FILIPINO

Ikatlong Markahan-Modyul 23-Week 3:

Pagsabi sa Paksa o Tema ng Teksto,
Kuwento o Sanaysay
 Alamin
Makikita sa modyul na ito ang maraming gawain na makatutulong
sa iyo upang makilala at matukoy mo ang mga pantulong at
pamaksang pangungusap sa loob ng isang teksto na iyong
nabasa o napakinggan.
Pagkatapos mong masagot ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:
 Nasasabi ang paksa o tema ng binasang teksto, kwento o
sanaysay-F3PB-IIId-10

Subukin
Salungguhitan ang paksang pangungusap sa mga talata.
1. Ang taong m asi kap ay hi ndi um aasa sa kan yang kap wa
para sa kan yang ikabubuhay. Pinagbubuti niya ang kanyang
kakayahan. Siya ay may pagkukusa sa gawain.
2. May taong maagang pumasok. Wala siyang inaaksayang panahon
sa pagtatrabaho. Ibinubuhos niya ang kanyang pansin sa kanyang
ginagawa para madali siyang makatapos sa gawain. Madaling
makilala ang taong masipag.
3. Ang bigas, prutas at gulay na ating kinakain sa araw-araw ay mga
produkto mula sa bukid. Ang mga ito ay ani ng mga magsasaka.
Masarap mamuhay sa bukid.
4. Isa sa pangunahing hanapbuhay sa Pilipinas ay ang
pangingisda. Dito nagmumula ang alimango, hipon, at isdang
ating inuulam. Bukod sa panghuhuli ng isda, bahagi rin ng
pangingisda ang pangunguha ng halamang dagat at at paninisid
ng perlas.

Ang pagtukoy sa Paksa o tema ng isang teksto, kuwento o

sanaysay sa pamamagitan ng paggamit ng mga pangunahin at
pantulong na detalye ay makatutulong upang lalo pang maunawaan
ang binabasa.

1
 Aralin Pagsabi sa Paksa o Tema
ng Teksto, Kuwento
1 o Sanaysay
Alam mo ba na may iba’t ibang kayarian ang salita? Mayroong payak
at tambalan. Kapag ang dalawang payak na salita ay pinagsama at
nakabubuo ng ibang kahulugan, ang tawag natin dito ay tambalang salita.
Subalit may mga tambalang salita na nananatili ang kahulugan. Sa uring ito,
ang taglay na kahulugan ng dalawang salitang pinagtambal ay hindi
nawawala. Walang ibang mahiwaga o ikatlong kahulugan. Ang uri ng
tambalang salitang ito ay di-ganap o matambalan.
Sa araling ito makikilala mo pa lalo ang mga tambalang salita na
nanatili ang kanilang kahulugan. Tara! Tuklasin natin ang mga salitang ito at
ang kanilang kahulugan. Handa ka na ba?

Balikan
Bago tayo magpatuloy, suriin ang mga sumusunod na
pahayag. Isulat sa patlang sa unahan ng bilang kung (sino, ano,
saan, kailan, ilan, paano) ang tinutukoy ng mga
salitang nakahilis.

a) Sama-sama ang mga mag-aaral ng ikatlong baitang

sa isang silid-aralan.
b) Naglagay sila ng maraming halaman sa paligid upang
gumanda ito.
c) Si Bb. Arellano ay totoong napakahusay sa kanyang
pagpapaliwanag sa mga mag-aaral.
d) Ang mga mag-aaral ay nahirapang mamili kung sayaw
o damit ba ng ating mga ninuno ang mas nais nilang
gayahin.
e) Talagang napakarami ng mga pamanang maaari
nating ipagmalaki sa buong mundo.

