Phạm Hồng Minh - 11213911

Tuần 3 – Bài kiểm tra

(75 phút)

Hãy đọc Chapter 2 - State of the Art và trả lời các câu hỏi sau:

1. Kiến trúc doanh nghiệp là một công cụ hữu ích để quản lý hoạt động hàng ngày và
khả năng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp. Hãy cho biết khả năng kết
hợp của công cụ này với các công cụ quản lý khác (ví dụ: BSC, ISO 9001,
COBIT…) là như thế nào? (3.5 điểm)

1. BSC
Balanced Scorecard (BSC) như một hệ thống quản lý giúp doanh nghiệp làm rõ và thực
hiện tầm nhìn và chiến lược của mình. Thường thì, quản lý tập trung vào các khía cạnh tài
chính. Kaplan và Norton cho rằng chỉ có các biện pháp tài chính là không đủ để hướng dẫn
sự phát triển tương lai của một tổ chức, và rằng họ nên được bổ sung bằng các biện pháp
liên quan đến sự hài lòng của khách hàng, quy trình nội bộ và khả năng đổi mới.
Do đó, BSC đề xuất xem xét một doanh nghiệp từ bốn góc độ.
- Góc độ Khách hàng: Đặt câu hỏi về cách doanh nghiệp nên xuất hiện như thế nào trước
khách hàng của mình, với các thước đo như sự hài lòng của khách hàng.
- Góc độ Tài chính: Tập trung vào giá trị kinh doanh tạo ra bởi doanh nghiệp, bao gồm các
thước đo như giá trị cổ đông.
- Góc độ Quy trình Nội bộ: Nhìn vào hiệu suất và hiệu quả của các hoạt động nội bộ của
công ty, chú ý đặc biệt đến các quy trình chính và mang tính định hướng sứ mệnh của tổ
chức.
- Góc độ Học tập và Phát triển: đề cập đến khả năng thay đổi và cải thiện của công ty và cá
nhân, điều quan trọng đối với mọi tổ chức giàu tri thức.
Đối với mỗi góc độ trong bốn góc độ, BSC đề xuất một cấu trúc ba tầng:

1. Sứ mệnh ( VD như trở thành nhà cung cấp ưa thích của khách hàng )
2. Mục tiêu ( VD như cung cấp cho khách hàng các sản phẩm mới )
3. Thước đo ( VD như phần trăm doanh thu được tạo ra bởi các sản phẩm mới )
Để áp dụng BSC, trước tiên công ty phải xác định sứ mệnh, mục tiêu và thước đo cho từng
góc độ, sau đó dịch chúng thành một số mục tiêu và sáng kiến phù hợp để đạt được những
mục tiêu này. Bản đồ Chiến lược (Kaplan và Norton 2004) thường được sử dụng dưới
dạng mô tả các lớp theo các yếu tố này và mối quan hệ giữa chúng.
Điều quan trọng trong BSC là khái niệm phản hồi vòng lặp kép. Đầu tiên, người ta nên đo
lường kết quả đầu ra của các quy trình kinh doanh nội bộ chứ không chỉ sửa các khuyết
điểm trong những đầu ra này mà còn xác định và khắc phục nguyên nhân của chúng. Hơn
nữa, một vòng lặp phản hồi như vậy cũng cần được thiết lập cho kết quả của các chiến
lược kinh doanh. Việc đo lường hiệu suất và quản lý dựa trên thực tế là trọng tâm của
phương pháp BSC.

Nếu chúng ta nhìn vào vai trò của kiến trúc doanh nghiệp như một công cụ quản lý, nó đặc
biệt hữu ích trong góc độ Quy trình Nội bộ của BSC. Nhiều số liệu vận hành có thể được
liên kết với một kiến trúc doanh nghiệp được xác định rõ và nhiều phân tích hiệu suất khác
nhau có thể được thực hiện. Tuy nhiên, kiến trúc doanh nghiệp có ứng dụng rộng rãi hơn.
Trong góc độ Học và Phát triển, khả năng phát triển, dự đoán và ứng phó với môi trường
thay đổi là quan trọng. Để xác định tính linh hoạt của tổ chức, việc đánh giá tác động và
tính khả thi của các thay đổi trong tương lai là quan trọng. Phân tích tác động của kiến trúc
doanh nghiệp có thể hỗ trợ cho việc đánh giá này.
2. Business Model Canvas
Mô hình Kinh doanh Canvas (Osterwalder và Pigneur 2010) là một bảng mẫu để tạo các
mô tả cấp cao về các mô hình kinh doanh mới hoặc hiện có. Về mặt khái niệm, nó bắt
nguồn từ bản thể luận mô hình kinh doanh được mô tả trong luận án tiến sĩ của
Osterwalder (Osterwalder 2004). Mô hình Kinh doanh Canvas bao gồm bảy phần:

