hindi ka sa lupa
hindi lang pala tao nagbabago, pati
nang galing. Ikaw pala ay
na rin pala presyo. Akala ko presyo
ginto, bakit mo ako niloko!
lang ng bigas tumataas, pati na rin
pala sa sibuyas. Ano ang dahilan bakit nagbago ka?
Kasalanan ba ito ng mga magsasaka? Parang
Sibuyas, pwedeng pula, pwede
hindi, dahil pati sila sa iyo nalugi. Huwag
rin byoleta. Bakit sa tuwing iniisip
kita, kulay mo namang hayaan, negosyante lalong
yumayaman. Kaming mamimili, paano na-
tila nag-iba.
Hindi na man kami? Nakakasanayan na namin sa
ikaw ang ulam lagi kang nandiyan. Sa handaan di ka
sibuyas na nakalilimutan, pati na rin sa maghapong
kilala ko, pulutan.
nagbago na
pati presyo Sana isang araw bumalik ka na sa
mo! pagiging ikaw. Sibuyas na hindi mahal,
sibuyas na hindi ginto, kundi sibuyas na
Tuwing pyesta, birthday at pati laging kasama sa pagluluto. Ang dating
na rin sa pasko, sibuyas palagi nasa sibuyas na pula, pwede rin byoleta na ang
presyo ay pang masa.
 9

Junmark Numeral
Ako ay isang kubo lamang,
na iyong pansamanatalang silungan,
Ang sakit makita,
Habang inaantay tumila ang ulan,
Na ang taong gusto mo,
Para makauwi sa tunay mong tahanan.
Ay hawak na ng ibang tao,
Hanggang saan ang kaya mong ipaglaban, Durog na durog ako,
Para sa taong iyong minamahal? Noon tinapos mo ang tayo,
Hanggang kalian mo kayang panindigan? Subalit mas nadurog ako non,
AT KAYLAN MO SIYA KAYANG SUKUAN? Sinabi mo ang salitang mahal kita sa dulo.
Mahal Kita, Mahal kita ….
Siyam na letra, Mahal kita ….
At may dalawang salita, Mahal kita ….
Subalit sa likod ng salitang mahal kita,
Ay may nakatagang, Mahal k ..
NAKAKAPAGOD NA Mahal mo ako?
Pero bat sakit ang ibinibigay mo?
MAHAL KITA, Mahal mo ako?
Pero bakit wala ng paru-paro, Pero bat iniwan mo?
Paru-parong dati nagsisiliparan, Mahal mo ko?
Sa tuwing yan ang salitang iyong binibitawan. Bakit sinukuan mo?
MAHAL KITA, Mahal, mahal kita,
Pero bat luha ang nakikita ko sayong mga mata…. Mahal pa din kita,
Sabi mo “mahal kita” Kahit alam kong wala na talaga,
Pero bakit di ka masaya?
Pero mahal, mahal padin talaga kita.
Mahal na mahal mo nga ba ako?
O mahal, baka may mahal ka nang bago? Masakit makitang di na ako,
Ang dahilan ng ngiti mo,
Wala nang mas ma sasakit pa, Masakit makitang,
Ang makitang kitang masaya ka sa iba,
Na yong pangarap natin dalawa, Iban a ang nag mamay-ari ng puso mo,
Ay unti-unti mon ang tinutupad sa kanya. At ibang tao na ang hawak hawak lagi ng kamay mo.

Mahal gusto kitang maging masaya, Mahal kita, pero siguro ngay tama na,
Pero ang sakit pala, Sapat na sakin ang makitang,
Kasi yun gusto ko, Minamahal ka niya,
Maging masaya ka, Makitang masaya kayong dalawa,
Sa akin sana at hindi sa piling ng iba, Kahit durog ako,
Pipilitin kong maging masaya,
.Ang akala ko’y habang buhay tayo, Mahal kita,
Subalit mali pala ako, Ngunit tulad ng buwan lumisan ka,
Akala ko tayo na pang habambuhay, Na parang araw pagdating ng umaga.
Pagibig mo di pala tunay

Shiela Andoy
Sa likod ng bawat detalyadong
istorya,
May mata na mala CCTV ang kuha,
Tenga ang daling makarinig,
Malayo man, storya dinig na dinig.