2
 Tuklasin
“Made in the Philippines,” Saan ninyo karaniwang nakikita o
nababasa ang mga katagang ito? Tama! Ito ay isinusulat sa mga
produktong gawa sa ating bansa.
Ikaw, saan gawa ang mga gamit mo? Alam mo ba kung saang
bansa ito nanggaling?
Ngayon ay babasahin natin ang “Tatak Pinoy”. Pagkatapos itong
basahin ay ating sasagutan at tatalakayin ang sumusunod na tanong
tungkol sa talata.
Bago ka pumunta sa mga gawaing inihanda ko, subukan mo
munang sagutin ang pagsusulit sa ibaba upang masukat ang dati
mong kaalaman sa paksang ating tatalakayin.

Panuto: Iguhit ang sa patlang bago ang bilang kung tama ang
isinasaad ng pangungusap at kung Mali.
______1. Ang paksa ay maaaring isang salita o parirala na nagsasaad kung
tungkol saan o kanino ang tekstong binasa.
______2. Ang kaisipan ng isang teksto ay agad na maibibigay sa
pamamagitan ng madaliang pagbasa sa una at huling
pangungusap nito.
______ 3. Ang pangunahing kaisipan o ideya ay ang paksa ng teksto.
______ 4. Mahalagang basahin nang may pang-unawa ang anumang
teksto upang matukoy ang pangunahing kaisipan nito.
______ 5. Ang paksa ng isang teksto ay hindi laging makikita sa
pamagat nito.

Suriin
Basahing mabuti ang maikling sanaysay upang masabi o matukoy mo
ang paksa o tema nito at humandang sumulat ng iba pang paksa sa
pamamagitan ng mga pantulong na pangungusap. Handa ka na ba?
Halina’t bumasa na.

Tatak-Pinoy
ni: Rosana S. Gonzales

“Piliin mo Inang Pilipinas, piliin mo kislap ng perlas...Tuwing naririning ko

ang kantang ito ay aking kasiyahan marahil tunay na maipagmamalaki ko
ang ating bansa sa mga produktong de kalidad na tunay na gawang
pinoy. Bukod sa magaganda nitong disenyo, hindi rin pahuhuli ang tibay ng

3
mga ito. Bawat produkto ay butil ng pawis at buhay ng bawat Pilipinong
manggagawa.

Ilan sa mga “Only in the Philippines” na talagang puwede nating

ipagsabayan sa buong mundo ay ang mga makukulay at air-conditioned na
dyip. Hari ng daan, samu’t sari ang gayak na talagang nakakaaliw. Ang
mga matitibay na sapatos na gawa sa Marikina at sa Liliw, Laguna na talaga
namang world class ang dating. Ang naggagandahang parol ng Pampanga
na talagang nakadaragdag ng saya ng Pasko. Ang mga kakaibang disenyo
ng mga barong na gawa sa Batangas.

Pagdating din sa pagkain, hindi tayo pahuhuli. Ang napakasarap na

mainit na kape na galing sa Batangas na sasabayan mo pa ng suman na
galing sa Mindoro. Ang mga matatamis na pinya ng Davao at mangga na
mula sa Guimaras ay tunay na hindi mo pagsasawaan.

O halika na at ating libutin ang sarili nating bansa. Kung saan ang mga
produkto ay subok na matibay, ang mga pagkain ay tunay na masarap.
Basta’t sarap at tibay ang gusto, hanapin lamang ang tatak Pinoy.

Sagutin ang mga tanong.

1. Ano ang pamagat ng teksto?

2. Tungkol saan ang teksto?_____________________________________
3. Ilang talata mayroon ang teksto?______________________________
4. Ano ang paksa sa talata 1?____________________________________
5. Ao ang paksa sa talata 2?_____________________________________
6. Ano ang paksa sa talata 3?____________________________________

Ang paksa ng isang teksto, kwento o sanaysay ay nagsasabi kung saan

tungkol ito. Maaari itong matagpuan sa unahan, gitna o hulihang bahagi
nito. Upang maunawaan ang buong nilalaman ng anumang nabasa o
narinig, kailangang matukoy ang pangunahing impormasyon nito sa
pamamagitan ng pagsagot sa mga pangunahing tanong na sino, saan, alin,
kailan, ano, ilan, at paano.

