bSm xB wwLD wmNfS QÇS x/Ç xM§K x»N

sW bLb# xMñ Y[D”LÂ bxûM mSKé YDÂLÂ

bx!T×ùÃ åRèìKS têHì b@tKRSTÃN

¥~br QÇúN
TMHRT /êRÃêE xgLGlÖT ê KFL
lKrMT ttk! mMH‰N |L-Â ytzUj

yìG¥ TMHRT

/Ml@ ፳፻፮ዓ.ም.

1
ማውጫ
1. ሃይማኖት ምንድን ነው? .......................................................................................................................5

2. ሃይማኖት እንዴት ተገኘ?......................................................................................................................5

3. ክርስትና ሃይማኖት.............................................................................................................................6

4. ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ክርስትና ሃይማኖት......................................................................................................7

5. እምነት ..........................................................................................................................................7

6. እምነትና ሳይንስ ................................................................................................................................8

ክፍል ፩ - መሠረታዊ ነገረ ሃይማኖት ..............................................................................................................10

1. ሀልዎተ እግዚአብሔር ........................................................................................................................10

2. የእግዚአብሔር ባሕርይ ......................................................................................................................12

3. የእግዚአብሔር መገለጫዎች (Attributes) ..............................................................................................14

4. ቅድስት ሥላሴ ...............................................................................................................................14

5. ፍጥረተ ዓለም ................................................................................................................................16

6. የሰው መፈጠር ...............................................................................................................................21

7. ክፋት (Evil) ከየት ተገኘ? ...................................................................................................................23

ክፍል ፪ - መሠረታዊ የመዳን ትምህርት...........................................................................................................24

1. መዳን ለምን አስፈለገ?........................................................................................................................24

2. ኢየሱስ ክርስቶስ - ሲጠበቅ የነበረው የሰው ልጅ መድኃኒት ..............................................................................24

3. ተሠግዎተ ቃል ...............................................................................................................................26

4. በኢየሱስ ክርስቶስ ያገኘነው የመዳን ጸጋ ...................................................................................................29

2
ክፍል ፫- በእግዚአብሔር የማዳን ጸጋ መሳተፍ (መዳንን ገንዘብ ማድረግ) .....................................................................30

1. የሰው ነጻነትና የእግዚአብሔር የጸጋ ስጦታ..................................................................................................30

2. መዳንና ቅድስት ቤተ ክርስቲያን.............................................................................................................30

3. የእግዚአብሔር የመዳን ጸጋ የሚፈጸምባቸው ምሥጢራተ ቤተ ክርስቲያን .............................................................31

ክፍል ፬ - ነገረ ኅልቀተ ዓለም.......................................................................................................................35

1. የኢየሱስ ክርስቶስ ዳግም መምጣት..........................................................................................................35

2. የሁሉም ነገር መፈጸም .......................................................................................................................37

3
 መግቢያ /2 ሰዓት/

ጠቢቡ ሰሎሞን የጥበቡ ሁሉ መጀመሪያ እግዚአብሔርን መፍራት ነው ሲል የተናገረውን ቃል አበው ሲተረጉሙ እግዚአብሔርን
መፍራት ያለው ከሁሉ አስቀድሞ የሁሉ ፈጣሪ የሁሉ አስገኝ የሆነ ለራሱ መገኘት ምክንያት የሌለው ልዑለ ባህርይ እግዚአብሔር
መኖሩን ማመንና ሁል ጊዜ በርሱ ጥበቃና አባታዊ መለኮታዊ መግቦት ውስጥ መኖርን መረዳትና ማወቅ ደግሞም ማመስገን መሆኑን
ያብራራሉ፡፡ ሃይማኖትም ማለት ይኸው ነው፡፡ በዚህ አነስተኛ የነገረ ሃይማኖት የሥልጠና ጥራዝ ውስጥ የነገረ ሃይማኖትን መነሻ
ለማየት እንሞክራለን፡፡

ነገረ ሃይማኖት በስሜት ሕዋሳት ሊጨበጥና ሊዳሰስ ስለሚችለው ግዙፉ ቁሳዊ ዓለም የምናወራው ነገር ስላልሆነና ረቂቅ ልዑለ ባሕርይ
ስለሆነው እግዚአብሔር ሕልውናና በሥጋ መገለጥ ለሰው ልጆች ስለሰጠው የማይታይ ጸጋ የምንማርበት በመሆኑ በእምነት ከመቀበል
ጋር ጸሎት ያስፈልገዋል፡፡ ምክንያቱም ረቂቅና ጥልቅ ስለሆነው የእግዚአብሔር ባሕርይ የሠው ልጅ ደካማ ሥጋ መመርመርና ማወቅ
ስለማይቻለውና ይህንን መመርመርና መግለጥ የሚችል የእግዚአብሔር መንፈስና ሕይወት የሆነው እግዚአብሔር መንፈስ ቅዱስ
በመሆኑ የርሱን ርዳታ መሻት ስለሚያስፈልግ ነው፡፡ ለዚህ ነው ጌታችን ቅዱሳን ሐዋርያትን የምነግራችሁ ገና ብዙ አለኝ ነገር ግን
አሁን ልትሸከሙት አትችሉም ነገር ግን የእውነት መንፈስ በመጣ ጊዜ ርሱ ራሱ ይመራችሁዋል ያላቸው፡፡ በነገረ ሃይማኖት ትምህርት
ውስጥ የመንፈስ ቅዱስ መሪነት መሠረታዊ በመሆኑ ጸሎት እጅግ አስፈላጊ ነው፡፡ ስለዚህ ትምህርተ ሃይማኖትን የሚያስተምር መምህር
ራሱ የሚያምንና መሆኑ ብቻ ሳይሆን የሚያስተምረው ትምህርተ ሃይማኖት በሰማዕያኑ ልብ እንዲያድር ሊጸልይና ሰማዕያኑም መንፈስ
ቅዱስን እንዲገልጥላቸው እንዲጸልዩ ማሳሰብ ይኖርበታል፡፡

በዚህ የሥልጠና ጽሑፍ አስቀድሞ ሃይማኖት ምንድነው የሚለውን ትርጉም፤ የእምነትን ምንነትና አስፈላጊነት ከሳይንስም ጋር ያለውን
ዝምድናና ልዩነት እናያለን፤ ቀጥሎም ለሃይማኖት መኖር መሠረት የሆነውን ሃልዎተ እግዚአብሔርን እናያለን፡፡ በዚህ ውስጥ ለሃልዎተ
እግዚአብሔር አስረጅ የሆነውን ሥነፍጥረትን በመጠኑ ለማየት እንሞክራለን፡፡ የክርስትና ሃይማኖት በቃል የሚነበር በሀሳብ ብቻ
የሚታሰብ ነገር አይደልም፡ ይልቁንም ከሰማየ ሰማያት ወርዶ ሰው የሆነውን አምላክ ክርቶስን በማመን የምንኖረው የቃል ኪዳን ኑሮ
ነው፡፡ ስለዚህም የክርስትናን ሃይማኖት ስንማር የምናምነውን እናውቀው ዘንድ የምንማረው አለን፤ ከዚያም ደግሞ በጸጋ የምንጸናበት
የጸጋ ሥራዎቸን እንማራለን፡፡ በመሆኑም በክፍል ሁለት ስለነገረ ድኅነት እንማራለን፡፡ በክፍል ሦስት ደግሞ በክርስቶስ ስለተደረገልን
የጸጋ ሥጦታዎች እናያለን፡፡ በመጨረሻም ስለዘላለም ሕይወት ነገርና ስለተስፋ ትንሳኤ እናጠናለን፡፡

የአባቶቻችን አምላክ ልዑል እግዚአብሔር ይርዳን፡፡

4
 1. ሃይማኖት ምንድን ነው?

¦Y¥ñT ›S’ ŸT>K¨< ¾Ó°´ Óe ¾}Ñ– c=J” ƒ`ÕT@¨<U TS” S¬S” TKƒ ’¨<::
TS” c=vM u¯Ã’ YÒ ›Ã„ u°´’ YÒ (Ða) cU„' uMw ›ex' ueT@ƒ QªdƒU ›ÉUÙ
K=S[U\ƒ ¾TÉK¨<” u`kƒ (\p uSJ”) “ u`kƒ (u[mp’ƒ) ÁK¨<”' ÃJ“M'
ÃÅ[ÒM wKA SkuM ’¨<::
S¬S” TKƒ ÅÓV ÃJ“M ÃÅ[ÒM wKA u°U’ƒ ¾}kuK<ƒ” •X”Ç=J” •X”Ç=Å[Ó
X”Ç=ðçU }Óv^© ULi SeÖƒ TKƒ ’¨<:: ÃIU c¨< uØUkƒ ŸYLc? ÇÓU MŃ
#

([mp MŃ) K=¨KÉ Ã‹LM wKA "S’< u%EL SÖSp TKƒ ’¨<:: eK²=I HÃT•ƒ e”M
$ # $

TS”“ S¬S” (ŸUdK?¨< ›”é` uØUkƒ TS”“ SÖSp”) TKƒ ’¨<::

eK²=IU HÃT•T
h. y¸qbl#T nWÝ ×/ 1Ý9 ( ltqbl#T yXGz!xB/@R LíC Yçn# zND |LÈNN
sÈcWÝÝ
l. btSÍ y¸rÇT nWÝ :B 11Ý1 tSÍ SlMÂdRgW ngR y¸ÃrUG_ nW
/. bFQR y¸gl_ nWÝ kFQr XGz!xB/@RÂ kFQr sB: bmn= lsW b¯ b¥DrG
y¸gl_ nW
m. b|‰ y¸tr¯M nWÝ KRST b¥mN BÒ y¸ÃöM ngR xYdlMÝ Ãmn#TN
b|‰ bmGl_ bsÑT ”L mñR mÒL nWÝÝ
\. XGz!xB/@RN dS yMÂs"bT nWÝ :B 11Ý6 Ãl XMnT XGz!xB/@RN dS ¥sßT
xYÒLM

2. ሃይማኖት እንዴት ተገኘ?

btlÆ zmÂT Bz# sãC ¦Y¥ñT sW \‰> yçn nbR mçn#N l¥SrÄT Bz# _rêLÝÝ
kFR¦T DNU-@ ymÈ nW l¥lT YäK‰l#ÝÝ XNz!H sãC ¦Y¥ñT sW \‰> nW s!l#
XGz!xB/@R ylM ¥l¬cW nWÝÝ lz!HM ¥Sr© s!-Qs# yqDä sãC ynb‰cW :WqT
WSN SlnbR knRs# b§Y yçnWN ngR h#l# lxND ¦YL Xys-# ñ„ XNJ fȶ ylM Y§l#ÝÝ
Yh#N XNJ y¦Y¥ñT MNŒÂ mg¾W yXGz!xB/@R mñR nWÝÝ ¦Y¥ñT h#l#N yf-r
lRs# xSg" yl@lW kzmÂT bðT ynbr h#l#N xúLæ y¸ñR yF_rT h#l# mUb! -ÆqE
XGz!xB/@R xl k¥lT YjM‰LÝÝ Slz!HM ¦Y¥ñT ytgßW wYM yñrW yh#l# fȶ
XGz!xB/@R bmñ„ nWÝÝ

ysW LJ kl@§W F_rT LöÂ kBé bL;#l Æ?RY bXGz!xB/@R xRxÃÂ xMúL ytf-rÂ
bWS-# z§l¥êET yçnC y¥TfRS y¥TbsBS nFS ÃlCW bmçn# fȶWN ymrÄT
5
xµÆb!WN y¥wQ ymG²T y¥StÄdR [U yts-W F-#R nWÝÝ bz!H xµÆb!WN y¥wQ
ymG²T [U MKNÃT bMD‰êE ngéC §Y BÒ t-Mì XNÄYqR fȶWN y¸ÃWQbT
yh#l#N ngR MN+ b¥wQ XNÄ!ñR bm-n# bxGÆb# bm-qM z§l¥êET yçnC nFs#N
XNÄÃÈ kfȶW y¸gÂ"bT mNgD ts-WÝ YHM ¦Y¥ñT nWÝÝ Slz!H s!ÂgR Yh#Ä
bmL:Kt$ §Y 'lQÇúN xND g!z@ f{ä Slts- ¦Y¥ñT XNDTUdl# XymkRk#êCh#
X{F§Ch# zND GD çnB" ' q$. 3 b¥lT ¦Y¥ñT kXGz!xB/@R yts- mçn#N YgLÈLÝÝ

3. ክርስትና ሃይማኖት
¦Y¥ñT ytjmrW k|n F_rT UR nWÝÝ ¦Y¥ñT çcW F-#‰NM sW m§XKT
ÂcWÝÝ Yh#N XNJ ¦Y¥ñT bzmn xbW bzmn å¶T bzmn KRST ytlÃy mLK
xlWÝÝ zmn xbW b{/#F yts- ?G úYñR bLb#Â ?G BÒ bmm‰T xM§KN ÃmLk#
ynbrbT zmN nWÝÝ Slz!HM yzmn xbW ¦Y¥ñT fȶ mñ„N ¥mN lRs# mg²T BÒ
nbRÝÝ XGz!xB/@RM l¸ÃMn#T sãC b?LM b‰:Y bmgl_ mSê:¬cWN bmqbLÂ
”L k!ÄN bmS-T ¦Lãt$N YgL_ nbRÝÝ bzmn å¶T dGä YH ¦Y¥ñT ybl- ¯§ BlÖ
b{/#F bts- ?G tgl-ÝÝ XGz!xB/@RM bs! t‰‰ lXS‰x@L bXúT bdm bqNd
mlkT bn¯DÙD DM{ tgLõ ‰s#N xSrÄÝÝ Slz!HM bzmn å¶T ynbrW ¦Y¥ñT
yxML÷ |R›TN bm=mR yÃz nbRÝÝ

kz!H h#l# bh#ê§ GN yKRST ¦Y¥ñT b‰s# bL;#L XGz!xB/@R |UN lBî mgl_
ytm\rt ytgß çnÝÝ mZ 83Ý7½ l#” 2Ý15 ¿ 1¾ -!ä 3Ý26 Slz!HM yKRST ¦Y¥ñT

h bKRSèS x!ys#S çñ bFQR y¸\‰ XMnT nWÝ ( YHM ¥lT yKRST ¦Y¥ñT
sWN l¥ÄN b|U ytgl-WN xM§K yMÂmLKbT XRs# bz!H ›lM b|U btgl- g!z@
ÃúyNN ÃSt¥rNN b¯ MGÆR bFQR yMNgL_bT ¦Y¥ñT nW ¥lT nWÝÝ bKRSTÂ
¦Y¥ñT kfȶÃCN UR ÃlNM GNß#nT b”§T BÒ ytdgf bhúB BÒ Ãl úYçN bFQR
ytm\rt b”L k!ÄN y[Â nWÝÝ 'XNµCh# Bl# YH |Uü nW¿ ... lBz#ãC y¦-!xT
YQR¬ y¸fS yxÄ!S |Uü d» YH nWÝ' '|UüN y¸b§ d»N y¸-È bXn@ Yñ‰L
Xn@M bRs# Xñ‰lh#Ý' XNÄlÝÝ

l. bsW FLSFÂ wYM b|UÂ bdM ÃLçn bxM§K y¸gl_ nWÝ g@¬CN QÇúN
/êRÃTN bðl!ÕS qEúRÃ sãC ysWN LJ ¥N Yl#¬L BlÖ l-yqW _Ãq& QÇS ’@_éS
s!mLS 'xNt y?ÃW XGz!xB/@R LJ nH' BlÖ ymlsWN mLS g@¬CN YHNN |UÂ dM
xLgl-LHM ys¥† xÆt& XNJ BlÖ¬LÝÝ yQÇS ’@_éSNM NGGR ›lT BlÖ -Rè¬LÝÝ
Slz!HM yKRST ¦Y¥ñT x!ys#S KRSèSN bTKKL b¥wQ b¥mN §Y ytm\rt nWÝÝ
YHNN y¸gL-W bTKKL XNDNrÄW XNDÂMnW y¸ÃdRgW dGä ‰s# xM§K nWÝÝ

6
 4. ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ክርስትና ሃይማኖት

k§Y yKRST ¦Y¥ñT ymgl_ ¦Y¥ñT mçn#N xYtN ytgl-WM yF_r¬T h#l# g@¬
L;#l Æ?RY ‰s# XGz!xB/@R mçn#N tÂGrÂLÝÝ YHNN mgl_ bTKKL lmrÄTM ‰s#
XGz!xB/@R xU™ µLçn bqR b|UêE MRMM mrÄTÂ ¥wQ y¸ÒlW ylMÝÝ lz!HM nW
g@¬cN kxB bqR wLDN y¸ÃWQ ylM kwLDM bqR wLDM l!gL_lT k¸wD bqR
xBN y¸ÃWQ ylMÝ b¥lT yngrNÝÝ

bKRST ¦Y¥ñT WS_ ytgl-WN xM§K ¥NnT mrÄT tSñêcW Sltgl-W xM§K
ys-#TN yy‰úcWNM |UêE húB wd¯N bmtW bTKKl¾WÂ b:Wnt¾W mgl_ xMÂ
ÃlC b@tKRSTÃN åRèìKúêET têHì b@tKRSTÃN TƧlCÝÝ

åRèìKS ¥lT q_t¾ TKKl¾ Rt$: ¥lT s!çN têHì y¸lW ”L dGä yxM§K
mglT bMN ›YnT h#n@¬ Xndçn ybl- y¸ÃSrÄN ”L nWÝÝ YHM QÇS ×/NS ”L |U
çn ¿ [UN XWnTN tmLè bX¾ xdr ÃlW TMHRT s!çN yXGz!xB/@R ”L ml÷¬êE
Æ?RYWN úYlQ kDNGL ¥RÃM |UN bnú g!z@ kh#lt$ ÆHRY ¥lTM kxM§KÂ ksW
ÆHRY Ãlmq§qL Ãlm-ÍÍT¿ Ãlmlw_Â Ãlmd‰rB bF[#M WHdT xND xµL xND
ÆHRY yçnbTN M|-!R y¸gL_ ”L nWÝÝ

5. እምነት

XMnT lMN XNÁT BlW úYmrM„ mqbL ¥lT nWÝÝ XMnT xND sW bxND ngR §Y
wYM SlxND g#ÄY YçNL¾L YdrGL¾L b¥lT y¸ñrW tSÍ ¥lT nWÝÝ YHM
?l!ÂWN y¸ÃúRFbT RĬ g#LbT xgNb¬lh# BlÖ y¸¬mNbT ngR h#l# nWÝÝ Slz!HM
XMnT Bz# xYnT nWÝÝ sW bBz# ngR l!ÃMN YC§LÝÝ bÈåT l!ÃMN YC§L¿ búYNS
l!ÃMN YC§L wztÝÝ lMúl@ QÇS ÔWlÖS bxt&Â bnbrbT g!z@ yxt&Â sãC
s!ÃmLk#êcW knb„T ngéC mµkL y¥Y¬wQ xM§K y¸L XNdnbrbT QÇS l#”S
{æLÂLÝÝ /ê 17Ý22(23ÝÝ kh#l# b§Y yçnW GN bxND XGz!xB/@R §Y Ãl XMnT nWÝÝ
YHM ¦Y¥ñT nWÝÝ lMúl@ b¥t& 15Ý28 §Y g@¬CN 'LË çY XMnT> ¬§Q nW
XNdwdD> YdrGL>' çT s@T LJê ¬¥ÆT úl g@¬CNM y\‰WN t›M‰T sM¬Â
xÄ"nt$N trD¬ wdRs# ÿË BlMnW LËN ÃDNL¾L B§ q$R_ tSÍ nb‰TÝÝ Bz#
tÈR¬Â lM xLs¥ s!§T ¿yWëCN MGB lb#ClÖC l!s-# xYgÆM s!§T h#l# ¬Gú
möyT yÒlCW ÃDNL¾L B§ knb‰T q$R_ tSÍ nWÝ ÃM XMnTê nWÝÝ Slz!H XMnT
xND sW L;#L XGz!xB/@R ÃdRGL¾L Yf{ML¾L Ys-¾L BlÖ tSÍ b¥DrG bBz#
WÈ WrDÂ CGR y¥YçN b¸mSl# ngéC WS_M b!çN XNk#êN bLb#Â {ÂT XNÄ!öY
y¸ÃdRgW ¦YL nWÝÝ

7
XNÄ!H ÃlW XMnT mqbL nW SNL sW lDµÑ MKNÃT úYš y‰s#N F_r¬êE WSNnT
bmrÄT b¥wQ WSNnT g#DlT yl@lbT yh#l# fȶ yçn XGz!xB/@RN |‰ãc$N
y¸qbLbT nWÝÝ Slz!HM XMnT

h. kS»T b§Y nWÝ bS»T ?êúèÒCN LNrÄW y¥NClWN XGz!xB/@RN yMNrÄbTÂ

yMÂg"bT mNgD nWÝÝ

l. kXWqT b§Y nWÝ XWqT yxXMé nWÝÝ xXMé dGä l!ÃWqW y¸ClW ngR WSN
nWÝÝ XMnT GN kz!H yxXMé WSNnT b§Y ÿì y¥YwsnWN ngR bmNfS QÇS m¶nT
YmrM‰LÝÝ

6. እምነትና ሳይንስ

k§Y XNÄynW XMnT lMN XNÁT BlÖ úYm‰m„ mqbL nWÝÝ bxNÚ„ úYNS q$úêE
ngéCN t-y”êE bçn mLk# mRMé yngéCN ZMD -ÆY ymrÄT y¥wQ £dT nWÝÝ
úYNS yF_r¬TN -ÆY mmRmR §Y Ãt÷r kz!HM MRMR lsW LíC n#é ytmc$Â
ytS¥Ñ ngéCN l¥GßT Y_‰LÝÝ Slz!HM bm\r¬êE -ÆÃcW XMnT úYNS y¸Èl#
YmS§l#ÝÝ MKNÃt$M úYNS mmRmRN XMnT dGä XNÄ!h# mqbLN Sl¸mlkt$ nWÝÝ
çñM GN úYNS Ãl XMnT m\rT ylWMÝÝ MKNÃt$M úYNS lMRM„Â l_Ât$ mnš
y¸ÃdRgW Bz# XMnèCN wYM m§ MèCN mnš b¥DrG nWÝÝ b›l¥êE TMHR¬CN
WS_ úÂY ytqbLÂcW wYM ÃmÂcW Bz# ngéC xl#NÝÝ µmN ktqbLN bh#ê§ GN
búYNS ÃrUg_ÂcW ngéC Yb²l#ÝÝ sW b¦Y¥ñT TMHRT WS_M xSqDä
XGz!xB/@RN |‰ãc$N ÃMÂLÝÝ kz!ÃM S§mnW XGz!xB/@R X |‰ãc$ XÃwq XWqt$
dGä XMnt$N XÃ-nkrlT XÃdg Xymrmr YÿÄLÝÝ sW h#l#N xWö xÃMNM xMñ GN
wd¥wQ YdRúLÝÝ
¥-”lÃÝ lmMH„ mM¶Ã

mMH„ YHNN TMhRT s!ÃStM„ y¸ktl#TN g#Ä×C kGMT ¥SgÆT Y-Q¥LÝÝ

h. \LÈ®c$ ytwsn yngr ¦Y¥ñT TMhRT tMrW ym-# s!çN h#l#M GN Xk#L GN²b@
§Yñ‰cW YC§LÝÝ
l. \LÈ®c$ ktmrq$ bh#ê§ bGb! g#Æx@ ttk! mMH‰N y¸çn# TMHRt KRSTÂ
mGb!ÿ ngr ¦Y¥ñT y¸l#TN TMHèC y¸ÃStM„ Slçn lnz!H TMHRèC ytzUjWN
mR/ TMHRT b¥yT bz!à §Y ytqm-# _Ãq&ãC húïC lt¥¶ãC ¥NúT mmlS
ÃSfLULÝÝ

8
 yWYYT húïCÂ _Ãq&ãCÝ

mMH„ YHNN TMHRT s!ÃStMR y¸ktl#T n_ïC §Y Tk#rT ¥DrGÂ mLS mS-T
YñRb¬LÝÝ lz!HM y¸ktl#TN _Ãq&ãC l\LÈ®C b¥NúT XNÄ!wÆbT ¥DrG Y-
Q¥LÝÝ
1¾. xND sW Xn@ bwNg@L XNdtngrW xDRg@ KRSèSN xMÂlh# yyT¾WM ¦Y¥ñT xÆL
xLçNM¿ KRSèS ymÈW sW l¥ÄN XNJ b@tKRSTÃN y¸L xStÄd‰êE mêQR
l¥ÌÌM xYdlMÝÝ YH sWN yz!H y² b¥lT wgNt¾ XNÄ!çN bnÚnT KRSèSN
XNÄÃmLK xDR¯¬L y¸L húB b!ÃmÈ XNÁT TmK„¬§Ch#)
¦Y¥ñT y¸lW ”L kb@tKRSTÃN xStÄdR UR XNÄYq§qL t¥¶ãC
XNÄYM¬¬ÆcW mlyT ÃSfLULÝÝ kz!ÃM sW s!ÃMN l!f{¥cW y¸gb# yFQR
mGlÅãC y[U XGz!xB/@R ¥G¾ M|-!‰T mñR yb@tKRSTÃN xStÄd‰êE mêQR
XNÄ!ñR XNÄSflg bmNgR YMk„êcWÝÝ
2¾. ¦Y¥ñT xTm‰m„ Sl¸L b¦Y¥ñT mñR MRMRN xÄ!S ngR f-‰N
xÃbr¬¬MÝÝ M:‰ÆWÃN hB¬M yçn#T X¾ D¦ yçnW lz!H nWÝÝ y¸L húB b!nú
XNÁT ¬†¬§Ch#)
b¦Y¥ñT xTm‰m„ y¸lW y|§s@N mg¾¿ y¥Yf[M y¥ÃLQ ÆHRYWN MNnT
yM|-!r |Uê&N XNÁT çñ sW çn y¸lWN ml÷¬êE ymNfS QÇS |‰ WSN yçnW
ysW ?l! xSï l!dRSbT l!mrMrW Sl¥YÒL yml÷TN Æ?RY bmmRmR £dT
ysWN WSNnT lmÂgR XN©! b@tKRSTÃN ¦Y¥ñ¬êE MRmR x§TÝÝ bz!HM
kmÚ?FT¿kmMH‰N¿ kxXMé X k|n F_rT ytlÆ xbW ¦Y¥ñ¬êE MRMRN
xDRgêLÝÝ ¦Y¥ñT yF_r¬T Ælb@T L;#L XGz!xB/@RN b¥mN |nF_rTN ybl-
l¥wQ ltf-„lT ysW LJ xgLGlÖT l¥êL y¸drgWN yúYNS MRMR
xY”wMMMÝÝ ¦Y¥ñT yl@§cW Bz# d¦ hg‰T xl#¿ bhB¬M hg‰TM XMnT çcW
sãC xl#ÝÝ

3¾. xBR¦M XGz!xB/@RN ÃmnW tm‰Mé µgßW bh#ê§ nW wYS bðT)

9
 ክፍል ፩ - መሠረታዊ ነገረ ሃይማኖት/ 15 ሰዓት/

1. ሀልዎተ እግዚአብሔር

l¦Y¥ñT mñR êÂW m\rT yXGz!xB/@R mñR nWÝÝ F_r¬T h#l#

bXGz!xB/@R mf-‰cW¿ yh#l# ngR xSg" XGz!xB/@R mçn#N b¥mN lRs#
M|U xML÷ ¥QrB b?g#M mm‰T êÂW yngr ¦Y¥ñT g#ÄY nWÝÝ
b¦Y¥ñT §lmñR ‰SN l?g XGz!xB/@R §l¥Sg²T yör-# snæC
XGz!xB/@R ylM b¸L fl!_ tg#zW ‰úcWN b¥ÃLQ _Ãq& CGR WS_
_lêLÝÝ s¥YNÂ MDRN Æ?RNM bXnRs#M ÃlWN h#l# wd f-rW wd ?ÃW
XGz!xB/@R zwR Tl# zND wNg@LN XNsBµlNÝÝ XRs# ÆlûT TWLìC
x?²BN h#l# bg² ‰úcW ¯Ä YÿÇ zND têcWÝÝ kz!H h#l# UR mLµM |‰
Xy\‰ ks¥Y ZÂBN FÊ y¸çNbTNM w‰T s!s-N LÆCNNM bmBLÂ
bdS¬ s!ä§W ‰s#N ÃlMSKR xLtwMÝÝ XNÄl QÇS ÔWlÖS L;#l Æ?RY
XGz!xB/@R brqEQ Æ?RYW y¥Y¬Y b!çNM lF_rt$ GN QRBÂ ytgl- nWÝÝ
YHNN /Lãt XGz!xB/@R yMNrÄÆcW n_ïCN q_lN XÂÃlNÝÝ

 የሥነ ፍጥረት መኖር

›e}ªÃ c¨< ›XUa¨<” }ÖpV Y’ õØ[ƒ” w‰ u=Áe}¨<M ¾T>’Ó\ƒ ’Ñ` ›K::
ÃIU õØ[ƒ G<K< Ÿ›”É ›"M Ÿð×] Ò` ¾TÃs[Ø Ó”–<’ƒ •X”ÇK¨< Te}ªM
¾T>Áe‹M ’¨<:: u^c< ¾}ðÖ[“ K}ðÖ[uƒU ¾^c< ¯LT w‰¨<” YM×” ÁK¨< õØ[ƒ
TÓ–ƒ ›Ã‰MU:: ÃIU ›”É ÁM}ðÖ[“ ¾G<K< ð×] ¾J’ ›UL¡ •X”ÇK
Áe[ÓØM“M:: pÆe ä¨<KAeU ¾T쾨< vQ`à •X`c<U ¾²LKU `ÃK< ÅÓVU
#

›UL¡’~ Ÿ¯KU õØ[ƒ ËUa Ÿ}W\ƒ •¬¨<q ÓMØ J• ìÁM“:: wKA uY’ $

õØ[ƒ S¬¨l” ¨Ã”U Y’ õØ[ƒ KGMã} XÓ²=›wN?` ›e[Í= SJ’<” ŸÑKç u%EL u²=I
¾TÁU’<ƒ” ÅÓV eK²=IU •XÓ²=›wN?`” •XÁ¨l •X”Å •XÓ²=›wN?`’~ SÖ”
#

eLLŸu\ƒ“ eLLScÑ’<ƒ ¾T>ÁS"–<ƒ ›Ö<& ’Ñ` Ó” u›dv†¨< Ÿ”~ J’< ¾TÁe}¨<K¨<U

Mv†¨< ÚKS:: c=M ÑeéD†ªM:: aT@ 1-2:: Y’ õØ[ƒ KGMã} •XÓ²=›wN?`
$

›e[Í= ’¨< TKƒ XÓ²=›wN?` uY’ õØ[ƒ S•` ¾•[ ’¨< TKƒ ›ÃÅKU:: ug¡L W]
S•` g¡L Õ^M •X”Í= u}W\ g¡Lã‹ g¡L W] •X”ÅTƒ•` G<K< õØ[ƒ
¾}ðÖ[¨< uX`c< GMム’¨<“:: ÃG<” •X”Í= •X`c<U ^c< Y’ õØ[ƒ” KGMã~
›e[Í=’ƒ ßU` •X”ÅðÖ[ u%EL upÆdƒ SéQõƒ Ÿ²=IU G<K< Ò` SM"U Y^#

•¾W^' ŸcTà ´“U”' õ_ ¾T>J”uƒ”U ¨^ƒ c=cÖ”' Mv‹””U uÅe• c=VL¨<

^c<” ÁK Ue¡` ›M}¨U:: uTKƒ ÑMëM“M:: Nª.0407 õl[•XÓ²=›wN?` ›=ÄwU
$

#
•X”ef‹” ÖÃp Ã’Ó\HM& ¾XÓ²=›wN?` •XÏ ÃI” •X”Å ›Å[Ñ:: ŸX’²=I G<K<
10
 ¾TÁ¨<p T” ’¨<; ¾QÁª” ’õe G<K<' ¾c¨<U G<K< ’õe uXÌ “ƒ wKA›M::
$
›=Ä.
027-0::
 የሥነ ፍጥረት ውበትና ስምምነት
ፍጥረት መኖሩ በራሱ ለልዑለ ባሕርይ እግዚአብሔር መኖር አስረጅ ነው ካልነው በተጨማሪ ፍጥረታት እርስ
በራሳቸው ተስማምተውና በሥርዓት ጸንተው መኖራቸውም ሌላው አስረጅ ነው፡፡ ፍጥረት በድንገት የተገኘ እና
በአዝጋሚ ለውጥ የመጣ ነው የሚሉ ሰዎች ይህንን የፍጥረት ስምምነት የሚገልጹበት መንገድ የላቸው፡፡ ፀሐይና
ጨረቃ መሬትና ከዋክብት በየቦታቸው ሆነው ሳይዛነፉና ሳይጋጩ ተጠባብቀውና ተስማምተው በየመስመራቸው
መዞራቸው፤ አሁን ካሉበት ጥቂት እንኩዋን መዛነፍ ቢኖር በዓለም ላይ ባለ ሕይወት ላይ የሚያሳድሩትን አደጋ ሳይንስ
ራሱ ያስረዳል፡፡ ይህ ስምምነት በድንገት የተገኘ ወይም በአዝጋሚ ለውጥ የመጣ አይደለም፡፡ በዚህ መልክ የመጣ
ቢሆን ኖሮ ዛሬም ይኽው ለውጥ ሊኖር በተገባ ነበር፡፡ በተመሳሳይም የወቅቶች መፈራረቅ ውብና ማራኪ የሆነው
የአበቦችና የሌሎች ሥነፍጥረታት ሁኔታ ሌላው የሃልዎተ እግዚአብሔር አስረጅ ነው፡፡
¾õØ[ƒ” ›“E“E` •X”"D” w”SKŸƒ w²< ¾U”T[¨< ’Ñ` ›K”:: KUdK? ›^©ƒ uk”
KU” ›MWKÖ’<U; udÔc< X”Ÿ¬S’¨< c¨<“ ›ƒ¡Mƒ ¨ÃU °êªƒ U”U eUU’ƒ
dÃð^[S< ¾c¨<” ¾}nÖK ›¾` (Co2 ) ›ƒ¡Mƒ ¾›ƒM¡ƒ” ÅÓV (O2 ) c¨< •X”ȃ
SÖkU ‰K; e”M ÃI” G<K< uY`¯ƒ ¾²[Ò“ uŸ=Ç” Áç“ ›”É ›UL¡ S•\”
•X”É“U” •X”ÑÅÇK”:: K²=I ’¨< pÆe Ç©ƒ cTÁƒ ¾XÓ²=›wN?`” ¡w` ÓÑ^K<&
#

¾cTà Öð` ¾XÌ” Y^ Á¨^M:: S´.081 ÁK¨<::

$

 የሰዎች አእምሯዊና ሥነ ምግባራዊ መሻቶችና ዝንባሌዎች

c¨< ›ªm •X”ÅSJ’< SÖ” uQK=“¨< ¾}k[çKƒ QÓ ›K:: X”Å • X¨<’~ ŸJ’ u°Kƒ
Ÿ}¨KÅ Qí” ËUa w”SKŸƒ ¯Ã’<” u×~ ›ÃÖ’ lMU& ÃMl”U ®Ã’<” uXÌ SÇõ ÁhM
X”Í=:: X”Ų=G<U G<K< QÓÒƒ uc¨< MÏ uQK=“¨< ተk`ç¨< ¨Ã”U uMu<“¨< }êð¨< ›K<::
T”U c¨< SÓÅM”' Se[p”'. . . ¾SdcK<ƒ” UÓv^ƒ SØö • X”ÅJ’< Á¨<nM&
u=ðêT †¨<U • X”Å}dd} Á¨<nM:: ÃIU ¾QK=“ S"ce •¾ðÖ[uƒ • X”Ç=Ú’p
ÁÅ`ѪM:: K›w’ƒU ›ÃG<É” ÁeÚðÚ ð¨<“ Ÿu?} SpÅc w²< ”ªÁƒ” ¾²[ð¨< ›”ØÁ¢e
Ÿ¯Ã•Š • X”pMõ ¾Öó“ Mu?U ¾Å’ÑÖ ’¨<:: uYM×” ²S’@ u×U †`“ }¨ÇÏ
#

¾’u`Ÿ<ƒ • X’@ KU” ›G<” • X”Ç=I ÁK •¬Lp ß”kƒ Å[cw˜ w ^c?” uÖ¾pG<ƒ Ñ>²?
u›=¾\dK?U ¾ðçUŸ<ƒ” uÅM Te¬¨e ËS`Ÿ<:: ¾w\”“ ¾¨`l” °n‹ ¾¨cÉG<ƒ“ ¾ÃG<Ç
Q´wU • X”Ç=ðÏ ƒ°³´ Áe}LKõŸ<ƒ ÁKU”U U¡”Áƒ ’u`:: ÃI ›G<” uv°É GÑ`“
uß”kƒ ¾SVƒ °ÉK u=e’ƒ ÁÒÖS˜ uðçUŸ<ƒ uÅM KSJ’< • X`ÓÖ— ’˜:: $

wKA›M:: 1—Sn.60-03:: pÆe ä¨<KAeU QÓ ¾K?L†¨< ›Q³w ŸvQ`Á†¨< ¾QÓ” ƒ°³´

#

c=ÁÅ`Ñ< • X’²=Á QÓ vÕ^†¨< • X”"D” K^d†¨< QÓ “†¨<“& • X’`c<U QK=“†¨<

c=Sc¡`L†¨< ›dv†¨<U •`e u`d†¨< c="ce ¨ÃU c=ÁS"˜ uMv†¨< ¾}éð¨<” ¾QÓ
Y^ ÁdÁK<:: wKA›M:: aT@ 204-05::
$

uK?L uŸ<M ¾c¨< MÏ ¾}ðØa ´”vK? ^c< ›e[Ï ’¨<:: c¨< u}ðØa¨< [ǃ ðLÑ> ’¨<::
X’²=I ’Ña‹ u=•\˜& wKA ¾}S—†¨<” G<K< u=Áј K?L ¾T>S–¨< ›Á×U:: ÃIU ÔÅKA“
$

[ǃ ¾T>ÁeðMѨ< ÑAÅKA¨<”U ¾T>VLKƒ K?L [ǃ ðLÑ> SJ’<” Á[ÒÓ×M:: U”U
11
 XÓ²=›wN?`” vÁ¨<p“ vÁU’¨< u’<a¨< Ó” G<MÑ>²? ÃI” ¾TÃÅ¡U ¾TÃg’õ“ ¾ðKÑ<ƒ”
K=WØ ¾T>‹M [ǃ ¨ÃU ›UL¡ ÃðMÒM:: K²=IU ’¨< ¾›‚“ eã‹ ›UL¡
X”ÅT>ÁeðMÒ†¨< }ðØb›†¨< ›eÑÉÊ›†¨< TUK¡ c=ðMÑ<“ ›UL¡” uƒ¡¡M T¨p
c=Ÿwdž¨< KTì¨p ›UL¡ ¾T>M êOõ êð¨< TUK¡ ¾ËS\ƒ& pÆe ä¨<KAeU
# $

ÃI” Ÿ}SKŸ} u%EL ¾Tì¨p ÁK<ƒ” ›UL¡ ›e¬¨n†¨<::

# $
Nª.072-4::
Ÿ²=IU Ò` u¬]¡ ÁK›TM¡ƒ ¾T>•` Q´w •X”ÅK?K T¨p ÁeðMÒM::
 መጽሐፍ ቅዱስ
መጽሐፍ ቅዱስ የእግዚአብሔርን መኖር ከሚያስረዱን ነገሮች አንዱ ነው፡፡ መጽሐፍ ቅዱስ እግዚአብሔር የሁሉ
ፈጣሪና አስገኝ መሆኑን ፍጥረታት በእግዚአብሐየር እንዴትና መቼ እንደተፈጠሩ በእርግጠኝነት የሚናገርና የሚያስረዳ
ልዩ መጽሐፍ ነው፡፡ በመጀመሪያ እግዚአብሔር ሰማይንና ምድርን ፈጠረ ብሎ በመጀመር ያለፈውን ብቻ ሳይሆን
የሚመጣውንም እንዲሁ በእርግጠኝነት የሚናገር የእግዚአብሐር ፈቃድ የተገለጠበት ልዩ መጽሐፍ በመሆኑ ለሐልዎተ
እግዚአብሔር አስረጅ ነው፡፡
 ተአምራት
ተዓምራት ሊሆን የማይችል፤ የማይደረግ ተብለው የሚታሰቡ ነገሮችን ከሰው ሕሊና በላይ በሆነ መልክ የሚፈጸሙበት
ሁኔታ ነው፡፡ ተዓምር ማለት ከሰው ዕውቀትና መረዳት በላይ የሆነ ነገር ሲሆን ነው፡፡ ተዓምራት የሚደረጉት በጸሎት
ወይም በልመና ሆኖ የሰውን እምነት ለማጽናት፤ የእግዚአብሔርን ሕልውና ለመግለጥ ወዘተ ነው፡፡ ለምሳሌ ፈርኦን
ሙሴ እግዚአብሔር ሕዝቤን ልቀቅ ይልሃል˝ ባለው ጊዜ እግዚአብሐየር ማነው ብሎ በትዕቢት እግዚአብሔርን
እንደማያውቅ ተናግሮ ነበር ይሁን እንጅ አሥራ አንዱ ተዓምራት ሲደረጉ አመነ፡፡

2. የእግዚአብሔር ባሕርይ

 እግዚአብሔር በባሕርዩ ይታወቃልን?

¾XÓ²=›wN?`” vQ`Ã ¾U”“Ñ[¨< ŸÑKÖM” ¨<eØ Øm~” ’¨<:: ÃIU ¾T>J”uƒ ¾X—
QK=“ SgŸU ¾TËK¨< vQ`à eLK¨< w‰ dÃJ” c¨< S[ǃ ¾‰K¨<” ÁIM X”"D
¾T>ÑMêuƒ s”s eKK?K¨< ’¨<:: pÆe ÄN”e ¨ÇЋ Jà ›G<” ¾XÓ²=›wN?` MЋ’”
#

U”U •X”ÅU”J” Ñ“ ›M}ÑKÖU:: Ç\ Ó” u=ÑKØ •X`c< •X”ÇK •X“¾ªK”“ •X`c<”

X”É” SeM •X“¨<nK” 1—ÄN.32 uTKƒ e”"D” ¾XÓ²=›wN?` vQ`à Kc¨<
¾}²Ò˨< ¡w`”U Ÿ°K} Uꛃ uòƒ ŸÑ“”’~ ¾}’X T¨p •X”ÅTÉM ÑMïM“M::
pÆe ä¨<KAeU e”"D” ¾XÓ²=›wN?`” vQ`à KX`c< k`„ ¾}ÑKÖKƒ”U UYÖ=` Ÿs”s
TÖ` ¾}’X K=ÑMÖ¨< •X”ÇM}‰K¨< c¨<U K=“Ñ[¨< ¾TÃÑv¨<” ¾TÃ’Ñ[¨<” nM
#

cT:: uTKƒ ÑMÙM“M::

$
2— qa. 024::
ÃG<” •X”Í= •XÓ²=›wN?` ^c< ¾ÑKÖL†¨< c­‹ ›K<:: Mu ”èN” (”èR‹) w诔
#

“†¨< •XÓ²=›wN?`” Á¿¬M“:: T‚.58 wKA ¾ScŸ[L†¨< ¾Mw ”êQ“ ÁL†¨< w诔
$

›v„‹ “†¨<:: ÃI ƒUI`ƒU ¾}kǨ< ŸX’²=I c-‹ ’¨<:: SêNõ pÆe” ¾éñ
X’`c< “†¨<“:: vQ`è< e”MU ¾^c< Ñ”²w ¾J’& ŸT”U ÁM}kuK¨<' T”U T”
ŸX`c< K=¨eÉuƒ ¾T>‰K¨< ¾K?K' Ÿ²=I Ñ”²u<U KõÖ<` c=cØ ŸX`c< ¾TÃÑAÉMuƒ&

12
 ŸK?L¨< çÒ” c=’XU KX`c< ¾TÃÚS`Kƒ TKƒ ’¨<::

 እግዚአብሔር በመጽሐፍ ቅዱስ የተጠራባቸው (የተገለጸባቸው) ስሞች

¾›”É ›UL¡” S•` K›S’ c¨< ¾›ULŸ<” eU T¨p ÃÖupu¬M:: c¨< ¾›ULŸ<” eU
¾T>Á¨<k¨< Ö`„ •X”Ç=Ñ“˜uƒ w‰ dÃJ” eS vQ`è<” ¾T>ÑMØ ¡u<` ’¨<“
¾T>Ñv¨<” ¡w` • X”Ç=cØU ’¨<:: ¾›UL"‹” eS< u^c< ¾¨×“ ^c<” Kc¨< ¾ÑKÖuƒ
X”ÅJ’ pÆe SêNõ Áe[ÇM::


X”Å u?}¡`e+Á” K=n¨<”ƒ ›ÑLKê XÓ²=›wN?` •XÓ²=›wN?` ’˜ c=M ¾ÑKÖ¨< ŸS<c?

# $

u%EL ’¨< Ÿ²=Á uòƒ Ó” G<K<” ‰Ã ›UL¡ ( ›?MhÇà ) ’˜ • XÁK ÃÑKØ ’u`&
# $ # $

Ÿ’›w`HU u%EL S<c?”U uÅw[ c=“ ÁK¨< ÃI”’< ’¨<:: ²ç.3&6 u%EL Ó” X’@ • #

XÓ²=›wN?` ’˜& K›w`HUU KÃeNpU KÁ°qwU G<K<” • X”ÅT>‹M ›UL¡

(›?MhÇÃ) }ÑKØG<& ’Ñ` Ó” eT@ • XÓ²=›wN?` ›M¬¨kL†¨<U ’u`:: $

wKA¬M:: ²ç.6&3:: ÃIU • XÓ²=›wN?` eS<” KSÓKØ Ñ>²? • X”ÅcÖ • X—U eS<”“
ueS< ¾T>ÑKÖ¨<” ¡w\” ›¨<q KSØ^ƒ Te}ªM“ Ñ>²? cØ„ Tcw • X”ÅT>Ñv”
ÁeÑ’´u“M ::


KS<c?U ŸcÖ¨< QÓÒƒ S"ŸM ›”Æ ¾XÓ²=›wN?`” ¾›UL¡I” eU uŸ”~ ›ƒØ^& •

#

XÓ²=›wN?` eS<” uŸ”~ ¾T>Ö^¨<” ŸuÅM ›Á’é¨<U“:: ¾T>M ’¨<:: ²ç.20&7:: •

$

Xe^›?MU uX’`c< s”s • XÓ²=›wN?` ¾T>K¨<” ÃJª ¨ÃU ÁI« • XÁK< ÃÖ\¬M::
# $ # $

ÃG<” • X”Í= ÃI” eU u¯Sƒ ¨<eØ vK<ƒ •¬LLp u¯Lƒ uT>Å[Ó çKAƒ“ UIL
K²=Á¨<U uK=k "I“~ "MJ’ uk` uÓKcx‹ ¾ÓM çKAƒU J’ ¾T`u` çKAƒ ›Ã’XU
’u`::u²=I 𔬕 Ó” ›?KAH@ /›?KAH>U (›UL¡ /›ULŸ?)' ›Ê” /›Ê’>/ ›Ê“à (Ñ@¬/ Ñ@¬Â)
›?M ›=MÄ” /›K= Ä” (M®<M) uT>K< ›eT„‹ (eV‹) ÃÖ\ƒ ’u`:: • #

XÓ²=›wN?`$
¾T>K¨<” •X”"D” c=Ö\ ŸLà ¾}Ökc<ƒ”“ vQ`è<” ¾T>ÑMÖ<ƒ”
uSÚS` •X”Å’u` pÆe SêNõ Áe[ÇM:: K›w’ƒU ¾T>Ÿ}K<ƒ” •X”SMŸƒ::

Ñ@¬ XÓ²=›wN?` S´.71& Q´.24& S´. 43

M®<M •XÓ²=›wN?` ²õ. 0408-3& Ç”. 6
XÓ²=›wN?` ›UL¡ ²ç. 24
QÁ¨< •XÓ²=›wN?` Ç”. 508
¾W^©ƒ Ñ@¬ XÓ²=›wN?` ›=d. 63

uwK<à Ÿ=Ç” ²S” ¾’u\ c-‹ eS ›UL¡” K^d†¨< SÖ]Á ukج• }ÖpS¨<uƒ
›M}Ñ–<U:: ’Ñ` Ó” ¾XÓ²=›wN?`” eU Ÿ}Å[ÑL†¨< ¨<K¬• Ò` ›Áò¨<
X”Å}ÖkS<uƒ }S´ÓvDM:: K›w’ƒU Øm„‡” SSMŸƒ • X”‹LK”:: ›=ÄdõØ
(XÓ²=›wN?` ð`Ê›M) ›=ÄeÁe (XÓ²=›w N?` Ÿõ Ÿõ ›K) ›=Ä^U (XÓ²=›wN?` ›Ç˜)
¾T>K<ƒ eV‹ ŸÁI« }³`ð¨< ¾¨Ö< c=J’< ›Ê”Áe (XÓ²=›wN?` Ñ@¬Â ’¨<)' ›Ê’>^U
(Ñ@¬Â Ÿõ ÁK ’¨<) ¾T>K<ƒ ÅÓV ›Ê“à ¾T>K¨<” eS ›UL¡ ተ³`ð¨< ¾¨Ö< “†¨<::
# $

2dS<.4& 1’ÑY.6 ›?Md° (XÓ²=›wN?` Å~”’‚ ’¨<) ›?Mdu?Ø (XÓ²=›wN?` SNLÂ ’¨<)

13
¾T>K<ƒ ÅÓV ›?M ›UL¡ ŸT>K¨<
# $ #
¾}³[ñ “†¨<:: Ÿ²=I ¾}’X KeS vQ`è<' KeS
$

Öv¿U J’ KeS YÒ«¨< ¾T>Ñv¨<” ¡w` SeÖƒ“ ›Ö^`”U Te}"ŸM ÁeðMÒM:: •

3. የእግዚአብሔር መገለጫዎች (Attributes)

XGz!xB/@R ÆHRYW y¥YmrmRÂ y¥Y¬wQ b!çNM ÆHRYW y¸glÆcW mglÅãC

Bz# ÂcWÝÝ XGz!xB/@R lsãC s!gl_Â ‰s#N lsãC s!ÃSrÄ lsãC b¸gÆ ÌNÌ XÂ
b¸gÆcW mLK Slçn ÆHRYW y¸gl_ÆcW ngéCM lsW y¸rÇÂ y¸gb# h#lèCN
bmzRzR YçÂLÝÝ

¥S¬wšÝ

\LÈ®C y¸ktlWN sN-r™ XNÄ!äl# ÃDRg#êcWÝÝ

mglÅ _QS mglÅ _QS

ምሉዕ በኩለሄ ከኃሌ ኩሉ

ማእምረ ኩሉ ዘለዓለማዊነት

የማይለወጥ መሆን ፈታሒነት

ቅድስና ደግነት

እውነተኛነት ታማኝነት
(ጻድቅነት)

 ነጻነት
እግዚአብሔር የነጻነት አምላክ ነው፡፡ ሰውን ሲፈጥረው ሥጋን ከለባዊት፤ ነባቢትና ሕያዊት ከሆነች ነፍስ ጋር አዋህዶ በጸጋ
አክብሮ ነው፡፡ በዚህም በራሱ በእግዚአብሔር አርአያና አምሳል በፍጡራን ላይ ገዥ ሆኖ የወደደውንና የፈቀደውን ያደርግ
ዘንድ ነጻነትን አድሎታል፡፡ ለዚህም ነው ልዑል እግዚአብሔር ሰዎችን በግድ እንዲያመልኩት የማያደርገው፤ አባትነቱን
አውቀው ፍቅሩን ተረድተው በፈቃዳቸው ከርሱ ጋር ይኖሩ ዘንድ ይፈልጋል፡፡ ለዚህ ምሳሌ የሚሆነን ጌታችን ኢየሱስ
ክርስቶስ በመዋዕለ ሥጋዌው ስለ ምሥጢረ ሥጋዌ ካስተማረ በሁዋላ ሲሰሙ የነበሩት ሕዝብ ይሕ የሚያስጨንቅ ንግግር
ነው፤ ማን ሊሰማው ይችላል ብለው በተበተኑና በሄዱ ጊዜ ቅዱሳን ሐዋርያትን እናንተም መሄድ ትፈልጋላችሁን? ያላቸው፤
ሰው ሁሉ በልቡናው ነጻነት በሙሉ ፈቃደኝነት ያመልከውና ይከተለው ዘንድ ስለሚሻ ነው፡፡

4. ቅድስት ሥላሴ
እግዚአብሔር በባህርይው የማይመረመርና የማይታይ ቢሆንም በልቡና የዋሕነት ላገለገሉትና ለፈለጉት ሰዎች ለሰው በሚረዳ መልክ
ተገልጦ ሐልዎቱን እና አነዋወሩን ያስረዳቸው ሰዎች አሉ፡፡ ስለቅድስት ሥላሴ ስንናገር ለሰው ሊረዳ በሚችል መጠን በተወሰነ ጥልቀት
ስለእግዚአብሔር አነዋወር መናገር ማለት ነው፡፡ በዚህም በቅዱሳት መጻሕፍት የተገለጠውና የተረዳው የእግዚአብሔር ሕልውና በአንድ

14
መለኮታዊ ባህርይ በሦስት አካላት የሚገለጥ መሆኑ ነው፡፡ አንድ ባህርይ ያለው ሦስት አካል፤ ሦስት አንድ አይነት ማለት አይደለም፤
ሦስት ቦታ የተከፈለ አንድ ነገር ማለትም አይደለም፡፡ በመፍጠር፤ በዘላለማዊነት፤ በፍቅር፤ በትህትና ይህን ዓለም በማሳለፍ ወዘተ ከላይ
ባየናቸው የአምላክ ባሕርይ መገለጫዎች ሁሉና በአጠቃላይ በመለኮታዊ ባሕርይ አንድ የሆኑ ሦስት ስሞች (የየራሳቸው ስሞች ያላቸው
) ሦስት አካላት ማለት ሲሆን እነዚህ አካላት ግን በየራሳቸው ለየብቻ የሚኖሩ(የነበሩ) ሳይሆን በሕልውና በመገናዘብ በፍጹም አንድነት
ይኖራሉ፡፡ ይህንንም ቅድስት ሥላሴ ብለን እንጠራዋለን፡፡ ልዩ ሦስትነት ልዩ አንድነት ለማለት፡፡ አበው የቅድስት ሥላሴን ነገር
በሚገባ ምሳሌ አስድተዋል፡፡ በቅዱስ መጽሐፍም በተለያየ ምሳሌ ተገልጦላቸዋል፡፡

 በብሉይ ኪዳን
ጥቅስ ማብራሪያ
ዘፍ 1፡26 ፈጠረ እየተባለ በአንድነቱ ሲነገር የነበረ እግዚአብሔር አካል ሦስተ መሆኑን ለማስረዳት
በመልካችን በአርአያችን እንደ ምሳሌያችን አለ፡፡ ከአንድ በላይ መሆኑን ብቻ ያመለክታል
ዘፍ 3፡20 ከእኛ እንደ አንዱ ሆነ ሲል ከሁለት በላይ መሆኑን ያሳያል
ዘፍ 11፡7 ኑ እንውረድ፤ ቋንቋቸውን እንደባልቀው
ዘጸ 3፡6 የአብርሃም አምላክ፤ የይስሐቅ አምላክ፤ የያዕቆብ አምላክ ነኝ በማለት ሦስት ጊዜ አምላክ (3)
ማለቱ የሦስትነት ማሳያ ነው፡
መዝ 32፡6 የእግዚአብሔር ቸርነት ብሎ አብን፤ ቃሉ ብሎ ወልድን የአፉ እስትንፋስ ብሎ ደግሞ መንፈስ
ቅዱስን
ዘፍ 18፡2-20 ሦስት ሰዎች አየ፡፡ ባርያህን አትለፈኝ .. ጥቂት ውሃ ይምጣላችሁ... የሚለው የአብርሃም ንግግር
አንድነትና ሦስትነትና ያስረዳል

 በሐዲስ ኪዳን
ጥቅስ ማብራሪያ
ማቴ ፡17 አብ በደመና የምወደው ልጄ ይህ ነው ስሙት ሲል፤ ወልድ በዮርዳኖስ ሲጠመቅ መንፈስ
ቅዱስ ደግሞ በርግብ አምሳል በራሱ ላይ ሲያርፍ መታየቱ
ማቴ 17፡5 በደብረ ታቦር በተመሳሳይ መገለጡ
ማቴ 28፡20 ሂዱና አሕዛብን ሁሉ በአብ በወልድ በመንፈስ ቅዱስ ስም አጥምቁዋቸው ማለቱ የስም
ሦስትነትን በግልጽ ያስረዳል
1ኛ ዮሐ. 5፤7 ምስክር የሚሆኑ ሦስት ናቸው ብሎ ሦስትነትን ከተናገረ በሁዋላ እነዚህ ሦስቱ አንድ ናቸው
በማለት አንድነትን ገልጦልናል
2ኛ ቆሮ 13፡14 የቅዱስ ጳውሎስ መልዕክታት መነሻና መጨረሻ ላይ በብዙ ቦታ የተገለጸ ሲሆን ጌታችን
ጥምቀት በሦስቱ ስም እንዲሆን እንዳስተማረን ሁሉ እርሱም ቃለ ምዕዳን ሲያስተላልፍ በሦስቱ
ስም ነው፡፡ የኢየሱስ ክርስቶስ ጸጋ፤የእግዚአብሔር ፍቅር ብሎ (አብን) የመንፈስ ቅዱስ ኅብረት
ብሎ ደግሞ መንፈስ ቅዱስን ጠርቶዋል

15
 ዮሐ 1፡ 1-3 በመጀመሪያ ቃል ነበረ ብሎ የወልድን ቀዳማዊነት፤ ቃልም በእግዚአብሔር ዘንድ ነበረ ብሎ
ከአብ ጋር በሕልውና በመገናዘብ አንድ መሆኑን ካስረዳ በሁዋላ ቃልም እግዚአብሔር ነበረ
ብሎ ደግሞ በመለኮት በባሕርይ ከአብ ጋር አንድ መሆኑን ያብራራል፡፡ ቀጥሎም ሁሉ በእርሱ
ሆነ ... በማለት የአብ ቃል ፈጣሪ መሆኑን አብ በቃሉ ዓለማትን መፍጠሩን ይህም መሳሪያ ሆኖ
ሳይሆን በባሕርይ በሕልውና አንድ ሆኖ ያለ የነበረ መሆኑን ያስረዳል፡፡ ይህንን የበለጠ
የሚያጎላው ሕይወት በርሱ ነበረች የሚለው ነው፡፡
ዮሐ 16፡5 የእውነት መንፈስ በመጣ ጊዜ እርሱ ወደ እውነት ይመራችሁዋል- የእውነት መንፈስ የተባለ
መንፈስ ቅዱስ እኔ ባይና አካላዊ መሆኑን ይገልጻል፡፡ ዝርው የሆነ ነበር መሪ ሊሆን አይችልምና

 በሊቃውንት
ማስታወሻ
ሠልጣኞች ከዚህ በታች የሚታየውን ሠንጠረዥ ከሃይማኖተ አበው ፈልገው እንዲሞሉ ያድርጉ
የሊቁ ስም ስለ ቅድስት ሥላሴ የሰጠው ምስክርነት
ቅ/አትናቴዎስ
አባ ሕርያቆስ
ቅ/ባስልዮስ
ቅ/ዮሐንስ አፈወርቅ
ቅ/ጉርጎርዮስ
ዘእንዚናዙ
አግናጥዮስ

5. ፍጥረተ ዓለም
5.1 ነገረ ሥነ ፍጥረት
Y’ õØ[ƒ ¾T>K¨< nM W’¾' }c’®¨' •X“ õØ[ƒ ŸT>K< nLƒ ¾}Ñ– ’¨<::
ƒ`ÕT@¨<U: -

G. ¾õØ[ƒ Su˃& ¾uË' ÁT[' ¾}ªu õØ[ƒ TKƒ ’¨<::

¨`X¾ • XÓ²=›wN?` ŸKA ²Ñw[ ŸS Øk W“Ã& • XÓ²=›wN?`U ÁÅ[Ѩ< /¾ðÖ[¨<

#

Áu˨</ G<K< SM"U • X”ÅJ’ ›¾:: ²õØ.1 • X”Ç=M::

$

K. ¾õØ[ƒ SeTTƒ' ¾}eTT õØ[ƒ TKƒ ’¨<::

õØ[ƒ ¾}ðÖ\v†¨< ›^~ vQ`Áƒ / Xdƒ' ¨<H•' S_ƒ“ ’óe/ uvQ`Á†¨< ¾TÃeTS<
c=J’< uXÓ²=›wN?` Øuw“ •%ÃM }eTU}¨< eKT>•\ ’¨<::
16
¨›e}c’®S< uuÓ+JS< •”² ²²²=›G< Ó°² Övï>JS<& ¾vQ`à ÖvÁ†¨< •¾^c< /¾}K
#

Á¾/ c=J” • X`e u`d†¨< ›eTT†¨< • X”Ç=M É`d” ²pÆe ÄN”e::

$

 እምኀበ አልቦ
fÈÊ ›l¥T XGz!xB/@R F_r¬TN yf-‰cW kMNM nWÝÝ µLnb„bT¿ mnš yçn ngR
úYñR XNÄ!h# kMNM xM_é f_éêcêLÝÝ xÂ[! wNbR s!s‰ kXN=T GNb¾M b@T s!gnÆ
ks!¸Nè kDNUY XNd¸\‰ Ãl xYdlMÝÝ YHM lXGz!xB/@R BÒ y¸ÒL SlçN
F_r¬TN kMNM f_éêcêL¿ “§M b›lM FÚ» knb„bT wd MNM y¸lWÈcWM
XRs# nWÝÝ
 የሥነ ፍጥረት መፈጠር ምክንያትና ዓላማ
XÓ²=›wN?` õØ[~” c=ðØ` ¾ÔL ¾}[Ç ¯LT ›K¨<:: ÃIU ¯LT Ñ<ÉKƒ ’<auƒ Á””
K=VL' õØ[~ ¡w` K=J’<ƒ ›ÃÅKU:: Ÿ¯KU uòƒU •XÓ²=›wN?` uS<K< ¡w` uS<K<
UYÒ“ ’u`“:: ÄN 17: 5& pÇc? Ç=Äeqae& pÇc? WKe~ U°ƒ:: ÃG<” XGz!xB/@R
F_r¬TN yf-rbT ›§¥ s!zrzR

1. SÑN qDsW KB„N XNÄ!wRs# ¼sWÂ m§XKT¼ x@Ø 2Ý20

2. y?LWÂW m¬wqEà XNÄ!çn# ¼é» 2Ý20 X /ê 14Ý 17

3. lMGb |UÂ MGb nFS ¼ xZRXTÂ xTKLt$ lMGb |U¿ SNÁÂ wYN lMGb nFS¿
:ÈN lmSê:T wzt

4. l¥St¥¶ÃnT¿ lM|-!r |§s@¿ lM|-!r |Uê& lM|-!r TNúx@ ѬN

¥St¥¶ÃnT

 የፍጥረት ቅደም ተከተል

XÓ²=›wN?` ¾T>¬¾¨<”“ ¾T쾨<” ¯KU ÁeÑ–¨< ueÉeƒ k“ƒ ¨<eØ ’¨<:: ÃIU u›”É
k” KSõÖ` ›pU ›Ø„ ›ÃÅKU:: •X`c< v¨k G<K<” uY`¯ƒ“ u›Óvu< KTÉ[Ó wKA
X”Í=:: ÅÓVU ðnÆ“ Ñ>²?¨<U eKJ’ õØ[ƒ” ueÉeƒ k“ƒ ¨<eØ ›Ÿ“¨’:: 'XRs#
BlÖxLÂ çn#M XRs#M xZøxLÂ tf-„M¿ yXGz!xB/@RN SM ÃmSGn#T' mZ 148Ý5
XNÄl QÇS ÄêET bhúB b”LÂ bGBR yf-‰cW ySDSt$ qN F_r¬T b¸kltW sN-
r™ qRïêLÝÝ

17
›l¥T bXGz!xB/@R XNdtzU° XÂMÂlNÝ

18
 :lT QdM tktL ytf-rW F_rT Múl@n¬cW¼ÆHRÃcW

X/#D bmjm¶Ã x‰t$ ÆHRÃT

bh#lt¾ =l¥

bƒSt¾ S¥ÃTN m§:KTN

bx‰t¾ BR¦N

S® Bmjm¶Ã -fR

bh#lt¾ W¦ kƒST tkfl

¥Ks® :{êT xZR:TÂ

xTKLT

rb#: i/Y =r”Â

kêKBT

/ÑS bÆHR WS_ y¸ñ„

XNSúTN¿ x‰êETN
XÂ xXêFN

›RB bmjm¶Ã bMDR y¸ñ„

XNSúTN¿ x‰êETN
XÂ xXêFN

bh#lt¾ sWN

QÄ» sNbT xdrg

5.2 መንፈሳዊው (ረቂቁ) ዓለም

 ቅዱሳን መላእክት
}ðØa›†¨< ¾}kÅc Q謆¨<U upÉe“ ¾}SL uSJ’< pÆd” ÃvLK<:: uS”ðd© ¯KU
¾•\ ucTÃU uUÉ`U uXÓ²=›wN?`“ uc¨< òƒ S”ðd© Y^ ÃW^K<:: u²=IU
}Óv^†¨< ŸXÓ²=›wN?`“ ŸpÆd” c­‹ Ò` ›”É’ƒ ›L†¨<:: Ÿ}ðÖ\uƒ °Kƒ“ c¯ƒ
ËUaU ŸpÇc?“ ŸTIK?ƒ ›M}K¿U:: ›=d.63& ^•.48:: UeÒ“†¨< °[õ¬†¨<
°[õ¬†¨<U UeÒ“†¨< ’¨<::

19
  መቼና እንዴት ተፈጠሩ?
pÆd” SL•¡ƒ }ðØa›†¨< u¨<M ›Ã¬¨pU:: ’u=¾ •XÓ²=›wN?` Ç©ƒ uS´S<\:-
SL°¡~” S”ðe (’óe) ›ÑMÒć”U ¾Xdƒ ’uMvM ›Å[Ñ:: uTKƒ S´.103:4 ¾}“Ñ[¨<
# $

X”Å •Xdƒ [mp X”Å ’óe ð×” ›É`ÑA ðÖ^†¨< KTKƒ ’¨<:: äU ›ÑMÓKA¬†¨<”
¾T>SKŸƒ ’¨<:: •Xdƒ“ ’óe KSL°¡ƒ ›ÑMÓKAƒ (HÁM’ƒ' [mp’ƒ“ ðnÉ ðéT>’ƒ)
UdK? J’¨< u=Ökc<U •X”"D uX’`c< ÁK Qçê“ É¡Sƒ uSL®¡ƒ ¾K?K ’¨<:: ¾}ðÖ\ƒU
uSËS]Á¨< k” u°K} •XOÉ ’¨<:: ä””U pÆe ›?â=ó’>Äe ›¡c=Tae }wKA uT>Ö^¨<
SêNñ:- •XÓ²=›wN?` SL®¡ƒ” u°K} XOÉ ðØa uZe~ cTÁƒ (u›=Ä`& u^T&
u›?[`) uŸ}T ®Y` u’ÑÉ ÅÓV S„ ›É`Ô •X”Çcð^†¨< }“ÓbM::

pÆd” SL°¡ƒ u’ÑÉ S„ •X”Å J’< Ñ@¬‹” u¨”Ñ@M:- U” ÃSeL‹%EM; K›”É c¨< S„
#

uÔ‹ u=•\ƒ ŸX’`c<U ›”Æ u=v´” ²Ö“ ²Ö–<” u}^^ ƒ„ N?ÊU ¾v²’¨<” ›ÃðMÓU”; $

uTKƒ uUdK? ›e}UbM:: T‚.18&12 udØ“›?M (Ç=ÁwKAe ¨ÃU cTMÁM) 𔬠Ÿ²Ö“
²Ö–< ’ÑÅ SL•¡ƒ Ò` S„— ’ÑÉ }wKA }rØa ¾’u[ %ELU ¾v²’ ›ÇU ’¨<:: Ÿ}V‰†¨<
®Y` X”Å J’<U uUdK? c=Áe}U` ¨ÃU ®Y` É]U ÁLƒ ›”É É]U u=Öóvƒ Sw^ƒ
#

›w`¬• u?ƒª”U Ö`Ò •Xe¡¬Ñ–¨< É[e ›Øwn ¾TƒðMÓ c?ƒ T” “ƒ; wLDM:: K<n.
$

15:8

 ተግባራቸው
pÆd” SL°¡ƒ uXÓ²=›wN?`“ uc¨< S"ŸM K}M°¢ ¾T>óÖ’< “†¨<:: u›ÖnLÃ

G) ŸXÓ²=›wN?` ²”É UQ[ƒ”“ †`’ƒ” ¨Å c¨< MЋ ÁS×K<:: Ç”›?M JÃ

#

Øuw”“ Te}ªM” •XcØI ²”É ›G<” S؉KG< ¾T>K¨< ¾pÆe Ñw`›?M nM

$

¾T>Á[ÒÓØM” ä”” ’¨<:: Ç”.9:12

K) ¾c-‹” MS“ çKAƒ“ Sw¯U ¨Å •Ó²=›wN?` Ád`ÒK<:: K²=IU Ue¡\:-

çKAƒI“ UꪃI uXÓ²=›wN?` òƒ ®[Ñ ¾T>K¨< ¾XÓ²=›wN?` SM›¡ nM ’¨<:: ¾Nª10:9
# $

N) ›UL¡” TSeÑ”: ƒMl ›ÑMÓKA¬†¨< •XÓ²=›w N?`” TSeÑ” ’¨<:: pÆe #

pÆe pÆe ¾W^©ƒ Ñ@¬•XÓ²=›wN?`& •XÁK< u›”É’ƒ uZeƒ’ƒ 甄 ¾T>•`

$

XÓ²=›wN?`” ÁScÓ’<¬M:: ›=d.6:3 •

S) uSÇ” Ñ<µª‹” ¨<eØ ÅÒò ›Ò´ ÃJ’<“M: S<c?“ ¾XS‰x@L ?ZB kGB{ ÆRnT
w_tW wd kn›N s!ÿÇ L;#L XGz!xB/@R m¶Â -ÆqE mLxK XNd§k§cW h#l# bKRSTÂ
?Yw¬CN WS_M k¦-!xT wd {DQ käT wd ?YwT bmÿD g@¬cN bät$ ÃdlNN
yD~nT ?YwT gNzB l¥DrG bMNg#êzW g#ø WS_ -ÆqEÂ dUð çnW ÃGz#ÂLÝÝ z[
23Ý12¿ :B 1Ý14 mZ 33Ý7

20
  ርኩሳን መናፍስት

6. የሰው መፈጠር

 የሰው አፈጣጠር
¯`w uSËS]Á¨< c¯} S¯Mƒ /u’ÓI/ M®<M •XÓ²=›wN?` ›ÇU” ðÖ[¨<:: •K?KA‹
õØ[¬ƒ uNMÄ“ u’u=w ¾}ðÖ\ c=J” •XÓ²=›wN?` ›ÇU” ¾ðÖ[¨< uÑu=` uXЇ
uTuÍ˃ ’¨<:: XÓ²=›wN?` c¨<” KSõÖ` ðnÆ eKJ’ Ñ>²?¨< uÅ[c ¨pƒ ”Óu` cw›#

u›`›Á’ ¨u›UdK=’& c¨<” uSM" ‹” •X”Å UdK?Á‹” •X”õÖ` ›K:: ²õ.1 ÃI””U
$

wKA:-

ŸXdƒ' Ÿ’óe' Ÿ¨<H' ŸS_ƒ ›”Ø[¨< ›Ø`}¨< KÃ}¨< •X”Å •Xgƒ ðMõK¨<' •X”Å
²”Ó SMUK¨<' Zeƒ Ów^ƒ /Kv©’ƒ' ’vu=’ƒ' QÁ¨<’ƒ/ ÁLƒ ’õe •XU%u ›Mx
/"KS•`/ ›UØ}¨< ›”É Là ›ªQŨ< u›`›Á†¨<“ uUdK?Á†¨< ðÖ\ƒ::

ÃIU TKƒ Ó²<õ ›"M YÒ” Ÿ›^~ vQ`Áƒ ŸõKA ›Ñ“˜„' uYÒ ›KeMf' uÅU ›`f'
uÏTƒ ›Áõ u›Ø”ƒ ›ê”„' [mp ›"M ÁLƒ ’õe” "KS•` ›eј„ •°¨<kƒ' nM'
Qèƒ cØ„ YÒ”“ ’õe” ›ªQÊ ðÖ[¨< TKƒ ’¨<:: ›ÇU c=ðÖ` u›"K YÒ¨<“ u›"K
’õc< S"ŸM SkÇÅU ¾KuƒU& ›M’u[uƒU:: ÃI u=•`uƒ •a YLc? ”Óu` #
YÒ'
¨”Óu` ’õc vK< ’u`::
$

XÓ²=›wN?` c¨<” ðØa c=ÁunU ¾Q胔U •Xeƒ”óe •Xõ ›Kuƒ:: u²=IU uÅS ’õe
QÁª” ŸJ’< •X”edƒ K¾¨<:: ¡w`”' MÏ’ƒ” cÖ¨<:: u²=IU c¨< QÁ¨< õØ[ƒ J’::
²õ.1::

 “በእግዚአብሔር መልክና ምሳሌ”

YLc? ›ÇU” u›`›Á†¨<' uUdK?Á†¨< ðÖ\ƒ c=v MU SSdcL†¨<:-
G) uSM¡ ’¨<: YLc? [mp ¾J’ ¾Tèc” G<K<” ‰Ã ¾J’ uc¨< SM¡ ÁK¨<” SM¡
ÁL¨< ›"M ›L†¨<
K) u›”É’ƒ Zeƒ’ƒ ’¨<: ›ÇU ›”É c¨< c=J” ’vu=& Kv©“ QÁ¨< ’¨<& YLc?U
u›"M Zeƒ c=J’< uSK¢ƒ ›”É “†¨<
N) uQÁ¨<’ƒ ’¨< : ›ÇU u’õc< ²LKT© ’¨<
S) uÑ»’ƒ: YLc? ¾G<K< Ñ» ’¨<&›ÇUU ŸõÖ<^” uLà J• K?KA‹ õØ[ƒ Ãѳ
²”É }cØ„¬LÝÝ
 የሰው ነጻነት፣ የእውቀት ዛፍና የተሰጠው ሕግ
’é ðnÉ ¨ÃU ¾õLÔƒ ’é’ƒ ¾T>vK¨< ¾c¨< MÏ u²=I u¨<c<” ²S’< ›”É” ’Ñ` KTÉ[Ó
¨ÃU LKTÉ[Ó ŸXÓ²=›wN?` ¾}†[¨< ¾ÓM U`Ý ¨ÃU ¨<d’@ ’¨< K=vM ËLM:: XÏI”
uS[ؤ¨< ƒÚU` ²”É •X’J •Xdƒ“ ¨<H• ›•[MI&•XÏI” ¨Å ðkÉŸ¨< ¡}ƒ
# $

/c=^.0506/ ¾}vK eK²=I ’¨<:: •XÓ²=›wN?` ¾c¨<” MÏ u›`›Á¨<“ u›UdK< uðÖ[¨< Ñ>²?

21
ÁM}ÑÅu ¾ðnÉ“ ¾õLÔƒ ’é’ƒ” eKcÖ¨< c¨<U ÃI” ’é ðnÆ” }ÖpV uS[Ö¨< S”ÑÉ
c=Õ´ Ãe}ªLM:: äU uSJ’< ¾õØ[ƒ G<K< Ñ<MLƒ ¾J’¨<” ›ÇU ŸÑ’ƒ ³õ G<K< ƒuLKI
#

’Ñ` Ó” SM"U”“ ¡ñ” ŸT>Áe•¨<k¨< ³õ ›ƒwL ŸX`c< uuLI k” Vƒ” ƒV¬KI $

/²õ.207/ }wKA ’u`:: ›ÇUU u}cÖ¨< ¾ðnÉ' ¾õLÔƒ“ ¾U`Ý ’é’ƒ SW[ƒ °ì uKe”
dÃkØõ ŸT>•` ÃMp kØö uM„ SVƒ” eKS[Ö T”U ÑÅw K=ØMuƒ uTÉK¨<
¾XÓ²=›wN?` õ`É SW[ƒ uVƒ •X”Ç=k× }¨e•u¬M:: ›ð` ’I“ ¨Å ›ð` ƒSKdKI
# $

/²õ.3/ pÆe ä¨<KAeU ›ÇU ’é ðnÉ” }ÖpV eLSר< Vƒ •X”Ç=I ÃLM u›”É #

u›ÇU HÖ=›ƒ U¡”Áƒ õ`É uc¨< G<K< Là •X”Å S× u›”É u¡`e„e êÉp Kc­‹ G<K<
SØ…M:: aT@ 502-08::

XÓ²=›wN?` ¾c¨<” MÏ c=ðØ` ’é’ƒ” ’õÔ uÓÉ •X`c<” •X”Ç=Ÿ}M ›MðÖ[¨<U:: ÃIU
uSJ’< c¨< u’é ðnÆ •X”Ç=ÖkU QÓ” W`…M:: ¾QÓ SW[ƒ Kc¨< MÏ ’é ðnÉ“ ’é
õLÔƒ eK }cÖ¨< ’¨<:: ÃI vÃJ” •a u²S’ wK<ÃU J’ u²S’ NÇ=e ¾}Å’ÑÑ< QÓÒƒ
vLeðKÑ< ’u`:: ¨Å Qèƒ SÓvƒ wƒ¨É Ó” ƒ°³³~” Öwp T‚.196:: ä¨< wƒ¨É
# $

¾T>K¨< nM ¾c¨< MÏ ¾’é ðnÉ •X”Å }cÖ¨< T˜’ƒ ÃcÖ“M::

 የሰው መውደቅና ውጤቱ

¾c¨< MÏ ¾XÓ²=›wN?`” ƒX³´ ›õ`f •HÖ=›ƒ uW^ Ñ>²? ¾Vƒ“ ¾X`ÓT” õ`É
}ð[Åuƒ:: çÒ¨< }Ñðð' ÑAcqK }Åe„ ŸT>•`uƒ Ñ’ƒ }v[[ (²õ 3:20):: ¾}ŸKŸK¨<” õ_
uuLI k” Vƒ” ƒV¬KI }wKA eK}¨c’“ ƒX³²< ÅÓV eLM}Ÿu[ ¾Vƒ õ`É u›ÇU“
uMЇ G<K< Là ŸSÉ[c<U uLà Ÿõ}— •`ÓT”U •X”Å}[ÑS *]ƒ ²õ 3:20- õéT@
Áe’wu“M::

ÃI uSËS]Á¨< c¨< u›ÇU ¾}ð[Ũ< õ`É Kc¨< ²` }LM÷M' eK²=I U¡”Áƒ •HÖ=›ƒ
u›”É c¨< ¨Å ¯KU Ñv uHÖ=›ƒU Vƒ& •X”Ų=G<U G<K< •HÖ=›ƒ” dÁÅ`Ñ< Vƒ Kc¨<
G<K< Å[c& uTKƒ pÆe ä¨<KAe ›e}UbM::
$
aT@ 5:5::

ŸLà •X”Å}ÑKç¨< eI}ƒ” ¾ðçS¨< ¾c¨< MÏ ’¨<:: u XÓ²=›wN?` ¾TÁ¨L¨<M õ`É SW[ƒ
¾HÖ=›~”U ªÒ SkuM ÁKuƒ Á¨< •HÖ=›}—¨< ¾c¨< MÏ ’¨< •X”Í= K?L K=J” ›Ã‹MU::
K²=ÁU K}W^¨< •HÖ=›ƒ ¾T>k uK¨< ªÒ Vƒ SJ’<” c=ÁSK¡ƒ Nª`Á¨< pÆe ä¨<KAe
¾HÖ=›ƒ ªÒ¨< Vƒ ’¨< ÃLM::

¾HÖ=›ƒ ªÒ¨< Vƒ ŸJ’ c¨< G<K< u^c< •HÖ=›ƒ ŸSVƒ uk` K?L U`Ý ›M’u[¨<U
TKƒ ’¨<:: eK²=I c¨< ¾Vƒ ꪔ ¾ÚKÖ K›ÁK? ¯Sƒ •[::
c¨<U Ÿ¨Åkuƒ KS’Xƒ u}KÁ¿ ²S“ƒ u’u=Áƒ“ u"I“ƒ ›T"˜’ƒ SYª°ƒ ›k[u
(çK¾):: ’Ñ` Ó” c¨<” ¾Wª¨< SYª°ƒ“ ÁÖ’¨< T°Ö”ƒ Ÿ¨<Ék~ K=Á’X¨<' K=ÁÉ’¨<
›M‰KU:: U¡”Á~U SYª°ƒ ›p^u=‡ u›ÇU ¾•Ö=›ƒ °Ç ¾}}u}u< “†¨<“:: ÃI uSJ’<
¾W¨<ƒ SYª°ƒ K=ÁÉ“†¨< •”ÇM‰K u}[Æ Ñ>²? ð’< •°Ç?Ÿ •XU›`ÁU •XÏI” Ÿ›`ÁU
# $

L¡ ›É’” uTKƒ u›”É’ƒ Û¤ƒ ›cU}ªM::

22
7. ክፋት (Evil) ከየት ተገኘ?

 ክፋት ምድን ነው?

 ክፉ የሚለው ቃል የመልካም ነገር ተቃራኒ፤ የበጎ ነገር መጥፋት፤ሐሰት፤ሃጢአት ፤ በሰው ልጅ ላይ የሚደርስ
የሥጋና የነፍስ መከራ ተብሎ ሊተረጎም ይችላል፡፡
 በዚሁ መሠረት ክፋት ክፉን ማድረስ ለክፉ ነገር መገኛ ምክንያት መሆን ማለት ነው፡፡
bå¶T zF_rT XNdMÂnbW L;#L XGz!xB/@R yf-rW F_rT h#l# mLµM XNdçn xyÝ
Y§LÝÝ YHM bXGz!xB/@R ytf-r F_rT h#l# mLµM s!çN Kû çñ ytf-r XNdl@l
YnGrÂLÝÝ çñM nÚnTÂ XWqT ts_èêcW ytf-„T F_r¬T sWÂ m§:KT
bmçÂcW km§:KT mµkL xNÇ xl” ynbrW ú_Âx@L nÚ f”ÇN bm-qM yKÍT
h#l# MN+ çñ tg"èêLÝÝ ym§XKT xl” ynbrW ú_Âx@L wd KÍT b¥zNbl#Â yKÍT
h#l# mnš bmçn# bG¶K Ä!ÃBlÖS b:B‰YS_ dGä sYÈN tBlÖL¿ TRg#ÑM t”ê¸
¥lT nWÝÝ ymjm¶ÃW b›lM ytdrg KÍT bXGz!xB/@R §Y /sTN mÂgR nWÝÝ
lz!HM nW xbW s!Âg„ xb#¦ l/sT Yl#¬L¿ y/sT h#l# xÆT y/sT h#l# mnš nWÂÝÝ
kz!H /sT bh#ê§ KÍT bsW LJ ?YwT WS_ Xyb² mÈÝÝ yêh# xb@L b”yL mgdl#
bsW LJ ?YwT WS_ l@§W Kû JMR nWÝÝ YHNNM mGdLN l”yL ÃSt¥r Ä!ÃBlÖS
nWÝÝ f§SæC Kû y¸Æl# ngéCN bh#lT YkFl#êcêLÝÝ Xnz!HMÝ
 በሰዎች ዘንድ “ክፉ” የሚባሉ ነገሮች (Natural or physical evil)
bsãC zND Kû y¸Æl# ngéC XNd sãc$ xStúsB XWqT xmlµkT XMnT
YlÃÃl#ÝÝ lxNÄNìC l|U dS¬N y¸ÃmÈ ngR h#l# mLµM nW bxNÚ„ dS¬N
y¸klKL ngR h#l# dGä Kû nWÝÝ XNÄ!H l¸ÃMN sW mB§T mLµM nW
dS¬N y¸ÃmÈlT Slçn mÛM dGä Kû nW l|U dS¬N y¸ÃmÈ S§Lçn
BlÖ l!ÃSB YC§LÝÝ l@§W bBz# sWC zND Kû tBlÖ y¸¬sbW y|U äT nWÝÝ
mlÃyTN mnÈ-LN Sl¸ÃSkTL äT kqDä jMé Kû tBlÖ s!¬sB Bz#ãCM
§lmäT y¸Cl#TN s!ÃdRg# ñrêLÝÝ l@§W bsãC zND Kû tBlÖ y¸¬sbW
?mM nWÝÝ ?mM ydrsbT sW dS¬ YRqêL¿ XNd l@lÖC sãCM mZÂÂT
ÃQtêLÝÝ y?mÑ S»T y¸ÃdRSbT S”YM kFt¾ l!çN YC§LÝÝ YHNN b¥yT
sãC ?mMN Kû xDRgW ÃSÆl#ÝÝ

 በራሳቸው (በባሕርያቸው) ክፉ የሆኑ ነገሮች (moral or ethical evil)

23
ሥነምግባር ሰዎች በዕለት ተዕለት ኑሮዋቸው ውስጥ የሚያሳዩት ጠባይ ወይም ድርጊት፤ አንድን ነገር ለመሥራትና
ላለመሥራት የሚወስኑበት ሕሊናዊ ሚዛን ነው፡፡ በጎ ሥነምግባር ክፉ የሆኑ ነገሮችን አስወግዶ ደግ የሆኑትን መምረጥ
መሥራት ሲሆን በተቃራኒው ክፉ ስነምግባር ከበጎ ይልቅ ክፉ ነገሮችን መርጦ መሥራት ማለት ነው፡፡ ልዐለ ባሕርይ
እግዚአብሐር ለሰው ልጆች ክፉና በጎን መለየት እንዲችሉ አስቀድሞ በሕገ ልቡና ከዚያም በሕገ ኦሪት ከዚያም በሥጋ
ተገልጦ የሰው ልጅ ሊኖር የሚገባውን ኑሮ ምሳሌ አርአያ ሆኖ አሳይቶናል፡፡
በባህርያቸው ክፉ የምንላቸው ነገሮች በሰው ልጅ ሥነተፈጥሮ ውስጥ ያልነበሩ ነገር ግን በበደል ምክንያት የክፉ ነገር ምንጭ
የሆነ ዲያብሎስ ወደ ሰው ልጅ ሕይወት ያመጣው ስስት መግደል የመሳሰሉት ናቸው፡፡

ክፍል ፪ - መሠረታዊ የመዳን ትምህርት/15 s›T¼

1. መዳን ለምን አስፈለገ?

ysW LJ mWdQÂ W-@t$ b¸lW R:S |R XNdtgl[W ysW LJ L;#L XGz!xB/@R

ys-WN ?G t§Læ btgß g!z@ bFRÇ XWnt¾ yçn XGzxB/@R yäT FRD frdbTÝÝ
ÆHRYW ¯söl¿ [UW tgffÝÝ bz!H FRD ySHtT ?YwT WS_ s!ñR Ä!ÃBlÖS ƶÃ
xDR¯ ksW LJ m[nS jMé bmö‰ßT XSk äT DrS y¸g²W çn¿ käTM bh#ê§
nFs#N bs!âL |UWN bm”BR y¸Ãs”ÃT çnÝÝ Slz!HM ysW LJ kz!H yäT ymk‰
?YwT y¸ÃDnW wd XGz!xB/@R y¸ÃqRbW YLq$NM wd z§lM ?YwT y¸ÃdRsW
xÄ" xSflgWÝÝ Slz!H ysW LJ mÄN ÃSflgW
1¾( k:[ blS bb§H g!z@ yäT äTN Tä¬lH tBlÖ ytfrdbTN FRD l¥NúT
2¾( ?G bmt§lû ytgffWN [U lmmlS
3¾( |UW wd m”BR nFs# wd s!âL YwRD ynbrWN ysW LJ l|UW yTNúx@
tSÍ b¥dL nFs#N ks!âL q$‰"nT xW_è wd gnT y¸ÃSk@dWN bR lmKfT
4¾( ysW LJ kbdL bðT wdnbrW yQDS yN{? ?YwT lmmlS
xÄ" ÃSfLgW nbRÝÝ

2. ኢየሱስ ክርስቶስ - ሲጠበቅ የነበረው የሰው ልጅ መድኃኒት

 የሕገ ኦሪት መሰጠት መሠረታዊ ዓላማ

 ስለ ሰው መዳን በብሉይ ኪዳን የተነገሩ ትንቢቶች፣ ተስፋዎችና ተምሳሌቶች
¾c¨< MÏ uU¡[ ŸÃc= ð×]¨<” u=uÉMU XÓ²=›wN?` Ãp` vÓ c¨<” ¨ÇÏ ›UL¡ uSJ’<
ŸÑ’ƒ u=Áv`[¨<U ›ÇU ¾•[¨< uÑ’ƒ ›p^u=Á ’u`:: ›ÇU }eó q`Ù X”ÇÃk` ŸQK=“¨<
¨<eØ ¾}eó” e”p X”Ç=W”p • XÓ²=›wN?` ¾}ÖkSuƒ Øuw ’¨<:: ›ÇU ›hpx Ñ’ƒ”

24
uT>ÁÃuƒ c¯ƒ G<K< ’Ñ Ÿ’Ñ ¨Ç=Á ¨Å kÉV ¡w_ ÃSMc—M •ÁK u}eó • X”Ç=•`
# $

›É`ÑA¬M::

Ÿ²=IU vhÑ` ›”É c¨< ¨”ËM }ð`Êuƒ ¨Å ¨I’> uT>¨cÉuƒ Ñ>²? S”ÓYƒ u?~”“
”w[~” •X”ÅT>ÁeÖwpKƒ G<K< • XÓ²=›wN?` u›ÇU Là uV} YÒ Là V} ’õe”
u=ð`ÉuƒU& ¾›ÇU u?ƒ Ñ’ƒ vÉT ›MJ’‹U:: ›ÇU • XeŸ=SKevƒ É[e ¾UƒÑKvuØ
#

¾Xdƒ cÃõ uX͆¨< ÁK‹ Ÿ=\u?M“ c<^ôM ¾›ÇU” S•]Á Ñ’ƒ” ÃÖwl ²”É •
XÓ²=›wN?` ›³D†ªM:: ²õ.3:20
$

›ÇUU ŸMÏ’~ ›”é` SYª°~” •Ák[u ”eN Ñw„ S„ ²S” ›Kkc:: ¨’u[ ›ÇU U°} #

¯S} uw"à ¨LI L°K •Ö=›~ ›ÇU •HÖ=›~” uTe¬¨c< S„ ²S” ›Kkc wK¨< pÆd”
$

›v„‹ uHÃT•ƒ ›w^`}¨< êðªM:: ¾NÇ=e Ÿ=Ç” S}`Ñ< T”U ›Mx~ "M° IK=“ K›ÇU
#

²X”uK w"à L°K •Ö=›~:- ›ÇU Ö=›~” Ácu ŸTMke K?L ›dw ›M’u[ ¨<U uTKƒ $

u¨<Çc? T`ÁU ƒ`ÕT@ ›v„‹ ¾›ÇU” ”eN ›Ñ<M}¨< êð¨<M“M::

XÓ²=›wN?` ¾›ÇU” ¾”eN °”v ›Ã„ uNS<e °Kƒ ¨uS”ðn K°Kƒ •ƒ¨KÉ U¨KƒŸ
#

¨ÉI¡ ¨<e} S`wŸ ¨ƒu?²¨Ÿ uSekM ¨uVƒÂ$ ›Ueƒ k” }Ÿ<M c=J” ŸMÏ MÏI
}¨MÎ ucÖG<I UÉ` ÉH@ uSekM }cp VŠ ›É”%KG< wKA }eó¨<” cÖ¨<::
$

/Sê.kKT>”Ùe/ ¾c¨< MÏU ÃI” }eó uSÖup •a }eó¨< u%EK —¨< ²S” upÉeƒ É”ÓM
T`ÁU }ðêTEM$ }ðçS }eó ›u¨< uT`ÁU É”ÓM ¨uk^”Ä }}¡K SÉ•’>ƒ SekM
# $

X”ÇK Å^c=::

kz!H b¬C Æl \N-r™ WS_ ytzrz„TN _QîC kngr DHnT UR çcWN ZMDÂ
xB‰„
}.l Øpe Tw^]Á

1 ²õ 3:22

2 ²õ 18:20

3 ²õ 22:1-õ

4 2— ’Ñ 6:1-6

5 S´ 143:7-8

 የዘመኑ ፍጻሜ መድረስ

ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ስለጌታችን ልደት ሲናገር የዘመኑ ፍጻሜ በደረሰ ጊዜ እግዚአብሔር ከሴት የተወለደውን ከሕግም
በታች የተወለደውን ልጁን ላከ፡ ብሎ ተናግሮዋል፡፡ ቅዱስ ጳውሎስ የዘመኑ ፍጻሜ ያለው
1ኛ- በአዳም ላይ የፈረደው የእውነተኛ ፍርዱ ፍጻሜ መድረሱን

25
 2ኛ- አዳም በበደለ ጊዜ አዳም ከእኛ እንደ አንዱ ሆነ ባለው አምላካዊ ቃል መነሻነት የሰው ልጆች ሁሉ በተስፋ
ሲጠብቁት የነበረው አዳም ከሥላሴ እንደ አንዱ እንደ እግዚአብሔር ወልድ የሚሆንበት ጊዜ በሱባኤ ሲቆጥሩ ስለነበር
የሱባኤው ማለቅና የትንቢቱ መፈጸም መድረሱን ለማለት ነው፡፡

3. ተሠግዎተ ቃል

 ምሥጢረ ሥጋዌ
M|-!r |Uê& ¥lT kƒSt$ xµL (ከቅድስት ሥላሴ) xNÇ xµL XGz!xB/@R wLD btly xµl#
|U ymLbs# X sW ymçn# M|-!R M|-!r |Uê& YƧLÝÝ YHM QÇS ×/NS bwNg@l#
bmjm¶Ã ”L nbr... ”LM |U çn ÃlW nWÝÝ YH ”L |U çn y¸lW XNÁT sW çn
ÃLN XNdçn Ãlmq§qL¿ Ãlm-ÍÍT¿ Ãlmlw_ XÂ Ãlmd‰rB btêHì nWÝÝ
}ªQÊ TKƒ ŸG<Kƒ ›"M ›”É ›"M ŸG<Kƒ vQ`à ›”É vQ`à ¾SJ” UYÖ=` ’¨<::
G<Kƒ ›"M ¾}vK< ›"K SK¢ƒ“ ›"K YÒ “†¨<:: G<Kƒ vQ`à ¾}vK< vQ`¾ SK¢ƒ“
vQ`¾ YÒ “†¨<:: ¾SK¢ƒ ›"M ¾TÃÚuØ ¾TÃÇce [mp c=J” ¾YÒ ›"M ¾T>ÚuØ
¾T>Çce Ó²<õ ’¨<:: ŸG<Kƒ ›"M ›”É ›"M TKƒ [mp SK¢ƒ `k~” dÃKp$ Ó²<õ YÒ
Ó²<õ’~” dÃKp TKƒU Ó²<õ YÒ [mp SK¢ƒ” Ó²<õ dÁÅ`Ѩ<$ [mp SK¢ƒ Ó²<ñ”
YÒ dÁ[k¨< uSÖvup }ªNÆ TKƒ ’¨<::

 አካላዊና ባሕርያዊ ተዋሕዶ

¾SK¢ƒ vQ`à ¾TÃVƒ“$ ¾TìSU ¾TÃÅ¡U ¾TÃuL ¾TÃÖ×$ ¾TÃK¨Ø c=J”

¾YÒ vQ`Ã ¾T>¬SU ¾T>Vƒ ¾T>Å¡U$ ¾T>Á´”$ ¾T>ÁKpe$ ¾T>uL$ ¾T>Ö×$
¾T>^w$ ¾T>Á”kLó ¾T>²’Ò ’¨<:: ŸG<Kƒ vQ`à ›”É vQ`à TKƒ ÅÓV SK¢ƒ ¾`c<
ÁMJ’¨<” ¾YÒ” vQ`à vQ`¿ ›É`Ô YÒU ¾`c< ÁMJ’¨<” ¾SK¢ƒ” vQ`à vQ`¿
›É`Ô G<K~ }ªNÆ TKƒ ’¨<:: ¾YÒ Ñ”²w KnM ¾nM Ñ”²w KYÒ J’ HÃT•} ›u¨<
# $

o`KAe:: ÄN”e nM YÒ J’ ÁK¨< SK¢¬©“ ›"L© ¾J’¨<” ¯KU” ¾ðÖ[¨<” XÓ²=›wN?`

nM” ’¨<:: ÃIU nMU •XÓ²=›wN?` ’u[ wKA YÒ” ¾Kuc¨< nM •XÓ²=›wN?` •X”ÅJ’
# $

Áe[ÇM:: ÄN.1$1& 1$04 eK²=I }ªQÊ TKƒ G<Kƒ ¾’u\ ¾SK¢ƒ ›"M“ ¾YÒ ›"M ›”É
¾J’<uƒ$ G<Kƒ ¾’u\ ¾SK¢ƒ vQ`Ó ¾YÒ vQ`à ›”É ¾J’<uƒ •XÓ²=›wN?` Ÿc¨< Ò`
uXSu?¬‹” uŸ<M ¾}³SÅuƒ UYÖ=` ’¨<::

kÉV •XÓ²=›wN` ›ÇU” uSM"‹” •X”Å UdK?›‹” •X”õÖ` wKA c=ðØ[¨< uSM¡
# $

ScK¨< •X”Í= uYÒ ›M}³SŨ<U ’u`:: uYÒ eLM}³SŨ<U ›ÇU c=Vƒ ›MV}KƒU
’u`:: u%EL Ó” uSMŸ< vUdK< eKðÖ[¨< ¾õp\ ꓃ ex ›UØ„ uYÒ •X”Ç=³SŨ<
›Å[Ѩ<:: •X“ƒ MϪ” ŸUƒ¨Å¨< uLà ¾ç“¨< ¾´UÉ“ õp\U K›ÇU c=M •¬SSKƒ
26
ÅŸSKƒ$ }^uKƒ$ }ÖTKƒ:: uÖpLL en¿” G<K< }gŸSKƒ ›=d.$3$4:: uSÚ[hU S<ƒ
wKA ð`Êuƒ ¾’u[¨< •X`c<U Vƒ }ð`Êuƒ ›ÇU” ŸVƒ ›Ç’¨<::

X`c< ›ÇU” S<ƒ wKA ¾ð[Åuƒ ›ÇU eKuÅK ’¨<:: •X`c< Ó” •X”Ç=Vƒ ¾}ð[Åuƒ
c-‹” ŸuÅL†¨< Ãp` eLK ’¨<:: ¾›ÇU YÒ SK¢ƒ ¾}ªNŨ< eLM’u[ uV} Ñ>²? ð`f
uewf •[:: •X”"D” c-‹” ŸVƒ K=ÁÉ” •X`c<U ŸV} u%EL ’õc< ¨Å •X[õƒ MƒÑv
›M‰K‹U:: SK¢ƒ ¾}ªNŨ< ¾ÇÓT© ›ÇU ¡`e„e YÒ Ó” Vƒ” ÉM ›É`Ô }’X
c¨<”U G<K< ŸVƒ ›Ç’:: c¨< ’õc< ŸYÒ¨< Ÿ}K¾‹ u%EL uÙ` u=¨Ñ<ƒ ÅU ›Ã¨×¨<U$
Ñ@¬‹” Ó” ’õc< ŸYÒ¨< Ÿ}K¾‹¨< u%EL SK¢ƒ ¾}ªNŨ< YÒ eK’u` uÙ` u=¨Ñ<ƒ ÅU
¨×¨<::

SK¢ƒ ŸYÒ Ò` ¾}ªNÅ SJ’<” ¾T>Áe[Ç” Ñ@¬‹” ÁÅ[Ѩ< K?LU }›U` ›K$ c=ÁMõ
ŸS¨KÆ ËUa °¨<` ¾J’¨<” c¨< ›¾ ÅkS³S<`~U SUI` JÃ ÃI c¨< °¨<` J•
#

X”Ç=¨KÉ •HÖ=›ƒ ¾W^ T’¨<; •X`c< ¨Ãe ¨LЇ; wK¨< Ö¾lƒ ›=¾c<eU •”Ç=I wKA
$

SKc ¾•Ó²=›wN?` Y^ u`c< ”Ç=ÑKØ ’¨< ”Í= `c< ¨ÃU ¨LЇ Ö=›ƒ ›MW\U . .
#

. ÃI” wKA ¨Å S_ƒ ”ƒõ ›K uU^lU ßn ›É`ÑA ußn¨< ¾°¨<\” ›Ã•‹ kv“
H>É“ ucK=JU SÖSmÁ Öw ›K¨< ÄN.9$7:: ¾XÓ²=›wN?` Y^ u`c< ÃÑKØuƒ ’¨<
$

X”Í= ¾T>K¨< nM ›=¾c<e ¡`e„e YÒ” ¾}ªNÅ ›UL¡ SJ’<” Áe[ÇM:: U^p •X”ƒõ
wKA ßn ›u<¡„ ÁM’u[ ¯Ã” SõÖ\U SK¢ƒ ¾}ªNŨ< YÒ SJ’<” ¾T>Áe[Ç Ów`
’¨<:: SK¢ƒ U^p ¾K¨<U YÒ ÅÓV SõÖ` ›Ã‹MU ÃI c¨< c=¨KÉ ËUa ¯Ã”
›M’u[¨<U:: vÊ Ó”v` J• ’u` ¾}¨KŨ< ¾¯Ã” ›"M ¾ÑAÅK¨< M¿ c¨< ’u`:: u›"vu=¨<
w²< ¯Ã’ e¨<a‹ •ÁK< Åk S³S<`~ SUI` Jà ÃI c¨< °¨<` J• •X”Ç=¨KÉ •HÖ=›ƒ
¾W^ T’¨<; wK¨< KU” Ö¾l }wKA u=Ö¾p$ ¯KU Ÿ}ðÖ[ ËUa •X”Å`c< ¾¯Ã” UM¡ƒ
dÕ[¨< uvÊ Ó”v` w‰ ¾}¨KÅ c¨< Ã„ eKTÁ¨p$ •’`c<U ¯Ã}¨< eKTÁ¨<l
’¨<:: ÃI””U ^c< ®Ã’< ¾u^Kƒ c¨< °¨<` J• ¾}¨KŨ<” ¯Ã•‹ T”U •X”Å Ÿð} ¯KU
#

Ÿ}ðÖ[ ËUa ›M}cTU wKA ÁÇ’¨< •XÓ²=›wN?` SJ’<”“ •X`c<U ¯KU Ÿ}ðÖ[ ËUa
$

Ÿ’u\ƒ °¨<^” ¾}K¾ •X”Å’u` Se¡bM:: ŸLà •X”Å}vK¨< SK¢ƒ U^p ¾K¨<U$ YÒ
ÅÓV õÖ<` •X”Í= SõÖ` ›Ã‹MU:: Ñ@¬‹” Ó” u}ªQÊ c¨< ¾J’ eKJ’ ÁM’u[¨<”
¯Ã” uYÒ U^p SõÖ` ‰K:: U^p ÁM’u[¨< SK¢ƒ U^p vK¨< YÒ ¨<eØ SªNÆ
}ÑKÖ:: SK¢ƒ ›ekÉV ›ÇU” Ÿ›ð` ›uÏ„ƒ ’u`“:: ²õ.2$7 SõÖ` ¾›UL¡’ƒ Y^ w‰
’¨<:: ÃI ¯Ã’ e¨<`U ¾ÑAÅKuƒ ’Ñ` ’u`& ›"M ›M}TELKƒU ’u`“:: ÃI” ›"M õÖ<`
X”Å ð×] SS<Lƒ ›Ã‹MU:: Ñ@¬‹” Ó” ›ekÉV ›ÇU” Ÿ›ð` ¾W^¨< SJ’<” KTe[ǃ
ßn ›u<¡„ ¯Ã” ðÖ[Kƒ::

 ተዋሕዶው ለመዳናችን ያለው አስፈላጊነት

ysW LJ kWDqt$ bh#ê§ kgÆbT WDqT y¸ÃDnW BRt$ XWnt¾ xÄ"
ÃSfLgW nbRÝÝ YHM ¥lT xÄMn lmÄN h#lT ê ê ngéC ÃSfLg#T nbRÝÝ
h. k¦-!xT N[#? yçn lXGz!xB/@R µú y¸çN ¦-!xTN ¥StSrY y¸cL
mSê:T

27
 l. mSê:T l¥QrBÂ xdMN kXGz!xB/@R UR l¥S¬rQ |LÈN ÃlW
µHN
Xnz!HN h#lt$N yBl#Y k!ÄN µHÂTM¿ ngS¬TM m§:KTM Yh#n# l@§ wgN l!ÃÑê§
S§LÒl L;#L XGz!xB/@R xNDÃ L°N XGz!xB/@R wLDN wd ›lM §kÝÝ
¦-!xTN l¥StSrY y¸qRbWN mSê:T k‰s# kxÄM |U núÝÝ YHNNM yqdm
¦-!xT yl@lbT YçN zND QDST DNGL XÂt$N kzR WRS ¦-!xT -Bö
lXÂNTnT xzU©TÝÝ g@¬CN x!ys#S KRSèS qÄ¥êE xM§K bmçn# z§l¥êE µHN XÂ
F[#M xM§K nWÝÝ Slz!HM b:lt xRB bmSqL §Y btsql g!z@ kXmb@¬CN
ynúWN |U dM mSê:T xDR¯ ‰s# xS¬‰qE µHN çñ yxÄMN bdL bmµS
k‰s# UR xS¬rqWÝÝ b:lt xRB bmSqL §Y ytsqlW x!ys#S KRSèS |UÂ
dM kml÷T UR ÃlmlÃyT Ãlm-ÍÍT bmê¦D Slçn yxÄMN h#l# ¦-!xT
lz§lM y¸ÃDN y¸ÃS¬RQ mSê:T mçN ÒlÝÝ kz!H ytêHì M|-!R W+
YHNN ¥DrG y¸CL ylMÂÝÝ ytörsW |U yfssW dM ml÷T ytlyW nW
µLN ¼”L SU yçnW btêHì µLçn¼ sãCN ¥ÄN ÆLÒl nbRÝÝ /ê 20Ý28 :B
9Ý1(F
 የእመቤታችን ወላዲተ አምላክነት
Xmb@¬CNN w§Ä!t xM§K yMN§T kRSê ytwldW x!ys#S KRSèS xM§K Slçn nWÝÝ YH
xM§Knt$ z§l¥êE ÆHRÃêE bmçn# kmwlÇ bðT kmwlÇM bh#ê§ nWÝÝ Slz!H
Xmb@¬CNN w§Ä!t xM§K ¥l¬CN XRs# xM§K Slçn nWÝÝ ›UL¡ ¾T>K¨< nM SKŸ ѳ
ŸT>K¨< ¾Ó°´ nM ¾¨× ’¨<:: ›UL¡ TKƒ Ñ»' ð×]' ›eÑ–>' SÒu=' ¯KU” ðØa
¾T>ѳ$ ¯KU” ¾T>ÁdMõ$ Ÿ^c< uLà K?L Ѹ ›eј ¾K?K¨< TKƒ ’¨<:: Ñ@¬‹” ›=¾c<e
¡`e„e ŸXSu?¬‹” ŸS¨KÆ ›ekÉV uwK<à Ÿ=Ç” SéQõƒ ¾vQ`à ›UL¡ SJ’<
}ÑMéDM::
›=dÃÁe Qí” }¨MÊM“M ¨”É MÏU }cØ„“M“ ›Kp’ƒU uÝ”n¨< LÃ
#

ÃJ“M eS<U É”p S"` •HÁM ›UL¡: ¾²K¯KU ›vƒ' ¾cLU ›Kn wKA ›UL¡’~” $

}“ÓbM:: •HÁM ›UL¡ ¾²K¯KU ›vƒ ¾T>K<ƒ ¾vQ`Ã ›UL¡’~” ¾T>Áe[Æ” nLƒ
“†¨<::

Ç©ƒ Ñ@¬• Ñ@¬Â” ÖL„‹I” ¾XÓ`I S[ÑÝ •Xe"Å`ÓMI É[e uk–@ }kSØ
#

›K¨<:: S´.1091 wKA Ñ@¬•XÓ²=›wN?` ¨MÉ ŸXSu?¬‹” }¨MÊ Vƒ” ÉM ›É`Ô

$

Ÿ}’X u%EL u›w k˜ •X”ÅT>kSØ }“Óa›M:: Ñ@¬‹” ›=¾c<e ¡`e„e uÑ@¬•XÓ²=›wN?`

›w k˜ (°]“) ¾T>kSØ SJ’<”U ^c< Ñ@¬‹” ›=¾c<e ¡`e„e uT>Áe}U`uƒ Ñ>²?
ð]d¨<Á” }cweu¨< dK< eK ¡`e„e U” ÃSeL‹%EM; ¾T”e MÏ ’¨<; wKA u=ÖÃn†¨<
¾Ç©ƒ MÏ ’¨< wK¨< u=SMc<Kƒ •X`c<U •X”Ÿ=Áe Ç©ƒ Ñ@¬• Ñ@¬Â” ÖL„‹I” ¾XÓ`I
28
S[ÑÝ •e"Å`ÓMI É[e uk–@ }kSØ ›K¨< c=M •X”ȃ uS”ðe Ñ@¬• wKA ÃÖ^ªM;
Ç©ƒe Ñ@¬•wKA ŸÖ^¨< •X”ȃ MÌ ÃJ“M wKA YÒ” ŸSªNÆ uòƒ uXÓ²=›wN?` ›w
$

k˜ dK •XÓ²=›wN?` ¨MÉ ¾Ç©ƒ Ñ@¬•SJ’<” ›e[É…M T‚. 22:16' °w.14

4. በኢየሱስ ክርስቶስ ያገኘነው የመዳን ጸጋ

 መዳን የቅድስት ሥላሴ አንዲት ፈቃድና ስጦታ መሆኑ

ቅዲስ ኤፍሬም በውዳሴ ማርያም ድርሰቱ ላይ እስመ በፈቃዱ ወበስምረተ አቡሁ ወመንፈስ ቅዱስ መጽአ ወአድሃነነ
/በእርሱ ፈቃድ በአባቱ ፈቃድ በመንፈስ ቅዱስ ፈቃድ መጥቶ አዳነን/ እንዳለ የወልደ እግዚአብሔር የኢየሱስ ክርስቶስ ሰው
መሆን የቅድስት ሥላሴ ፈቃድ መሆኑን አስተምሮናል፡፡ ቅዱስ ጳውሎስም ሰዎች ሁሉ ሊድኑና እውነቱን ወደማወቅ ሊደርሱ
በሚወድ በእግዚአብሔር በመድኃኒታችን ፊት መልካምና ደስ የሚያሰኝ ነው፡፡ 1ኛ ጢሞ 2፡ 3-4 በማለት የሰው ሁሉ መዳን
የእግዚአብሔር (የቅድስት ሥላሴ ፈቃድ ) መሆኑን ነግሮናል፡፡
 በልደቱ፣ በጥምቀቱ፣ በሞቱ፣ በትንሣኤው ወዘተ የሰጠን ጸጋ
ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሥጋን ለብሶ በምድር በተመላለሰ ጊዜ ያደረጋቸው ነገሮች ሁሉ ለሰው ልጅ
ለድኅነት/ለቤዛነት/ እና ለአርአያነት ወይም ምሳሌነት ነው፡፡ ወደዚህ ዓለም በመምጣቱም ለሰው ልጆች ጸጋን አድሎዋል፡፡
ይህንንም ቅዱስ ዮሐንስ በወንጌሉ እኛ ሁላችን ከሙላቱ ተቀብለን በጸጋ ላይ ጸጋ ተሰጥቶናል ሕግ በሙሴ ተሰጥቶን ነበርና
ጸጋና እውነት ግን በኢየሱስ ክርስቶስ ሆነ በማለት ጌታችን ሥጋን በመልበሱና ባደረገልን የማዳን ሥራ ወደ ጸጋ ሙላት
እንደርስ ዘንድ በጸጋ ላይ ጸጋ እንደተጨመረልን ነገሮናል፡፡ ያገኛነውም ጸጋ በጥቂቱ

ተ.ቁ የተደረገልን ድኅነት የተገኘ ጸጋ

1 ልደት በዘር በሩካቤ ምክንያት ሰይጣን ይቆራኝ የነበረውን ቁራኝነት ያለዘር ያለሩካቤ ተወልዶ
ቁራኝነትን አጠፋልን፤ ሥጋ የአምላክን ባሕርይ ተዋሃደ ከእግዚአብሔር ጋር ዘመድ ሆንን
2 ጥምቀት ከአብራከ መንፈስ ቅዱስ ከማየ ዮርዳኖስ በመጠመቅ የሚገኘውን መንፈሳዊ ልደትን
ባረከልን መሠረተልን፤ የእዳ ደብዳቤያችንን ቀደደልን
3 ሞቱ ዲያብሎስን በመስቀል ጠርቆ ከመንገዳችን አስወግዶ ወደ ገነት የመግባትን ጸጋ በረከትና
ሃይል አደለን፡፡ በመስቀል የፈሰሰ ደሙን የተቆረሰ ሥጋውን ለዘላለም ሕይወት ምግብነት
አደለን
4 ትንሳኤ በሞት ላይ ድል ተቀዳጅተን የዘላለም ሕይወት ባለቤት የመሆን ተስፋን

29
 ክፍል ፫- በእግዚአብሔር የማዳን ጸጋ መሳተፍ (መዳንን ገንዘብ ማድረግ)/10 s›T¼

1. የሰው ነጻነትና የእግዚአብሔር የጸጋ ስጦታ

bxRxà |§s@ ytf-rW ysW LJ nÆb!T lÆêET ?ÃêET nFS ÃlCW s!çN lÆêET¼
xêqE¼ kçnC nFs# UR Ñl# nÚ f”D ts_è¬LÝÝ YHM ¥lT XNd XNSúT bd¥êE nFS
BÒ y¸m‰ úYçN tÂU¶Â xêqE bçnC nFS kBé ywddWN yfqdWN ÃdRG zND
ts_è¬LÝÝ kXNSúT y¸lyWM xêqET nFS S§lCW Kû dG mlyT y¸CLbT ?l!Â
S§lW bf”Ç §drgW ngR ¦§ðnTN YwSD zND z§§¥êEnTN dGä x¯Â{æ¬LÝÝ Slz!H
nW bz!H nÚnt$ tmRè yts-WN ?G bmt§lF xTB§ ytÆlWN :{ bb§ g!z@ FRD
ytfrdbTÝÝ qDäWn# bb§H g!z@ äTN Tä¬lH tBlÖ tnGéT SlnbR bnÚ f”Ç tmRè
ymr-WN yäT äT tfrdbTÝÝ kz!H bh#ê§ bFRÇ F[#M yçn L;#L XGz!xB/@R
bXWnt¾ FRÇ yäT äT b!fRDbTM bFQ„M F[#M Slçn sWN bmWdD l!ÃDnW
wddÝ ks¥y s¥ÃTM m_è kDNGL ¥RÃM twld¿ t-mq¿ ät tsql¿ kѬN
tnSèM wd s¥Y xrgÝÝ

g@¬CN wdz!H ›lM m_è ÆdrgW y¥ÄN |‰ bRs# Ãmn# h#l# yD~nt$ tµÍ×C Yçn#
zND xDlÖêcêLÝÝ Slz!HM ysW LíC h#l# bxÄM bdL ynbrÆcW yWRS ¦-!xT
bg@¬cN xM§KnT xMnW ät$N TNúx@WN xMnW yD~nt$ Ælb@èC Yçn# zND xDlÖÂLÝÝ
YH Sõ¬ yXGz!xB/@R y[U Sõ¬ nWÝÝ QÇS ÔWlÖSM b[U DÂCh#êL b¥lT ygl-W
YHNN nWÝÝ x@Ø 2Ý4(10

2. መዳንና ቅድስት ቤተ ክርስቲያን

k§Y l¥yT XNdtäkrW g@¬CN b\‰LN y¥ÄN S‰ ysWN LJ xDñ bs¥Y bqdm
KB„ tqMõêLÝÝ Yh#N XNJ XÃNÄNÇ sW YHN mÄN gNzB l¥DrG y¸-bQbT ngR
xlÝÝ YHNN bMúl@ l¥yT xND MGB MGb#N y¸ÃzUjW sW sRè b¥:D b@T S§Sqm-
y‰bW sW -gb ¥lT xYÒLMÝÝ y‰bW sW wSì s!b§ XNJÝÝ g@¬CNM sãCN l¥ÄN
äè tsQlÖ Ä!ÃBlÖSN xSwGìLN ÿdÝÝ XÃNÄNÇ ysW LJ mÄNN gNzB ÃdRG zND t-
RèêLÝÝ ym=ršWN D~nT l¥GßT ¥lTM b›lM FÚ» bXGz!xB/@R q" lmöMÂ
yz§lM ?YwTN l¥GßT yDHnt$N yMS‰C sMè mqbLÂ b_¶W WS_ m{ÂT
ÃSfLULÝÝ yD~nt$N _¶ ysW LíC YsÑÂ Yqbl# zND XNÄ!msK„ ysÑÂ ytqbl#
dGä XNÄ![n# l¥DrG g@¬cN kmê:l |Uê&W jMé /êRÃTN¿ xRD:TNÂ QÇúT
xNSTN lz!H |‰ b¥zUjT wd ›lM L÷êcêLÝÝ YHM |‰ yQDST b@tKRSTÃN êÂW
|‰ê nWÝÝ

QDST b@tKRSTÃN ktm\rtC g!z@ jMé bg@¬CN äTÂ TNúx@ ytgßWN [U lsW
LíC ¬StM‰lC¿ _¶WN ¬St§LÍlCÝÝ _¶WN sMtW xMnW ytqbl#T yD~nt$
tú¬ðãC Yçn#¼mmrÈcWN Ã[n# zND¼ lm{ÂT y¸Cl#bTN [U brkT ¬D§lCÝÝ

30
 _Ãq&Ý kz!H b¬C Ãl#TN h#lT _QîC xNBÆCh# kngr D~nT xNÚR çcWN
TRg#M xB‰„ÝÝ
1¾ ’@_ 2Ý1(5
2¾ ’@_ 1Ý10(F

3. የእግዚአብሔር የመዳን ጸጋ የሚፈጸምባቸው ምሥጢራተ ቤተ ክርስቲያን

M|-!‰t b@tKRSTÃN yMN§cW QDST b@tKRSTÃN bKRSèS äTÂ TNúx@ ytgßWN

[U lM:mÂN l¥dL yMTf{¥cWN |R›¬TN nWÝÝ Xnz!H |R›¬T b¸¬Y xgLGlÖT
y¥Y¬Y [UN y¸s_ÆcW bXMnT yMNqb§cW bmçÂcW M|-!R tBlêLÝÝ Xnz!H
M|-!‰T bêÂnT q$_‰cW sÆT s!çN XnRs#M _MqT¿»éN¿q$RÆN¿NS/¿KHnT¿tKl!L
X qNÄ!L ÂcWÝÝ Xnz!H M|-!‰T xB²¾ãc$ g@¬CN bMDR btm§ls g!z@ yf[¥cWÂ
ÃúyN |R›¬T ÂcW¿¼¥t& 3Ý17½×/ 20Ý22¿¥t& 26Ý26¿×/.2Ý1(12¼ÝÝ bnz!H |R›¬T bx!ú
11Ý1(2 yt-qs#T mNfúêE hB¬T Y¬d§l#ÝÝ lMúl@ b_MqT mNfúêE LdT¿ b»éN
mNfúêE :DgT¿ bQÇS q$RÆN mNfúêE MGB¿ bKHnT y¥St¥R ymMkR ymqdS `YL¿
btKl!L yUBÒ {N›T QDS bNS/ mNfúêE t¦Dî SRyt ¦-!›T YsÈl#ÝÝ çñM
bb@tKRSTÃN M|-!‰T yMN§cW Xnz!H BÒ xYdl#M¿ l@lÖCM b¸¬Y bGzF MLKT
y¸\„ bXMnT ›YN BÒ yMÂÃcW ngéC l@lÖCM xl#ÝÝ lMúl@ y[lÖT b:ÈN ¥rG¼mZ
141Ý2¿‰:Y 8Ý3(4¼ ymúsl#TM M|-!‰T XN§cêlNÝÝ bz!H {/#F ê êÂãc$N M|-!‰T
q_lN XÂÃlNÝÝ

 ምሥጢረ ጥምቀት
_MqT ¥lT m_lQ mnkR k‰S [g#R XSk XGR _FR bW¦ WS_ mGÆT ¥lT nWÝÝ
ksÆt$ M|-!T ymjm¶ÃW s!çN g@¬CN sW kW¦Â kmNfS µLtwld bqR wd
XGz!xB/@R mNGST l!gÆ xYCLM BlÖ btÂgrW m\rT wd KRSTÂ BlÖM wd
mNGSt XGz!xB/@R mGb!Ã bR nWÝÝ Sl_MqT bBl#Y k!ÄN Múl@ tmSlÖl¬L
TNb!TM tnGél¬LÝÝ Múl@ãc$ yñH mRkB zF 7Ý17½1¾ ’@_. 3Ý20(22¿ GZrT ö§
2Ý11(12¿ XS‰x@L qY ÆHRN mšg‰cW 1¾ öé 10¿1(12 XÂ TMqt ×/NS ÂcWÝÝ
TNb!t$M ?Z 36Ý25 nWÝÝ

g@¬CN _MqTN ym\rtW btGÆRÂ bT:²Z nWÝÝ btGÆR ‰s# t-Mö bT:²Z dGä
/êRÃTN xøêcW nWÝÝ bz!h# m\rT QDST b@tKRSTÃN _MqTN bSm |§s@ bW¦
¬-M”lCÝÝ _MqTM y¸f[mW bµHN BÒ nWÝÝ bW¦ m-m”CN W¦ lh#l# XNd¸g"
_MqT lh#l# Sltfqd X W¦ y¸ÃnÚ XNdçn# h#l# _MqT k_MqT bðT ÃlN ¦-!xT
h#l# Sl¸Ã-Í¿Sl¸ÃnÚ nWÝÝ kz!H bt=¥¶ _MqT KRSèSN mMsL¿ QDS¼N{H¼¿
D~nT Yg¾LÝÝ ¼ g§ 3Ý24(25¿x@Ø 5Ý25(26¿¥R 16Ý16¼ kKRSèS äTÂ TNúx@ URM
XNDNtÆbR ÃdRgÂLÝÝ é» 6Ý4
kz!H q_lÖ Ãl#TN h#lT _Ãq&ãC xNBb#Â mLúCh#N b{/#F l¥QrB äK„

1. _MqT xNÄ!T ÂT s!ÆL MN ¥lT nW) lMNS xNÄ!T çnC)

31
2.b@tKRSTÃN ?ÚÂTN lMN ¬-M”lC) m{/F QÇSN xSrJ xDUCh#
xB‰„
  ምሥጢረ ሜሮን
 ምሥጢረ ቁርባን
 M|-!r »éN
»éN ¥lT QB›T ¥lT nWÝÝ ”l# y{R: nWÝÝ M|-!r »éN xÄ!S t-¥qE b?Ywt$
XNÄ!ÃDG XNÄ!br¬ [U mNfS QÇSN y¸Ãs_ M|-!R nWÝÝ»éN kzYT¼kwY‰¼
kblS ktlÆ X{êT bÔÔúT Yf§L¼YwÈL¼ÝÝ xj¥m„M g@¬ l/êRÃT mNfS QÇSN
b§k§cW g!z@ tjMéêL¿¼/ê. 2Ý1(5¼ q_lÖM /êRÃT b¥N¾WM t-¥qE §Y X©cWN
bmÅN mNfS QÇSN ÃúD„ nbRÝÝ /ê.19Ý5(7 Slz!HM bz!ÃN g!z@ q&SM çn Ä!ÃöN
|R›t _MqTN kf[m bh#ê§ /êRÃTN m-bQ g@Á¬ nbrbTÝÝ /ê. 8Ý14(18 çñM GN
b@tKRSTÃN XysÍC XÂ t-¥qEãCM byhg„ Xybz# SlÿÇ /êRÃTM wd t-¥qEãC
t-¥êEãCM wd /êRÃT mÿD xLÒl#MÝÝ Slz!HM XJ bmÅN fN¬ /êRÃT »én#N
bXJ bmÆrK x_¥qEW µHN lt-¥qEW XNÄ!qÆ XÂ XJ mÅNN XNÄ!tµ
fQdêL¿xzêLÝÝ x@Ø 1Ý13¿ x@Ø 4Ý30¿ 2¾ öé 1Ý21(23¿ 1¾ ×/. 1Ý20(27
M|-!r »éN k_MqT q_lÖ wÄ!ÃW y¸f[M M|-!R nWÝÝ xfÚ[ÑM x_¥qEW µHN
t-¥qEWN kGNÆR jMé m§ xµ§t$N 36 ï¬ YqÆêLÝÝ s!qÆWM ymNfS QÇSN QB›T
XqƦlh# XÃl nWÝÝ t-¥qEWM ymNfS QÇSN [U Ãg¾L¿yXGz!xB/@R LJ mçn#M
b»éN YrUgÈLÝÝ »éN XNd¥?tM nWݼx@Ø 1Ý13¿4Ý30¼ lmNfúêE ?Ywt$M XDgTÂ
`YL Ãg¾LÝÝ
 M|-!r q$RÆN
q$RÆN ¥lT mB› çñ y¸qRB y¸s_ ¥lT nWÝÝ bBl#Y k!ÄN zmN XS‰x@§WÃN
Sl¦-!x¬cW lXGz!xB/@R y¸ÃqRb#T h#l# q$RÆN wYM mSê:T YÆL nbRÝÝ q$RÆN
yXHl# mSê:T yXNSúW nWÝÝ bxÄ!S k!ÄN GN q$RÆN y¸ÆlW XGz!xB/@R lsWC
ÃqrbW nWÝÝ kz!HM UR sãC wd XGz!xB/@R y¸qRb#bT XGz!xb/@RM wd sW
y¸qRBbT mNgD mçn#N ÃmlK¬LÝÝ QÇS q$RÆN y¸ÆlW yg@¬CN yx!ys#S KRSèS
|UÂ dM nWÝÝ 1¾ öé 11Ý27 mSê:TM tBlÖ Y-‰LÝÝ 1¾ öé 5Ý7¿:B. 10Ý14
Múl@ TNb!T
MLk[@ÁQ lxBR¦M ÃqrbW Múl@ 9Ý1(6
HBSTÂ wYN zF 14¿18
bå¶T zl@êWÃN ytzrz„T mZ.4Ý7½ mZ 22Ý5
xMSt$ ymSê:T xYnèC zl@
M1(7
XS‰x@L kGB{ s!w-# ÃrÇT bG mZ.39Ý5

32
 z[. 12Ý1(F 1¾ öé 5Ý6
XS‰x@L 40›mT bMDr bÄ
ybl#T m zi.16Ý13(16¿×/.7Ý50

xfÚ[ÑM g@¬CN b:lt /ÑS lQÇúN /êRÃT ÆúÃcW m\rT nWÝÝ ¥t&
26Ý26(29¿¥R 14Ý22(25¿l#”.22Ý19(20 bM|-!r q$RÆN y¸¬†T h#lT ÂcW¿ XnRs#M
?BST wYN ÂcWÝÝ ?BSt$M kN[#? SNÁ YzU©LÝÝ wYn#M kN[#? ywYN Fʼzb!B¼
YzU©LÝÝ bSNÁWÂ bwYn# kW¦ bqR l@§ MNM ngR xY=mRMÝÝ YHM bb@tL/@M
ytzUjW ?BST wYN bQÄs@ g!z@ wd mQdS gBè b¬ït$ ¼bmNb„¼ §Y çñ QÄs@W
YqdSb¬LÝÝ YHM KRSèS bb@tL/@M twLì bq‰N× lmsql# Múl@ nWÝÝ bz!HM µHn#
x/Ç xB QÇS x/Ç wLD QÇS x/Ç mNfS QÇS BlÖ ÆR÷ ¦bn BlÖ bfttW g!z@
HBSt$ wd |U ml÷T dÑ wd dm ml÷T YlwÈLÝÝ g@¬CN lQÇúN /êRÃT HBSt$N
lWõ |U ml÷T wYn#N lWõ dm ml÷T xDR¯ XBµCh# Bl# YH |U× nW¿ {êNM
xNSè XNµCh# --# YH lBz#ãC y¦-!xT YQR¬ y¸fS yxÄ!S k!ÄN d» nW XNÄlÝÝ
bM|-!r q$RÆN y¸g" [U Bz# nWÝÝ knz!HM mµkL
h¼ |Ryt ¦-!xTN ¥t& 26Ý26¿1¾ ×/ 1Ý7
l¼ kKRSèS UR xND XNçÂlN ~BrT XÂdRUlN ×/.6Ý56
/¼ yz§lM ?YwTN XNwRúlN ×/. 6Ý54(58
m¼ yKRSèSN äTÂ TNúx@ XNDÂSBÂ mNfúêE XDgTN XNDÂg" 1¾ öé 11Ý52

_Ãq&Ý 1¾. bb@tKRSTÃN |R›T m\rT |UWÂ dÑN l!qbl# y¸Cl# Xn¥N ÂcW)
2¾. xND sW |UW dÑN ktqbl bh#ê§ XNÁT mñR xlbT)

 ምሥጢረ ንስሐ
ንስሐ ማለት መጸጸት ከሃጢአት መመለስ ራስን ማደስና መለወጥ ማለት ነው፡፡ ንስሐ ተነሳሒው በአናዛዡ ካህን በኩል ከራሱ
ከእግዚአብሔር በእውነተኛ ኃዘን ሥርየተ ሃጢአትን የሚቀበልበት ምሥጢር ነው፡፡ ከአዳም የተወለደ ሁሉ ከአዳም በተወረሰው
የሃጢአት ዘርዕ ምክንያት የኃጢአት ዝንባሌ አለበት፡፡ /ሮሜ 7፡15-17/ ስለዚህ ሰው ከጥምቀት በፊት የሰራው ሃጢአት በጥምቀት ከዚያ
በሁዋላ የሠራው ሃጢአት ደግሞ በንስሐ እንዲሠረይ ምሥጢረ ንስሐን ለሰው ልጆች ሰጥቶዋል፡፡ ስለዚህም የሰው ልጅ ቀድሞ ሕግ
አፍርሶ ከእግዚአብሔር አንድነት ቢለይ እግዚአብሔር ሥጋን ለብሶ ሊፈልገው መጣ፤ በሞቱም ሞትን አጥፍቶለት ከራሱ ጋር አንድ
አደረገው፡፡ ሆነም በሰው ድካም ምክንያት አሁንም ከእግዚአብሔር አንድነት ተለይቶ ቢጠፋ ይህን ሁሉ እዳ ከፍዬለት ሞቼ ተሰቅዬ
አድኜው ተመልሶ ከወደቀ ይጥፋ ብሎ ሳይጨክንበት የሰጠው የፍቅር መንገድ ነው፡፡ ስለዚህ ንስሐ ሰው በበደል ምክንያት
ከእግዚአብሔር አንድነት ሲጠፋ የሚመለስበት መንገድ ነው፡፡ ጠፍቶ እንደተገኘው ጌጥ፤ባዝኖ እንደተገኘው በግ እና ጠፍቶ
እንደተመለሰው ልጅ ያለ ነው፡፡ ሉቃ.15፡1-22

33
ምሥጢረ ንስሐን የመሠረተው ራሱ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ሲሆን ይህም ለሐዋርያት ሥልጣነ ክህነትን በሰጣቸው ጊዜ ነው፡፡
ዮሐ.20፡21-23 ይህም ለቅዱሳን ሐዋርያት በምድር ያሰራችሁት በሰማይ የታሰረ ይሆናል በምድር የፈታችሁት በሰማይ የተፈታ ይሆናል፡
ብሎ ሃጢአትን ይቅር የማለትን ሥልጣን ሲሰጣቸው ነው፡፡ በመሠረቱ ሃጢአትን ማስተስረይ የጌታችን አምላካዊ ሥልጣን ነው፡፡ ሉቃ
5፡20-27 ይህንን ኃይል ጌታችን በፈቃዱ ለቅዱሳን ሐዋርያት ሰጣቸው፤ በዚያም ለቤተክርስትያን ጳጳሳትና ካህናት ተሰጠ፡፡

ምሥጢረ ንስሐ አፈጻጸሙ ተነሳሒው የሰራውን ሃጢአት አምኖ በሥራውም ሃጢአት ምክንያት ከሰማየ ሰማያት ወርዶ ሥጋን ለብሶ
መከራን ተቀብሎ ሞቶ ተሰቅሎ ያዳነውና የዘላለም ሕይወትን ሊያድለው መዳንን ካዘጋጀለት ከእግዚአብሔር መለየቱን በመቀበል
መጸጸጽ ማዘን ይኖርበታል፡፡ ይህ ለእውነተኛ ንስሐ መጀመሪያው ነው፡፡ ይህ ካልሆነ ግን ንስሐ አፍአዊና/ውጫዊ/ ብቻ ይሆንና
ተነሳሒው ወደሚቀጥለው ደረጃ እንዳያድግ ወይም የሠራውን ሃጢአት መልሶ እንዲሠራው ያደርገዋል፡፡ ተነሳሒው ከሃዘንና ከጸጸቱ
ቀጥሎ ወደ ካህን በመሄድ ሃጢአቱን ይናዘዛል፡፡ ለካህን መናገሩ
ሀ) ልዑል እግዚአብሔር የሁሉ ጠባቂና አባት ሲሆን በማይታይ መላዕክትን ጠባቂ እንዳደረገልን ሁሉ በሚታይ ደግሞ ካህኑ
ለተነሳሒው ጠባቂ መካሪ እንዲሆነው ነው፡፡ ሃጢአቱን ሲናዘዝ የሰማውን ድካም አውቆ ተነሳሒው ከዚህ ድካም እንዲወጣ
ይጸልይለታል ይመክረዋል ይጠብቀዋል፡፡
ለ) ተነሳሒው በካህኑ ፊት በመናዘዙ ምክንያት ወደ ኋላ እንዳይመለስ የሕሊና ድጋፍ ይሆንለታል
ሐ) ካህኑ እግዚአብሔር የሾመው እንደራሴ ስለሆነ ሃጢአቱን ይቅር እንዲለውና ኑዛዜ እንዲያደርግለት ነው፡፡
ይህ የኑዛዜ ሥርዓት በብሉይ ኪዳን የነበረ ሲሆን በአዲስ ኪዳንም የቀጠለ ነው፡፡ ማቴ 8፡1-8፤ሐዋ. 19፡18፤ያዕ 5፡17፤ዮሐ.1፡9 ከዚያም
ካህኑ የሚያዘውን ቀኖና ይፈጽማል፡፡ ካህኑም ቀኖናውን ሲጨርስ ሥጋውና ደሙን እንዲቀበል ያደርገዋል፡፡
በምሥጢረ ንስሐ ብዙ ጸጋ ይገኛል፡፡ ይህም ከእግዚአብሔር ጋር መታረቅን፤የነፍስ ሰላምና እረፍትን፤ፍጹም ተሐድሶና ለውጥን
ያስገኛል፡፡

34
 ክፍል ፬ - ነገረ ኅልቀተ ዓለም/8 ሰዓት/

1. የኢየሱስ ክርስቶስ ዳግም መምጣት

g@¬CN mD`n!¬CN x!ys#S KRSèS xSqDä sWN l¥ÄN kQDST DNGL ¥RÃM k|Uê
|U knFSê nFS nSè F[#M sW bmçN bTHT wdz!H ›lM mÈÝÝ bz!H ymjm¶Ã
M{xt$ b|U kYs! tsWé sWN ÃútWN Ä!ÃBlÖSN DL lmNúTÂ bÄ!ÃBlÖS MKR
t¬lÖ ywdqWN ysW LJ l¥ÄN ymÈ SlnbR yÆRÃWN mLK Yø ‰s#N xêRì nW
ymÈWÝÝ F[#M sW yçn xM§K bmçn#M k¦-!xT bqR ysWN |‰ h#l# \RèêLÝÝ
tsQlÖ äè kѬNM tlYè ktnú bh#ê§ b40¾W qN wds¥Y xrgÝÝ çñM XRs# ‰s#
XNdtÂgrW bmjm¶Ã XNdmÈW bTHT úYçN bKbb TSBXT bGR¥ ml÷T tmLî
y¸mÈbT s¥Y MDR y¸-ûbT¿ ѬN km”BR y¸ns#bT¿ xÄ!S s¥Y xÄ!S
MDR y¸glTbTÂ lsW LíC FRD y¸s_bT qN xlÝÝ YHNN yKRSèS ÄGM M{xT
wYM ÄGM mMÈT XNlêlNÝÝ YHM yz!H ›lM FÚ» nWÝÝ btk¬¬Y y¸drg#TN bQdM
tktL SÂY yѬN mnúT qDä YdrUL¿kz!ÃM yKRSèS ÄGM M{xT YçÂL¿
bh#ê§M ym=ršW FRD yz§lM ?YwT YçÂLÝÝ

 ስለ ኅልቀተ ዓለም ከጥንት ጀምሮ የነበሩ የተለያዩ አመለካከቶች

Sl|nF_rT ytlÆ sãC ytlÃy m§MT XNħcW h#l# Sl~Lqt ›lM wYM
ym=ršW qN ytlÃy m§MT YsÈl#ÝÝ bx-”§Y GN y›lMN m=rš y¸Ã- zRF
x@SµèlÖ©! ¼ Eschatology / YƧLÝÝ x@SµèlÖ©! ”l# yG¶K s!çN x@SµèS m=rš lÖg! dGä
_ÂT ¥lT nWÝÝ x@SµèlÖ©! yngr ml÷T TMHRT zRF s!çN SlsW LíC wYM SlsW
zR ym=rš ?YwT g#ÄY wYM Sl›lM X wYM Slg!z@ m=rš y¸Ã- zRF nWÝÝ
bl@§ xg§l{ x@SµèlÖ©! Slm=ršãc$ x‰T ngéC y¸Ã- zRF nW¿ Xnz!HM
äT¿yz§lM FRD¿ gnT s!åL ÂcWÝÝ k_NT jMé ytlÆ XMnèC Sl›lM m=rš
käT bh#ê§ S§lW ysW LíC :È fN¬ wzt yy‰úcW yçn m§MT nb‰cWÝÝ TqEèc$N
l¥yT ÃHLÝ
XMnT m§MT
Æb!lÖÂWÃN Bz!H ›lM _„M ys‰ m_æM y\‰ sW käT bh#ê§ :È
xƒ‰WÃN fN¬cW xND nWÝÝ L†nt$ bz!H ›lM bäñR n#é nWÝÝ _„ y\‰
kxM§K y¸c‰cW `YL¿BL{G¿rJM XD» Bz# LíC
ymúsl#T s!çn# dGä Kû y\‰ Xnz!HN b¥ÈT YqÈLÝÝ sW
s!äTÂ s!qbR mNfs#¼G¥> q$úêE yçn mNfS ¼ wd¬C¾W ›lM
YwRÄLÝÝ ÃM ¬C¾W ›lM mmlS yl@lbT =l¥ yçn ï¬

35
 y›lM Z”+ s!çN mNfîc$ MGÆcW xmD nWÝÝ y¬C¾W ›lM
kKû mÂFST UR ytö‰ß b§Y¾W ›lM l¸\‰W ¦-!xT
MKNÃT y¸çN nWÝÝ
GBÚWÃN kÆb!lÖÂWÃN btly mLK käT bh#ê§ yz§lM ?YwT mñ„N
ÃMÂl#ÝÝ ›lM m=rš Sl¸çnW ngR y¸ÃMn#T ÆYñRM sW
bMDR §Y bs‰W |‰ käT bh#ê§ FRD mñ„ ysW TLq$
›§¥M ki/Y xM§K UR xBé mñR bRs# SM lm-‰T
mB”T mçn#N ÃMÂl#ÝÝ çñM kFRD bh#ê§ yѬN nFS käT
bh#ê§ §lW ?YwT y¸çN ytwsl# q$úêE xµ§T XNd¸ñ‰TÂ
ym=ršWN ?YwT l¥GßT mg#êZ ÃlÆT g#ø XNÄl ÃMÂl#ÝÝ
lz!HM b?YwT Ãl# sãC bm”B„ zND ngéC l!ÃdRg#lT
YgÆL Y§l#ÝÝ
?ND käT bh#ê§ ?YwT mñ„N ÃMÂl#ÝÝ _„ y\„ bBR¦N Kû y\„
b=l¥ Yñ‰l# BlW ÃMÂl#ÝÝ kg!z@ bh#ê§ ytnúW yb#D¦ XMnT
dGä ysW LJ ym=ršWÂ TLq$ dr© ÃlxM§K mñR nWÝÝ
sW Sln#é ¥sb# ‰s# TLq$ KÍT nWÝÝ Sln#é s!L Bz# ngRN
l‰s# l¥DrG Y_‰LÝÝ ngR GN kz!H w_è kF Æl yFLSFÂ
XWqT mm‰T s!jMR Sln#é ¥sBÂ m=nQ YtêLÝÝ ÃNg!z@
z§l¥êE YçÂLÝÝ ‰s# xM§K YçÂLÝÝ YHN µ§drg GN bäTÂ
bn#é mµkL bgnT bs!åL mµkL s!m§lS Yñ‰LÝÝ

kz!H UR úYNS äT ysW LJ yn#é m=rš mçn#N y¸ÂgR b!çNM Sl›lM FÚ» GN
ytlÆ m§ MèC xl#TÝÝ knz!H WS_ bBz# sãC zND tqÆYnT ÃlW yb!G ÆNG ¼Big
Bang/ y¸lW m§MT nWÝÝ ›lM kTN> y¬mq xÆ*‰¥ ngR tnSè bDNgT bmfNÄT
xh#N ÃlW ›lM mMÈt$ XÂ ÃlNbT ›lM XysÍ y¸ÿD mçn#N YÂgRÂ YH XysÍ
y¸ÿD ›lM bWS-# ÃlW `YLÂ mzb‰rQ bxND wQT bDNgT wdm_bB tmLî
YmÈ wdnbrbT TN> xƉnT wYM wdm_ÍT YmlúL y¸L m§MT nWÝÝ

k§Y Ãl#T m§MèC h#l# y¸ÃmlKt$T xND ngR ysW LJ käT bh#ê§ S§lW ngR
y¸=nQ Sl›lM FÚ»M y¸ClWN h#l# l¥wQ y¸_R mçn#N nWÝÝ YHNN s!gL{ QÇS
ÔWlÖS lé» sWC bÚfW mL:Kt$ 'yF_rT ÂFöT yXGz!xB/@RN LíC mgl_ Y-
Æb”LÂÝÝ F_rT lkNt$nT tgZèxL¿ btSÍ S§Sg²W nW XNJ bf”Ç xYdlMÝÝ
tSÍW F_rT ‰s# dGä k_ÍT ÆRnT nÚnT w_è lXGz!xB/@R LíC wd¸çN KBR
nÚnT XNÄ!dRS nWÝÝ F_rT h#l# XSk xh#N DrS xBé bm”tT bM_ mñ„N
XÂW”lNÂÝÝ' é» 8Ý19(23

36
  የመዳን መፈጸም (መጠናቀቅ)
ቅዱስ መጽሐፍ እና የቤተክርስትያን ትውፊት እንደሚያስተምረን መዳን ቅጽበታዊ ጉዳይ አይደለም፡፡ ይልቁንም በጥምቀት
ተጀምሮ እስከ ዕለተ ሞት ድረስ የሚደረግ ተጋድሎ እና መንፈሳዊ እድገት ነው፡፡ ለዚህ ነው ቅዱስ ጴጥሮስ ለመዳን ታድጉ
ዘንድ ያለው፡፡ 1ኛ ጴጥ 2፡4 ስለዚህም መዳን የሚጠናቀቀው ክርስቶስ ዳግም ሲመጣና የሰው ልጆች ሁሉ በፊቱ ቆመው
ፍርድ በተደረገ ጊዜ ነው፡፡ በዚህም በግራና በቀኝ የሚቆሙት ተለይተው በቀኝ የሚቆሙት ዘላለማዊ ድኅነትን ሲወርሱ
በግራ የሚቆሙት ደግሞ ዘላለማዊ ቅጣትን ይወርሳሉ፡፡ በዚያን ጊዜ የመዳን መፈጸም መጠናቀቅ ይሆናል፡፡
 ሞትና የዓለም ፍጻሜ
ሞት ማለት መለየት ማለት ነው፡፡ ሞት ሁለት ዓይነት ነው፡፡ የመጀመሪያው ከእግዚአብሔር ጸጋና በረከት መለየት ከርሱ
መራቅ ሲሆን ሁለተኛው የነፍስ ከሥጋ መለየት ፡፡ አዳም እጸ በለስን በበላ ጊዜ በሥጋ አልሞተም ነገር ግን ጸጋው ተገፈፈ
ባህርይው ጎሰቆለ፡፡ ከእግዚአብሔር ጋር በነጻነትና በፍቅር ይነጋገር የነበረው ፍርሃትና ድንጋጤ ይዞት የሚሸሽና የሚደበቅ
ሆነ፡፡ ይህ ሁኔታ ሞት ተብሎ ተገልጾዋል፡፡ እግዚአብሐየር በአዳም ፍርድ በፈረደ ጊዜ በዚህ ሞት ላይ የሥጋ ሞትን
ፈረደበት፡፡ አፈር ነህና ወደ አፈር ትመለሳለህ፡፡ ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በሥጋ ተገልጦ በዚህ ዓለም
ባደረገልን የማዳን ሥራ ርቀን የነበርነውን ወደርሱ አቀረበን፤ ከጸጋ የተራቆትነውን ጸጋችንን መለሰልን የጎሰቆለ ባህርያችንን
አድሶ አዲስ ተፈጥሮን አደለን፡፡ በትንሳኤው የሥጋ ሞትን አጥፍቶ ትንሣኤን አደለን፡፡ ስለዚህ በሥጋም በነፍስም የነበረብንን
ሞት ድል እንድንነሳ አደረገን፡፡
በክርስቶስ ዳግም ምጽአት ጊዜ ሞት ይጠፋል፡፡ ሰይጣንም ለዘላለም ይታሰራል፡፡ ሕይወት ብቻ ለዘላለም ይቀጥላል፡፡
ከክርስቶስ ዳግም ምጽአት አስቀድሞ መሬት በውስጥዋ የተቀበሩትን ሥጋዎች ታስረክባለች፡፡ ሲኦልና ገነትም በውስጣቸው
የነበሩ ነፍሳትን ያስረክባሉ፡፡ ሰዎችም ሥጋና ደምን ብቻ ሳይሆን ነፍስ ተዋህደው ለፍርድ ይነሳሉ፡፡ከዚያም የዓለም ፍጻሜ
ይሆናል፡፡ይህም ማለት ዓለመ መሬት ተብለው የሚጠሩት መሬት፤ ገነት፤ብሔረ ሕያዋን፤ ብሔረ ብጹአን እና ሲኦል
ይጠፋሉ፡፤ ያን ጊዜ አዲስ ሰማይና አዲስ ምድር ይገለጣል፡፡ ክርስቶስም በግርማ መለኮት ይገለጣል፤ የመጨረሻ ፍርድም
ይሰጣል፡፡

2. የሁሉም ነገር መፈጸም

 ትንሣኤ ሙታን
bKRST TMHRT äT ysW FÚ» xYdlMÝÝ kg!z@ÃêE ?YwT wd z§l¥êE ?YwT
m¹Ug¶Ã nW XNJÝÝ ²Ê fRî bSBî xfR çñ ÃlW ysW |U knFS UR têHì YnœLÝÝ
qDä SUN kmÊT wSì nFSNM XM^b xLï xM_è xêHì yf-r xM§K “§ nFSN
µlCbT |UNM km”BR XNdg sBSï ?YwT s_è ¥NœT xYúnWMÂÝÝ bmjm¶Ã
XGz!xB/@R lxÄMÂ /@êN ?ÃêET y¥TäT nFSN s!sÈcW |UcWM y¥YäT nbRÝÝ
ngR GN bsYÈN MKR b`-!xT bwdq$ g!z@ äT tfrdÆcWÝÝ Yh#N XNJ sW b?YwT
XNÄ!ñR ynbrW yXGz!xB/@R ›§¥ bsYÈN xLtdmssM¿ sW kät bh#ê§ tnSè lz§lM
XNÄ!ñR XGz!xB/@R lsW h#l# TNúx@ zg#Æx@N mdbÝÝ

37
Slz!H y²ÊW ?YwT g!z@ÃêE nWÝ äTM g!z@ÃêE nW¿ bm=rš g!z@ zl›l¥êE ?YwT BÒ
Yñ‰LÝÝ TNúx@ SNL |U xh#N ÆlW mLk# xYnúMÝÝ YLq$NM bt¦Dî nWÝÝ g#DlT
ÃlbT xµL h#l# bg#Dlt$ xYnúM¿ bTnúx@ g!z@ r™M x+R qY _q$R xYñRM ²Ê
ÃlW y|U F§¯T h#l# ÃNg!z@ xYñRM¿ ¥GÆT mUÆT xYñRM¿ kTNúx@ bh#ê§ sãC
h#l# XNd m§:KT çnW Yñ‰l#ÝÝ ¥t& 22Ý30. ²Ê nFS b|U XNÄlC h#l# “§ SU bnFS
Yñ‰LÝÝ

TNúx@ bt¦Dî b!çNM y¸nœW ÃW qDä ynbrW xµL nWÝÝ ²Ê mLµM |‰ ÃL\‰
l@§ xµL tnSè êU xYqbLMÝÝ XNdz!h#M ²Ê Kû ÃL\‰ xµL tnSè QÈT xYqbLMÝÝ
Slz!H mLµMM çn Kû |‰ y\‰W xµL YnœLÝÝ

TNœx@ ѬN bBl#Y b/Ä!S k!ÄÂT trUGõ tnGéêLÝÝ x!ú 26Ý3¿ÄN 12Ý2 g@¬CN
x!ys#S KRSèS TNúx@ ѬNN b‰s# TNœx@ xrUGõLÂLÝÝ é» 4Ý25 b”l#M TNœx@
ѬNN x{Dö tÂGéêLÝÝ ×/.5Ý25(29¿6Ý39(44¿11Ý24(25 /êRÃTM TNœx@ ѬNN
sBkêLÝÝ /ê.4Ý1 1¾ öé 15Ý1(F¿ 1¾ ts.4Ý13(17¿ ‰:.20Ý13 y¦Y¥ñ¬CNM qñÂ
ym=ršW KFL yѬNN mnúT tSÍ XÂdRUlNÝ b¥lT ysW LJ ê tSÍW käT
bh#ê§ ?YwT km”BR ÆšgR TNœx@ ѬN mñ„N ¥mN XNdçn ÃSrÄLÝÝ

TNœx@ ѬN lh#l#M nWÝÝ sW bMNM ›YnT äT b!äT MNM ›YnT |‰ b!\‰ mnút$
xYqRMÝÝ é» 8Ý23¿ 1¾ öé 6Ý13(20¿ ¥t& 25Ý31(40 TNœx@M y¸çnW mlkT btnÍ g!z@
nWÝÝ 1¾ öé 15Ý52 1¾ ts. 4Ý 17 bTNœx@ ÚD”NM ¦_xNM h#l# Ynúl#ÝÝ ngR GN
TNœx@W ytlÃy nWÝÝ yÚD”N yKBR nW¿ y`_xN TNúx@ GN y¦úR nWÝÝ YHM ÚD”N
fȶÃcW KRSèSN mSlW `_xN xl”cW Ä!ÃBlÖSN mSlW Ynúl#ÝÝ

TNœx@ ѬN g@¬CN x!ys#S KRSèS ÄGm¾ b¸mÈbT g!z@ YçÂLÝÝ TNœx@ zg#Æx@Â
ÄGM M{xT ytÃÃz# ÂcWÝÝ bmµkL y¸çN l@§ ÈL” ngR xYñRMÝÝ TNœx@ ѬN
y¸drgWM xND g!z@ nWÝÝ lz!HM g@¬CN bmkR mSlÖ xStMéÂLÝÝ mk„ xND g!z@
XNdçn h#l# TNœx@ ѬNM xND g!z@ BÒ YçÂLÝÝ b?YwT y¸ö†T GN g@¬
b¸mÈbT g!z@ wÄ!Ãýn# YlwÈl#ÝÝ 1¾ ts. 4Ý16(17 kTNúx@ ѬN q_lÖ wÄ!Ãýn#
g@¬CN YmÈ ym=‰š FRD YsÈLÝÝ kz!ÃM y›lM FÚ» YçÂLÝÝ

 ዘለዓለማዊ ፍርድ
z§l¥êE FRD yMNlW g@¬CN mD`n!¬CN x!ys#S KRSèS bÄGM M{xt$ b`_xNÂ
bÚD”N §Y y¸fRdW FRD nW¿ ÚD”NN wd mNGSt s¥ÃT `_xNN dGä wd
38
g¦nmXúT y¸LKbT FRD lzl›lM [Nè y¸öY Slçn zl›l¥êE FRD YU§LÝÝ xNÄnD
sãC YH zl›l¥êE FRD F[#M kçn xM§K y¥Y-bQ nW¿ Slz!H z§l¥êE FRD ylM
l¥lT YäK‰l#ÝÝ çñM GN XGz!xB/@R F[#M nW SNL bh#l#M ngR nWÝ bFQ„ F[#M
nW¿ bFRÇ F[#M nWÝÝ bF[#M FQ„ ks¥y s¥ÃT wRì |UN lBî XNdtgl- tsQlÖ
äè XNÄÄnN XNÄ!h# dGä bFRÇ XWnt¾Â F[#M Slçn ym=ršWNM FRD YfRÄLÝÝ
QÇS ’@_éS bmL:Kt$ ¼ymMÈt$ tSÍ ”L wÁT nW) xÆèC kät$bT g!z@ kF_rT
mjm¶Ã jMé h#l# XNÄl Yñ‰L Y§l#¼ b¥lT Bz#sãC ymMÈt$N X y›lMN FÚ»
m-‰-‰cWN YÂgR XGz!xB/@R SltSÍ ”l# xYzgYM b¥lT XGz!xB/@R z§l¥êE
FRD lmFrD y¥YzgY mçn#N nGéÂLÝÝ

 ዘለዓለማዊ ሕይወትና ዘለዓለማዊ ኩነኔ

ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ የቀድሞ ምጽአቱ ሰውን በኃጢአት ምክንያት ከመጣበት የሞት ፍርድ ለማዳን ነበር፡፡ነገር ግን
ዳግም የመምጣቱ ዓላማ በሕያዋንና በሙታን ላይ ለመፍረድ ነው፡፡ ከትንሣኤ ዘጉባኤ በሁዋላ ክርስቶስ በክብር ተገልጦ
ሁሉም እያዩት በገሃድ ይፈርዳል፡፡
ዛሬ በሞት ጊዜ ያለው ፍርድ ጊዜያዊ ከመሆኑም በላይ ግላዊ ነው፡፡ ፍርድ ከሚቀበለው ግለሰብና ከእግዚአብሔር በቀር
በመካከል የሚያይ ሌላ የለም፡፡ በመጨረሻው ቀን ግን እያንዳንዱ ሰው በዓደባባይ በሁሉም ፊት ይፈረድበታል፡፡ ይህም
የሚሆነው አንዱ ሌላውን ምን ያህል እንደበደለ ያውቅ ዘንድ ነው፡፡ ራዕ 20፡12
በክርስቶስ ዳግም ምጽአት ቀድሞ በዚህ ዓለም በሥጋ የጀመረው የአድኅኖት ሥራ የቤተክርስትያንም ክብር በምልዓት
ይፈጸማል፡፡ ምክንያቱም ