Copy of Chương 3 - W5-7 - Xúc tác trong hóa học xanh - SV

Green Chemistry
TS. Nguyễn Đăng Khoaa, TS. Lê Vũ Hàa, TS. Hồ Hoàng Phướcb

a Faculty of Chemical Engineering, Ho Chi Minh City University of Technology,
Vietnam
b Chemical Engineering, Competence Centre for Catalysis, Chalmers University of
Technology, Sweden
Contact: khoand1989@hcmut.edu.vn, lvha@hcmut.edu.vn, phuoc@chalmers.se
Off-line appointments (applied to the whole course): 9:00 – 10:00 Wednesday, 11:00 – 12:00 Thursday at 211B2
Thời gian Nội dung
Tuần 1 Giới thiệu về hóa học xanh
Tuần 2
Tuần 3 12 nguyên tắc hóa học xanh
Tuần 4
Tuần 5
Tuần 6 Cải thiện xanh trong sản xuất hóa chất: xúc tác
Tuần 7
Tuần 8
Tuần 9 Cải thiện xanh trong sản xuất hóa chất: dung môi
Tuần 10
Tuần 11 Cải thiện xanh trong sản xuất hóa chất: microreactor, vi sóng, siêu âm
Tuần 12
Cải thiện xanh trong sản xuất hóa chất: nguyên liệu và nguồn năng lượng bền vững
Tuần 13
Tuần 14 Cải thiện xanh trong các quy trình công nghiệp: một số ví dụ
Tuần 15 Tổng kết
Texbook
1) P.C. Anastas and J.C. Warner ‘Green Chemistry Theory and Practice’, Oxford University Press, New York, 1998
2) M. Lancaster, GREEN CHEMISTRY: An Introductory Text, University of York, RSC, 2002
2024-01-07 Chalmers University of Technology 2

12 nguyên tắc Hóa học xanh
Source: Center for Green Chemistry and Green Engineering at Yale

Contents
Xúc tác là gì?
Tại sao xúc tác quan trọng và cải thiện được hiệu suất?
Phân loại xúc tác
Ứng dụng của xúc tác
Các lựa chọn thay thế xanh hơn cho chất xúc tác
Xu hướng hiện nay của xúc tác

UNIDO Catalysis Video
Video 1:
https://www.youtube.com/watch?time_continue=3&v=p2_A3EBmawg
1) Qúa trình truyền thống: Tác chất + thuốc thử → sản phẩm chính + chất thải
2) Xúc tác: Tác chất + Xúc tác
3) Xúc tác có thay đổi sau phản ứng?
4) Xúc tác có thể thu hồi và tái sử dụng?
5) Hãy nêu 4 ưu điểm của xúc tác?

XÚC TÁC
Chất nào góp phần tạo nên phản ứng Chất thải
• Ít chất thải
• Tiết kiệm thời gian
Không sản phẩm phụ • Tiết kiệm năng lượng
▪ Thuốc thử giúp khơi mào phản ứng → nhưng gặp phải vấn đề tạo ra chất thải
▪ Chất xúc tác giúp hạn chế chất thải
▪ Chất xúc tác không thay đổi sau quá trình phản ứng
▪ Xúc tác làm cho phản ứng xảy ra nhanh hơn → tiết kiệm thời gian
▪ Phản ứng có thể xảy ra ở nhiệt độ thấp hơn → tiết kiệm năng lượng
Xúc tác là trung tâm của hóa học xanh

XÚC TÁC
Chemical plant Hơn 85% các quá trình sản xuất hóa chất
→ sử dụng chất xúc tác
Feedstock Products
Separation/
Catalysts Purification
Energy Waste
▪ Xúc tác giúp tăng tốc độ phản ứng nhưng chúng không bị thay đổi về thành phần
và lượng sau quá trình phản ứng
▪ Về mặt khoa học, xúc tác giúp giảm năng lượng kích hoạt (activation energy) để
phản ứng xảy ra
▪ Năng lượng kích hóa giảm dẫn đến các phản ứng diễn ra nhanh hơn và tiêu tốn ít
năng lượng hơn

XÚC TÁC
Topsoe (trước đây là Haldor Topsøe) là một công ty Đan Mạch được thành lập vào năm 1940 bởi Haldor Topsøe. Công ty có
khoảng 2.300 nhân viên, trong đó 1.700 người làm việc tại Đan Mạch.
Công ty chuyên về công nghệ giảm phát thải carbon, cung cấp công nghệ, chất xúc tác và dịch vụ cho quá trình chuyển đổi năng
lượng toàn cầu, bao gồm công nghệ điện phân nhiệt độ cao tế bào điện phân oxit rắn (Solid oxide electrolyzer cell, SOEC), sản
xuất chất xúc tác dị thể và thiết kế các nhà máy xử lý dựa trên các quy trình xúc tác. Các lĩnh vực trọng tâm bao gồm công nghiệp
nặng (thép và sắt, hóa chất, xi măng), vận tải đường dài (hàng không, vận chuyển, vận tải đường bộ) và nhiên liệu sạch (diesel
sinh học và diesel có hàm lượng lưu huỳnh cực thấp (ULSD). Topsoe hoạt động trong lĩnh vực xúc tác dị thể và hơn 50% lượng
amoniac sử dụng làm phân bón trên toàn thế giới được sản xuất với sự trợ giúp của công nghệ từ Topsoe.
Xem video bên dưới và trả lời các câu hỏi sau:
1) Kể tên 4 sản phẩm được sản xuất dưới sự hỗ trợ của sử dụng xúc tác?
2) Xúc tác là gì?
3) Xúc tác giúp các phản ứng xảy ra như thế nào?
4) Topsoe có bao nhiêu loại chất xúc tác?
5) Chức năng của chất xúc tác TK là gì?
6) Lượng chất xúc tác TK được sử dụng trong nhà máy lọc dầu là bao nhiêu?
7) Để thiết kế chất xúc tác, chúng ta cần tối ưu hóa một số thông số. Các thông
số đó là gì?
4-min Video 2: https://www.youtube.com/watch?v=gou_uogLKN8
Xúc tác thúc đẩy ngành công nghiệp hóa chất
Xăng dầu Hóa chất tinh chế Sản phẩm tiêu dùng Dược phẩm
Các quá trình xúc tác đóng góp hơn 35% GDP toàn cầu
Source: Center for Green Chemistry and Green Engineering at Yale Source: Wikipedia Commons
Hoạt động nhóm và tìm câu trả lời cho các câu hỏi sau!
Bạn sẽ trả lời 10 câu hỏi liên quan đến lịch sử xúc tác và một số quy
trình và vật liệu thường được sử dụng trong xúc tác

