DỤNG CỤ NHA CHU

I. Dụng cụ khám và làm sạch:

Dụng cụ cầm tay:

- Thăm dò: thám trâm, cây đo túi

- Xử lý bề mặt: cây hình liềm, cây hình cuốc, cây đục, cây nạo

1. Đặc điểm chung: 3 phần gồm

- Phần cán

- Phần trung gian

- Phần làm việc

1.1. Phần cán:

+ Hình dạng: hình trụ, thiết diện cắt ngang hình tròn/ lục lăng

+ Chức năng: Tay bác sĩ cầm vào

Phần cán lý tưởng:

+ Đường kính cán # 10mm

+ Rỗng nhẹ ( ≤ 15g )

+ Thon ở phần tiếp nối giữa cán và phần trung gian

+ Có gờ nổi

+ Thiết diện cắt ngang có hình tròn

Lựa chọn dụng cụ phù hợp với công thái học giúp:

- Ngừa hội chứng cổ tay

- Giữ chặt dụng cụ
- Lâu mỏi tay và hạn chế co cứng cơ
- Tăng khả năng cảm giác tay
* Công thái là nghiên cứu dữ liệu sinh học và công nghệ cho phép thích ứng
giữa con người và máy móc hoặc đồ vật

1.2. Phần trung gian:

- Phân loại:

+ Hình dạng: Thẳng / 1 hay nhiều điểm uốn

+ Tính chất: Cứng chắc / đàn hồi

- Chức năng: Liên kết giữa phần cán và phần tác dụng (phần làm việc)

+ Phần trung gian thẳng dùng cho các răng trước

+ Phần trung gian uốn cong dùng cho các răng sau

1.3. Phần tác dụng: ( phần làm việc )

+ Phân loại: theo thiết diện cắt ngang

+ Chức năng: phần thực hiện chức năng

1.4. Bộ dụng cụ cơ bản:

- Gương

- Kẹp gắp

- Thám trâm:

+ Ở việt nam sử dụng phổ biến 3 loại thám trâm: số 6, 17 và 23

+ Đầu thám trâm có độ đàn hồi cao giúp truyền các rung động đến tay bác sĩ

2. Cây thăm dò nha chu:

a. Chức năng:

• Thăm dò độ mất bám dính

• Thăm dò tổn thương vùng chẽ răng

• Đo các tổn thương vùng miệng

• Xác định vị trí cao răng

b. Các thế hệ cây thăm dò nha chu: 5 thế hệ

• Thế hệ I: đo bằng tay, không kiểm soát áp lực

• Thế hệ II: đo bằng tay, áp lực đo không quá 0.2N/mm2

• Thế hệ III: cây đo túi tự động

• Thế hệ IV: Cây thăm dò 3D

• Thế hệ V: Cây thăm dò siêu âm và 3D

c. Hình dạng: gồm 3 phần

• Phần cán : thiết diện hình lục lăng / hình tròn có khía để cầm chắc trên trên tay

• Phần trung gian: dạng cong hoặc gấp khúc

• Phần làm việc: hình nón cụt, thẳng / cong được chia theo milimet, với đầu làm
việc tù

Cây thăm dò nha chu William:

+ Đánh dấu 1,2,3,5,7,8,9 ,10 mm, không đánh dấu mốc 4mm và 6mm để dễ dàng
cho việc đo lường

University of Michigan “o” probe:

+ Chia vạch ở các vị trí 3,6,8 mm tính từ đỉnh cây thăm dò nha chu

The UNC-15 Probe:

+ Chiều dài 15mm

+ Đầu dò được chia tại mỗi mm và được bôi đen tại các vị trí theo thứ tự tính từ
đỉnh là 5, 10,15 mm

MARQUIS COLOUR CODED PROBE

+ Được chia đều thành 4 phần, mỗi phần 3mm, đánh dấu tại các vị trí 3,6,9,12mm
tính từ đỉnh cây thăm dò

WHO PROBE

+ Nó có một quả bóng 0,5mm ở đỉnh cây đo túi nha chu, và được đánh dấu tại các
vị trí 3,5 / 5,5/ 8,5 / 11,5 mm

+ Được bôi đen đoạn từ 3,5 - 5,5 mm

NABER’S PROBE

+ Cong ở đoạn cuối vùng làm việc =>dễ đi vào cùng chẽ.

