- Lĩnh vực chính trị

Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một chủ trương do Đảng
Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo. Đảng đã xác định nhiều quan điểm, định
hướng, nhiệm vụ, giải pháp lãnh đạo việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam, thể hiện trong các văn kiện, nghị quyết, kết luận của Đảng. Đồng thời,
Đảng cũng có nhiều định hướng quan trọng trong việc nâng cao vị thế, vai trò của Đảng
để thực hiện thành công mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt
Nam, thể hiện trong Hiến pháp năm 2013: “Đảng Cộng sản Việt Nam - Đội tiên phong
của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân
tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và
của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư
tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội”. “Đảng Cộng sản Việt Nam gắn bó
mật thiết với Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân, chịu trách
nhiệm trước Nhân dân về những quyết định của mình”

Một trong các đặc trưng quan trọng của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là bảo
đảm sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là đặc trưng nhất quán và xuyên
suốt trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Các
đặc trưng của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, một mặt, phải bảo đảm
những giá trị chung của Nhà nước pháp quyền, mặt khác, phải phù hợp với đặc thù của
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Báo cáo tổng kết 10 năm công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực giai đoạn 2012 -
2022 đã khẳng định, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được lãnh đạo, chỉ đạo
quyết liệt, đồng bộ, toàn diện, bài bản, đi vào chiều sâu, với quyết tâm chính trị rất cao,
đạt nhiều kết quả rõ rệt, đột phá, được nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao. Nhiều
tổ chức đảng, đảng viên vi phạm đã bị xử lý, có tác dụng răn đe rất lớn, nhất là đối với
cán bộ, đảng viên trong bộ máy nhà nước, các doanh nghiệp nhà nước, các đơn vị sự
nghiệp công lập… Đây là những kết quả quan trọng đạt được trong công tác xây dựng,
chỉnh đốn Đảng. Thông qua công tác phòng, chống tiêu cực, nhiều thể chế đã được ban
hành mới, hoặc sửa đổi, bổ sung, thay thế để cán bộ, đảng viên không thể tham nhũng,
tiêu cực.
- Lĩnh vực kinh tế

Xây dựng và hoàn thiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một chủ
trương lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Chủ trương này là kết quả của quá trình
tổng kết thực tiễn, đổi mới tư duy nhằm tiếp thu những giá trị tích cực của nhân loại
trong phát triển kinh tế để phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam. Thực tiễn đã
khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng trong xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định để đi lên chủ nghĩa
xã hội không thể không phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
mà bản chất là phát triển một nền kinh tế thị trường đồng bộ, đầy đủ, hiện đại và hội
nhập, đồng thời giữ vững nguyên tắc và bản chất chủ nghĩa xã hội...

Vai trò lãnh đạo của Đảng phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam được thể hiện xuyên suốt qua các kỳ Đại hội của Đảng với việc đề ra các
phương hướng, định hướng, mục tiêu, và các giải pháp phát triển nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa trong từng giai đoạn phát triển của đất nước. Tư duy về
kinh tế của Đảng được đổi mới bắt đầu từ khi chấp nhận phát triển nền kinh tế hàng hóa
nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước ở Đại hội
VI và qua các kỳ Đại hội tiếp theo đã liên tục đổi mới.

Các yếu tố bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị trường gắn liền với
vai trò quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản Việt Nam
lãnh đạo để hạn chế, khắc phục những tác động tiêu cực của cơ chế thị trường, để giữ
vững các cân đối lớn của nền kinh tế, ổn định xã hội, gắn kết phát triển kinh tế với phát
triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường... Nội dung và
phương thức quản lý của Nhà nước Việt Nam như vậy không mâu thuẫn, không cản trở
hoạt động của các quy luật của kinh tế thị trường mà tạo điều kiện phát huy mặt tích
cực, hạn chế mặt tiêu cực của các quy luật này, để nền kinh tế phát triển nhanh, bền
vững, hướng tới mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Năm 2023, Việt Nam được nhiều tổ chức quốc tế ghi nhận là quốc gia đạt được nhiều
thành tựu nổi bật trong phát triển kinh tế xã hội. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định; lạm phát
thấp hơn mục tiêu Quốc hội đề ra; nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài, bội chi ngân
sách nhà nước được kiểm soát; tăng trưởng được thúc đẩy; các cân đối lớn của nền kinh
tế được bảo đảm. Tăng trưởng GDP cả năm khoảng 5%, là nỗ lực rất lớn trong bối cảnh
tình hình chung toàn cầu rất khó khăn, giúp nền kinh tế nước ta vẫn thuộc nhóm các
nước tăng trưởng cao trong khu vực và thế giới. Khu vực nông nghiệp là điểm sáng và
tiếp tục là trụ đỡ vững chắc của nền kinh tế trong khó khăn; khu vực dịch vụ phát triển
khá sôi động, khu vực công nghiệp và xây dựng từng bước phục hồi.