Q5.1. Thuật ngữ ”Xúc tác” được sử dụng lần đầu tiên là khi nào?
a) 1756 b) 1835 c) 1937 d) 1945
Người đề xuất thuật ngữ “Xúc tác” là ……………………………………………..
Q5.2. Việc sản xuất dầu mỏ thương mại lần đầu tiên bắt đầu khi nào? Ở đâu?
a) 1859, USA b) 600 B.C., China c) 347, China d) 1901, USA
Q5.3. Cracking là một phần quan trọng của quá trình lọc dầu. Cracking là quá trình trong đó các phân tử hữu cơ phức tạp như chuỗi hydrocacbon
bị cắt đứt các liên kết C-C thành các phân tử nhỏ hơn (hydrocacbon nhẹ). Bạn có biết chất xúc tác (vật liệu) nào được sử dụng nhiều nhất trong
bộ phận hydrocracking của nhà máy lọc dầu hiện đại?
a) Than hoạt tính b) Alumina (Al2O3) c) Silica (SiO2) d) Zeolites
Q5.4 Nhà máy lọc dầu lớn nhất thế giới ở đâu? Tên của nhà máy là gì?
a) Mỹ b) Trung Quốc c) Venezuela d) Ấn Độ
Tên nhà máy lọc dầu là ………………………………………………………………………………..
Bạn có thể kể tên các quốc gia khác có nhà máy lọc dầu lớn trên thế giới không?
Q.5.5 Zeolite tổng hợp đầu tiên được tổng hợp khi nào? Zeolite tổng hợp đầu tiên là gì?
a) 1900s b) 1920s c) 1940s d) 1960s
Q.5.6 Vật liệu silica mao quản trung bình đầu tiên được tổng hợp vào năm nào? Tên là gì?
a) 1950 b) 1992 c) 1999 d) 2005
Q.5.7 Vật liệu khung hữu cơ kim loại (MOF) đầu tiên được tìm thấy vào năm nào?
a) 1950 b) 1992 c) 1999 d) 2005
Q.5.8 Vật liệu khung hữu cơ cộng hóa trị (COF) đầu tiên được tìm thấy khi nào?
a) 1950 b) 1992 c) 1999 d) 2005
Q.5.9 Enzym đầu tiên (diastase) được phát hiện bởi nhà hóa học người Pháp Anselme Payen vào năm nào?
a) 1812 b) 1833 c) 1926 d) 1947
Q.5.10 Vật liệu nào được sử dụng nhiều nhất làm chất xúc tác quang?
a) TiO2 b) ZnO c) CdS d) WO3
• Sản xuất dầu mỏ thương mại bắt đầu ở Titusville,
Pennsylvania vào năm 1859
• Cracking nhiệt (thermal cracking) ở nhiệt độ cao (370-
400 oC) và áp suất cao được Tiến sĩ William Burton
giới thiệu vào năm 1913 (quy trình Burton)
• Sau đó, quy trình này được cải tiến bởi C. P. Dubbs
→ 400 – 460 oC (quy trình Bubbs)
• Cracking hơi (steam cracking) → nhiệt độ 800-870 oC
• Cracking xúc tác thương mại (commercial catalytic
cracking) đi vào hoạt động năm 1937
• Fluid catalytic cracking
• Hydrocracking (cracking xúc tác dưới sự hỗ trợ của
khí hydro)
https://www.scienceskool.co.uk/crude-oil-cracking-and-biofuels.html
Cracking nhiệt Cracking xúc tác
Thông tin chi tiết
(Thermal cracking) (Catalytic cracking)
Định nghĩa Cracking các hydrocacbon nặng thành các Cracking hydrocacbon nặng thành
hydrocacbon nhẹ hơn bằng cách sử dụng nhiệt các hydrocacbon nhẹ hơn bằng
cách sử dụng nhiệt với sự có mặt
của chất xúc tác
Nhiệt độ 400-1000 oC Reactor: 470-540 oC

Regenerator: khoảng 600 oC
Regenerator Không yêu cầu Cần thiết để thu hồi chất xúc tác
Chất thải Một lượng lớn than cốc được tạo thành Ít hình thành than cốc
Áp suất 70 atm 20 atm
Cơ chế Cơ chế gốc tự do Cơ chế carbonium ion
Tiền xử lý nguyên liệu Các biện pháp xử lý chung là để loại bỏ S và N Bắt buộc phải bảo vệ chất xúc tác
và các khí không bay hơi khỏi bị đầu độc bởi S
Sản phẩm C2-C3, cấu trúc vòng và không bão hòa Xăng có chỉ số octane cao

Năng lượng kích hoạt
Tác chất Tác chất
Va chạm
ngẫu nhiên Chất trung gian
Lowered
Sản phẩm
activation
Sản phẩm Xúc tác
energy!
Xúc tác làm giảm năng lượng của trạng thái chuyển tiếp, do đó
làm giảm năng lượng đầu vào cần thiết cho một quá trình
Nhìn chung, sử dụng chất xúc tác sẽ hiệu quả, an toàn và bền vững hơn việc
không sử dụng xúc tác!
Tại sao cần thêm xúc tác?
Thiết bị phản ứng lớn → cần lượng lớn chất xúc tác
https://en.wikipedia.org/wiki/Fluid_catalytic_cracking
https://newsnviews.larsentoubro.com/Lists/Posts/Post.aspx?ID=389 https://www.costacurta.com/products/reactor-internals/
Lowered
Việc thêm chất xúc tác có làm tăng lượng nguyên liệu thô
activation
trong bất kỳ quy trình nào không? energy!
Có…..NHƯNG lợi ích của việc bổ sung của chất xúc tác
lớn hơn việc bổ sung một thuốc thử (reagent) mới.
Nhắc lại 12 nguyên lý hóa học xanh?
Principle #1: It is better to prevent waste than to treat or clean up waste after it is formed.
(Nguyên tắc 1: Ngăn chặn chất thải tốt hơn là xử lý hoặc làm sạch chất thải sau khi chúng hình
thành)
Principle #6: Energy requirements should be minimized. Synthetic methods should be

conducted at ambient temperature and pressure. Lowered
(Nguyên tắc 6: Yêu cầu về năng lượng nên được giảm thiểu. Phương pháp activation
tổng hợp nên được
tiến hành ở nhiệt độ và áp suất thường)
energy!
Principle #9: Catalytic reagents are superior to stoichiometric reagents.

(Nguyên tắc 9: Thuốc thử xúc tác vượt trội hơn thuốc thử cân bằng hóa học.