- Giá trị đề xuất: Ở trung tâm của bảng, mô tả những sản phẩm và dịch vụ mà tổ chức cung
cấp cho các khách hàng khác nhau của mình.
- Hoạt động chính: Những gì tổ chức cần thực hiện để cung cấp giá trị đề xuất của mình.
- Nguồn lực chính: Các nguồn lực cần thiết cho những hoạt động này.
- Phân khúc khách hàng: Các nhóm khách hàng điển hình mà tổ chức phân biệt.
- Mối quan hệ khách hàng: Loại liên kết mà tổ chức có với khách hàng của mình.
- Kênh: Cách tổ chức liên lạc với khách hàng.
- Đối tác chính: Các đối tác khác mà tổ chức hợp tác để cung cấp giá trị cho khách hàng
của mình.
- Cấu trúc chi phí: Quan điểm tài chính về các phương tiện được sử dụng bởi tổ chức.
-Dòng doanh thu: Cách tổ chức kiếm tiền từ các dòng doanh thu khác nhau từ các phân
khúc khách hàng của mình.
Mô hình Kinh doanh Canvas trình bày những yếu tố này một cách thân thiện với người
dùng, dễ hiểu. Nó thường được sử dụng trong ngữ cảnh brainstorming hoặc các buổi làm
việc, đôi khi sử dụng "sticky notes" đơn giản, đôi khi bằng cách sử dụng công cụ hỗ trợ.
Hình ảnh 2.2 hiển thị một ví dụ nhỏ về một canvas như vậy.
Kiến trúc doanh nghiệp thường được sử dụng như là một giai đoạn tiếp theo trong phát
triển chiến lược. Nhiều yếu tố trong một canvas có thể được mô tả chi tiết bằng cách sử
dụng các mô hình kiến trúc doanh nghiệp.
3. Business Architecture
Trong những năm gần đây, kiến trúc doanh nghiệp ngày càng thu hút được nhiều người
quan tâm và trở thành một ngành học riêng biệt. Một phần được thúc đẩy bởi các phương
pháp và nỗ lực kiến trúc doanh nghiệp thường tập trung vào công nghệ thông tin, nó đã
phát triển các phương pháp và cơ sở kiến thức riêng, được minh họa bằng "A Guide to the
Business Architecture Body of Knowledge®" (BIZBOK® Guide) (Business Architecture
Guild 2016) và phương pháp Open Business Architecture (O-BA) đang được phát triển bởi
The Open Group vào thời điểm viết bài này (2016c).
Nhóm Quan tâm Đặc biệt về Kiến trúc Doanh nghiệp (BASIG) của OMG đã định nghĩa
kiến trúc doanh nghiệp như sau:
Kiến trúc doanh nghiệp: một bản thiết kế của doanh nghiệp cung cấp một hiểu biết chung
về tổ chức và được sử dụng để điều chỉnh các mục tiêu chiến lược và yêu cầu chiến thuật.
Một kiến trúc doanh nghiệp cung cấp một trừu tượng hóa của doanh nghiệp trong hệ sinh
thái của nó, giúp chuyển đổi chiến lược thành hành động. Vai trò của hỗ trợ dựa trên mô
hình cho quá trình thiết kế, phân tích và ra quyết định ngày càng trở nên quan trọng trong
lĩnh vực kiến trúc doanh nghiệp.
Thông tin chính cho kiến trúc doanh nghiệp là chiến lược của tổ chức, bao gồm mô hình
kinh doanh của nó, ví dụ như được mô tả bằng Mô hình Kinh doanh Canvas (Phần 2.1.2),
và mô hình hoạt động của nó (Phần 1.4.1). Các kỹ thuật thiết kế thường được sử dụng
trong kiến trúc doanh nghiệp bao gồm, giữa các kỹ thuật khác, việc mô tả mạng lưới giá trị
và chuỗi giá trị của nó (Phần 6.5), phát triển và cải thiện các hành trình của khách hàng
(Phần 6.6) và tạo bản đồ dịch vụ (Phần 6.7). Phân tích và quyết định trong kiến trúc doanh
nghiệp được hỗ trợ bởi, ví dụ như, phân tích rủi ro (Phần 9.4), quản lý danh mục (Phần
9.5) và kế hoạch dựa trên khả năng (Phần 8.7.1 và Phần 9.6).
Các khái niệm và khía cạnh điển hình mà lĩnh vực của kiến trúc doanh nghiệp liên quan
đến được hiển thị trong Hình 2.3. Theo cơ bản, tất cả các yếu tố này có thể được đại diện
trực tiếp hoặc gián tiếp trong ngôn ngữ ArchiMate, điều này cũng sẽ được minh họa trong
Chương 6 về việc kết hợp ArchiMate với các tiêu chuẩn và phương pháp khác.
Đặc biệt, sự tập trung vào khả năng của doanh nghiệp, với kế hoạch dựa trên khả năng
(Ulrich và Rosen 2011; The Open Group 2016b) là một đóng góp chính của lĩnh vực kiến
trúc doanh nghiệp. Điều này cho phép tổ chức tập trung vào những khả năng hiện tại và
mong muốn của doanh nghiệp trước khi đào sâu vào chi tiết về cách nó đạt được những
khả năng này. Góc nhìn không phụ thuộc vào triển khai và công nghệ này cung cấp một
kết nối quan trọng giữa chiến lược và thực hiện: Nó liên kết mô tả tổng quan, thô toàn cầu
thường xuyên của chiến lược và mô hình kinh doanh của một tổ chức với các lĩnh vực chi
tiết và hướng công nghệ khác trong phạm vi của EA, như kiến trúc quy trình kinh doanh,
ứng dụng và kiến trúc hạ tầng.

