BË T€I CHNH

TR×ÍNG „I HÅC T€I CHNHMARKETING

Håc ph¦n
Lþ thuy¸t x¡c su§t v thèng k¶ ùng döng

TS. TR†N œNH PHÖNG

Bë mæn To¡n-Thèng k¶

Hç Ch½ Minh - 2023

10th July 2023 1 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

Mð ¦u
Nghi¶n cùu tªp hñp c¡c kh¡ch h ng cõa 1 doanh nghi»p theo
d§u hi»u ành l÷ñng : nhu c¦u v· sè l÷ñng s£n ph©m cõa doanh
nghi»p.

10th July 2023 2 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

Mð ¦u
Nghi¶n cùu tªp hñp c¡c kh¡ch h ng cõa 1 doanh nghi»p theo
d§u hi»u ành l÷ñng : nhu c¦u v· sè l÷ñng s£n ph©m cõa doanh
nghi»p.
Nghi¶n cùu to n bë: Thèng k¶, ph¥n t½ch to n bë kh¡ch h ng
v· nhu c¦u.

10th July 2023 2 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

Mð ¦u
Nghi¶n cùu tªp hñp c¡c kh¡ch h ng cõa 1 doanh nghi»p theo
d§u hi»u ành l÷ñng : nhu c¦u v· sè l÷ñng s£n ph©m cõa doanh
nghi»p.
Nghi¶n cùu to n bë: Thèng k¶, ph¥n t½ch to n bë kh¡ch h ng
v· nhu c¦u.
Khâ kh«n?

10th July 2023 2 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

Mð ¦u
Nghi¶n cùu tªp hñp c¡c kh¡ch h ng cõa 1 doanh nghi»p theo
d§u hi»u ành l÷ñng : nhu c¦u v· sè l÷ñng s£n ph©m cõa doanh
nghi»p.
Nghi¶n cùu to n bë: Thèng k¶, ph¥n t½ch to n bë kh¡ch h ng
v· nhu c¦u.
Khâ kh«n?
1 Quy mæ qu¡ lîn
2 Tròng, bä sât
3 Sai sât khi thu thªp thæng tin
4 Khæng n­m h¸t to n bë kh¡ch h ng
10th July 2023 2 / 45
Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

Mð ¦u
Kh­c phöc: Ph÷ìng ph¡p m¨u

10th July 2023 3 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

Mð ¦u
Kh­c phöc: Ph÷ìng ph¡p m¨u
1 Chån nghi¶n cùu mët sè kh¡ch h ng
2 Chån ng¨u nhi¶n
3 Xû lþ thæng tin b¬ng ph÷ìng ph¡p x¡c su§t

K¸t qu£ nhanh châng, ½t tèn k²m, v¨n £m b£o ë ch½nh x¡c c¦n
thi¸t.

10th July 2023 3 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

1 Têng thº nghi¶n cùu

2 M¨u ng¨u nhi¶n
3 B i to¡n ÷îc l÷ñng

10th July 2023 4 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Têng thº nghi¶n cùu

1 ành ngh¾a
2 C¡c ph÷ìng ph¡p mæ t£
3 C¡c tham sè °c tr÷ng

10th July 2023 5 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Têng thº nghi¶n cùu

ành ngh¾a
To n bë c¡c ph¦n tû çng nh§t theo mët d§u hi»u nghi¶n cùu
ành t½nh ho°c ành l÷ñng n o â ÷ñc gåi l têng thº nghi¶n
cùu hay têng thº.

10th July 2023 6 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Têng thº nghi¶n cùu

ành ngh¾a
To n bë c¡c ph¦n tû çng nh§t theo mët d§u hi»u nghi¶n cùu
ành t½nh ho°c ành l÷ñng n o â ÷ñc gåi l têng thº nghi¶n
cùu hay têng thº.

1 Sè l÷ñng c¡c ph¦n tû cõa têng thº gåi l k½ch th÷îc cõa
têng thº, k½ hi»u l N .
2 D§u hi»u °c tr÷ng cõa ph¦n tû trong têng th¸ gåi l d§u
hi»u nghi¶n cùu, k½ hi»u l χ.