Lịch sử của xúc tác
Cerium
Thuật ngữ xúc tác do Jöns Jakob
Selenium
Đã khám phá ra Berzelius (1779-1848) đề xuất vào năm
Silicon
1835, xuất phát từ các từ Hy Lạp, kata có
Zirconium
nghĩa là xuống và lyein có nghĩa là nới
Titanium
lỏng.
Thorium
2 loại khoáng (Berzelianite và Berzeliite)
Jöns Jacob Berzelius

(1779-1848)
Nhà hóa học Thụy Điển
Cu2-xSe (x ≈ 0.12) (NaCa2)Mg2(AsO4)3

Berzelius wrote that by the term catalysis he meant “the property of exerting on other bodies an action
which is very different from chemical affinity. By means of this action, they produce decomposition in
bodies, and form new compounds into the composition of which they do not enter”
(Berzelius đã viết rằng thuật ngữ xúc tác mà ông muốn nói đến là “tính chất tác dụng lên hợp chất khác
một tác dụng khác với ái lực hóa học. Bằng cách này, chúng tạo ra sự phân hủy trong hợp chất và tạo
thành các hợp chất mới mà xúc tác không bị thay đổi”)

Xúc tác
Na + H2O → NaOH + 1/2H2 Không cần sử dụng xúc tác
H+
Esterification: CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O
NaOH
solution
Biodiesel
synthesis 40-65 oC
(crude grade)
Biodiesel
Ni-based materials (solid)
700-1000 oC
Syngas production by CH4 + H2O 3-25 bar CO + 3H2
steam reforming:
Cu-based materials (solid)
Methanol synthesis: CO + 2H2 CH3OH
250-300 oC
50-150 bar
Yeast (enzyme)
C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2

Các loại xúc tác
- Dựa vào trạng thái vật lý, xúc tác có thể được phân thành
+ Khí
+ Lỏng
+ rắn
- Dựa vào các chất dùng để tổng hợp nên xúc tác
+ Vô cơ (khí, kim loại, oxide kim loại, acid và base vô cơ
+ Hữu cơ (acid hữu cơ, enzymes)

- Dựa trên con đường hoạt động của xúc tác
+ Đồng thể: xúc tác và các tác chất cùng pha (khí hoặc lỏng)
+ Dị thể: xúc tác và các tác chất khác pha
- Dựa trên hoạt động của xúc tác
+ Xúc tác acid-base (Acid-base catalysts)
+ Xúc tác enzyme (Enzymatic)
+ Xúc tác quang (Photocatalyst)
+ Xúc tác điện (Electrocatalysis)

Video 3: https://www.youtube.com/watch?v=RHT7SocYKZk
1) Vai trò của xúc tác: Con đường phản ứng với ……. năng lượng kích hoạt?
2) Định nghĩa xúc tác đồng thể và xúc tác dị thể?
3) Phân biệt hấp phụ và hấp thụ?
4) Phản ứng nào là ví dụ cho xúc tác dị thể? Phản ứng nào là ví dụ cho xúc tác
đồng thể?
Video 4: https://www.youtube.com/watch?v=MrUv1KjaNXY
1) Tác chất là gì? Xúc tác là gì?

2) Phản ứng diễn ra nhanh hay chậm?
3) Khi kết thúc phản ứng, màu của hỗn hợp trở lại màu ban đầu của chất xúc tác,
điều đó có nghĩa là gì?
Video 5: https://www.youtube.com/watch?v=5JpGbhAP3ZE
1) Tác chất là gì? Xúc tác là gì?
2) Thêm tác chất vào và phản ứng tiếp tục, điều đó có nghĩa là gì?
Cơ chế của các loại xúc tác khác nhau
*Xúc tác phải được tách
Đồng thể: đúng cách khỏi hỗn hợp
phản ứng
Tác chất
Chất trung gian Sản phẩm Xúc tác
Dị thể: Số lượng phân tử chất phản ứng so với số lượng vị trí hoạt động
Sản phẩm
Tác chất
Solid Catalyst Surface
Enzymatic:

Xúc tác dị thể Xúc tác đồng thể
Một phản ứng trong đó chất xúc tác ở Một phản ứng trong đó chất xúc tác ở
pha KHÁC với tác chất. Lý tưởng nhất, cùng pha với các tác chất. Lý tưởng nhất
chất xúc tác không trộn lẫn trong dung là chất xúc tác hòa tan trong dung dịch.
dịch và ở dạng rắn.
• Pha rắn riêng biệt • Cùng pha với môi trường phản ứng
• Dễ dàng thu hồi và tái sử dụng • Đắt tiền và/hoặc khó tách biệt
• Dễ dàng tách ra • Khó tách ra
• Tốc độ không nhanh bằng • Tốc độ phản ứng cao
• Hạn chế khuếch tán • Không kiểm soát khuếch tán
• Nhạy cảm với chất độc • Ít nhạy cảm với chất độc
• Độ chọn lọc thấp hơn • Độ chọn lọc cao
• Tuổi thọ dài • Tuổi thọ ngắn
• Điều kiện phản ứng êm dịu
Bạn có thể liệt kê những ưu điểm của từng loại xúc tác được không?
Xúc tác dị thể và xúc tác đồng thể
• Pha rắn riêng biệt • Cùng pha với môi trường phản ứng
• Dễ dàng thu hồi và tái sử dụng • Đắt tiền và/hoặc khó tách biệt
• Dễ dàng tách ra • Khó tách ra
• Tốc độ không nhanh bằng • Tốc độ phản ứng cao
• Hạn chế khuếch tán Green • Không kiểm soát khuếch tán
• Nhạy cảm với chất độc catalyst • Ít nhạy cảm với chất độc
• Độ chọn lọc thấp hơn • Độ chọn lọc cao
• Tuổi thọ dài • Tuổi thọ ngắn
• Điều kiện phản ứng êm dịu

Xúc tác dị thể
Microporous Mesoporous Macroporous materials
https://doi.org/10.1002/anie.200903053
Được xác định bằng

hấp phụ N2 đẳng nhiệt
▪ Than hoạt tính
▪ Zeolites: Đơn vị SiO4 trong đó một phần Al được thay thế
bằng AlO4
▪ Mesoporous silica (SBA-15, MCM-41, KIT-6 …)
▪ Metal-organic framework (MOFs)
▪ Covalent organic frameworks (COFs)

Diện tích bề mặt lớn
https://doi.org/10.1002/anie.200903053
Số lượng phân tử
Let’s remember:
Điều kiện chuẩn

Nhiệt độ (0 oC) và áp
suất (1 atm) (STP)
n = m/M n = V/22.4
Mw = SO2 = 32+16x2 = 64
at STP
If m = mass = 3.2 g of SO2 V (SO2) = 1.12 L
→ n = 1.12/22.4 = 0.05 mole
→ n = 3.2/64 = 0.05 mole
Cơ chế NUMBER OF ACTIVE SITES
Pt
(Số lượng tâm hoạt tính)
CO + ½ O2 → CO2 Pt/Beta zeolite
Pt
Support
5 nm
Xác định bằng phương Using probe molecule (Sử dụng phân tử
kiểm tra): H2, CO, N2O, v.v
pháp hấp phụ hóa học
CO hoặc H2 ✓ Xác định lượng khí
https://doi.org/10.1515/cti-2021-0010
Cơ chế hoạt động

Tổng hợp hóa học hữu cơ/vô cơ
Xúc tác dị thể CuZnAl oxide
Sản xuất năng lượng
Bảo vệ môi trường

Three-way catalyst
SCR-deNOx Cu/Zeolites, V/Ti
https://www.cademix.org/applications-of-heterogeneous-catalysis-in-industry/
Thảo luận với các bạn cùng nhóm kể tên 5 công ty
sản xuất chất xúc tác trên thế giới?