Pangunahing Paksa ang tinatawag na sentro o pangunahing tema sa

talata. Kadalasan ay makikita sa unang pangungusap (imply) at huling
pangungusap.

4
 Pagyamanin

Gabay na Gawain 1
Basahin nang mabuti ang kuwento upang masagot mo ang mga
tanong pagkatapos.

PAPAHINANG HIMIG
ni: Rosana S. Gonzales
May alam ka bang awitin para sa isa sa mga okasyong ito? Sa panliligaw, sa
pagpapakasal, sa pagpapatulog ng bata, lahat may katumbas na awit. Ano nga
ba ang mas inaawit mo ngayon? Ano ang mas nais mong pakinggan? O kaya
naman ay sabayan ng sayaw?
Para sa iba ang mga awiting Pilipino ay para lamang sa mga may edad, o
para lamang sa pagdiriwang ng Buwan ng Wika. Sa panahon natin sikat na sikat
ang mga dayuhang mang-aawit kaya mas nakikilala ang mga kantang dayuhan.
Kaya sa panahon ngayon ay nauso ang pagsasabuhay ng mga lumang musika
upang tumama sa panlasang pinoy.
Kung magpapatuloy ang pagtangkilik sa mga dayuhang mang-aawit ditto sa ating
bansa, baka dumating ang panahon na ang tinig ng musikang Pilipino ay unti-
unting manghina.
1. Ano ang pamagat ng nabasang teksto?_________________________
2. Ano-ano ang binabanggit tungkol sa teksto?_____________________
3. Ano ang sinabi tungkol sa musikang Pilipino?____________________
4. Bakit kaya pinamagatan itong “Papahinang Himig”?________________
Gabay na Tayahin 1
Upang lalo pang mahasa ang kakayahan mo sa pagtukoy ng paksa,
basahing mabuti ang kwento. Pagkatapos ay ilagay sa tamang tren ang mga
paksa sa ibaba kung saang talata mababasa ang mga ito.

Ang Batang Si Roan

ni:Rosana S. Gonzales
(Talata 1)
Si Roan ay isang masipag, mapagmahal, at maalalahaning bata. Siya ay
tumutulong nang kusa sa bahay di lamang para sa sarili kundi pati sa mga
magulang at kanyang mga kapatid. Hindi na siya naghihintay pang utusan ng
kanyang nanay at tatay para sa gawaing bahay.
(Talata 2)
Ilan sa mga gawaing bahay ni Roan ang pagliligpit ng kanyang mga
kagamitang pampaaralan, pambahay at iba pa. Sa ganito, ay hindi na siya

5
maghahanap kung gagamitin niya ito muli. Siya rin ang naghuhugas ng kanilang
mga pinggan.
(Talata 3)
Hindi na rin siya mapagagalitan. Laging nasa lugar ang mga libro, notebook,
lapis, pentelpen, pad paper, school bag, payong, sapatos, at lahat-lahat na.
Walang kakalat-kalat. Siya ay maituturing na masinop sa lahat ng oras.
(Talata 4)
Tumutulong din siya sa kanyang kuya at ate lalo na kung sila ay abalang-abala
sa ibang gawain. Kapag nagpuputol ng panggatong ang kanyang kuya ay iniaakyat
niya ang maliliit na piraso. Kapag nagwawalis naman ang kanyang ate ay agad
naman niyang kukunin ang basahan at siya ang magpupunas sa mga mesa at upuan.
Mga Paksa
a. Matulungin si Roan sa kanyang mga kapatid.
b. Mga gawaing bahay na ginagawa ni Roan.
c. Si Roan ay isang masipag at mapagmaha na bata.
d. Si Roan ay masinop sa lahat ng oras.