10th July 2023 6 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Têng thº nghi¶n cùu

D§u hi»u ành l÷ñng χ ho n to n câ thº ÷ñc mæ h¼nh hâa bði

mët bi¸n ng¨u nhi¶n X , gåi l bi¸n ng¨u nhi¶n gèc.

Cho ph²p sû döng cæng cö x¡c su§t º nghi¶n cùu têng thº.

10th July 2023 7 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Têng thº nghi¶n cùu-C¡c ph÷ìng ph¡p mæ t£

Gi£ sû trong têng thº, d§u hi»u ành l÷ñng χ nhªn c¡c gi¡ trà
x1 , x2 , ..., xk vîi c¡c t¦n sè t÷ìng ùng N1 , N2 , ..., Nk . Khi â
têng thº câ thº ÷ñc mæ t£ bði b£ng ph¥n phèi t¦n sè:

1. B£ng ph¥n phèi t¦n sè

X x1 x2  xk
T¦n sè N1 N2  Nk

trong â N1 N2 ... Nk  N- l k½ch th÷îc têng thº.

10th July 2023 8 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Têng thº nghi¶n cùu-C¡c ph÷ìng ph¡p mæ t£

2. B£ng ph¥n phèi t¦n su§t

N¸u °t
pi  NNi , i  1, 2, ..., k

th¼ têng thº câ thº ÷ñc mæ t£ bði b£ng ph¥n phèi t¦n su§t:
X x1 x2  xk
T¦n su§t p1 p2  pk

trong â pi gåi l tu¦n su§t xu§t hi»n gi¡ trà xi , i

°k
 1, ..., k v
i1 pi  1.

10th July 2023 9 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Têng thº nghi¶n cùu- C¡c tham sè °c tr÷ng

C¡c tham sè °c tr÷ng

Trung b¼nh têng thº (m): L trung b¼nh sè håc cõa c¡c gi¡
trà cõa d§u hi»u trong têng thº

1 Ņ ķ ķ
m
N i 1
xi  N1 xi Ni  pi xi .
i1 i1

Ph÷ìng sai têng thº (σ 2 ) :

1 Ņ 1 ķ ķ
σ 2
 N i1
p xi
mq2  N i 1
p xi
mq2 Ni  pi pxi
mq2 .
i1
?
ë l»ch chu©n têng thº (σ  σ 2 .)
10th July 2023 10 / 45
Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
M¨u ng¨u nhi¶n

Tªp hñp n ph¦n tû cõa têng thº ÷ñc gåi l m¨u k½ch th÷îc n.
Ph÷ìng ph¡p chån m¨u:
1 Méi l¦n l§y v o m¨u ch¿ mët ph¦n tû.
2 L§y ph¦n tû n o ÷a v o m¨u l ho n to n ng¨u nhi¶n.
3 C¡c ph¦n tû ÷ñc l§y v o m¨u theo ph÷ìng thùc ho n l¤i

10th July 2023 11 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
M¨u ng¨u nhi¶n

Gåi Xi , i  1, 2, ..., n l gi¡ trà cõa d§u hi»u χ o l÷íng ÷ñc tr¶n
ph¦n tû thù i cõa m¨u. Câ thº xem Xi l c¡c bi¸n ng¨u nhi¶n.

10th July 2023 12 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
M¨u ng¨u nhi¶n

ành ngh¾a
M¨u ng¨u nhi¶n k½ch th÷îc n l tªp hñp cõa n BNN ëc lªp
X1 , X2 , ..., Xn ÷ñc th nh lªp tø BNN X trong têng thº v câ
còng quy luªt ph¥n phèi x¡c su§t vîi X .
Kþ hi»u W  pX1 , X2 , ..., Xn q.

E pX1 q  E pX2 q      E pXn q  E pX q  m.

2

V pX1 q  V pX2 q      V pXn q  V pX q  σ 2 .