Xúc tác
1940,
Refining & Petrochemicals 1914, 2001,
Reforming, isomerization Catalysts, adsorbent
1995
Catalysts,
Adsorbent
1817, 1994
Emission control catalysts FCC
Industrial catalysts
Adsorbents
1985,
Hydrotreating
Hydrocracking
Hydrogenation and Isomerization 1865
1882

Haber-Bosch Process
Lịch sử
-Được phát triển vào đầu những năm 1900 bởi Fritz Haber, sau đó được Carl
Bosch sửa đổi thành quy trình công nghiệp để sản xuất phân bón
-Được xem là một trong những tiến bộ công nghệ quan trọng nhất của thế kỷ 20
-Được phép sản xuất hàng loạt phân bón cây trồng và tăng năng suất đất nông
nghiệp
-Một trong những quy trình công nghiệp đầu tiên sử dụng áp suất cao để tạo ra
phản ứng hóa học
-Quy trình cũng được sử dụng trong Thế chiến thứ nhất để sản xuất chất nổ
Ngày nay
-Dùng để sản xuất 450 triệu tấn phân đạm/năm
-3-5% sản lượng khí đốt tự nhiên của thế giới được tiêu thụ bởi quá trình này
Images, WikiMedia Commons:

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_Haber%E2%80%93Bosch_process.png
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ammoniak_Reaktor_BASF.jpg
Tổng hợp ammonia

https://www.youtube.com/watch?v=DntcnAa1pC8
• Nguyên liệu ban đầu là gì?

• Nhiệt độ và áp suất bao nhiêu?
• Phản ứng có sinh nhiệt không?
• Làm thế nào để cải thiện hiệu quả của quá trình?
• Làm thế nào để sản xuất H2 trong quá trình này? Hợp chất nào có thể
đầu độc xúc tác Fe
Haber-Bosch Process
Water gas shift reactor CO2 Separation

CO + H2O → CO2 + H2
WikiMedia Commons: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Haber-Bosch-En.svg

TOTAL’s CATALYSTS cho thiết bị Hydrocracker của nhà máy lọc dầu
TotalEnergies SE là một công ty năng lượng và dầu khí đa quốc gia của Pháp, được thành lập vào năm 1924 và là một trong
bảy công ty dầu mỏ siêu lớn. Các hoạt động kinh doanh của công ty bao trùm toàn bộ chuỗi dầu khí, từ thăm dò và sản xuất
dầu thô và khí tự nhiên đến sản xuất điện, vận chuyển, tinh chế, tiếp thị sản phẩm dầu mỏ cũng như giao dịch sản phẩm và
dầu thô quốc tế. TotalEnergies cũng là nhà sản xuất hóa chất quy mô lớn.
TotalEnergies có trụ sở chính tại Tour Total tại quận La Défense ở Courbevoie, phía tây Paris. Công ty này là một thành phần
của chỉ số thị trường chứng khoán Euro Stoxx 50. Trong danh sách Forbes Global 2000 năm 2023, TotalEnergies được xếp
hạng là công ty lớn thứ 21 trên thế giới.[4]

https://en.wikipedia.org/wiki/TotalEnergies
TOTAL’s CATALYSTS cho thiết bị Hydrocracker của nhà máy lọc dầu
Cracking: phá vỡ liên kết C-C của các phân tử hydrocarbon lớn trong dầu thô thành
các phân tử nhỏ hơn
Câu hỏi Trả lời

1) Thiết bị hydrocracker được sử dụng Gasoline, Kerosene, Diesel, Heat oil,
để nâng cao chất lượng của hai loại Heavy oil
sản phẩm nhiên liệu nào? (Khoanh tròn vào đáp án đúng)
2) Chất xúc tác nào được sử dụng
trong quá trình này?
Si, Al, O, C, H, Zr?
3) Ba thành phần tạo nên zeolite là gì?
(Khoanh tròn vào đáp án đúng)
4) Kích thước lỗ xốp của zeolite? micropore hay mesopore?
Video 7: 3 phút https://www.youtube.com/watch?v=YqokaZ1e5MY

Bộ chuyển đổi xúc tác: Cách hoạt động của chúng?
Video 8: 5 phút https://www.youtube.com/watch?v=lJiznlz5buc
Xem video và trả lời các câu hỏi sau:
1) Bộ chuyển đổi xúc tác được thiết kế
để giảm……………………………………..
2) Do quá trình đốt cháy xăng trong
động cơ không hoàn toàn nên ngoài
CO2 và nước, những hợp chất độc hại
nào cũng được sinh ra trong quá trình
đốt cháy?
3) Bộ chuyển đổi xúc tác đầu tiên a) 1940 b)1950 c)1960 d) 1970
được cấp bằng sáng chế khi nào?
4) Khi sử dụng bộ chuyển đổi xúc tác, a) 50% b) 60% c) 70% d) 90%
chất ô nhiễm khí thải của Mỹ đã giảm
xuống ……..%
5) Ba kim loại quý được sử dụng để
tạo ra các trung tâm hoạt động của bộ
chuyển đổi xúc tác là gì?
Quá trình cháy ở động cơ đốt trong
(3-17%)
(2-12%)
(2-12%)
(some of 0.1%)
✓ CO
✓ Hydrocarbons không cháy
✓ NOx (NO + NO2)
✓ Particulate matter (PM)
✓ SOx and others
https://dieselnet.com/tech/emi_intro.php
https://www.caranddriver.com/features/a26962316/how-a-car-works/

ACS Catal. 2021, 11, 20, 12446–12468
Catalytic converter
https://afdc.energy.gov/vehicles/how-do-gasoline-cars-work

Đối với quá trình xử lý sau xăng, HC, CO và NOx được loại bỏ nhờ chất xúc tác ba chiều (TWC),
sau đó là bộ lọc hạt xăng (gasoline particulate filter, GPF) hoặc bộ lọc hạt xăng có xúc tác
(catalysed gasoline particulate filter, cGPF) để loại bỏ các hạt.
Đối với quá trình xử lý sau diesel, HC và CO được loại bỏ nhờ chất xúc tác oxy hóa diesel (diesel
oxidation catalyst, DOC) hoặc bẫy NOx (lean NOx trap, LNT), các hạt được loại bỏ trong bộ lọc
hạt diesel (diesel particulate filter, DPF) và NOx được loại bỏ nhờ chất xúc tác khử chọn lọc
(selective catalytic reduction, SCR) sử dụng thêm chất lỏng thải diesel (diesel exhaust fluid,
DEF) chứa urê. Chất xúc tác trượt amoniac (ammonia slip catalyst, ASC) được sử dụng để loại
bỏ amoniac dư thừa.