Talata 1

Talata 2

Talata 3

Talata 4

6
 Gabay na Gawain 2
Basahing mabuti ang talata 1 at suriin ito nang mabuti.
Talata 1

Ang mag-asawang Eloy at Elay ay nagkakaroon ng mga problema. Si

Mang Eloy ay mahilig gumasta ng pera, samantalang si Aling Elay ay
matipid. Mahilig ding lumabas ng gabi si Mang Eloy kung kailan tulog na si
Aling Elay. Mahilig din sa Isport si Mang Eloy ngunit ayaw naman ni
Aling Elay.
Sagutin:
1. Sino ang may maraming problema?
2. Sino ang mahilig gumasta?
3. Bakit sila nagkakaproblema?
4. Ano ang pangunahing paksa ng talata?

Basahing mabuti ang talata 2 sa ibaba at suriin ito nang mabuti.

Talata 2

Wag na wag mong ipapasok ang kamay mo sa kahon na yan.

Baka sa loob nyan ay may matatalim at kalawanging bakal. Baka may
mouse trap dyan at bigla ka na lang maipit. O baka makagat ka ng
malaking gagamba.

Sagutin:
1. Ano raw ang huwag dapat ipasok sa kahon?
2. Bakit hindi dapat ipasok ang mga kamay sa kahon?
3. Ano ang pangunahing paksa ng talata?

Gabay na Tayahin 2
Basahin ang mga talata sa ibaba at bilugan ang titik ng
pangunahing paksa.
1. Ang dengue ay maiiwasan kung tayo ay mag-iingat. Palitan nang
madalas ang tubig sa mga plorera. Linisin ang loob at labas ng
bahay. Maging malinis sa tuwina.
a. Palitan lagi ang tubig sa plorera.
b. Maglinis ng kapaligiran upang maiwasan ang dengue.

2. Kapag may sipon o ubo, iwasan ang pagdura kung saan-saan.

Takpan ang bibig at ilong kapag umuubo o bumabahing nang
hindi makahawa ng iba. Uminom ng maraming tubig at

7
 magpahinga.
a. Mga dapat gawin kapag umuubo at sinisipon.
b. Uminom ng maraming tubig at magpahinga

3. Ugaliin ang pagkain ng prutas at gulay. Maraming bitamina ang

nakukuha sa mga ito. Nakatutulong din ang mga ito upang
mapanatiling malusog ang katawan.
a. Ang mga prutas at gulay ay maraming bitamina.
b. Kumain ng prutas at gulay upang maging malusog ang
katawan.

4. Uminom ng walo o higit pang baso ng tubig araw-araw.

Nakatutulong ito sa mabilis na pagtunaw ng ating kinain.
Nasosolusyunan nito ang pagtigas ng dumi sa loob ng ating
katawan.
a. Kabutihang dulot ng sapat na pag-inom ng tubig.
b. Bilang ng iinuming tubig araw-araw.

5. Iwasang kumain ng junk food at pag-inom ng nakalatang inumin.

May mga kemikal ito na hindi mabuti sa katawan.
a. Iwasang kumain ng junk food at pag-inom ng nakalatang
inumin.
b. May mga kemikal na makukuha sa junk food at nakalatang
inumin.

Malayang Gawain 1
Basahing mabuti ang mga talata. Bilugan ang tamang bilang na
tumutukoy sa pangunahing paksa.

Talata A
(1) Sa pagkain ng gulay ay maraming benepisyo sa
kalusugan. (2) Ang mga taong kumakain ng mas maraming gulay
at prutas ay malayo sa sakit. (3) Ang gulay ay nagbibigay ng
sustansya na mahalaga sa katawan.

8
 Talata B
(1) Ang mga magsasaka ay naghihirap para sa kailangan ng
mga tao. (2) Isa pa sa mga ito ay sila ay nagtitiis kahit nga ang
araw ay masyadong mainit. (3) Itinuturing bayani ang magsasaka.