10th July 2023 13 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Thèng k¶

ành ngh¾a
Vi»c têng hñp c¡c bi¸n ng¨u nhi¶n X1 , X2 , ..., Xn theo mët h m
n o â nh¬m l m cì sð nhªn ành v· bi¸n ng¨u nhi¶n gèc X ,
gåi l mët thèng k¶, kþ hi»u l G

G  f pX1 , X2 , ..., Xn q,

do â nâ công l bi¸n ng¨u nhi¶n tu¥n theo luªt ph¥n phèi x¡c
su§t nh§t ành v câ c¡c tham sè °c tr÷ng nh÷ E pGq, V pGq.

10th July 2023 14 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Thèng k¶

Mët sè thæng k¶ °c tr÷ng cõa m¨u ng¨u nhi¶n

Trung b¼nh m¨u X
Gi£ sû tø bi¸n ng¨u nhi¶n gèc X trong têng thº lªp m¨u ng¨u
nhi¶n k½ch th÷îc n: W  pX1, X2, . . . , Xnq. Trung b¼nh m¨u, kþ
hi»u X l thèng k¶ câ d¤ng

1 ņ
X  n i1
Xi .

N¸u E pX q mv V pX q  σ 2 th¼

σ2
E pX q  m, V pX q  .
n
10th July 2023 15 / 45
Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Thèng k¶

Mët sè thæng k¶ °c tr÷ng cõa m¨u ng¨u nhi¶n

Ph÷ìng sai m¨u S 2

ņ
S2  n1 pXi
X q2.
i1

N¸u E pX q mv V pX q  σ 2 th¼

n
1 2
E pS 2 q  σ .
n

10th July 2023 16 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Thèng k¶

Mët sè thæng k¶ °c tr÷ng cõa m¨u ng¨u nhi¶n

Ph÷ìng sai m¨u hi»u ch¿nh S 2 1

ņ
S1  n
1 1 pXi
X q2.
2

i 1

N¸u E pX q mv V pX q  σ 2 th¼

E pS 1 q  σ2.
2

10th July 2023 17 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Thèng k¶

Mët sè thæng k¶ °c tr÷ng cõa m¨u ng¨u nhi¶n

?
ë l»ch chu©n m¨u S  S 2.
a
ë l»ch chu©n m¨u hi»u ch¿nh S 1  S 12.

10th July 2023 18 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Thèng k¶

T½nh °c tr÷ng sè cõa m¨u cö thº b¬ng m¡y t½nh Casio 500 v 570ES
(VN)
1 Khai b¡o cët t¦n sè: SHIF T Ñ SET U P Ñ 5 Ñ 4 Ñ 1
2 V o thèng k¶: M ODE Ñ 2p3
500ES q Ñ 1
3 Nhªp sè li»u:
4 Ñ1Ñ2
Kiºm tra v sûa sè li»u: SHIF T
5 åc k¸t qu£: SHIF T Ñ 1 Ñ 4pV ARq Ñ
Ÿ Ký vång: 2 Ñ
Ÿ Ph÷ìng sai m¨u: 3 Ñ x2 Ñ
Ÿ Ph÷ìng sai m¨u hi»u ch¿nh: 4 Ñ x2 Ñ
Ÿ ë l»ch chu©n: 3 Ñ
Ÿ ë l»ch chu©n hi»u ch¿nh: 4 Ñ
10th July 2023 19 / 45
Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Thèng k¶

T½nh °c tr÷ng sè b¬ng m¡y t½nh Casio 500 v 570MS

1 V o MODE SD: M ODE (v i l¦n ¸n khi hi»n SD)
2 Xâa bë nhî thèng k¶: SHIF T Ñ M ODE Ñ 1 ÑÑ AC
3 Nhªp sè li»u: xi Ñ SHIF T Ñ, Ñ pi Ñ M
4 Kiºm tra v sûa sè li»u: B§m nót trán 5 º kiºm tra. C¦n
sûa th¼ º con trä ngay ché â, nhªp sè li»u óng v b§m 
5 åc k¸t qu£: SHIF T Ñ2Ñ
Ÿ Ký vång: 1 Ñ
Ÿ Ph÷ìng sai m¨u: 2 Ñ x2 Ñ
Ÿ Ph÷ìng sai m¨u hi»u ch¿nh: 3 Ñ x2 Ñ
Ÿ ë l»ch chu©n: 2 Ñ
Ÿ ë l»ch chu©n hi»u ch¿nh: 3 Ñ
10th July 2023 20 / 45
Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Thèng k¶