CO + 0.5O2 → CO2
Three-way catalysts Converting three pollutants
CxHy + (x+y/4)O2 → xCO2 +y/2H2O
NO + CO → N2 + CO2
https://cen.acs.org/articles/93/i26/PatentPicks-Catalytic-Converters.html
Bộ chuyển đổi xúc tác có hiệu suất

hoạt động cao.
• Giảm 95% lượng khí thải
hydrocarbon và CO
• Giảm 90% lượng khí thải
NOx
Tuổi thọ thiết kế dự kiến trên
160.000 km

Xúc tác đồng thể
Xúc tác đồng thể Không phổ biến trong công nghiệp
• Khó tách xúc tác

• Khó thu hồi và tái sử dụng
• Giá thành cao
• Tốc độ phản ứng cao
• Ít nhạy cảm (Less sensitive)
Hạn chế ứng dụng trong
• Độ chọn lọc cao ngành dược phẩm
• Biết cơ chế

Tổng hợp methyl methacrylate
https://www.polarismarketresearch.com/industry-analysis/polymethyl-methacrylate-pmma-market
Tổng hợp methyl methacrylate (MMA)

Route 1
(C5H8O2)
(CH3)2CO + HCN + H2SO4 + CH3OH → CH2 =C(CH3)C(O)OCH3 + NH4HSO4
Route 2
Selectivity > 99.5%

< 100 oC, 60 bar
Yếu tố đánh giá Route 1 Route 2 Đánh giá

Tác chất Acetone Propyne
HCN CO
MeOH MeOH
Xúc tác H2SO4 Pd(OAc)2
the phosphine
ligand
% Atom Economy

Thiết kế xúc tác
Các nhà khoa học cần xem xét các yếu tố khác nhau khi quyết định chọn chất xúc tác
• Độc tính thấp

• Có sẵn
• Hiệu quả (tốc độ và năng lượng
đầu vào)
• Tương thích với dung môi xanh
• Tuổi thọ và khả năng thu hồi tái sử
dụng
Ranking of Heterogeneous Catalysts Metals by Their Greenness
• Dễ sản xuất (khối lượng lớn và chất ACS Sustainable Chem. Eng. 2019, 7, 22, 18434–18443
lượng đồng nhất) The ranking of alternatives according to relevant criteria, such as the toxicity
of pure metals and metal salts toward fish, Daphnia magna, and algae/plants,
• Độ chọn lọc cao cho (các) sản phẩm metal toxicity toward rats via ingestion, carcinogenicity, the endangerment
degree of metals, the boiling point and energy for atom detachment
mong muốn (estimated as metal–metal bond strength in diatomic transition-metal units),
and the classification of elemental impurities according to the International
Conference on Harmonization, and their degree of importance are presented.
• Chi phí thấp Life cycle assessment (LCA)-related parameters of metals have been also
included.
Nhiều kim loại được sử dụng làm
chất xúc tác đang cạn kiệt
Ưu tiên sử dụng các kim loại phổ biến
Các loại xúc tác khác
Biphasic Catalysis (Xúc tác hai pha)

• Còn được gọi là xúc tác chuyển pha, hoạt động bằng cách vận chuyển các chất
phản ứng từ pha lỏng này sang pha lỏng khác. Thông thường các phản ứng xảy ra ở
bề mặt phân chia của các pha. Phổ biến nhất là lớp nước/hữu cơ
Biocatalysis (Xúc tác sinh học)

• Một phản ứng xúc tác trong đó protein và enzyme thực hiện các phản ứng/biến
đổi hóa học. Thông thường trong cùng một dung dịch.
• Đôi khi được gọi là xúc tác enzyme.
Photocatalysis (Xúc tác quang)

• Sử dụng năng lượng UV để thực hiện các phản ứng hóa học
• Được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm chất thải có hại trong quá trình
sản xuất
Electrocatalysis (Xúc tác điện hóa)
• Sự biến đổi hóa học do dòng điện chuyển động gây ra.
• Đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm chất thải/hóa chất độc hại
trong quá trình sản xuất
Xúc tác hai pha
Q+X- + RY Q+Y- + RX
Organic Layer Xúc tác hai pha cho phép vận

chuyển các anion X- từ lớp
nước lên lớp hữu cơ, nơi
chúng phản ứng với chất
Aqueous Layer mong muốn.
Q+X + Y- X- + Q+Y- Sau phản ứng, chất xúc tác

quay trở lại lớp nước để
chuyển trở lại dạng muối ban
đầu để vận chuyển nhiều
anion X hơn qua lớp hai pha.
Chu trình phản ứng tiếp tục

cho đến khi muối bậc bốn
không thể vượt qua được lớp
kép (bilayers) nữa.

Xúc tác sinh học
Video 9: Understanding fundamental of biocatalysis (4 min)
https://www.youtube.com/watch?v=yk14dOOvwMk
Một ví dụ về phản ứng

được xúc tác bởi enzyme
1) Enzyme là gì?
2) Enzyme mạnh vì chúng có thể xúc tác cho

các phản ứng diễn ra ở điều kiện êm dịu. Các
điều kiện êm dịu là gì?
3) Tốc độ phản ứng với enzyme là nhanh hơn

nhiều………. lần so với phản ứng không có
enzyme
4) Enzyme có thay đổi sau phản ứng không?
Video 10: How to develop biocatalysts from lab to industry (2 min)
https://www.youtube.com/watch?v=_jwejvv9MAE
• Những thách thức trong việc phát triển các xúc tác sinh học
• Làm thế nào để tăng từ quy mô phòng thí nghiệm ra công nghiệp
5) Hai vấn đề chính của enzyme là gì?
6) Sáu bước để ứng dụng xúc tác sinh học

trong ngành dược phẩm. Sắp xếp lại các
bước này theo thứ tự đúng: development,
scale-up, screening, immobilization,
customization, full commercial
manufacture

Kể từ khi A. Payen và J. Persoz phát hiện ra enzyme diastase (amylase) lần đầu tiên vào năm
1833, xúc tác enzyme vẫn luôn thu hút các nhà khoa học trong nhiều lĩnh vực.
Ưu điểm Thách thức
• Tính chọn lọc Biocatalysis
• Hiệu quả • Sự ổn định

