NOT

Filipino
Ikaapat na Markahan - Modyul 2
Kondisyong Panlipunan sa Panahong
Isinulat ang Akda
 Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas

Filipino- Ikasiyam na Baitang

Alternative Delivery Mode

Quarter 4,Wk.1- Modyul 2: Kondisyong Panlipunan sa Panahong Isinulat ang

Akda
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad ng seksiyon 176 ng Batas Pambansa bilang 8293 na hindi

maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng
Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o
tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang
nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang patawan ng bayad royalty bilang kondisyon.

Ang mga akda/materyales (mga kwento, seleksiyon, tula, awit, larawan,

pangalan ng produkto, tatak, palabas sa telebisyon, pelikula at iba pa) na ginamit sa
aklat na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Humiling ng pahintulot sa
nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni
kinakatawan ng tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon-Dibisyon ng Iligan City

Schools Division Superintendent: Roy Angelo L. Gazo, PhD.,CESO V

Mga Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul ng Mag-aaral sa Filipino

Manunulat: Leanvic P. Durano
Tagapagsuri/Editor: Marivic A. Pizarras/ Jayffer R. Regis
Tagapagdisenyo/Ilustrador: Alissa U Dimasindi
Mga Tagapamahala
Tagapangulo: Roy Angelo E. Gazo, PhD,CESO V
Schools Division Superintendent
Pangalawang Tagapangulo: Nimfa R. Lago, MSPh., PhD, CESE
Assistant Schools Division Superintendent
Mga Miyembro Henry B. Abueva OIC-CID Chief
Levi M. Coronel, PhD., EPS-Filipino
 Sherlita L. Daguisonan, EPS-LRMS
Meriam S. Otarra, PDO II
Charlotte D. Quidlat, Librarian II

Inilimbag sa Pilipinas ng
Kagawaran ng Edukasyon - Dibisyon ng Iligan City
Office Address: General Aguinaldo, St., Iligan City
Telefax: (063)221-6069
E- mail Address: iligan.city@deped.gov.ph

Filipino
Ikaapat na Markahan- Modyul 2
Kondisyong Panlipunan sa Panahong
Isinulat ang Akda

Ang kagamitan sa pagtuturong ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri

ng mga piling guro, pinuno ng paaralan, Tagapangasiwa ng Edukasyon sa
Filipino ng Kagawaran ng Edukasyon-Dibisyon ng Iligan City. Hinihikayat namin
ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang
puna, mungkahi at rekomendasyon sa Kagawaran ng Edukasyon Dibisyon ng .
Iligan City sa iligan city@deped.gov.ph o Telefax (063)221-6069

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas
 Talaan ng Nilalaman

Mga Pahina

Pangkalahatang Ideya ……………………………… 1

Nilalaman ng Modyul ……………………………… 2

Alamin ……………………………… i

Pangkalahatang Panuto ……………………………… ii

Mga Icon na Ginamit ……………………………… ii

Subukin ……………………………… iii

Aralin 1
Kondisyong Panlipunan ng Noli Me Tangere ………… 1
Balikan ……………………………… 1
Tuklasin ……………………………… 3
Suriin ……………………………… 5
Pagyamanin ……………………………… 7
Isaisip ……………………………… 8
Isagawa ……………………………… 9

Buod …………………………….. 10
Tayahin ……………………………… 11
Susi ng Pagwawasto ……………………………… 11
Sanggunian ……………………………… 13
 Modyul 2
Kondisyong Panlipunan sa Panahong
isinulat ang Akda