V½ dö
G°t ng¨u nhi¶n 20 iºm trçng lóa cõa mët huy»n, ta thu ÷ñc
c¡c sè li»u ÷ñc s­p x¸p th nh b£ng nh÷ sau
N«ng su§t
25 34 38 40 42
(t¤/ha)
Sè iºm g°t
3 5 6 4 2
t÷ìng ùng

T½nh ký vång, ph÷ìng sai m¨u, ph÷ìng sai m¨u hi»u ch¿nh, ë
l»ch chu©n m¨u, ë l»ch chu©n m¨u hi»u ch¿nh.

10th July 2023 21 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
Thèng k¶

V½ dö
o ë d i cõa 30 chi ti¸t ÷ñc chån ng¨u nhi¶n cõa mët lo¤i
s£n ph©m ta ÷ñc b£ng sè li»u sau:

39 43 41 41 40 41 43 42 41 39
40 42 44 42 42 41 41 42 43 40
41 41 42 43 39 40 41 39 40 42

a) Lªp b£ng ph¥n phèi t¦n sè thüc nghi»m.

b) T½nh gi¡ trà trung b¼nh v ph÷ìng sai cõa ë d i c¡c chi ti¸t.

10th July 2023 22 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng
×îc l÷ñng tham ©n

1 B i to¡n ÷îc l÷ñng

2 B i to¡n ÷îc l÷ñng kho£ng tin cªy cho gi¡ trà trung b¼nh
3 B i to¡n ÷îc l÷ñng kho£ng tin cªy cho ph÷ìng sai
4 B i to¡n ÷îc l÷ñng kho£ng tin cªy cho t l»

10th July 2023 23 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

ành ngh¾a
Kho£ng pG1 , G2 q cõa thèng k¶ G ÷ñc gåi l kho£ng tin cªy
(ng¨u nhi¶n) cõa tham sè θ n¸u vîi x¡c su§t p1
αq cho tr÷îc
thäa m¢n i·u ki»n

P pG1 θ G2 q  1
α.

X¡c su§t p1
αq ÷ñc gåi l ë tin cªy cõa ÷îc l÷ñng.

I  G2
G1 ÷ñc gåi l ë d i kho£ng tin cªy.

1 Kho£ng pG1 , G2 q l kho£ng ng¨u nhi¶n.

2 Vîi m¨u cö thº ta câ kho£ng tin cªy cö thº pg1 , g2 q.
10th July 2023 24 / 45
Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

I. ×îc l÷ñng ký vång to¡n cõa BNN ph¥n phèi theo quy luªt chu©n
Gi£ sû trong têng thº bi¸n ng¨u nhi¶n gèc X ph¥n phèi chu©n
N pµ, σ 2 q nh÷ng ch÷a bi¸t tham sè µ cõa nâ.
º ÷îc l÷ñng µ tø têng thº ta lªp m¨u ng¨u nhi¶n k½ch
th֔c n: W  pX1, X2, . . . , Xnq.
Chó þ : N¸u bi¸n ng¨u nhi¶n gèc X khæng câ ph¥n phèi chu©n
th¼ ta coi nh÷ ph¥n phèi x§p x¿ chu©n khi l§y k½ch th÷îc m¨u
n ¥ 30.