- Lĩnh vực ngoại giao

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Đảng Cộng sản Việt Nam đã
lãnh đạo công tác ngoại giao đạt được những thành tựu to lớn, góp phần quan trọng vào
thắng lợi của cả hai cuộc kháng chiến. Những bài học kinh nghiệm quý giá được Đảng
đúc rút từ hai cuộc kháng chiến này vẫn còn nguyên giá trị trong công tác ngoại giao của
Đảng trong giai đoạn hiện nay.

Một trong những bài học quan trọng nhất là xác định đúng đắn mục tiêu, quan điểm,
phương pháp ngoại giao. Trong hai cuộc kháng chiến, Đảng đã xác định rõ mục tiêu
ngoại giao là tranh thủ sự ủng hộ của các nước yêu chuộng hòa bình, dân chủ, tiến bộ
trên thế giới, tạo thế và lực cho cuộc kháng chiến. Quan điểm ngoại giao là độc lập, tự
chủ, hòa bình, hợp tác, phát triển. Phương pháp ngoại giao là kết hợp đấu tranh chính trị,
ngoại giao, quân sự.

Điều này được thể hiện rõ qua thái độ của Việt Nam về việc kiên định với lập trường
của mình trong vấn đề xung đột giữa Nga – Ukraine. Việt Nam đã nhiều lần nêu quan
điểm chính thức của mình. Ngày 1/3, phát biểu khi Đại hội đồng Liên hợp quốc tổ chức
phiên họp khẩn cấp lần thứ 11 thảo luận về tình hình Ukraine, Đại sứ Đặng Hoàng
Giang, Trưởng phái Đoàn thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc đã nhấn mạnh rằng:
“Việt Nam kêu gọi các bên liên quan giảm leo thang căng thẳng, nối lại đối thoại và
đàm phán thông qua tất cả các kênh, nhằm đạt được giải pháp lâu dài có tính đến lợi ích
và quan ngại của tất cả các bên, trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là nguyên tắc tôn
trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia. Các giải pháp như vậy sẽ chấm
dứt những khổ đau và đóng góp cho hòa bình, an ninh và phát triển ở châu Âu và thế
giới nói chung”. Như vậy, có thể thấy rằng, quan điểm nhất quán của Việt Nam là kêu
gọi chấm dứt hành động sử dụng vũ lực, nối lại đối thoại và tìm kiếm giải pháp lâu dài
cho các bất đồng. Kể từ khi cuộc xung đột Nga - Ukraine nổ ra cho đến thời điểm hiện
tại, chưa có bất kỳ phát ngôn và hành động nào của Việt Nam đề cập đến việc ủng hộ
việc sử dụng vũ lực để giải quyết vấn đột xung đột giữa Nga và Ukraine và Việt Nam
cũng không “thiên vị” hay đứng về bất kỳ một bên nào xoay quanh xung đột giữa Nga
và Ukraine.

Hiện nay, Việt Nam đã và đang đẩy mạnh thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ,
chính sách đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ đối ngoại, chủ động và tích cực hội
nhập quốc tế; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; tạo điều kiện thuận lợi cho sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Việt Nam tập trung tăng cường, củng cố quan hệ
hợp tác hữu nghị với các nước láng giềng và các nước ASEAN, các nước có quan hệ đối
tác chiến lược, đối tác toàn diện, các nước có quan hệ truyền thống kết hợp các hoạt
động ngoại giao với hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, văn hóa, khoa học kỹ thuật,
giáo dục, du lịch và một số lĩnh vực khác phục vụ thiết thực sự nghiệp xây dựng và phát
triển đất nước.

Đến nay, Việt Nam đã trở thành quốc gia tích cực đóng góp xây dựng, định hình các thể
chế đa phương, sẵn sàng đóng góp có trách nhiệm vào công việc của thế giới với vị thế
ngày càng cao. Từ một quốc gia bị bao vây, cấm vận, đến nay, Việt Nam đã thiết lập
quan hệ ngoại giao với 189/193 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, xây dựng quan
hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện với 30 nước, trong đó có tất cả 5 nước thường
trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Điều đó đã củng cố thêm vị thế quốc tế của Việt
Nam, tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam cùng các nước nâng tầm hợp tác vì lợi ích
của mỗi nước và vì hòa bình, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới. Năm
2020, Việt Nam đảm nhận các trọng trách quốc tế quan trọng là Chủ tịch ASEAN, Chủ
tịch AIPA-41 và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ
2020-2021. Việt Nam đã trúng cử với số phiếu cao kỷ lục 192/193 phiếu. Điều này cho
thấy sự tín nhiệm và tình cảm của cộng đồng quốc tế đối với Việt Nam.