Walang araw na pinapalagpas,
Sa chismis kumukuha ng lakas,
Sa kapitbahay palaging bulalas,
Mare, ako ay may dala, chismis napa-
kabago pa!
Hindi alintana init ng araw,
Kung umulan man, walang problema
yan,
Walang makakapigil sa bunganga,
Kahit buong hapon pa magsalita.
CROSSWORD PUZZLE
10
Marites man ay nakakatulong rin,
Sa balita hindi ka mabibitin,
Storyang may dagdag-kuha,
Nagmumulat sa natutulog mong di-
wa.
Mare, anong latest?
Hindi madali ang kanilang trabaho,
Katanungang galing kay Aling
Bantay sarado sa buhay ng ibang
Marites,
tao,
“Alam mo ba si ano, may ganito”,
Kung may pagsusulit man na gaga-
Sa intro, laging magkakapareho.
win,
Siguradong sa exam, di pabibitin.
Marites, hindi na bago yan,
Makikita sa daan, sa kabahayan
Isang araw mamumulat ka nalang,
pati na sa tindahan,
Ikaw na ang pinag-uusapan,
Makikita mo talaga ang pagkaka-
Pag ika’y mapapadaan,
pareha,
Pangalan sikat na sa bayan.
May pabulong, patawa-tawa
nakapa maywang pa.
Aling Marites, salamat sa iyo,
Buhay ng iba pinakikialaman mo,
Marites, kung minsan may dalang
Sana isang araw hindi ka magkasa-
walis,
kit,
Sa bahay hindi makatiis,
Dahil ang puso mo, puno na ng
Sa kapitbahay pumupunta,
inggit.
Tangay tangay ang bagong balita.

Zhyrienne Faye Largo
I tinayo sa Baguio, Ilocos
Norte ang kauna-unahang mulino o
wind mill sa bansa na sinimulang
gamitin noong June 20,2005 bilang
tugon sa paputol-putol na suplay ng
kuryente sa lugar. Dahil likas na ma-
hangin ditto, naging matagumpay ang
proyekto.
Ayon sa wind resource analysis and
mapping study ng National Renewa-
ble Energy Laboratory (NREL) hindi
lang ang Ilocos Norte ang maaring
pagtayuan kundi pati narin ang Ba-
tanes, babuyan Islands, Mindoro, Sa-
mar, Leyte, Panay, Negros, Cebu, pa-
lawan and Eastern Mindanao. Bawat
isang turbine ay kayang lumikha ng
1.65 mega watts ng kuryente.
KAHALAGAHAN NG RISK REDUC-
TION MANAGEMENT SA LOOB NG
PAARALAN
Justine Cordoviz
L
indol, sunog, ilan lamang
iyan sa mga sakuna na ka-
dalasan hindi natin inaaka-
lang mararanasan, pero
kusang darating ng wala man lang
paalam. Bilang mga mag-aaral, kapa-
kanan natin ang ating kaligtasan. Si-
no pa ba naman ang magpo-protekta
sa atin sa panahon ng sakuna, di ba
sarili lang din natin?
Ang School Disaster Risk Re-
duction Management ay programang
pang paaralan na naglalayong tulun-
gan ang mga mag-aaral upang mag-
ing handa sa panahon ng sakuna. Sila
ang nangunguna at nangangasiwa
kung may unannounced Fire Drill at
Windmill ng Bangui , lIocos Norte para sa kanilang renewable source of energy.
Ang mulino o windmill ay
makina na pinakilos ng hangin para
lumikha ng enerhiya. Nagagamit ito
sa mga bagay tulad ng paggiling ng
butyl, pagbobomba ng tubig, paglala-
gari ng mga kahoy at pagpipisa ng
mga buto ng halaman. Ang maka-
bagaong gamit nito ay ang paglikha
ng enerhiya at mas kilala bilang tur-
binang de-hangin.
Earthquake Drill sa paaralan. Layon
nitong tulungan ang mga bata wag
magpanic, at gawin ang tamang
gawin tuwing may sakuna .