10th July 2023 25 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

1. ×îc l÷ñng µ khi ¢ bi¸t ph÷ìng sai σ2 cõa BNN X

(i) Kho£ng tin cªy èi xùng :

X
?σn zα{2; X ?σn zα{2 ,

trong â zα{2 l gi¡ trà tîi h¤n chu©n tùc l P pU ¡ zα{2q  α{2,
vîi U  N p0, 1q.
T¼m zα{2 b¬ng c¡ch tra b£ng gi¡ trà tîi h¤n chu©n.
σ

N¸u °t   ?n zα{2 th¼ kho£ng tin cªy câ d¤ng X
; X  .
 ÷ñc gåi l ë ch½nh x¡c (sai sè) cõa ÷îc l÷ñng.

10th July 2023 26 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

1. ×îc l÷ñng µ khi ¢ bi¸t ph÷ìng sai σ2 cõa BNN X


(ii) Kho£ng tin cªy tèi thiºu : X
?σn zα; 8 .

(iii) Kho£ng tin cªy tèi a :
8; X ?σn zα .

10th July 2023 27 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

V½ dö
Trång l÷ñng mët lo¤i s£n ph©m l bi¸n ng¨u nhi¶n ph¥n phèi
chu©n vîi ë l»ch chu©n l 1gam. C¥n thû 25 s£n ph©m lo¤i n y
ta thu ÷ñc k¸t qu£ sau:
Trång l÷ñng (gam) 18 19 20 21
Sè s£n ph©m 3 5 15 2
a) Vîi ë tin cªy 0, 95 h¢y t¼m kho£ng tin cªy èi xùng cõa
trång l÷ñng trung b¼nh cõa lo¤i s£n ph©m nâi tr¶n.
b) N¸u y¶u c¦u ë ch½nh x¡c l 0, 1 v giú nguy¶n ë tin cªy l
1
α  0, 95 th¼ ph£i i·u tra mët m¨u câ k½ch th÷îc l
bao nhi¶u?

10th July 2023 28 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

a) Gåi X l trång l÷ñng s£n ph©m, X  N pµ, σ2  12q.

Kho£ng tin cªy èi xùng

X
?σn zα{2; X ?σn zα{2 .

n  25, 1
α  0, 95, α  0, 5, α{2  0, 025.

Tra b£ng giîi h¤n chu©n ta ÷ñc z0,025  1, 96. Khi â, kho£ng
tin cªy èi xùng câ d¤ng

X
?1 .1, 96; X ?1 .1, 96 .
25 25
Tø b£ng sè li»u x  19, 64. Khi â, kho£ng tin cªy cõa µ l
p19, 248; 20, 032q.
10th July 2023 29 / 45
Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

Nhªn x²t
1 Khi t«ng k½ch th÷îc m¨u n l¶n v giú nguy¶n ë tin cªy
1
α cho tr÷îc th¼  gi£m i tùc l ÷îc l÷ñng tèt hìn.
2 Khi t«ng ë tin cªy 1
α l¶n m giú nguy¶n k½ch th÷îc
m¨u n th¼ gi¡ trà tîi h¤n chu©n công t«ng l¶n theo do â 
công t«ng l¶n tùc l ÷îc l÷ñng k²m ch½nh x¡c hìn.

Cæng thùc x¡c ành k½ch th÷îc m¨u tèi thiºu n sao cho vîi ë
tin cªy b¬ng 1
α cho tr÷îc th¼ sai sè cõa ÷îc l÷ñng khæng
v÷ñt qu¡ gi¡ trà 0 cho tr÷îc:
 2
σ
n¥ zα{2 .
0
10th July 2023 30 / 45
Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

2. ×îc l÷ñng µ khi ch÷a bi¸t ph÷ìng sai σ2 cõa BNN X

(i) Kho£ng tin cªy èi xùng :

S 1 pn
1q S 1 pn
1q
X
? n tα {2 ; X ?n tα{2 ,
pn
1q l gi¡ trà tîi h¤n Student tùc l
trong â tα{2
pn
1q
P pT ¡ tα{2 q  α{2, vîi T  T pn
1q.
pn
1q
T¼m tα{2 b¬ng c¡ch tra b£ng gi¡ trà tîi h¤n Student.