+ Hầu hết không có chia vạch

+ Vài loại được chia vạch tại các vị trí 3,6,9 và 12 mm

- Ở Việt Nam chủ yếu sử dụng cây đo túi do Pakistan sản xuất
Đặc điểm:
+ Phần cán nặng, đường kính nhỏ
+ Phần tác dụng được đánh dấu theo cây William
+ Đường kính phần tác dụng lớn
+ Đầu tù

*Dụng cụ cầm tay lý tưởng:

+ Cán lớn, rỗng #10mm , nặng ≤ 15g

+ Cán có gờ nổi, mặt cắt ngang hình tròn

+ Thuôn ở chỗ nối trung gian và tay cầm

+ Phần trung gian phù hợp tiếp cận vùng răng

+ Phần tác dụng phù hợp chức năng

3. Dụng cụ làm sạch răng:

Phân loại:

a. Dụng cụ cầm tay:

- Cây đục

- Cây hình liềm

- Cây hình cuốc

- Cây dũa

- Cây nạo

b. Dụng cụ siêu âm:

- Điện từ

- Thạch anh

3.1 Dụng cụ cầm tay

- Phần tác dụng: chia thành 3 phần

- Bờ cắt: là đường gặp nhau của 2 cạnh

- Nguyên tắc cân bằng: phần tận cùng của đầu làm việc phải nằm trên trục dài của
của dụng cụ. Mục đích:

• Đạt sự cân bằng

• Lực truyền tối ưu

a. Dụng cụ hình liềm

Hình dạng phần tác dụng: Mặt bên thẳng, hội tụ ở đỉnh nhọn.Thiết diện tam giác.

- Động tác: Kéo

- Công dụng: Loại bỏ mảng cao răng

b. Dụng cụ hình cuốc

-Hình dạng phần tác dụng: Phần tác dụng uốn góc 99 độ , đầu tận cùng vát 450

- Động tác: Kéo về phía thân răng

- Công dụng: Lấy cao dưới nướu các răng

- Gồm 4 cây: 5, 6, 7, 8

c. Dụng cụ đục

- Hình dạng phần tác dụng: Phần tác dụng tạo với phần trung gian 15 độ, phần tận
cùng vát 45 độ

- Động tác: Đẩy theo hướng ngoài trong

- Công dụng: Lấy cao răng mặt bên của các răng trước

d. Dụng cụ dũa

-Hình dạng phần tác dụng: một đế hình tròn hoặc chữ nhật với một loạt cạnh cắt
tạo một góc 90 – 105 độ

- Động tác: Kéo về phía thân răng

- Công dụng: Làm nứt vỡ hoặc nghiền nát mảng cao răng lớn, cứng chắc

- Luôn có 2 điểm tiếp xúc => tăng tính ổn định tránh tổn thương đến mô răng

e.Dụng cụ nạo

- Động tác: Kéo về phía thân răng

- Công dụng: lấy cao rằng vừa và nhỏ trên nướu và dưới nướu, xử lý bề mặt gốc
răng

- Phân loại:

+ Đa năng

+ Chuyên biệt theo vùng

CÂY NẠO ĐA NĂNG (Phần làm việc)

+ Thiết diện cắt ngang hình bán nguyệt

+ Phần lưng và đầu được làm tù

+ Mặt của lưỡi dụng cụ tạo thành 1 góc 90 độ so với trục dụng cụ.

+ 2 cạnh song song và đều có tác dụng cắt

+ Sử dụng cho tất cả các răng trước và răng sau

CÂY NẠO CHUYÊN BIỆT (Phần làm việc)

+ Thiết diện cắt ngang hình bán nguyệt

+ Phần lưng và đầu được làm tù

+ Mặt của lưỡi dụng cụ tạo thành 1 góc 70 độ so với trục dụng cụ.

+ Chỉ 1 cạnh có tác dụng cắt, uốn cong

+ Chuyên biệt cho từng răng và từng mặt răng

Bộ nạo Gracey

1-2 và 3-4 Răng trước

5–6 Răng trước và răng tiền hàm

7-8 và 9-10 Mặt ngoài và trong răng sau

11-12 Mặt gần răng sau

13-14 Mặt xa răng sau

g. Dụng cụ khác

- SCHWARTZ PERIOTRIEVERS

Là một dụng cụ với 2 đầu từ tính được thiết kế để lấy ra những đầu dụng cụ bị gãy
trong túi nha chu.