Young-ADNERT ang tawag sa mga
mag-aaral na miyembro ng SDRRM.
Sumailalim sila sa matinding train-
ing, workshop, at oryentasyon kung
paano magsalba ng mga batang
pwedeng maapektuhan sa nasabing
sakuna.
Hindi lang natatapos diyan
ang kanilang programa, meron din
silang pa clean-up drive para masig-
urong hindi lang sa sunog at lindol
safe ang mga bata. Natuto rin ang
mga bata sa kahalagahan ng pagiging
malinis sa paligid nila.
11
Natugunan ang problema sa
kuryente sa Ilocos, nakapag attract ng
mga negosyante at nakalikha ng tra-
baho dahil sa turismo. At dahil re-
newable ito, mabuti ito sa kalikasan.
Kung ang mulino ay dadalhin sa iba
pang parte ng bansa, magiging pride
natin ito bilang isang third-world
country na sumusuporta sa paggamit
ng wind energy bilang source of re-
newable energy.
Sa panahon naman ng may pal-
aro, Young-ADNERT, alert na alert sa
pagbibigay serbisyo lalo na sa pagbib-
igay ng first aid sa mga manlalarong
nasugatan sa laban.
Mahalagang magkaroon ng pro-
gramang kagaya ng sa SDRRMN, na
walang ibang hangad kundi ang kapa-
kanan ng mga bata. Na hindi lang
dapat sa akademics handa, kundi pati
na rin sa paparating na sakuna.
Kaya sa mga mag-aaral, maging
aktibo sa pakikilahok ng mga bagay na
ika-uunlad ninyo. Hindi lang sa laro
dapat makapokus, maging alerto rin
dapat sa mga pangyayaring nagaga-
nap sa bahay man o paaralan.

K ung ikaw ay pinanganak sa
henerasyon ng mga “millennial” o “boomer”,
alam mo talaga ang salitang Facebook,
Youtube, Google, Social Media App na mara-
mi pang iba. Ito ang impluwensya ng maka-
bagong teknolohiya, marami ng aplikasyon
na pwedeng magamit, pwedeng libangan at
pwede ring pagkakakitaan.
Batid kung alam mo na rin ang makabago at
trending na app ngayon, ang Tiktok kung
saan maaliw ka sa mga maiikling bidyow na
ina-upload ng kung sinu-sino. Kung dati ta-
mang pa kyut-kyut at pa sayaw sayaw lang, si
Tiktok ngayon may bagong pa update.
TikTok, ang pinakabagong social media app
na kumuha ng maraming manonood. Dahil
sa mabilis at madaling pamamaraan sa
pagbabahagi ng video, maraming tao ang na
ingganyo na gayahin at sumubok na
magbahagi ng maikli, nakakatawang mga vid-
eo sa kanilang mga kaibigan gamit ito.
Pero habang tumatagal ang TikTok ay nagi-
ging isang malakas na tool na din para sa
mga negosyo at naging lugar na ng mga
propesyonal sa marketing. Ito ay perpekto
S a panahon ngayon na maulan,
uso ang baha pati na pagguho
ng lupa. Pabago-bago ang klima na tila ba
hadlang sa mga gawaing inaasam-asam.
Hindi maiiwasan na sa tuwing may na-
katakdang gawain, trabaho, pag-aaral,
maging sa lakwatsahan, dala ng matinding
ulan at bagyo ay matinding puwerhisyo.
Mas mainam na tayo ay maging mapag-
masid, mapagmatyag at maging alerto sa
mga posibilidad na pwedeng magdala sa
atin sa kapamahakan. Pinaka una at na-
rarapat nating gawin lalo na ngayong
panahon ng tag-ulan, atin munang in-
tindihin ang gamit ng color-coded rainfall
advisories ng PAG-ASA.
Marahil marami na sa atin ang nakaka-
tanggap ng mensahi mula sa MDRRMC.
Minsan hindi lang natin ito pinapansin
pero alam niyo ba ang kahalagahan nito?
Nararapat ba natin itong pagtoonan ito ng
pansin?
Justine Cordoviz
para sa pag promote ng mga produkto at
serbisyo sa isang pandaigdigang madla.