Talata C
(1). Ang bahay kubo ay isang katutubong bahay na
ginagamit sa Pilipinas.(2) Ito ay ay gawa sa kawayan at angkop
ito laban sa hangin at ulan. Ngunit ito ay madaling masira sa
mga bagyo at madaling palitan. (3) Ang bahay kubo ay ang
Talata C
pambansang bahay ng Pilipinas.

Malayang Gawain 2

Kaya mo bang hulaan ang paksa ng maikling kwento batay

sa mga larawan?.
Panuto: Ang maikling kwento na iyong babasahin ay tungkol sa
isang modelong bata. Subukan mong ipakilala ang mga tauhan
sa kuwento batay sa nakikita mo sa larawan.

Malayang Tayahin 2
Basahin ang maikling kuwento at sagutin ang mga tanong
tungkol dito.

9
Ang Modelong Bata
Ni: Rosana S. Gonzales
Isang araw pauwi si Gino galing sa eskwelahan ay biglang
may humarang na apat na batang siga. Pinatigil si Gino sa
paglakad at sinabihang, "Kung talaga kang matapang ay
lumaban ka. Pumili ka ng isa sa amin na kasinlaki mo," ang
patawa-tawang sabi ng isa sa mga lalaki.
Malumanay na sumagot si Gino "Ayaw ko ng away"Umiiwas
ang Boy Scout sa away. Muling hinamon si Gino, "Ikaw ay isang
duwag!".
Siya'y sinundan ng mga batang mapanudyo. Sila'y
nakarating sa puno ng tulay. Sa ilalim ng tulay ay may narinig
silang pag-iyak, "Sag... gi... pin... ninyo ako! Tulong!" Isang bata
ang nalulunod! Mabilis na nag-alis ng damit si Gino at lumusong
sa pampang ng ilog. Ibinaba niya ang mga aklat at dali-daling
lumukso at sinagip niya ito.
Ang ibang bata ay nanonood lamang. Nakita ng
pinakalider ng gang na ang bata palang sinagip ni Gino ay
kanyang kapatid. Siya'y nagpasalamat kay Gino at humingi ng
tawad, "Maraming salamat sa iyo. Patawarin mo ako sa aking
ginawa kanina”, ang nahihiya pang sabi nito.

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong sa loob ng

graphic organizer.

a. Ano ang pamagat ng kwento?

___________________________________________
a. Sino-sino ang mga tauhan sa kwento?
___________________________________________
b. Tungkol saan ang kwento?
___________________________________________
c. Anong aral ang nais ipabatid sa kwento?
___________________________________________

10
 Isaisip
1. Ang pagtukoy sa ___________ ng isang teksto, sanaysay o
kuwento ay isang kakayahan na dapat nating hasain
at pagyamanin.
2. Ang pangunahing paksa ay sentro o
pangunahing___________sa talata.
3. Ang mga ___________ na detalye o supporting details/
information ay mga mahahalagang kaisipan o mga susing
pangungusap na may kaugnayan sa paksang pangungusap.

Isagawa
Pag-aralang mabuti ang mga larawan. Piliin sa talaan ang paksang
tumutukoy sa mga sumusunod na larawan. Isulat ang iyong napiling
sagot sa guhit.

1. Masayang 3. Pamilyang nagtutulungan

pagdiriwang ng sa gawaing bahay
kaarawan
2. Mga pulubing 4. Pagpapakita ng
namamalimos sa paggalang sa matatanda
lansangan

11
 Isaisip
1. Ang pagtukoy sa ___________ ng isang teksto, sanaysay o
kuwento ay isang kakayahan na dapat nating hasain
at pagyamanin.
2. Ang pangunahing paksa ay sentro o
pangunahing___________sa talata.
3. Ang mga ___________ na detalye o supporting details/
information ay mga mahahalagang kaisipan o mga susing
pangungusap na may kaugnayan sa paksang pangungusap.