• Không độc hại
• Độ tinh khiết
• Điều kiện êm dịu
• Hiệu quả nguyên tử • Khả năng hòa tan
• Tái tạo (renewable) • Không tương thích dung môi

• Phân hủy sinh học
• Thời gian phản ứng dài
• Giảm thiểu chất thải
• Chi phí/Có sẵn
Xúc tác sinh học trong quy trình tổng

hợp S-Ibuprofen:
• A. niger là một epoxide hydrolase
tham gia vào quá trình thủy
phânchọn lọc R-enantiomer của
ibuprofen.
enantiomer S-enantiomer
• Chỉ chọn lọc đối với S-enantiomer
Both R and S
là cấu hình hoạt động của
configuration
ibuprofen.
• Giảm thiểu lượng chất thải được
tạo ra
Hóa học xanh: Enzyme là tốt
Nhưng việc sử dụng trong thương mại vẫn còn hạn chế!
Bởi vì các enzyme đơn lẻ đắt tiền và cũng tốn kém

khi vận chuyển chúng ra ngoài phòng thí nghiệm
Carvalho, P., Contesini, F. J., Ikegaki, M., Brazilian Journal of Microbiology, 2006, 37: 329-337
Xúc tác quang
Việc sử dụng ánh sáng, ở các bước sóng khác nhau, làm nguồn năng lượng để
kích hoạt/tích điện cho các chất xúc tác nhằm thực hiện các biến đổi hóa học
Chúng ta có thể nhìn vào thiên nhiên và nhận thấy
quang xúc tác là phản ứng cơ bản để hỗ trợ sự sống
….PHOTOSYNTHESIS
Sun Light = light energy
Chlorophyll = natural photocatalyst
Biết sản phẩm chính của quá trình quang hợp của cây là
glucozơ.
Viết phản ứng hóa học của quá trình quang hợp và tính hiệu
suất nguyên tử?
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/27/Photosynthesis_Images.jpg
Atom economy = 180/372x100 = 48%

Xúc tác quang
https://www.youtube.com/watch?v=6PIPXIyL_ms
Loại vật liệu nào được sử dụng làm chất xúc tác quang trong video?
Các thành phần hoạt động cho phản ứng quang học (photoreactions)
là gì?

Xúc tác quang
Hợp chất hữu

3 cơ Water and CO2
Cơ chế:
1. Chất quang xúc tác hấp thụ
2 1 năng lượng ánh sáng để tạo
ra các cặp electron
2. Các electron ở vùng hóa trị bị
“kích thích” và chuyển sang
vùng dẫn.
3. Các electron “bị kích thích”
sau đó giúp thúc đẩy các hợp
chất hữu cơ phản ứng thông
qua quá trình oxy hóa và
phân hủy thành CO2 và nước
Xúc tác quang
•DOI: 10.1016/j.pecs.2017.01.001
Phổ biến ở Nhật
https://web-japan.org/trends/08_sci-tech/sci090116.html
Xúc tác điện hóa
https://www.youtube.com/watch?v=9X-ht85YYsI
• Các thành phần trong một tế bào điện hóa (electrochemical cell)
là gì?
• Động lực của phản ứng điện hóa là gì?
• Sản phẩm của quá trình này là gì? Có chất thải được tạo ra từ
quá trình này hay không?

HISTORY TO MODERN RESEARCH

Hermann Kolbe (1818-1884)
RE
CE WE
H2
CO2
Hermann Kolbe, Justus Liebigs Annalen
der Chemie.1848, 64 (3), 339 – 341
https://doi.org/10.1002/jlac.18480640346
n-octane
KCl
5 Electrochemical cell
9
WE: Working electrode (Cathode)
CE: Counter electrode (Anode)
RE: Reference electrode
Electrochemical cell:
▪ Anode (oxidation, donate electron)
▪ Cathode (reduction, accept electron)
▪ Electrolyte (reaction solution)
Water spliting in alkaline solution

Nature Communications volume 14,
Article number: 525 (2023)
Ưu điểm của quá trình điện hóa

➢ Vận hành trực tiếp trên nguyên liệu nước
➢ Oxy hóa/khử mà không cần thuốc thử bên
ngoài
➢ Điều kiện êm dịu
➢ Quy mô nhỏ hơn
ACS Energy Lett. 2021, 6, 4, 1205–1270

React. Chem. Eng., 2020,5, 977-990
6
2

Tổng hợp adiponitrile
PP 1: Các phương pháp công nghiệp ban đầu bắt đầu từ furfural và sau đó là clo
hóa butadiene để tạo ra 1,4-dichloro-2-butene, chất này phản ứng với sodium cyanide
hình thành 3-hexenedinitrile, sau đó chất này có thể được hydro hóa tạo thành
adiponitrile
Sau khi nộp đơn xin cấp bằng sáng chế vào năm 2004, phần lớn adiponitrile được điều
PP 2: chế bằng quá trình hydrocyanation butadiene được xúc tác bằng niken do William C.
Drinkard tiên phong. Phản ứng là:
Phương pháp trong công nghiệp liên quan đến quá trình hydrodimerization, bắt đầu
PP 3:
từ acrylonitrile
Đánh giá 3 phương pháp dựa trên quan điểm Hóa học Xanh

Các loại xúc tác khác
Vật liệu khung hữu cơ kim loại (MOF)

• Diện tích bề mặt cao
• Các lỗ xốp có thể điều chỉnh cho phép
chọn lọc các hợp chất hóa học
MOF 801: Zr metal + Fumaric acid ligand
Zeolites
• Khung 3-D của tinh thế hydrated
alumino-silicates consisting of
TO4 tetrahedra (T = Si or Al)
• Tính chất của zeolite được xác
định bởi tỷ lệ Si/Al
MORDENITE ZEOLITE
Vật liệu khung hữu cơ kim loại (MOF’s)
https://www.youtube.com/watch?v=m91P-R3kxOs
Minh họa sự kết hợp của MOF
Các đặc tính của MOF có thể điều chỉnh được bằng cách thay đổi thành phần vô cơ và
linkers hữu cơ.
Separations 2019, 6(3),
33; https://doi.org/10.3390/separations6030033
• Vật liệu 3-D
microporous crystalline
• Diện tích bề mặt cao
• Kích thước lỗ xốp có thể

điều chỉnh
• Nhiều hình dạng và kích

thước

Different combinations of ligands and nodes generate many types of MOFs

Ứng dụng của MOF’s

1. Lưu trữ khí
• Lưu trữ khí CO2 và CH4
• Giữ và lưu trữ khí độc
vd: Carbon Monoxide
2. Phân tách
• MOF giúp tách các cấu trúc hóa học
tương tự nhau mà các phương
pháp khác không thể tách được
Creative Commons Liscense: “Recent advances in gas storage and separation using metal–organic frameworks”
Volume 21, Number 2. https://doi.org/10.1016/j.mattod.2017.07.006

Let’s watch this 3-min video
Transforming Air Into Pure Drinking Water Is Finally Possible, Here’s How
Video 14 https://www.youtube.com/watch?v=XPSYzLZ7xKU
1) Nguồn cung cấp nước đang bị đe dọa ở những

khu vực khô hạn như vùng sa mạc. Ý tưởng để
lấy nước là gì?
2) Hai vật liệu MOF dùng để hấp phụ nước trong

video là gì?
3) Nguyên lý để chiết được nước trong video là

gì?
4) Mỗi kg MOF có thể tạo ra bao nhiêu nước?