Pangkalahatang Ideya

Sa unang modyul, napag-aralan ang Kaligirang Pangkasaysayan ng nobelang

Noli Me Tangere. Sa pagkakataong ito, ilalarawan ang mga kondisyong panlipunan
bago at matapos isinulat ang akdang ito dahil itinuturing ang nobela ay may
malaking tulong sa pagharap sa mga suliraning panlipunan sa kasalukuyang
panahon.
Ang Noli Me Tangere ay isang akdang pampanitikan na nagtataglay ng mga
makatotohanang pangyayaring nagpamulat sa mga natutulog na isipan ng mga
Pilipino mula sa kabuktutan ng kolonyal na pananakop ng Espanya sa Pilipinas.
Ang akdang ito ang nagsilbing piping saksi sa lahat ng naganap sa bawat Pilipino.
Inaasahan na ang nobelang ito ay makatutulong sa lahat ng guro at
mag-aaral na lingunin ang nakaraan para maintidihan ang kinabukasan.

Nilalaman ng Modyul
Nakapaloob sa modyul na ito ang mga kondisyong panlipunan bago at
matapos isinulat ang kauna-unahang nobela ni Dr. Jose Rizal na Noli Me Tangere.
Ang akdang ito ay bahagi na ng ating makulay na kahapon na nagpatingkad ng ating
kasaysayan lalo na sa kasalukuyang panahon.
Bahagi rin ng modyul na ito ang layunin ng may-akda sa pagsulat, at ang mga
kondisyong panlipunan noon at ang epekto sa kasalukuyan na may kaugnayan sa
lipunang Pilipino.

Alamin

Sa pagtatapos ng modyul na ito, inaasahang:

- Nailalarawan ang mga kondisyong panlipunan bago at matapos isinulat ang

akdang Noli Me Tangere. (F9PB-Iva-b-56 )
Pangkalahatang Panuto
Paano mo Matututunan?
Upang makamit ang mga inaasahan, gawin ang mga sumusunod:
● Basahin at unawain nang mabuti ang mga konseptong pangwika.
● Sundin ang bawat panutong ibinigay sa bawat gawain at pagsasanay.
● Sagutin ang lahat ng mga ibinigay na gawain at pagsasanay.

Icons na Ginagamit sa Modyul

Alamin Ito ay ang bahaging naglalahad ng mga layunin o
mithiing dapat matamo sa pag-aaral mo sa modyul
na ito.

Ito ay pagtatasa sa antas ng iyong kaalaman sa

Subukin tatalakaying aralin. Sa pamamagitan nito
masususuri kung ano na ang iyong natutunan
kaugnay sa bagong tatalakaying aralin.

Ito ay ang pagtatatag ng ugnayan sa

Balikan pamamagitan ng pagtatalakay sa mga
mahahalaga mong natutunan sa nagdaang aralin
na may koneksiyon sa tatalakaying bagong aralin.

Ito ay paglalahad sa bagong aralin sa

Tuklasin pamamagitan ng iba’t ibang gawain

Suriin Ito ay ang pagtatalakay sa mga mahahalaga at

nararapat mong matutunan upang malinang ang
pokus na kompetensi.

Pagyamanin Ito ay ang mga gawain na magpapalawak sa iyong

natutunan at magbibigay pagkakataong mahasa
ang kasanayang nililinang.

Isaisip Ito ay mga gawaing magpoproseso sa iyong

mahahalagang natutunan sa aralin.

Isagawa Ito ay ang mga gawain na gagawin mo upang

mailapat ang iyong mahahalagang natutunan sa
mga pangyayari o sitwasyon sa totoong buhay.
 Subukin

Panimulang Pagtataya

A. Pagpipili. Basahin at unawaing mabuti ang bawat aytem. Isulat ang titik ng
tamang kasagutan sa patlang na nakalaan bawat bilang.