Isagawa
Pag-aralang mabuti ang mga larawan. Piliin sa talaan ang paksang
tumutukoy sa mga sumusunod na larawan. Isulat ang iyong napiling
sagot sa guhit.

1. Masayang 3. Pamilyang nagtutulungan

pagdiriwang ng sa gawaing bahay
kaarawan
2. Mga pulubing 4. Pagpapakita ng
namamalimos sa paggalang sa matatanda
lansangan

a.__________ c._________

12
 b.__________ d._________

Tayahin

A. Tukuyin ang paksa ng mga sumusunod na teksto. Salungguhitan ang

titik ng tamang sagot.

1. Sa bayan ng San Roque, karamihan sa mga kababaihan ay

may nakapatong na bilao sa kanilang ulo tulad ni Aling
Doray. Araw-araw ay maririnig ang malakas na tinig nila.
a. Maraming bilao ang ginamit sa San Roque.
b. Malakas ang boses ng mga kababaihan sa Bayan ng San
Roque.
c. Maraming tinderang kababaihan sa Bayan ng San Roque.

2. Dahil sa tagal ng pagiging magsuki, binibigay ni ALing Doray ang kaniyang

paninda kahit walang pambayad si nanay.

a. Bawal umutang kay Aling Doray.

b. Magsuki sina Aling Doray at nanay.
c. May tiwala si Aling Doray kay nanay.
 3. Minsan pinatawag ng Punong Barangay ang mga
tindera kung ano ang maaari nilang magawa upang
hindi masyadong mahirapan ang mga mamimili.
a. May gulong nagyari sa mga tinder.
b. May reklamo ang mga tindera sa Punong
Barangay.
c. May pagpapahalaga ang Punong Barangay sa
kanyang nasasakupan.

Karagdagang Gawain

11
Sumulat ng isang maikling kwento na ang paksa ay tungkol sa
hindi mo makakalimutang karanasan sa panahong COVID-19
pandemic.

14
 15
Gabay na Gawain 1
Talata 1
1.Papahinang Himig
2. Sumisikat ang mga awiting dayuhan
3. Papahina na ang Musikang Pilipino
4. mas tinatangkilik ang awiting dayuhan kaysa
awiting Pilipino
Talata 2
1.Kamay
May mga matatalim 2.at kalawanging bakal
3.Mga nakadidisgrasyang bagay
Gabay na Tayahin 1
1.c
2.b
3.d
4.
Gabay na Tayahin 2
1.b
2.a
3.b
4.a
5.b
Malayang Gawain 1 1. 1. Ang taong
Talata 1-(1) masikap ay
Talata 2(3) hindi umaasa
Talata 3-(3) sa iba para sa
Malayang Gawain 2 kanyang
Batang Sinasagip ang nalulunod iakbubuhay
Malayang Tayahin 2
1.Ang Modelong Bata 2. 2. Madaling
2. Gino, apat na batang lalaki, ibang bata makilala ang
3.Pagliligtas ng pangunahing tauhan sa batang
taong
nalulunod na kapatid ng naghahamon sa kanyan 5. masipag
ng away 3. 3. Ag bigas,
4. Huwag maging mayabang prutas at
ISAISIP gulay na
1. paksa ating
2. kaisipan kinakain sa
3. pangunahin araw-araw ay
ISAGAWA---1. c 2. a 3.b 4. d 4. produkto
TAYAHIN mula sa
1.b
3. bukid.
1.
2.c 2. 4. 4. Isa sa
3.c 1. 2. pangunahing
Karagdagang Gawain 1.Sino hanapbuhay
Pagsulat 3. sa Pilipinas
1.Produkton 1. 2.Ano ay ang
g tatak pinoy 4. 2. 3.Sino pangingisda.
2. Tatlo 3. 4.Alin 5.
5. 5.Ilan
TUKLASIN SUBUKIN
PAGYAMANIN SURIIN BALIKAN
New/ Know/
What’s More/ What is It/ What’s What’s In/ What I
Susi sa Pagwawasto