- Lĩnh quốc phòng – an ninh

Hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đã đi qua với sự thắng lợi hoàn toàn của
Việt Nam. Đóng góp to lớn cho cuộc kháng chiến này chính là công tác an ninh quốc
phòng. Bài học mà Đảng và Nhà nước ta đã rút ra từ cuộc hai cuộc kháng chiến này có
thể kể đến như: xác định đúng đắn nhiệm vụ, mục tiêu an ninh quốc phòng; xây dựng
lực lượng vũ tranh nhân dân vững mạnh; tăng cường quốc phòng toàn dân, xây dựng thế
trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân vững chắc.

Lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ
Chí Minh tổ chức, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện, là lực lượng của nhân dân, do nhân
dân, vì nhân dân, mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu
sắc. Sự lãnh đạo “tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt” của Đảng đối với lực lượng vũ trang
nhân dân là nguyên tắc bất biến, nhất quán, xuyên suốt tiến trình cách mạng Việt Nam,
nhân tố quyết định mọi thắng lợi, bảo đảm cho lực lượng vũ trang ngày càng trưởng
thành, lớn mạnh, hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử của mình trước dân tộc.

Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với sự nghiệp
quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết
định bản chất cách mạng, toàn dân, toàn diện, sức mạnh quốc phòng Việt Nam; quyết
định thắng lợi sự nghiệp quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Trong mọi tình huống, phải kiên
quyết giữ vững sự lãnh đạo của Đảng, bảo vệ Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Đảng không những đề ra đường lối, chủ trương quân sự, bảo vệ an ninh quốc gia, giữ
gìn trật tự an toàn xã hội; xác định phương hướng phát triển tiềm lực quân sự, quốc
phòng, an ninh của đất nước; xác định các chủ trương, giải pháp nâng cao sức chiến đấu
của Đảng bộ Quân đội, Đảng bộ Công an mà còn lãnh đạo việc tổ chức hiện thực hóa
quan điểm, đường lối xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, chính quy, tinh nhuệ,
từng bước hiện đại. Đảng Cộng sản Việt Nam, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị,
Ban Bí thư, Quân ủy Trung ương quyết định những vấn đề về xây dựng lực lượng vũ
trang cách mạng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức; trở thành lực lượng tuyệt
đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, trở thành lực lượng nòng cốt cùng
toàn dân bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN và tích cực, chủ động tham gia
xây dựng đất nước. Đảng, Nhà nước thống nhất chỉ huy, quản lý lực lượng vũ trang theo
quy định của Hiến pháp và pháp luật. Đây là yếu tố căn cốt đảm bảo vai trò lãnh đạo của
Đảng đối với lực lượng vũ trang. Cùng với quy định của pháp luật, Đảng luôn nêu cao
tinh thần tự hoàn thiện nhằm nâng cao chất lượng lãnh đạo, giữ vững vai trò lãnh đạo
đối với lực lượng vũ trang.
Đảng lãnh đạo quốc phòng bằng cương lĩnh, đường lối, chiến lược, các định hướng về
chủ trương, chính sách trong lĩnh vực quốc phòng; thể chế hóa sự lãnh đạo của Đảng
bằng hệ thống pháp luật, các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Đảng lãnh đạo
quốc phòng thông qua các tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên; đề ra và thực hiện cơ chế
lãnh đạo quốc phòng; quy định chức năng, nhiệm vụ của cấp ủy đảng các cấp từ Trung
ương đến cơ sở; lãnh đạo tiến hành công tác Đảng, công tác chính trị trong xây dựng,
hoạt động của nền quốc phòng toàn dân.

Chỉ đặt dưới sự lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam, lực lượng vũ trang mới giữ vững
bản chất của đội quân cách mạng, của dân do dân và vì dân, mới phát huy được vai trò
trong bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, bảo vệ lợi ích của nhân dân. Do vậy, sự lãnh
đạo lực lượng vũ trang của Đảng không thể phân chia cho bất kỳ ai hay lực lượng tổ
chức chính trị nào khác. Nhà nước thống nhất quản lý chặt chẽ lực lượng vũ trang, trên
cơ sở nguyên tắc tập trung dân chủ, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt
của Đảng và thực hiện quản lý xã hội bằng pháp luật.