_____1. Ang mga sumusunod ay mga pangyayari sa lipunan noong naisulat ang
nobelang Noli Me Tangere, maliban sa isa-
a. katiwalaan ng pamahalaan
b. walang tinig ang mga kababaihan
c. Pang-aalipin sa mga mahihiharp
d. lahat ay nakapag-aral
_____2. Ano ang naging epekto ng nobelang Noli Me Tangere sa mga Pilipino at sa
Pilipinas?
a. Naunawaan ng mga Pilipino ang kahalagahan ng
pagkakapantay-pantay anuman ang estado sa lipunan.
b. Nagkaroon ng positibong pananaw sa pag-aaral na kailangan
magsikap para magtagumpay.
c. Nasiyahan ang mga Pilipino dahil sa kawalang hiyaang ginawa ng
mga Kastila para sila maging sunud-sunuran.
d. titik a at titik b
_____3. Ang pagsusugal ng mga may katungkulan sa simbahan tulad ng mga prayle
ay maituturing bang sagrado?
a. Oo, dahil kasama ito sa sinumpaan nilang tungkulin.
b. Oo, dahil pinahintulutan silang magsaya.
c. Hindi, dahil labag ito sa utos ng Panginoong Diyos.
d. Hindi, dahil masaya sila sa pagsusugal.
_____4. Ang nobelang Noli Me Tangere ba ang naging hudyat ng mga Pilipino sa
pag-aalsa laban sa mga Kastila?
a. Oo, dahil ito ang nagpamulat sa mga Pilipino sa kabuktutan ng mga
Kastila lalo na sa pamamalakad nila sa Pilipinas.
b. Siguro, dahil binasa nila ang nobela ni Rizal.
c. Hindi, dahil maraming mga nobela ang naisulat sa panahon ng mga
Kastila.
d. Hindi Ko Alam. Hindi ko binasa ang nobela ni Rizal.
_____5. Sa kasalukuyan panahon, mailalarawan pa ba ang mga Pilipino sa mga
katagang ito; Mang-mang, Alipin, Indiyo at Walang Pinag-aralan?
a. Oo, dahil napakasarap pakinggan ang mga salitang ito.
b. Oo, dahil sadyang ganito pa rin ang mga Pilipino sa kasalukuyan.
c. Hindi, dahil nakabangon na ang mga Pilipino mula sa pang-aapi ng mga
Kastila.
d. Hindi, dahil may sariling pag-iisip na ang mga Pilipino na salungatin ang
mga paglalarawan ito.
 Aralin
Kondisyong Panlipunan sa
Panahong Isinulat ang Akda

2
Balikan

Naalala Mo Pa Ba? Subukan Nga Natin.

Mula sa nagdaang aralin tungkol sa Kaligirang Pangkasaysayan ng nobelang

Noli Me Tangere, alalahanin ang mga pangyayari na may kinalaman sa
pagkabuo/pagsulat ng nobela.

Sa pamamagitan ng mga larawan sa ibaba, pagsunud-sunurin ang mga ito

mula sa bilang 1 hanggang 6. Isulat ang bilang sa patlang na nakalaan.

______ ______ ______

______ ______ ______

Paglinang ng Talasalitaan.

A. Mula sa salitang KASAYSAYAN, bumuo ng 5 salita na mahanap dito. Gamitin

ang nahanap sa salita sa pagbuo ng isang pangungusap na may kaugnayan sa
araling tinalakay.

Halimbawa:

⮚ SANAY
Makikita ang pagiging sanay ni Dr. Jose Rizal sa pakikihalubilo sa mga
kilalang tao sa lipunan.

1. ___________________

_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. ___________________

_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________

3. ___________________

_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________
4. ___________________

_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________

5. ___________________

_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________

B. Punan ng tamang letra ang mga sumusunod na salita batay sa kahulugan na

ibinigay.

1. B __ B __ I Y __
- Ito ang isa sa naging inspirasyon ni Jose Rizal sa pagsulat niya nobelang Noli Me Tangere.

2. KA __ AY __ A __
- Ito ang mithiing nais makamit ni Rizal kaya naisulat niya ang nobelang Noli Me Tangere.

3. K __ N __ E __
- Ito ang pagkakalarawan ni Rizal sa sakit ng lipunan na nangyayari sa pamamahala ng
Kastila sa Pilipinas.
4. KA __ __ T __A N
- Ang mga itinuturing ni Rizal na pag-asa ng bayan.