Nagiging positibo ang epekto ng TikTok sa
paraan ng pagbibigay aliw sa mga manonod.
Binibigyan ito ng platform ang mga aspiring
entertainers’ para maipakita ang kanilang
mga talento. Noong araw, kung gusto mong
maging tagapabigay aliw, kailangan mong
dumaan sa mga tradisyonal na channel
tulad ng mga talent agency o record label.
Sa ilalim ng rainfall advisory ng PAG-ASA,
may tatlong kulay na pwede nating maging
basehan kung gaano na kalakas ang ulan
at kung Kaylan na ito magiging bagyo.
Mayroon kulay dilaw, kahel at mayroon
ding pula. Kapag kulay dilaw (yellow rain-
fall advisory) ang itinataas, inaasahang
bubuhos ang 7.5 mm hanggang 15 mm ng
ulan na sususnod na sa isang oras at
inaasahang magpapatuloy ito. Kapag yel-
low warning na, Kung bahagi ka ng pama-
yanang binigyan ng yellow rainfall adviso-
ry, pinapayuhan kang maging alerto sa
kundisyon ng ulan, at binibigyang-babala
na maaaring bumaha sa mga mababa-
bang lugar.
Kapag (orange rainfall advisory) naman
ang itinataas sa mga lugar na inaasahang
makakaranas ng 15 mm hanggang 30 mm
na buhos ng ulan sa susunod na isang
oras. Nagbabadya na ang baha sa mga
pamayanang ito.
Kung itinaas pa ng PAG-SA ang red rain-
fall advisory, inaasahan ang pagkilos at
pagtugon ng mga pamayanan. Mapan-
ganib na ang baha at dapat nang maghan-
dang lumikas ang mga residente tungo sa
mas ligtas na lugar.
12
Pero sa TikTok, ang kailangan mo lang ay
smartphone at internet connection. Marami
ng napasikat si tiktok at marami na ring
nagkapera dito.
Ginagamit din ang TikTok upang itaas
ang kamalayan tungkol sa mga mahahalagang
isyu tulad ng sa kalusugan, pangangalaga sa
katawan, pagbibigay katarungan, pagbibigay
ng mga positibong ideya at marami pang iba.
Walang duda na ang TikTok ay nagbabago sa
paraan ng pagtingin natin sa entertainment.
At habang patuloy na lumalaki ang platform,
malamang na ang epekto nito ay lalong
lumaki rin.
Ang pandaigdigang pag abot ng app ay
nangangahulugan na ang mga gumagamit ay
nakakakonekta na ngayon sa mga tao mula sa
lahat ng dako ng mundo at natututo tungkol
sa kanilang mga kultura sa isang mas intimate
na paraan. Ito ay isang bagay na hindi posible
noon, at siguradong magkakaroon ito ng
pangmatagalang epekto sa ngayon.
Ang paggamit ng social media ay may magan-
da at hindi magandang epekto. Nasa tao na
ang pagdadala kung paano niya gagamitin at
mas mapa unlad ito.
Zhyrienne Faye Largo
Mahalagang maunawaan natin ang bawat
kulay na itinataas dahil ito ay magsisilbing
signal kung kailangan na natin mag evacu-
ate, isigurado ang mga importanteng gamit,
mga hayop itago, at maging alerto sa mga
susunod pang pwedeng mangyari.
Minsan nagiging masaya tayo pag nakaka-
tanggap tayo ng Orange Rainfall Warning
nag PAG-ASA, dahil pwedeng isuspende
and klase at maging trabaho. Pero huwag
naman nating kalimutan ang pwedeng
maging kahihinatnan pag sobra ang ulan.
Sabi nga nila, “Everything is good but in
moderation”.
Ang klima natin ngayon ay hindi na pare-
has noong una. Hindi natin maiwasan na
hindi maalarma. Sa henerasyon natin nga-
yon bawal maging tanga, maging aktibo sa
pakikinig ng balita at manghingi ng impor-
masyon sa iba.
Kaya kapag si MDRRMC na ang may men-
sahi, maging alerto at huwag baliwalain.
Palaging tandaan, sa panahon ng kalami-
dad, palaging lamang ang may alam.