4. EFQM và ISO 9001

 EFQM

Không chỉ tập trung vào quản lý chất lượng mà còn cung cấp một khung
quản lý tổng thể cho chất lượng hiệu suất của toàn bộ tổ chức. Mô hình
EFQM bao gồm chín tiêu chí chất lượng, trong đó có năm "yếu
tố", mô tả những gì một tổ chức thực hiện, và bốn "kết quả", mô tả
những gì tổ chức đạt được.
Định vị kiến trúc doanh nghiệp liên quan đến mô hình EFQM, chúng ta xem nó đặc biệt là
một công cụ quan trọng cho khía cạnh Chính sách & Chiến lược và Quy trình. Dựa trên sứ
mệnh và tầm nhìn của mình, một tổ chức sẽ xác định các chính sách và chiến lược cần
thiết để đáp ứng các nhu cầu hiện tại và tương lai cũng như kỳ vọng của các bên liên quan.
Kiến trúc doanh nghiệp là một công cụ quý giá trong việc thực hiện và triển khai các chính
sách và chiến lược này. Trước tiên, nó cung cấp cái nhìn tổng quan về cấu trúc và hoạt
động của doanh nghiệp như một tổng thể bằng cách tạo ra một cái nhìn tổng quan về cấu
trúc tổ chức, quy trình kinh doanh, hệ thống thông tin và cơ sở hạ tầng. Một cái nhìn tổng
quan như vậy là không thể thiếu khi xác định một chiến lược nhất quán.
Ngoài ra, kiến trúc doanh nghiệp giúp phát triển, quản lý và truyền thông các tiêu chuẩn
hoạt động trên toàn công ty, cần thiết để đảm bảo rằng các chính sách công ty được thực
hiện đúng. Cuối cùng, bằng cách cung cấp sự hiểu biết tốt hơn về các tác động của các
thay đổi, nó hỗ trợ đáng giá trong việc tạo ra các lộ trình cho tương lai, cần thiết để đánh
giá và thực hiện chiến lược doanh nghiệp dài hạn.

 ISO 9001:2000 (ISO 2000): Tiêu chuẩn này đặt ra các tiêu chí cho một hệ thống
quản lý chất lượng (QMS) tốt. Dựa trên một chính sách chất lượng và mục tiêu chất
lượng, một công ty thiết kế và tài liệu hóa một QMS để kiểm soát cách thực hiện
các quy trình. Yêu cầu của tiêu chuẩn bao gồm mọi thứ từ cách một công ty lập kế
hoạch cho các quy trình kinh doanh của mình, đến cách thực hiện, đo lường và cải
tiến chúng.

Nhìn vào kiến trúc doanh nghiệp từ góc độ quản lý chất lượng nói chung và tiêu chuẩn
ISO 9001 nói riêng, chúng ta nhận thấy đóng góp chính của nó nằm trong việc thiết kế,
quản lý và tài liệu hóa tổng thể các quy trình kinh doanh và hệ thống IT hỗ trợ chúng. Một
kiến trúc doanh nghiệp được thiết kế và tài liệu hóa tốt giúp một tổ chức tuân thủ các yêu
cầu ISO 9001 về việc xác địnhvà tài liệu hóa quy trình; ngược lại, nhu cầu về QMS có thể
định hướng cho một dự án kiến trúc doanh nghiệp, bằng cách tập trung vào những quy
trình và tài nguyên quan trọng đối với chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty. Điều
này cho thấy quản lý chất lượng và kiến trúc doanh nghiệp tạo thành một tổ hợp tự nhiên:
quản lý chất lượng quan tâm đến những gì cần được thiết kế, tài liệu hóa, kiểm soát, đo
lường và cải tiến, trong khi kiến trúc doanh nghiệp xác định cách các quy trình và tài
nguyên chất lượng cao này được tổ chức và thực hiện.

5. COBIT

COBIT là một khung kiểm soát CNTT được chấp nhận quốc tế, cung cấp cho tổ chức các
"giải pháp tốt" giúp triển khai một cấu trúc quản trị CNTT trong toàn doanh nghiệp. Nó
nhằm mục tiêu cắt giảm khoảng cách giữa rủi ro kinh doanh, nhu cầu kiểm soát và các vấn
đề kỹ thuật. Tiền đề cơ bản của COBIT là để cung cấp thông tin mà tổ chức cần để đạt
được mục tiêu của mình, các nguồn lực CNTT cần được quản lý bởi một tập hợp quy trình
được nhóm tự nhiên.

Trung tâm của khung COBIT là các mục tiêu kiểm soát và hướng dẫn quản lý cho một tập
hợp quy trình CNTT, được nhóm thành năm lĩnh vực:

1. Đánh giá, điều hướng và giám sát

2. Cân đối, lập kế hoạch và tổ chức
3. Xây dựng, mua sắm và triển khai
4. Cung cấp, dịch vụ và hỗ trợ
5. Giám sát, đánh giá và định giá

COBIT cũng cung cấp một mô hình trưởng thành cho quản trị CNTT, bao gồm năm cấp độ
trưởng thành:

1. Ad Hoc: Không có quy trình tiêu chuẩn hóa. Các phương pháp tồn tại dựa trên từng
trường hợp cụ thể.
2. Repeatable: Ban quản lý nhận thức về các vấn đề. Các chỉ số hiệu suất đang được
phát triển và các đo lường cơ bản đã được xác định, cũng như các phương pháp và
kỹ thuật đánh giá.
3. Defined: Những nhu cầu cần hành động đã được nhận thức và chấp nhận. Quy trình
đã được tiêu chuẩn hóa, tài liệu hóa và triển khai. Ý tưởng BSC đang được áp dụng
trong tổ chức.
 4. Managed:Đạt được sự hiểu biết đầy đủ về các vấn đề ở tất cả các cấp độ. Sự xuất
sắc trong quy trình dựa trên một chương trình đào tạo chính thức. Công nghệ thông
tin hoàn toàn phù hợp với chiến lược kinh doanh.
5. Optimised: Cải tiến liên tục là đặc điểm quan trọng. Các quy trình đã được tinh
chỉnh đạt đến mức tốt nhất bên ngoài dựa trên kết quả của việc cải tiến liên tục với
các tổ chức khác.

Theo COBIT, kiến trúc xác định rõ là cơ sở cho một môi trường kiểm soát nội bộ tốt.
Trong nhiều doanh nghiệp, tổ chức CNTT sẽ chịu trách nhiệm xác lập và duy trì kiến trúc
doanh nghiệp. Trong khi COBIT tập trung vào cách tổ chức chức năng CNTT (phụ) của
một tổ chức, kiến trúc doanh nghiệp tập trung vào cấu trúc (chính) của doanh nghiệp và
CNTT, quy trình, thông tin và công nghệ của doanh nghiệp. Do đó, kiến trúc doanh nghiệp
là một bổ sung tự nhiên cho COBIT. Liên quan đến các cấp độ trưởng thành của COBIT,
kiến trúc doanh nghiệp sẽ đặc biệt quan trọng ở mức cao nhất. Ở mức Repeatable, một ý
thức đầu tiên về giá trị của kiến trúc có thể nảy sinh, nhưng thông thường không có sự thực
hành kiến trúc đã được thiết lập ở mức độ doanh nghiệp. Chỉ từ mức Defined trở lên, nó
được công nhận và sử dụng như một công cụ quan trọng trong việc lập kế hoạch và quản
lý phát triển CNTT phối hợp với nhu cầu kinh doanh.

6. ITIL
Khái niệm: ITIL (IT Infrastructure Library) là bộ tài liệu thực hành tốt được chấp nhận
rộng rãi nhất trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin.

Mục tiêu: Tạo ra một bộ tài liệu thực hành tốt toàn diện và nhất quán để quản lý chất lượng
các dịch vụ công nghệ thông tin; khuyến khích tư nhân phát triển đào tạo, tư vấn và công
cụ hỗ trợ ITIL. Qua thời gian, ITIL đã nhận được sự hỗ trợ rộng rãi và trở thành tiêu chuẩn
thực tế toàn cầu cho quản lý dịch vụ IT. Nhóm người sử dụng ITIL, diễn đàn Quản lý Dịch
vụ IT (itSMF1), tích cực thúc đẩy trao đổi thông tin và kinh nghiệm để hỗ trợ nhà cung cấp
dịch vụ IT quản lý việc cung cấp dịch vụ

Thành phần: ITIL bao gồm một loạt tài liệu hướng dẫn về việc cung cấp các dịch vụ công
nghệ thông tin tốt và về các cơ sở vật chất cần thiết để hỗ trợ CNTT. Nó cung cấp các quy
tắc thực hành giúp tổ chức xây dựng quản lý chất lượng cho các dịch vụ và cơ sở hạ tầng
IT của họ, nơi "chất lượng" được định nghĩa là "phù hợp với nhu cầu kinh doanh và yêu
cầu của người dùng theo sự phát triển của chúng." Điều này được thực hiện bằng cách
cung cấp hướng dẫn về thiết kế và triển khai các quy trình khác nhau trong tổ chức IT.

Lõi của ITIL bao gồm hai nhóm quy trình lớn: Cung cấp dịch vụ và hỗ trợ dịch vụ
 Cung cấp dịch vụ: bao gồm quản lý cấp độ dịch vụ, quản lý sẵn có, quản lý
tài chính cho các dịch vụ IT, quản lý khẩn cấp dịch vụ IT và quản lý khả
năng;
 Hỗ trợ Dịch vụ: bao gồm quản lý vấn đề, quản lý sự cố, trạm dịch vụ, quản
lý thay đổi, quản lý triển khai và quản lý cấu hình.
Quản lý tài sản IT của tổ chức là cốt lõi của ITIL. Đây này là nơi một kiến trúc doanh
nghiệp được phát triển tốt rất có giá trị. Nó cung cấp cho các quản lý IT sự hiểu biết rõ
ràng về các ứng dụng và cơ sở hạ tầng IT, các quy trình kinh doanh liên quan và các phụ
thuộc khác nhau giữa các lĩnh vực này. Gần như tất cả các quy trình cốt lõi được xác định
bởi ITIL sẽ hưởng lợi từ điều này.

7. CMMI
CMM và SW-CMM, là một mô hình để đánh giá mức độ trưởng thành của quy trình kỹ
thuật phần mềm của một tổ chức và cung cấp các phương pháp quan trọng giúp tăng
cường trưởng thành của các quy trình này. Nó tập trung vào việc tích hợp phát triển phần
mềm với các hoạt động kỹ thuật khác và mở rộng phạm vi bao gồm vòng đời sản phẩm, kỹ
thuật hệ thống, phát triển sản phẩm và quy trình tích hợp, và cung cấp nguồn cung cấp.