5. AL __ __ I __
- Ang pagkakalarawan ng mga Kastila sa mga Pilipino. Ibang katawagan sa timawa.

Tuklasin

Tara at Tayo’y Mag-isip.

Mula sa mga salita na makikita sa kahon, isulat sa Venn Diagram ang bilang
o numero sa tapat ng pahayag o salita na maaaring Sanhi at Bunga ng
pagkakasulat ni Dr. Jose Rizal sa kanyang nobelang Noli Me Tangere.
Naunawaan Mo Ba?

Batay sa mga salita na nasa loob ng kahon. Suriin at isulat sa

nakalaang kahon sa ibaba ang kabuuang epekto ng Noli Me Tangere sa mga
mamamayan at sa kabataan.
 Suriin

Tayo na’ t Magpatalas ng Isipan.

Sa STORYBOARD makikita ang mga pagmamalupit o kalupitang dinanas ng

mga tauhan sa nobelang NOLI ME TANGERE. Mula sa mga sakristan, sa inang
nawalan ng anak, sa anak na nawalan ng ama, sa pagmamaltrato ng mga
guwardiya sibil, alperes at lalo na ng mga prayle, sa paghihiwalay ng magkasintahan
at marami pang iba.

Suriin ang bawat larawan, alamin kung anong kondisyong panlipunan ang
namamayani o masasalamin sa mga ito.
 Pagyamanin

Tayo na’t Magpayaman.

A. Isa-isahin at ilarawan ang mga kondisyong panlipunan sa panahong

isinulat ang akda at ang mga epekto nito matapos maisulat Punan ang talahanayan.

Kondisyong Panlipunan sa panahong Mga Epekto matapos maisulat ang

isinulat ang nobela nobela

B. Sa anong telenobela (isulat ang pamagat) mo maihahalintulad ang

Noli Me Tangere? Patunayan ang sagot sa pamamagitan ng paghahambing gamit
ang Venn diagram.
 Isaisip

Tayo na’t Magnilay.

Ipaliwanag ang mga sumusunod:

1. Bakit mahalagang pag-aralan ang mga kondisyong panlipunan noong isinulat ni

Dr. Jose Rizal nobelang Noli Me Tangere? Patunayan.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Bakit maituturing na may malaking epekto ang nobelang Noli Me Tangere sa

kasalukuyang panahon? Anu-anong mga kondisyong panlipunan ang patuloy pa
ring nararanasan ng iilan mga Pilipino? Ipaliwanag.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

3. Sa sariling opinyon, ipaliwanag ang katagang ito “dapat sikapin ng bawat isa na
isa-isahin ang biyayang natatanggap kaysa alalahanin ang sinapit na kasawian
upang mas makita ang liwanag kaysa pighati at upang mas gustuhing magsikap
na maging mabuti kaysa piliing magpakasama”.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

4. Bilang mga mag-aaral, paano mo isasapuso ang mga ipinaglalaban ni Dr. Jose
Rizal para sa bayan?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

Isagawa
Tayo na’t Magpahalaga.

Bumuo ng isang TULA, sundin ang mga panuntunan.

A. Paksa - kasalukuyang kondisyong panlipunan sa bansang Pilipinas.

B. Anyo - Malayang Taludturan
C. Saknong - 4
D. Taludtod - 4 bawat saknong
Buod

Tayahin

Pangwakas na Pagtataya

A.Pagpipili. Basahin at unawaing mabuti ang bawat aytem. Isulat ang titik ng tamang
kasagutan sa patlang na nakalaan bawat bilang.

