ქართული ესე

ვაკო გრიგოლია
ილია ჭავჭავაძის „განდეგილი“ ნაწარმოები, რომელიც სწავლობს ადამიანის ბუნების სირთულეებს,
საზოგადოების მოლოდინებს და ტრადიციასა და თანამედროვეობას შორის შეჯახებას. მოქმედება
ვითარდება მე-19 საუკუნის საქართველოში, სიუჟეტი განდეგილის ტრაგიკულ ბედზე ვითარდება,
ახალგაზრდა ქალის, რომლის ცხოვრებაც საზოგადოების მკაცრ ნორმებსა და მოლოდინებში
ირევა. სიყვარულის, მოვალეობისა და ინდივიდუალური აგენტურობის თემების შესწავლით,
„განდეგილი“ გვთავაზობს ღრმა შეხედულებებს იმ ძალების შესახებ, რომლებიც აყალიბებენ
ადამიანის ბედს.

ჭავჭავაძის მონათხრობის შუაგულში დევს განდეგილის პერსონაჟი, ახალგაზრდა ქალი, რომლის

მისწრაფება სიყვარულისა და თავისუფლებისკენ ახშობს მისი დროის საზოგადოების
შეზღუდულობებს. ოჯახისა და საზოგადოების მოლოდინებით შეკრული განდეგილი მოვალეობასა
და თავისუფლების სურვილს შორის.

განდეგილის დაღუპვის ტრაგედია მდგომარეობს მისი შინაგანი სურვილების შეჯახებაში

ტრადიციისა და მოვალეობის გარეგნულ ზეწოლასთან. საზოგადოების მოლოდინების ქსელში
მოხვედრილი, ის ხდება გარემოებების მსხვერპლი, მისი ინდივიდუალობა ჩაქრება მისი
პატრიარქალური საზოგადოების მკაცრი სტრუქტურებით. მისი ისტორია ემსახურება ჭეშმარიტი მე -
ს უარყოფის დესტრუქციულ შედეგებზე.

დღესდღეობით, განდეგილის გაჭირვების გამოძახილი ჟღერს საზოგადოებაში, როდესაც

ინდივიდები აგრძელებენ ტრადიციასა და თანამედროვეობას შორის დაძაბულობას. მიუხედავად
იმისა, რომ მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადაიდგა გენდერული თანასწორობისა და ინდივიდუალური
თავისუფლებისკენ, ბევრი მაინც აღმოჩნდება თავისი კულტურის მოლოდინებისა და ნორმების
ხაფანგში. ბრძოლა თვითგამოხატვისა და რეალიზაციისთვის გრძელდება, რადგან ინდივიდები
იდენტობის სირთულეებს საზოგადოების მოლოდინების შეზღუდვების ფარგლებში ახერხებენ .

განდეგილის ისტორია თვალსაჩინო პარალელებს პოულობს თანამედროვე საზოგადოებაში,

სადაც ინდივიდები ხშირად დგანან მსგავსი დილემების წინაშე. ერთი პარალელი შეიძლება
გავავლოთ ქალების გამოცდილებას პატრიარქალურ საზოგადოებებში, სადაც კულტურული
ნორმები და ტრადიციები კარნახობს მათ როლებს და ზღუდავს მათ უფლებამოსილებას.
განდეგილის მსგავსად, დღეს ბევრი ქალია მოწყვეტილი პირად მისწრაფებებსა და საზოგადოების
მიერ მათზე დაკისრებულ მოლოდინებს შორის, რომლებიც ხშირად სწირავენ საკუთარ სურვილებს
ოჯახური ან სოციალური ჰარმონიის გამო.

კიდევ ერთი პარალელი შეიძლება დავინახოთ ინდივიდუალური თავისუფლების ფართო

კონტექსტში. იმ ეპოქაში, სადაც სოციალური მედია და გლობალიზაცია აკავშირებს სამყაროს ისე,
როგორც არასდროს, ინდივიდები გამუდმებით დაბომბვავენ კონკურენტული გავლენებითა და
მოლოდინებით. ზეწოლა წარმატების, სილამაზისა და ბედნიერების საზოგადოების
სტანდარტებთან შესაბამისობისკენ ხშირად შეიძლება ჩაახშოს ინდივიდუალობა და გამოიწვიოს
იმედგაცრუება და გაუცხოება, რაც ასახავს განდეგილის ბრძოლას საკუთარი საზოგადოების ხისტი
სტრუქტურების წინააღმდეგ.

საბოლოოდ, ილია ჭავჭავაძის „განდეგილი“ ემსახურება ადამიანის მდგომარეობის მარადიულ

კვლევას, ნათელს ჰფენს სიყვარულის, თავისუფლებისა და იდენტობის ძიების უნივერსალურ
თემებს. მისი გმირის ტრაგიკული ბედის საშუალებით სიუჟეტი აშუქებს საზოგადოების ჩაგვრის
დამანგრეველ შედეგებს და ინდივიდუალური თავისუფლებისთვის გრძელვადიან ბრძოლას.
განდეგილის მოგზაურობის განხილვისას ჩვენ გვახსოვს ჩვენი ჭეშმარიტი მე-ს პატივისცემის
მნიშვნელობა, თუნდაც საზოგადოების დიდი ზეწოლის პირობებში. სამყაროში, სადაც ბრძოლა
ტრადიციასა და თანამედროვეობას შორის მძვინვარებს, განდეგილის ისტორია რჩება მძაფრი
შეხსენება ადამიანის სულის გამძლეობის შესახებ.