- DỤNG CỤ BẰNG PLASTIC

Dành cho các implant để tránh tạo sẹo và phá hủy vĩnh viễn implant

DŨA PHỦ KIM CƯƠNG

- Là dụng cụ duy nhất được sử dụng để hoàn tất bề mặt chân răng

Cây nạo vùng chẻ Quetin

4. Dụng cụ máy

Siêu âm: thạch anh, điện từ

Sóng âm
4.1 Dụng cụ sóng âm

- Bao gồm một tay cầm gắn vào hệ thống hơi nén.

- 2000 - 6500 vòng/giây

- Tác dụng loại bỏ cao răng yếu hơn máy siêu âm.

4.2. Dụng cụ siêu âm

Dụng cụ siêu âm điện từ

- Đầu làm việc với chuôi hợp kim có từ tính gắn vào trong ống có từ trường cao.

- Chỉ nên sử dụng phần lưng và mặt bên của đầu lấy cao

Dụng cụ siêu âm thạch anh

- Rung theo dạng đường thẳng => chỉ 2 mặt bên hoạt động

-Mòn 1 mm => mất 25 độ hiệu quả

- Mòn 2 mm => nên loại bỏ

CƠ CHẾ TÁC DỤNG

- Lực siêu âm đánh bay cao răng

- Dòng nước giảm nhiệt và rửa trôi cặn bẩn
- Tạo xoáy nước trong túi nướu / túi nha chu rửa trôi màng phím
- Tạo bọt khí nhỏ => vỡ ra => sóng xung kích => tiêu diệt vi khuẩn

5. Vật liệu và dụng cụ đánh bóng

Mục đích: Lấy vết dính, tạo bề mặt trơn láng sau cạo cao và xử lý bề mặt gốc răng
1 Vật liệu đánh bóng:

Thành phần:

-Bột đá bọt purmise/ hạtsilicat

- Chất dầu tạo độ quánh

- Chất tạo màu, mùi vị

- Fluor ngừa sâu, giảm ê buốt

2. Dụng cụ đánh bóng răng:

Dùng tay khoan tốc độ chậm gắn đài cao su hoặc chổi cước với bột đánh bóng.

- Đài cao su : cấu tạo từ cao su mềm mềm, hình rỗng, bên trong có

hàn gai nhỏ

- Chổi cước: cấu tạo từ sợ ni lông.

3. Dụng cụ khác:

Chỉ nha khoa với bột đánh bóng được sử dụng làm nhẵn mặt bên, nơi mà những
dụng cụ đánh bóng khác không xâm nhập vào được

Máy thổi cát

4. Dụng cụ Phẫu thuật nha chu

a. Kẹp dấu túi nướu Kaplan

+Gồm 2 cây trái và phải

+Mục đích: xác định vị trí đáy túi

b. Dao cắt nướu: 2 đầu làm việc

- Dao Kirland: phần làm viêc là lưỡi cắt hình lá

- Dao Orban: phần làm việc có hình mũi mác, 2 cạnh sắc để cắt (gai nướu)

c. Dao điện:
- Chỉ định: tạo hình nướu, cắt nướu kẽ, làm nhẵn cạnh cắt, bộc lộ cùi răng trước
khi lấy dấu phục hình, cầm máu

- Không nên dùng cắt nướu ban đầu vì gây chấn thương chân răng, màng nha
chu hoặc xương

d. Dụng cụ khác:

- Cây bóc tách: Cần để lật vạt và di chuyển vạt sau khi rạch trong phẫu thuật tạo
vạt.

- Cây Giũa SUGARMAN : Được sử dụng phía gần. Bề mặt giũa ở cả 2 bên cho
phép sử dụng động tác đẩy hoặc kéo

-Kẹp phẫu tích:

+ Sử dụng để giữ vạt khi khâu.

+ Sử dụng để cố định và di chuyển vạt sau khi vạt được lật lại.

- Kéo: Sử dụng để loại bỏ những vạt của mô trong phẫu thuật nha chu, cắt tỉa
bờ vạt, mở rộng đường mổ trong apxe nha chu, loại bỏ cơ trong phẫu thuật