_____1. Ang mga sumusunod ay mga pangyayari sa lipunan noong naisulat ang
nobelang Noli Me Tangere, maliban sa isa-
a.katiwalaan ng pamahalaan
b. walang tinig ang mga kababaihan
c. Pang-aalipin sa mga mahihiharp
d. lahat ay nakapag-aral

_____2. Ano ang naging epekto ng nobelang Noli Me Tangere sa mga Pilipino at sa
Pilipinas?
a.Naunawaan ng mga Pilipino ang kahalagahan ng pagkakapantay-pantay
anuman ang estado sa lipunan.
b.Nagkaroon ng positibong pananaw sa pag-aaral na kailangan magsikap
para magtagumpay
c.Nasiyahan ang mga Pilipino dahil sa kawalang hiyaang ginawa ng mga
Kastila para sila maging sunud-sunuran.
d.titik a at titik b

_____3. Ang pagsusugal ng mga may katungkulan sa simbahan tulad ng mga prayle
ay maituturing bang sagrado?
a.Oo, dahil kasama ito sa sinumpaan nilang tungkulin.
b.Oo, dahil pinahintulutan silang magsaya.
c.Hindi, dahil labag ito sa utos ng Panginoong Diyos.
d.Hindi, dahil masaya sila sa pagsusugal.
_____4. Ang nobelang Noli Me Tangere ba ang naging hudyat ng mga Pilipino sa
pag-aalsa laban sa mga Kastila?
a.Oo, dahil ito ang nagpamulat sa mga Pilipino sa kabuktutan ng mga
Kastila lalo na sa pamamalakad nila sa Pilipinas.
b.Siguro, dahil binasa nila ang nobela ni Rizal.

c.Hindi, dahil maraming mga nobela ang naisulat sa panahon ng mga

Kastila.
d.Hindi Ko Alam. Hindi ko binasa ang nobela ni Rizal.
_____5. Sa kasalukuyan panahon, mailalarawan pa ba ang mga Pilipino sa mga
katagang ito; Mang-mang, Alipin, Indiyo at Walang Pinag-aralan?
a.Oo, dahil napakasarap pakinggan ang mga salitang ito.
b.Oo, dahil sadyang ganito pa rin ang mga Pilipino sa kasalukuyan.
c.Hindi, dahil nakabangon na ang mga Pilipino mula sa pang-aapi ng mga
Kastila.
d.Hindi, dahil may sariling pag-iisip na ang mga Pilipino na salungatin ang
mga paglalarawan ito.

Susi sa Pagwawasto

SUBUKIN (Panimulang Pagtataya)

1. D
2. D
3. C
4. A
5. D
BALIKAN
⮚ Subukan Nga Natin
135246
⮚ Paglinang ng Talasalitaan
A. Depende sa mag-aaral kung anong salita ang kanilang mabubuo
1. BIBLIYA
2. KALAYAAN
3. KANSER
4. KABATAAN
5. ALIPIN
TUKLASIN
⮚ Tara at Tayo’y Mag-isip
- Sanhi (1-14)
- Bunga (15-20)
⮚ Naunawaan Mo Ba?
- Mamamayan at Kabataan
(lahat ng nasa kahon)
SURIIN
⮚ Tayo na’t Magpatalas ng Isipan
- Depende sa mag-aaral ang pag-unawa sa Storyboard
PAGYAMANIN
⮚ Tayo na’t Magpayaman
A. Depende sa mag-aaral sa naunawaan niya sa tinalakay na aralin
B. Depende sa mag-aaral sa paghahambing niya sa Noli at Telenobela
ISAISIP
⮚ Tayo na’t Magnilay
- Depende sa pag-unawa ng mag-aaral

ISAGAWA
⮚ Tayo na’t Magpahalaga
- Depende sa pagkamalikhain ng mag-aaral sa pagbuo niya ng Tula
TAYAHIN (pangwakas na Pagtataya)
1. D
2. D
3. C
4. A
5. D
Mga Sanggunian

Aklat

Filipino 9 Gabay ng Guro sa Filipino. Kagawaran ng Edukasyon, Republika ng

Pilipinas. 2015.

Tagaguhit

Dimasindil, Alissa U. Storyboard. Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere.

2020.