2.3.

Gia công bằng dòng hạt mài (AJM–Abrasive Jet Machining)

2.3.1. Giới thiệu
• Gia công cắt dây lửa điện (WEDM) là một quy trình loại bỏ vật liệu phi truyền
thống được sử dụng rộng rãi, dùng để sản xuất các bộ phận có hình dạng và biên
dạng phức tạp. Nó được coi là sự thích ứng độc đáo của quy trình EDM thông
thường, sử dụng điện cực để khởi tạo quá trình phát tia lửa điện.
• Cắt dây tia lửa điện (Wirecut electric discharge machining – WEDM) được giới
thiệu vào cuối thập niên 1960. Lúc đó nó là công nghệ mang tính đột phá và độc
nhất vô nhị. Thời điểm đó, mặc dù nó thể hiện được khả năng gia công các vật
liệu cứng nhưng độ chính xác không vượt trội. Do vậy, phương pháp gia công
này không thu hút được nhiều sự quan tâm.
• Trong vài chục năm trở lại đây, công nghệ WEDM đã có những sự phát triển
vượt bậc. Các máy WEDM ngày càng tinh vi hơn và ngày càng thể hiện tính hiệu
quả cao và khả năng đạt độ chính xác cao.

2.3.2. Nguyên lý làm việc

• Cắt dây tia lửa điện là một hình thức đặc biệt của gia công tia lửa điện. Điểm
khác nhau cơ bản giữa cắt dây tia lửa điện và xung điện (Die-sinker EDM) là
thay vì sử dụng những điện cực thỏi có hình dạng phức tạp thì trong WEDM điện
cực là một sợi dây có đường kính từ 0,1 – 0,3mm. Dây này được cuốn liên tục và
chạy theo một biên dạng cho trước, cắt được bề mặt 2D và 3D phức tạp.
• Chuyển động của dây cắt được điều khiển theo một đường bao nằm trong hệ tọa
độ XY. Thường thì bàn máy được điều khiển CNC để tạo ra chuyển động theo
các phương X và Y. Kết hợp dịch chuyển phụ đầu dẫn dây trên và dưới theo trục
U, V tạo ra các góc nghiêng giây giúp máy gia công cắt được các góc côn từ 20-
30o tùy thuộc vào chiều dầy phôi gia công.
• Chuyển động được điều khiển này tạo thành một đường liên tục với độ chính xác
khoảng 0,001mm và chuyển động này phải được lập trình bằng các phần mềm
CAD/CAM có modul cho máy cắt dây. Cũng có thể lập trình bằng tay cho các
ứng dụng đơn giản.
 Hình 1: sơ đồ cấu trúc chu trình cắt dây EDM

`
Khoảng cách
tia lửa Đường
Dẫn hướng Cuộn dây
kính dây

Nước khử

Lọc Phôi

Bơm

Bàn máy
Dây

Hình 2: sơ đồ cấu trúc chu trình cắt dây EDM khác

 2.3.3. Ứng dụng
Nói chung, WEDM có đầy đủ những ưu nhược điểm của một phương pháp gia công
EDM. WEDM có thể gia công nhiều dạng bề mặt khác nhau với độ chính xác cao
như:
• Gia công các lỗ trong khuôn đột, khuôn ép kim loại…
• Gia công điện cực cho máy xung EDM
• Cắt các đường biên dạng phức tạp: biên dạng thân khai của bánh răng, biên dạng
cam, cắt đường có biên dạng spline…
• Cắt các mặt 3 chiều đặc biệt như bề mặt bánh răng nghiêng, bề mặt cánh tuabin,
các khối nón, khối xoắn ốc, khối parabol, khối elip…
Ngoài những ứng dụng của gia công EDM nói chung, WEDM còn có ứng dụng
đáng chú ý là nó có thể gia công các vật liệu siêu cứng như kim cương đa tinh thể
(PCD), nitrit bo lập phương (CBN) và một số loại vật liệu composite có tính dẫn
điện.
2.3.4. Ưu điểm và nhược điểm của EDM
2.3.4.1. Ưu điểm
• Gia công được vật liệu có độ cứng rất cao (thé hợp kim, thép gió….)
• Gia công được lỗ có đường kính rất nhỏ
2.3.4.2. Nhược điểm
• Phôi và điện cực phải dẫn điện
• Chi tiết dễ bị biến dạng nhiệt
2.3.5. Các hãng sản xuất máy gia công cắt dây EDM
2.3.5.1. Sodick VN400Q/600Q (Nhật Bản)
 Hình 3: Máy Sodick VN400Q/600Q và thông số kỹ thuật
4 Công nghệ lõi của máy:
 Bộ cấp nguồn và bộ xả NC: Dòng sản phẩm EDM cải tiến của Sodick
kết hợp với bộ nguồn “LN3W series” tiên tiến, nổi tiếng với khả năng
gia công tốc độ cao, độ chính xác cao và hiệu quả cao. Hiệu suất vượt
trội của bộ nguồn dòng LN3W được nâng cao nhờ công nghệ truyền
thông 1Gb/giây và việc sử dụng “Kiểm soát chủ động hoàn hảo”, tất cả
đều được hỗ trợ bởi hệ thống NC được thiết kế nội bộ hiện đại hoạt
động trên Hệ điều hành Windows. Giao diện người dùng được nâng cao
hơn nữa thông qua màn hình cảm ứng màu 15”, đảm bảo dễ sử dụng và
vận hành.
 Đông cơ tuyến tính: Các tính năng nổi bật nhất của Động cơ tuyến tính
do Sodick phát triển và sản xuất nội bộ là chuyển động trục tốc độ cao
và phản ứng nhanh, nhờ chuyển động không bị mài mòn và không cần
vít bi kiểu cũ. Hệ thống truyền động thông thường sử dụng vít bi để
chuyển đổi chuyển động quay của động cơ thành chuyển động tuyến
tính của hành trình trục, dẫn đến sự suy giảm không thể tránh khỏi
trong phản ứng của động cơ servo tốc độ cao do giật ngược và mất
chuyển động cơ học. Tuy nhiên, động cơ tuyến tính trực tiếp cung cấp
chuyển động cho từng trục mà không chuyển đổi chuyển động quay của
động cơ thành chuyển động tuyến tính.
 Bộ điều khiển chuyển động + Cân tuyến tính tuyệt đối: Giới thiệu Bộ
điều khiển chuyển động Sodick mới nhất “K-SMC,” hiện được tích hợp
vào dòng VN. Với thời gian phản hồi thậm chí còn nhanh hơn từ 0,4
đến 1 micro giây, Bộ điều khiển chuyển động tiên tiến này được phát
triển bởi bộ phận R&D nội bộ của Sodick có trụ sở tại Thung lũng
Silicon, Hoa Kỳ. Nó được thiết kế có chủ đích để không chỉ đáp ứng
mà còn vượt qua những yêu cầu khắt khe của quy trình EDM ngày nay
và ngày mai. Được tích hợp liền mạch vào bộ tạo của máy, K-SMC
điều chỉnh chuyển động của trục và theo dõi tỉ mỉ việc điều chỉnh khe
hở tia lửa. Sự ra đời của cân thủy tinh tuyến tính tuyệt đối tiên tiến mới
đã loại bỏ nhu cầu tham khảo. Sự tiến bộ này đảm bảo kiểm soát vị trí
liên tục và dẫn đến giảm thời gian thiết lập.
 Linh kiện Ceramic: Tận dụng lợi thế của gốm sứ, Dòng VN Wire EDM
nâng cao hiệu suất thông qua triển khai chiến lược ở các bộ phận quan
trọng, bao gồm cụm dẫn hướng trên và dưới cũng như các giá đỡ bàn
làm việc. Gốm sứ có hệ số giãn nở nhiệt thấp, thành phần nhẹ, độ cứng
cao, khả năng chống lão hóa và đặc tính cách điện đặc biệt. Các thuộc
tính này cùng nhau định vị gốm sứ là vật liệu lý tưởng cho Máy EDM
dây tiên phong.
2.3.5.2. Sodick ALC Series (Nhật Bản)
Hình 4: Máy Sodick ALC Series và thông số kỹ thuật
2.3.6.3. Sodick AQ Series (Nhật Bản)
Hình 5: Máy Sodick AQ Series và thông số kỹ thuật
2.3.6.4. CHMER Q4025L (Đài Loan)
Hình 6: Máy CHMER Q4025L và thông số kỹ thuật
2 Công nghệ lõi của máy:
 thiết kế cấu trúc di chuyển giàn tiên phong toàn cầu: Thiết kế cải tiến
"Không có tấm đệm lưng" cải thiện độ chính xác khi cắt bằng cách loại bỏ
độ lệch của tay đòn dưới và quan trọng hơn là loại bỏ việc bảo trì tấm đệm
ghế sau. Không còn con dấu phía sau để thay thế! Không có vấn đề rò rỉ
nước di chuyển.
 Hệ thống truyền động động cơ tuyến tính trong nhà hiệu quả cao: Động cơ
tuyến tính với thang đo tuyến tính dẫn đến một vòng khép kín hoàn chỉnh.
Linear Drive đạt được nhiều tiến bộ như phản ứng dữ dội - miễn phí. định
vị chính xác hoàn hảo cũng như tuổi thọ dài.

2.3.6.5. AMStech AW Series (Đài Loan)

Hình 7: Máy AMStech AW Series và thông số kỹ thuật
 2.3.7. Các thông số ảnh hưởng đến cắt dây EDM

Độ nhám bề mặt

Công suất
7o

Xung trên thời gian

Hình 19: ảnh hưởng của công suất và xung điện đến bề mặt
 Độ nhám bề mặt

Tốc độ dây

Công suất

Hình 20: ảnh hưởng của tốc độ dây và công suất đến bề mặt
 Độ nhám bề mặt

Xung điện

Tốc độ cắt dây

Hình 21: ảnh hưởng của tốc độ dây và xung điện đến bề mặt