CMM gồm 5 cấp độ:

 Initial: Quy trình hỗn loạn và tổ chức không cung cấp môi trường ổn định
 Managed: Các dự án được đảm bảo quản lý theo yêu cầu, lập kế hoạch, thực hiện,
đo lường và kiểm soát. Tuy nhiên quy trình khác nhau tùy trường hợp cụ thể
 Defined: Quy trình phải thật sự đặc trưng, dễ hiểu và được mô tả rõ ràng trong các
tiêu chuẩn, thủ tục, công cụ và phương pháp làm việc của doanh nghiệp → quy
trình phải có sự thống nhất
 Quantitatively Managed: việc lựa chọn các quy trình bổ sung góp phần đáng kể
trong việc thực hiện các quy trình tổng thể. Các quy trình bổ sung này được kiểm
soát bằng các công cụ thống kê và định lượng.
 Optimizing: doanh nghiệp tập trung vào chất lượng của các quy trình được cải tiến
liên tục thông qua sự gia tăng cải tiến và sáng tạo trong công nghệ.

2. Tác dụng chính của Khung kiến trúc (Architecture Framework) là gì? (0.5 điểm)
Các khung kiến trúc cung cấp cái nhìn sâu hơn về các khía cạnh khác nhau
mà mô hình kiến trúc doanh nghiệp có thể bao gồm. Các khung kiến trúc về cấu
trúc kỹ thuật mô tả kiến trúc bằng cách xác định và liên kết các quan điểm kiến trúc
khác nhau và các kỹ thuật mô hình hóa liên quan đến chúng. Chúng không cung cấp
các khái niệm cho việc mô hình hóa thực tế, mặc dù một số khung kiến trúc có liên
kết chặt chẽ với một ngôn ngữ mô hình hóa cụ thể hoặc một nhóm ngôn ngữ.
Hầu hết các khung kiến trúc đều khá chính xác trong việc xác định những
yếu tố nào nên được bao gồm trong kiến trúc doanh nghiệp. Tuy nhiên, để đảm bảo
chất lượng của kiến trúc doanh nghiệp trong suốt chu kỳ hoạt động của nó, việc áp
dụng một khung kiến trúc nhất định là không đủ. Mối quan hệ giữa các loại lĩnh
vực, quan điểm, hoặc lớp của kiến trúc phải được giữ rõ ràng, và bất kỳ thay đổi
nào cũng nên được thực hiện một cách có phương pháp trong tất cả chúng.
3. Hãy trình bày sự hiểu biết của bạn về khung kiến trúc Zachman? Hãy chỉ ra những
ưu và nhược điểm của khung kiến trúc này. (2 điểm)
Năm 1987, John Zachman đã giới thiệu khung kiến trúc doanh nghiệp đầu tiên và
nổi tiếng nhất (Zachman 1987), mặc dù khi đó nó được gọi là "Khung kiến trúc hệ
thống thông tin". Khung kiến trúc này khi áp dụng cho doanh nghiệp đơn giản là
một cấu trúc logic để phân loại và tổ chức các mô tả đại diện của doanh nghiệp, có
ý nghĩa quan trọng đối với việc quản lý doanh nghiệp cũng như phát triển các hệ
thống của doanh nghiệp.
Khung kiến trúc (Hình 2.6) ở dạng đơn giản nhất của nó mô tả các sản phẩm thiết
kế tạo thành sự giao nhau giữa các vai trò trong quá trình thiết kế, tức là chủ sở hữu,
nhà thiết kế và người xây dựng, và các trừng tượng về sản phẩm, tức là (vật liệu) nó
được làm từ gì, cách (quy trình) nó hoạt động như thế nào và nơi (hình học) các
thành phần nằm so với nhau. Thực nghiệm, trong các lĩnh vực cũ hơn, có một số
'hiện vật' khác có thể quan sát được đang được sử dụng cho mục đích xác định
phạm vi và triển khai. Những vai trò này được đặt tên một cách tương đối là người
lập kế hoạch và nhà thầu phụ và được bao gồm trong đồ họa khung kiến trúc mà
thường được trưng bày.
 Từ khi khung kiến trúc được tạo ra, đã xuất hiện các khía cạnh khác về mô tả sản
phẩm. Ngoài việc trả lời các câu hỏi "gì, như thế nào và ở đâu", để có một mô tả
đầy đủ, ta cần đặt thêm ba câu hỏi: ai, khi nào và tại sao. Ba câu hỏi này được biểu
thị bằng ba cột trong mô hình bổ sung. Trong trường hợp của doanh nghiệp, chúng
mô tả: ai thực hiện công việc gì, khi nào các sự kiện xảy ra và tại sao các lựa chọn
khác nhau được đưa ra?

Ưu điểm: Khung kiến trúc Zachman có những ưu điểm dễ hiểu và áp dụng linh
hoạt. Nó cung cấp một cái nhìn toàn diện về toàn bộ doanh nghiệp mà không bị giới
hạn bởi công cụ hay phương pháp cụ thể. Mọi vấn đề trong doanh nghiệp đều có thể
được áp dụng vào framework để hiểu rõ vị trí và tầm quan trọng của chúng.
Nhược điểm: Một hạn chế quan trọng của Zachman framework là nó có quá nhiều
ô, điều này làm cho việc áp dụng thực tế của nó trở nên khó khăn. Hơn nữa, các mối
quan hệ giữa các ô khác nhau trong khung kiến trúc không được xác định rõ ràng.
Mặc dù có những hạn chế này, công trình của Zachman vẫn được công nhận là cung
cấp khung kiến trúc toàn diện đầu tiên cho kiến trúc doanh nghiệp và vẫn được sử
dụng rộng rãi trong thực tế.

4. Hãy trình bày sự hiểu biết của bạn về khung kiến trúc TOGAF? (2 điểm)
TOGAF là một nền tảng kiến trúc, tập hợp các công cụ để phát triển kiến trúc cho các
doanh nghiệp, tổ chức với các mô hình khác nhau, đã được The Open Group đăng ký
thương hiệu tại Hoa Kỳ và các nước khác kể từ năm 2011. Lịch sử phát triển TOGAF
như sau:
 Năm 1995, phiên bản đầu tiên của TOGAF (TOGAF 1.0) ra đời. Phiên bản này
được xây dựng dựa trên Khung kiến trúc kỹ thuật cho quản lý thông tin (TAFIM -
Technical Architecture Framework for Information Management), được phát triển
từ cuối những năm 1980 bởi Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ
 Tháng 12/2001, TOGAF 7 ("Technical Edition” – “phiên bản kỹ thuật”) được xuất
bản.
 TOGAF 8 ("Enterprise Edition“ – “phiên bản doanh nghiệp”) được xuất bản đầu
tiên trong tháng 12/2002 và tái bản dưới dạng cập nhật như TOGAF 8.1 vào
12/2003.
 Phiên bản mới nhất là TOGAF 9.1 (một phát triển tiến hóa từ TOGAF 8), ra mắt
vào ngày 01/12/2011.

TOGAF (The Open Group Architecture Framework) ban đầu được phát triển như một
khuôn khổ chung và phương pháp chung cho việc phát triển các kiến trúc kỹ thuật,
nhưng đã tiến hóa thành một khung kiến trúc doanh nghiệp và phương pháp cho kiến
trúc doanh nghiệp. Từ phiên bản 8 trở đi, TOGAF (The Open Group 2011) được dành
riêng cho kiến trúc doanh nghiệp.

TOGAF bao gồm các thành phần chính sau (Hình 2.7):
 Khung năng lực kiến trúc (Architecture Capability Framework): giải quyết
vấn đề tổ chức, quy trình, kỹ năng, vai trò và trách nhiệm cần thiết để thành
lập và vận hành một chức năng kiến trúc trong một doanh nghiệp.
 Phương pháp phát triển kiến trúc (Architecture Development Method -
ADM), cung cấp một "cách làm việc" cho các kiến trúc sư. ADM được coi là
trung tâm của TOGAF và bao gồm một phương pháp tiếp cận tuần tự từng
bước cho việc phát triển kiến trúc doanh nghiệp tổng thể.
 Khung nội dung kiến trúc (Architecture Content Framework), coi một kiến
trúc doanh nghiệp tổng thể bao gồm bốn kiến trúc mật thiết liên quan: Kiến
trúc kinh doanh (Business Architecture), Kiến trúc dữ liệu (Data
Architecture), Kiến trúc ứng dụng (Application Architecture) và Kiến trúc
Công nghệ (IT Architecture).
 Kho tư liệu kiến trúc và giải pháp của tổ chức (Enterprise Continuum), bao
gồm các mô hình tham chiếu khác nhau, chẳng hạn như Mô hình tham chiếu
Kỹ thuật (Technical Reference Model), Cơ sở thông tin tiêu chuẩn của The
Open Group (Standards Information Base - SIB) và Cơ sở thông tin các khối
xây dựng (Building Blocks Information Base - BBIB). Ý tưởng đằng sau
 Continuum doanh nghiệp là minh họa cách kiến trúc được phát triển trên một
dải liên tục từ kiến trúc cơ bản, thông qua kiến trúc hệ thống chung và kiến
trúc cụ thể cho ngành công nghiệp, đến kiến trúc riêng của doanh nghiệp.

ADM của TOGAF (Hình 2.8) là một quá trình lặp lại, trải dài trên toàn bộ quá trình,
giữa các giai đoạn và trong từng giai đoạn. Đối với mỗi lần lặp của ADM, phải đưa ra
quyết định mới về:
- Phạm vi của doanh nghiệp cần được xác định;
- Mức độ chi tiết cần được xác định;
- Phạm vi thời gian nhắm đến, bao gồm số lượng và phạm vi của bất kỳ định hướng
thời gian trung gian nào.
- Các tài sản kiến trúc được sử dụng trong Continuum doanh nghiệp của tổ chức,
bao gồm các tài sản được tạo ra trong các lần lặp trước của chu trình ADM trong
doanh nghiệp và các tài sản có sẵn ở nơi khác trong ngành công nghiệp.

Những quyết định này cần được đưa ra dựa trên một đánh giá thực tế về khả năng
và nguồn lực sẵn có, cũng như giá trị mà có thể thu được thực tế cho doanh nghiệp
từ phạm vi công việc kiến trúc được chọn.
Với tư cách là một phương pháp chung, ADM được thiết kế để được sử dụng bởi
các doanh nghiệp ở nhiều địa điểm khác nhau và được áp dụng trong các ngành/loại
hình công nghiệp khác nhau. Do đó, nó có thể được điều chỉnh để phù hợp với các
yêu cầu cụ thể, nhưng không nhất thiết phải được điều chỉnh.
Ví dụ, nó có thể được sử dụng kết hợp với bộ sản phẩm cung cấp của một khung
kiến trúc khác, nếu những sản phẩm này được coi là phù hợp hơn cho một tổ chức
 cụ thể. (Ví dụ, nhiều cơ quan liên bang Hoa Kỳ đã phát triển các khung kiến trúc cá
nhân xác định các sản phẩm cụ thể phù hợp với nhu cầu của bộ phận của họ).
Nó có thể được sử dụng kết hợp với khung kiến trúc Zachman nổi tiếng, một hệ
thống phân loại xuất sắc, nhưng thiếu một phương pháp luận được định rõ và công
khai.

5. Hãy kể tên một số ngôn ngữ được dùng để mô hình hóa quy trình nghiệp vụ hoặc
phát triển ứng dụng (Mục 2.3)? Hãy chỉ ra những điểm còn hạn chế của các ngôn
ngữ này trong việc mô hình hóa kiến trúc doanh nghiệp? (1 điểm)
1. IDEF
 IDEF là tên của một họ ngôn ngữ được sử dụng để thực hiện mô hình
hóa và phân tích doanh nghiệp
 Chúng được phát triển bởi Chương trình Hỗ trợ Điều khiển Máy tính
tích hợp (ICAM) của Không quân Hoa Kỳ.
 Hiện tại, có 16 phương pháp I.E. Trong số các phương pháp này,
IDEF0, IDEF3 và IDEF1X là những phương pháp phổ biến nhất.
a. IDEF0
 Mô hình hóa chức năng, IDEF0: Ý tưởng đằng sau IDEF0 là mô hình hóa
các yếu tố kiểm soát việc thực hiện một chức năng, các bên thực hiện chức
năng, các đối tượng hoặc dữ liệu được tiêu thụ và sản xuất bởi chức năng, và
các mối quan hệ giữa các chức năng doanh nghiệp (tài nguyên chia sẻ và phụ
thuộc).

Mô hình chức năng IDEF0

b. IDEF3
 Mô hình hóa quy trình, IDEF3: IDEF3 nắm bắt quy trình làm việc của một
quy trình kinh doanh qua sơ đồ luồng quy trình. Chúng thể hiện chuỗi nhiệm
vụ cho các quy trình do tổ chức thực hiện, logic quyết định, mô tả các kịch
bản khác nhau cho việc thực hiện cùng chức năng doanh nghiệp, và cho phép
phân tích và cải thiện quy trình làm việc.
c. IDEF1X
 Mô hình hóa dữ liệu, IDEF1X: IDEF1X được sử dụng để tạo các mô hình dữ
liệu logic và mô hình dữ liệu vật lý thông qua sơ đồ mô hình logic, nhiều sơ
đồ khu vực chủ đề logic IDEF1X và nhiều sơ đồ vật lý.
2. BPMN
 Ký hiệu Mô hình Hóa Quy trình Kinh doanh (BPMN) được phát triển bởi Sáng kiến
Quản lý Quy trình Kinh doanh (BPMI), sau đó đã sáp nhập với Nhóm Quản lý Đối
tượng.
 Tiêu chuẩn BPMN (Nhóm Quản lý Đối tượng 2013) chỉ định một ký hiệu đồ họa
chung làm cơ sở cho nhiều ngôn ngữ mô hình hóa và thực thi quy trình kinh doanh
khác nhau.
 Mục đích chính của BPMN là cung cấp một ký hiệu thống nhất để mô hình hóa quy
trình kinh doanh dưới dạng các hoạt động và mối quan hệ của chúng
3. UML
 Ngôn ngữ Mô hình hóa Thống nhất (UML) là ngôn ngữ chuẩn trong ngành công
nghiệp phần mềm, được quản lý bởi Nhóm Quản lý Đối tượng (OMG).
 UML là sự kết hợp phong phú gồm 13 ngôn ngữ con mỗi cái có phạm vi riêng
(phụ) của phạm vi UML toàn diện, và mỗi ngôn ngữ này có một biểu đồ riêng để
mô hình một khía cạnh cụ thể của một hệ thống (phần mềm). 13 biểu đồ này có thể
được nhóm thành ba loại chính:
 Cấu trúc: biểu đồ gói, biểu đồ lớp, biểu đồ đối tượng, biểu đồ cấu trúc
hỗn hợp;
 Hành vi: biểu đồ use case, biểu đồ trạng thái, biểu đồ trình tự, biểu đồ
thời gian, biểu đồ giao tiếp, biểu đồ hoạt động, biểu đồ tổng quan
tương tác;
 Triển khai: biểu đồ thành phần, biểu đồ triển khai.
 Cơ chế

Một Một mở rộng của từ vựng của UML cho phép tạo ra các loại khối xây
'stereotype' dựng mới, dựa trên những loại đã tồn tại. Một stereotype được sử dụng
để định nghĩa các chuyên biệt hóa của các yếu tố đã tồn tại trong mô hình
meta UML.
Một 'stereotype Một mở rộng của các thuộc tính của một yếu tố UML cho phép tạo ra
attribute' thông tin mới trong đặc tả của yếu tố đó. Thuộc tính của stereotype có
thể được thêm vào tất cả các yếu tố meta-model đã tồn tại.
Khả năng định UML cung cấp khả năng định nghĩa các profile được điều chỉnh cho các
nghĩa các lĩnh vực vấn đề cụ thể. Một profile là một loại tiếng lóng của ngôn ngữ
profile mô hình hóa gốc, phù hợp hơn để phản ánh đặc điểm của một lĩnh vực
vấn đề cụ thể. Một profile sử dụng giá trị gắn thẻ và stereotype để diễn
đạt một mô hình cụ thể và chính xác.

4. ADL
 Ngôn ngữ Mô tả Kiến trúc (ADL) được sử dụng để mô tả kiến trúc phần mềm một
cách chung chung.
 Có nhiều loại ADL khác nhau, với sự khác biệt về cấu trúc và động của kiến trúc.
 Các khái niệm trong ADL thường được định nghĩa ở mức trừu tượng cao, làm cho
việc xây dựng và đọc đặc tả khó khăn cho người không chuyên gia.
 Các khái niệm cốt lõi là:
 Component (Thành phần)
 Connector (Kết nối)
 System (Hệ thống)
 Port (Một điểm tương tác với một thành phần)
  Role (Một điểm tương tác với một kết nối)
 Representation (Được sử dụng để mô hình hóa sự cấu trúc phân cấp)
 Rep-map (Map một kiến trúc nội tại của một thành phần hoặc kết nối hỗn
hợp vào các phần của giao diện bên ngoài của nó).
* Hạn chế của các ngôn ngữ này trong việc mô hình hóa kiến trúc doanh nghiệp:
 IDEF:
Hạn chế: Thiếu các cơ chế giao tiếp giữa các mô hình, khiến cho khả năng hiển thị tất cả
các mô hình như là các phần tương quan của một hệ thống kiến trúc bị hạn chế.
 BPMN:
Hạn chế: Chỉ tập trung vào mô hình hóa quy trình kinh doanh, không đề cập đến ứng dụng
hoặc cơ sở hạ tầng.
 UML:
Hạn chế: Ngôn ngữ phức tạp với nhiều biểu đồ và khá khó đọc và hiểu đối với người mới
sử dụng. Cũng không có sự chia rõ ràng giữa các khía cạnh của kiến trúc.
Hạn chế: Thiếu một ngữ cảnh tổng thể và không có bản chất ngữ nghĩa tích hợp cho toàn
bộ ngôn ngữ.
 ADL:
Hạn chế: Cao về mức độ trừu tượng, làm cho việc xây dựng và đọc các thông số ADL có
thể khó khăn đối với người không có chuyên môn.
=> Trong tổng thể, không có một ngôn ngữ duy nhất nào có thể bao phủ tất cả các lĩnh vực
của kiến trúc doanh nghiệp, và hầu hết các ngôn ngữ đều đối mặt với các hạn chế trong
việc định rõ mối quan hệ giữa các lĩnh vực, thiếu cơ sở hình thức mạnh mẽ và tập trung
chủ yếu vào một phần nhất định của kiến trúc.

6. Trên nền tảng điện toán đám mây (Cloud Computing) có các loại hình dịch vụ phổ
biến như Software-as-a-Service (SaaS), Platform-as-a-Service (PaaS) và
Infrastructure-asa-Service (IaaS). Hãy so sánh sự khác nhau giữa các loại hình dịch
vụ này? Cho ví dụ minh họa. (1 điểm)
Yếu tố IaaS PaaS SaaS

Định Cung cấp cơ sở hạ tầng máy
nghĩa tính ảo (máy chủ, lưu trữ,
mạng).
Quản Lý Khách hàng quản lý hạ tầng
Hạ Tầng cơ sở, bao gồm bộ lưu trữ
dữ liệu (data storage units)
và máy chủ (servers).
Cung cấp nền tảng và Cung cấp phần mềm qua
công cụ để phát triển và Internet, sẵn sàng sử dụng
triển khai ứng dụng. mà không cần cài đặt.
Tập trung vào việc phát Không cần quản lý hạ
triển ứng dụng, không tầng, chỉ sử dụng các ứng
cần quản lý hạ tầng. dụng có sẵn từ phía nhà
cung cấp.
Yêu cầu Đòi hỏi kiến thức chuyên
kiến môn về kỹ thuật.
thức
Tính Khách hàng chịu trách
kiểm nhiệm quản lý ứng dụng, hệ
Soát điều hành, phần mềm trung
gian và dữ liệu.
Nhà cung cấp chịu trách
nhiệm quản lý ổ đĩa cứng,
server, mạng, ảo hóa và lưu
trữ.
Ưu IaaS là mô hình điện toán
điểm linh hoạt nhất.
Dễ dàng triển khai.
Được cấp quyền kiểm soát
hoàn toàn cơ sở hạ tầng.
Tăng giảm tài nguyên linh
hoạt theo nhu cầu và thời
điểm.
Nhược Yêu cầu kiến thức kỹ thuật
điểm để quản lý và duy trì hạ
tầng.
Ví dụ Amazon Web Services, Google App Engine,
Microsoft Azure (Thế giới), Microsoft Azure App
CMC Cloud (Việt Nam),... Service,...
Yêu cầu một vài kiến Không có yêu cầu cao về
thức cơ bản để thiết lập. kỹ thuật bởi nhà cung cấp
chịu trách nhiệm xử lý
toàn bộ.
Khách hàng kiểm soát Khách hàng bị hạn chế
phần mềm và cấu hình trong việc kiểm soát, chỉ
ứng dụng, không kiểm sử dụng nhưng ứng dụng
soát hạ tầng. có sẵn.
Giúp việc phát triển và Tiết kiệm thời gian và
triển khai ứng dụng trở nguồn lực bởi ứng dụng
nên đơn giản. có sẵn.
Mở rộng tài nguyên Dễ sử dụng bằng cách
theo nhu cầu. truy cập nhanh chóng và
Giảm đáng kể số lượng không cần cài đặt.
các dòng code.
Cho phép tích hợp dễ
dàng với mô hình triển
khai Hybrid cloud.
Phụ thuộc vào sự hỗ trợ Tùy chỉnh hạn chế.
và mức độ tin cậy của Khả năng tích hợp bị hạn
nhà cung cấp. chế.
Yêu cầu luôn có kết nối
internet.
Google Workspace,
Microsoft 365,...