S 1 pn
1q

N¸u °t   ? tα{2 th¼ kho£ng tin cªy câ d¤ng X
; X  .
n
 ÷ñc gåi l ë ch½nh x¡c (sai sè) cõa ÷îc l÷ñng.
10th July 2023 31 / 45
Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

2. ×îc l÷ñng µ khi ch÷a bi¸t ph÷ìng sai σ2 cõa BNN X

 1
(ii) Kho£ng tin cªy tèi thiºu : X
?Sn tpαn
1q; 8 .
 1
(iii) Kho£ng tin cªy tèi a :
8; X ?Sn tpαn
1q .

Chó þ: Khi n ¡ 30 th¼ c¡c gi¡ trà tîi h¤n Student tpαn{
2 1q, tpαn
1q
l¦n l÷ñt ÷ñc thay b¬ng c¡c gi¡ trà tîi h¤n chu©n zα{2 , zα .

10th July 2023 32 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

II. ×îc l÷ñng ph÷ìng sai cõa BNN ph¥n phèi theo quy luªt chu©n
Gi£ sû trong têng thº bi¸n ng¨u nhi¶n gèc X ph¥n phèi chu©n
N pµ, σ 2 q nh÷ng ch÷a bi¸t tham sè σ 2 cõa nâ.
º ÷îc l÷ñng µ tø têng thº ta lªp m¨u ng¨u nhi¶n k½ch
th֔c n: W  pX1, X2, . . . , Xnq.

10th July 2023 33 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

1. ×îc l÷ñng σ2 khi ¢ bi¸t ký vång µ cõa BNN X

(i) Kho£ng tin cªy hai ph½a :
° °n

n
i 1 pXi
µq2 ; i1 pXi
µq
2
,
2pnq 2pnq
χα{2 χ1
α{2
2pnq 2pnq
trong â χα{2 , χ1
α{2 l c¡c gi¡ trà tîi h¤n Khi b¼nh ph÷ìng.
T¼m c¡c gi¡ trà n y b¬ng c¡ch tra b£ng gi¡ trà tîi h¤n Khi b¼nh
ph֓ng.

10th July 2023 34 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

1. ×îc l÷ñng σ2 khi ¢ bi¸t ký vång µ cõa BNN X

 °n
i1 pXi
µq
2
(ii) Kho£ng tin cªy tèi thiºu : 2pnq
; 8 .
χα
 °n
i1 pXi
µq
2
(iii) Kho£ng tin cªy tèi a :
8; 2pnq
.
χ1
α

10th July 2023 35 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

V½ dö
Mùc hao ph½ nguy¶n li»u cho mët ìn và s£n ph©m l bi¸n ng¨u
nhi¶n câ ph¥n phèi chu©n vîi trung b¼nh l 20 gam. º ÷îc
l÷ñng mùc ë ph¥n t¡n cõa mùc hao ph½ n y ng÷íi c¥n thû 25
s£n ph©m v thu ÷ñc k¸t qu£ sau
Hao ph½ nguy¶n li»u
19, 5 20 20, 5
(gam)
Sè s£n ph©m 5 18 2
Vîi ë tin cªy 0, 90 h¢y t¼m kho£ng tin cªy ph÷ìng sai cõa lo¤i
s£n ph©m nâi tr¶n.

10th July 2023 36 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

2. ×îc l÷ñng σ2 khi ch÷a bi¸t ký vång µ cõa BNN X

(i) Kho£ng tin cªy hai ph½a :

12 12
 pn
1qS ; pn
1qS ,
2pn
1q 2pn
1q
χα{2 χ1
α{2

10th July 2023 37 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

2. ×îc l÷ñng σ2 khi ch÷a bi¸t ký vång µ cõa BNN X


(ii) Kho£ng tin cªy tèi thiºu :
pn
1qS 12 ; 8 .
2pn
1q
χα

(iii) Kho£ng tin cªy tèi a :
8; pn
1qS 12 .
2pn
1q
χ1
α

10th July 2023 38 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

V½ dö
Bi¸t chi·u d i cõa mët s£n ph©m l bi¸n ng¨u nhi¶n câ ph¥n
phèi chu©n. o ng¨u nhi¶n 25 s£n ph©m ta thu ÷ñc m¨u
Chi·u d i (cm) 8
10 10
12 12
14 14
16
Sè s£n ph©m 3 8 9 5
Vîi ë tin cªy 95% h¢y t¼m kho£ng tin cªy ph÷ìng sai cõa lo¤i
s£n ph©m nâi tr¶n.