Scientific Reports volume 10, Article number: 1492 (2020)

Ứng dụng của MOF’s
Metal–organic frameworks: Structures and functional applications, Materialstoday, 27 (2019) 43-68

Zeolites
Let’s watch this 3-min video
Zeolites: Exploring Molecular Channels
Video 15 https://www.youtube.com/watch?v=8FGVfTWkvoY
Xem video và trả lời các câu hỏi bên dưới
1) Ba thành phần của zeolite là gì?
2) Kể tên các thông số ảnh hưởng đến tinh thể

zeolite trong quá trình tổng hợp?
3) Mặc dù có nhiều cấu trúc zeolite nhưng chỉ có

khoảng ……. zeolite được sử dụng làm xúc tác. a) 15 b) 30 c) 50 d) 75

Zeolites
Charge balance:
H+, Na+, K+, Ca2+, Mg2+, Cu2+…
Zeolites: 3-D framework of crystalline hydrated alumino-silicates consisting of TO4 tetrahedra (T = Si or Al)
• Nature of the Zeolite is determined by the Si/Al ratio and base used in preparation of the catalyst
45 naturally occurring zeolites have been discovered Zeolites application in terrestrial and space industry – a review
•DOI: 10.3897/arb.v32.e17
Zeolites
Al replaced for Si
One negative charge is needed
SiO2
Various types of frameworks
Zeolites: 3-D framework of crystalline hydrated alumino-silicates consisting of TO4 tetrahedra (T = Si or Al)
• Nature of the Zeolite is determined by the Si/Al ratio and base used in preparation of the catalyst
45 naturally occurring zeolites have been discovered Zeolites application in terrestrial and space industry – a review
•DOI: 10.3897/arb.v32.e17
Zeolites
http://www.iza-structure.org/databases/
Zeolites
https://www.zeolyst.com/our-products/standard-zeolite-powders.html

Zeolites
Zeolites Innovations & Applications | enables cleaner cement production | next generation catalysts
Video 16 https://www.youtube.com/watch?v=X6ihHB9UTkg
Clariant AG là một công ty hóa chất chuyên dụng đa quốc gia của Thụy Sĩ, được
thành lập vào năm 1995 dưới dạng một công ty con của Sandoz. Có trụ sở chính
tại Muttenz, Thụy Sĩ, công ty bao gồm 74 công ty con tại 36 quốc gia (2022). Các cơ
sở sản xuất chính được đặt tại Châu Âu, Bắc Mỹ, Nam Mỹ, Trung Quốc và Ấn Độ.
Năm 2022, doanh thu từ hoạt động liên tục là 5,198 tỷ CHF.
Xem video và trả lời các câu hỏi bên dưới:

1) Zeolite là từ thiên nhiên hay tổng hợp?
2) Thành phần và đặc điểm của zeolite? (micro or
mesopores?)
3) Bạn có thể đưa ra 3 ví dụ về ứng dụng của
zeolite được đề cập trong video?
4) Kể tên 3 loại zeolite và ứng dụng của chúng

trong video?

Ứng dụng của zeolite
Zeolite đã được biết đến rộng rãi trong ngành khoa học. Tuy nhiên, chúng quen thuộc
hơn với các kỹ sư do được sử dụng cho các quá trình phân tách trong công nghiệp.
Ví dụ: Zeolite A – zeolite được sản xuất rộng rãi nhất, được sử dụng làm chất tẩy rửa
(loại bỏ các ion Ca2+ & Mg2+) (trước đây hay sử dụng natri tripolyphosphate)
Replaced by
1950s 1960s
Zeolite 4A

Zeolites
Ứng dụng thương mại của Zeolite:

ZSM-5 (kích thước lỗ xốp là 0,55 nm)
- Xúc tác cho quá trình cracking
- Điều chế chọn lọc p-xylene từ toluene

(dùng trong sản xuất PET)
- Toluene đủ nhỏ để đi vào lỗ xốp, m và o-

xylene quá lớn để vượt qua, do đó chỉ
ZSM-5 Zeolite tạo ra p-xylene
- ZSM-5 cũng được sử dụng trong quy

trình Mobil MTG và trong quá trình alkyl
hóa benzen thành ethyl benzene
Zeolites
More valuable
*Chỉ p-xylene mới có

thể đi qua các lỗ xốp
của ZSM-5 do vị trí
của các nhóm methyl

Tổng kết
1) Chất xúc tác là chất làm tăng tốc độ phản ứng nhưng
không thay đổi sau phản ứng
• Ít chất thải hơn
• Tiết kiệm thời gian
• Tiết kiệm năng lượng
2) Có những ưu điểm và nhược điểm khi sử

dụng xúc tác đồng thể và dị thể, tùy thuộc
vào ứng dụng của chúng
3) Các lựa chọn thay ✓ Xúc tác hai pha ✓ Kim loại không quý
thế xanh hơn (quy trình)
✓ Xúc tác sinh học 4) Các lựa chọn thay thế ✓ Kim loại chuyển tiếp
✓ Quang xúc tác xanh hơn (chất xúc tác) ✓ Zeolite
✓ Điện xúc tác ✓ MOF
5) Chất xúc tác có thể được tìm thấy trong nhiều quy trình thương mại để tạo ra các sản phẩm
hàng ngày, nhiên liệu, thuốc men, dụng cụ vệ sinh, ô tô.
Bài tập
Xăng là hỗn hợp các hydrocacbon chứa

khoảng 87% C tính theo khối lượng. Biểu đồ
thể hiện mức tiêu thụ xăng (nghìn
thùng)/ngày tại Việt Nam.
Một thùng chứa 159 L xăng và xăng có khối lượng riêng d= 0,755 kg/L. Giả sử rằng
xăng ở Việt Nam chứa 500 ppmw lưu huỳnh (hoặc 500 mg S/kg xăng) tương ứng với
mức 2 (ASTM D2622) hoặc Euro II. Giả sử rằng carbon và lưu huỳnh lần lượt được
chuyển hóa thành CO2 và SO2 trong quá trình tiêu thụ xăng (làm nhiên liệu trong vận
tải).
a) Tính lượng S (kg) chứa trong tổng lượng xăng tiêu thụ ngày năm 2021.
b) Tính lượng SO2 (kg) thải vào khí quyển hàng ngày trong năm 2021.
(S = 32 và SO2 = 64 g/mol).
c) Tính lượng CO2 (kg) thải vào khí quyển mỗi ngày vào năm 2021?
(C = 12 và CO2 = 44 g/mol).
d) Ảnh hưởng của SO2 đến môi trường và sức khỏe con người như thế nào?
Bài tập
(thousand barrels per day)