- Lĩnh vực văn hóa

Trong bộn bề công việc của Nhà nước chống “giặc đói”, “giặc dốt” và giặc ngoại xâm,
dưới sự chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 24-11-1946, tại Nhà hát Lớn thành phố
Hà Nội, Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất diễn ra. Trong những năm tháng đầy
gian khổ hy sinh, chống thực dân Pháp xâm lược, từ ngày 16 đến 20-7-1948, tại Việt
Bắc, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo tổ chức Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần
thứ hai. Trong thư gửi các đại biểu tham dự hội nghị, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh:
“Trong sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc vĩ đại của dân tộc ta, văn hóa gánh một phần
rất quan trọng. Từ ngày chính quyền dân chủ thành lập đến nay, các nhà văn hóa ta đã
cố gắng và đã có thành tích. Song từ nay trở đi chúng ta cần phải xây dựng một nền văn
hóa kháng chiến kiến quốc của toàn dân”.

Vì vậy, vai trò lãnh đạo của Đảng đối với lĩnh vực văn hóa là hết sức quan trọng. Đảng
lãnh đạo xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc,
đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

Sau hơn 35 năm Đổi mới, các chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng và phát triển
văn hóa, con người Việt Nam đã được cụ thể hóa trong các chính sách, pháp luật của
Nhà nước, được ghi rõ trong Hiến pháp. Việc triển khai thực hiện trong thực tiễn cũng
đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Những tiến bộ trong giáo dục, đào tạo, khoa học,
công nghệ; sự khởi sắc trong hoạt động văn hóa, văn học, nghệ thuật, truyền thông đại
chúng, bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa; sự phát triển của phong trào xây dựng đời
sống văn hóa và sự tăng cường các thiết chế văn hóa cơ sở,… làm cho đời sống tinh
thần của con người, xã hội phong phú, đa dạng hơn, mức hưởng thụ văn hóa của nhân
dân từng bước được cải thiện. Những nhân tố mới, giá trị mới của văn hóa, con người
Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế từng bước được
định hình trong đời sống. Quyền tự do sáng tạo, quảng bá văn hóa, văn học, nghệ thuật
được tôn trọng; quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và sinh hoạt tâm linh của nhân dân
được quan tâm. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Xây dựng
nông thôn mới”, các phong trào xóa đói giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa,… đạt được
những kết quả tích cực, tạo môi trường tốt để nuôi dưỡng, phát huy những giá trị nhân
văn của dân tộc. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc được
phát huy, đồng thời đã xuất hiện những giá trị văn hóa mới.

Nguồn lực của Nhà nước, của xã hội đầu tư cho văn hóa được nâng lên; hệ thống thiết
chế văn hóa từ Trung ương đến cơ sở được xây dựng, từng bước hoàn thiện và phát huy
tác dụng. Hoạt động giao lưu, hợp tác quốc tế về văn hóa không ngừng được mở rộng,
góp phần làm phong phú hơn đời sống văn hóa trong nước và quảng bá hình ảnh đất
nước, con người Việt Nam ra thế giới. Sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý văn hóa có nhiều
tiến bộ. Các văn bản pháp lý, cơ chế, chính sách về văn hóa, con người từng bước được
đổi mới, hoàn thiện. Đội ngũ làm công tác văn hóa được quan tâm bồi dưỡng, có bước
trưởng thành.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/chinh-tri-xay-dung-dang/-/
2018/827434/%C3%B0oi-moi-phuong-thuc-lanh-dao-cua

https://nhandan.vn/cac-chu-truong-duong-loi-cua-dang-ve-xay-dung-phat-trien-van-hoa-
con-nguoi-viet-nam-luon-nhat-quan-post730360.html

https://dangcongsan.vn/bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua-dang/viet-nam-kien-dinh-lap-
truong-ve-van-de-xung-dot-nga-ukraine-622276.html
https://tapchitoaan.vn/10-thanh-tuu-dau-an-tieu-bieu-cua-dat-nuoc-trong-nam-
202310019.html

https://mod.gov.vn/home/intro/detail?1dmy&current=true&urile=wcm%3Apath%3A/
mod/sa-mod-site/sa-qpvn/sa_qpvn_csqp/sa-qpvn-csqp-csqpvn/lanh-dao-quan-ly-quoc-
phong

https://mod.gov.vn/vn/chi-tiet/sa-ttsk/sa-tt-cmsk/sa-tt-cmsk-18/0622e61c-a6e3-407a-
a202-41263f1cdf0b

https://danchuphapluat.vn/tang-cuong-su-lanh-dao-cua-dang-doi-voi-nha-nuoc-phap-
quyen-xa-hoi-chu-nghia-viet-nam-trong-giai-doan-moi