10th July 2023 39 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

III. ×îc l÷ñng x¡c su§t p cõa bi¸n ng¨u nhi¶n ph¥n phèi theo quy luªt
khæng - mët
Gi£ sû trong têng thº k½ch th÷îc N câ M ph¦n tû mang d§u
hi»u nghi¶n cùu. N¸u l§y ng¨u nhi¶n ra 1 ph¦n tû v gåi X l sè
ph¦n tû mang d§u hi»u nghi¶n cùu ÷ñc l§y ra th¼ X l bi¸n
ng¨u nhi¶n ph¥n phèi theo quy luªt khæng - mët:
X 0 1
P 1
p p
trong â p  M
N.
E pX q  p v V pX q  pp1
pq
Uîc l÷ñng ký vång to¡n cõa quy luªt n y công ch½nh l ÷îc
l÷ñng x¡c su§t p.
10th July 2023 40 / 45
Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

1. K½ch th÷îc m¨u nhä (n 100)

Kho£ng tin cªy èi xùng

pp1, p2q,
trong â
b
2nf u2α{2  u2α{2 r4nf p1
f q u2α{2 s
p2 , p1  2pn u2α{2 q
,

vîi f l t l» ph¦n tû câ t½nh ch§t nghi¶n cùu cõa m¨u, uα{2 l

gi¡ trà tîi h¤n chu©n.

10th July 2023 41 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

V½ dö
i·u tra ng¨u nhi¶n 40 hë gia ¼nh t¤i mët b£n mi·n nói câ 150
hë gia ¼nh th¼ th§y câ 10 hë thuëc di»n ngh±o. Vîi ë tin cªy
95%, h¢y ÷îc l÷ñng sè hë ngh±o cõa b£n â.

10th July 2023 42 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

2. K½ch th÷îc m¨u lîn (n ¥ 100)

1 Kho£ng tin cªy èi xùng
 a a
f p1
f q f p1
f q
f
?n uα{2; f ?n uα{2 .
 ?f p1
f q
2 Kho£ng tin cªy tèi thiºu f
?n uα ; 1 .
 ?f p1
f q
3 Kho£ng tin cªy tèi a 0; f ?n uα .

10th July 2023 43 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

Cæng thùc x¡c ành k½ch th÷îc m¨u tèi thiºu n sao cho vîi ë
tin cªy b¬ng p1
αq cho tr÷îc th¼ sai sè cõa ÷îc l÷ñng khæng
v÷ñt qu¡ gi¡ trà 0 cho tr÷îc:

f p1
f q 2
n¥ uα { 2 .
20

10th July 2023 44 / 45

Ch÷ìng 3. M¨u ng¨u nhi¶n v b i to¡n ÷îc l÷ñng

V½ dö
L§y ng¨u nhi¶n 100 s£n ph©m tø mët kho h ng kiºm tra th¼
th§y câ 9 ph¸ ph©m.
1 ×îc l÷ñng t l» ph¸ ph©m câ trong kho h ng vîi ë tin cªy
97%.
2 Düa v o m¨u tr¶n, n¸u muèn ë ch½nh x¡c cõa ÷îc l÷ñng l
0, 05 th¼ ë tin cªy l bao nhi¶u ?
3 N¸u muèn ë ch½nh x¡c ÷îc l÷ñng l 0,01 vîi ë tin cªy
99% th¼ c¦n kiºm tra bao nhi¶u s£n ph©m ?

10th July 2023 45 / 45