Gasoline consumption
1 barrel = 159 L 500 mg S/kg gasoline Gasoline density: 0.755 kg / L
Để tính lượng S → cần biết tổng lượng xăng tiêu thụ (kg)?
Từ số liệu → biết lượng xăng tiêu thụ tính theo thể tích (barrel)
Làm thế nào để chuyển đổi thùng (barrel) sang L?

Làm thế nào để xác định khối lượng (kg) từ thể tích (L)?
→ Biết khối lượng S → cách tính từ khối lượng S ra khối lượng SO2?
→ Làm tương tự với C

Bài tập
So sánh hai quy trình tổng hợp

Dihydropyrimidone là một loại dược phẩm được sử dụng để làm thuốc giãn mạch, thuốc chống vi-rút, chống vi
khuẩn và chống viêm. Nhiều quy trình tổng hợp đã được đề xuất từ cuối những năm 1800. So sánh hai quy trình
tổng hợp và phân tích quy trình nào xanh hơn. Hãy xem xét và so sánh tất cả các khía cạnh của phản ứng.

Bài tập
1) Chất làm tăng tốc độ phản ứng hóa học được gọi là?
a) Inhibitor b) Promoter c) Catalyst d) Poison
2) Xúc tác hoạt động như thế nào?

a) Bằng cách giảm áp suất của phản ứng hóa học
b) Bằng cách tăng nồng độ các chất tham gia phản ứng
c) Bằng cách giảm năng lượng kích hoạt của phản ứng
d) Bằng cách giảm nhiệt độ của phản ứng hóa học
3) Chất xúc tác được sử dụng trong quy trình Haber để sản xuất amoniac từ N2 và H2 là
a) Sắt b) nickel c) palladium d) vanadium pentaoxide
4) Khi phản ứng hóa học kết thúc, chất xúc tác còn lại..........
a) Không thay đổi về số lượng nhưng thay đổi về thành phần
b) Không thay đổi về số lượng và thành phần
c) Không thay đổi về thành phần nhưng thay đổi về số lượng
d) Thay đổi về số lượng và thành phần
5 Ví dụ nào sau đây không phải là phản ứng xúc tác dị thể?
a) Quy trình Haber b) Đốt than
b) Hydro hóa dầu thực vật d) Quá trình khử lưu huỳnh hydrogen (Hydorgen desulfurization process)
6) Chất nào sau đây không phải là xúc tác?

a) Đồng thể b) Dị thể c) Nhân tạo d) Enzymatic


Copy of Chương 3 - W5-7 - Xúc tác trong hóa học xanh - SV

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Copy of Chương 3 - W5-7 - Xúc tác trong hóa học xanh - SV

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Green Chemistry

TS. Nguyễn Đăng Khoaa, TS. Lê Vũ Hàa, TS. Hồ Hoàng Phướcb

2024-01-07 Chalmers University of Technology 2

Source: Center for Green Chemistry and Green Engineering at Yale

Xúc tác là gì?

Phân loại xúc tác

Ứng dụng của xúc tác

Xu hướng hiện nay của xúc tác

2024-01-07 Chalmers University of Technology 4

2) Xúc tác: Tác chất + Xúc tác

3) Xúc tác có thay đổi sau phản ứng?

4) Xúc tác có thể thu hồi và tái sử dụng?

5) Hãy nêu 4 ưu điểm của xúc tác?

Source: Center for Green Chemistry and Green Engineering at Yale

▪ Chất xúc tác giúp hạn chế chất thải

Xúc tác là trung tâm của hóa học xanh

và lượng sau quá trình phản ứng

phản ứng xảy ra

năng lượng hơn

2024-01-07 Chalmers University of Technology 10

Nhiệt độ 400-1000 oC Reactor: 470-540 oC

Áp suất 70 atm 20 atm

Cơ chế Cơ chế gốc tự do Cơ chế carbonium ion

2024-01-07 Chalmers University of Technology 13

Tác chất Tác chất

Principle #6: Energy requirements should be minimized. Synthetic methods should be

Principle #9: Catalytic reagents are superior to stoichiometric reagents.

Source: Center for Green Chemistry and Green Engineering at Yale

Jöns Jacob Berzelius

Cu2-xSe (x ≈ 0.12) (NaCa2)Mg2(AsO4)3

2024-01-07 Chalmers University of Technology 17

Na + H2O → NaOH + 1/2H2 Không cần sử dụng xúc tác

2024-01-07 Chalmers University of Technology 18

Các loại xúc tác

+ Vô cơ (khí, kim loại, oxide kim loại, acid và base vô cơ

+ Hữu cơ (acid hữu cơ, enzymes)

Source: Center for Green Chemistry and Green Engineering at Yale

- Dựa trên con đường hoạt động của xúc tác

+ Dị thể: xúc tác và các tác chất khác pha

- Dựa trên hoạt động của xúc tác

+ Xúc tác acid-base (Acid-base catalysts)

+ Xúc tác enzyme (Enzymatic)

+ Xúc tác quang (Photocatalyst)

+ Xúc tác điện (Electrocatalysis)

Source: Center for Green Chemistry and Green Engineering at Yale

1) Tác chất là gì? Xúc tác là gì?

Solid Catalyst Surface

2024-01-07 Chalmers University of Technology 22

Source: Center for Green Chemistry and Green Engineering at Yale

Microporous Mesoporous Macroporous materials

Được xác định bằng

▪ Than hoạt tính

▪ Zeolites: Đơn vị SiO4 trong đó một phần Al được thay thế

▪ Mesoporous silica (SBA-15, MCM-41, KIT-6 …)

▪ Metal-organic framework (MOFs)

▪ Covalent organic frameworks (COFs)

Điều kiện chuẩn

2024-01-07 Chalmers University of Technology 29

Tổng hợp hóa học hữu cơ/vô cơ

Xúc tác dị thể CuZnAl oxide

Sản xuất năng lượng

Bảo vệ môi trường

Thảo luận với các bạn cùng nhóm kể tên 5 công ty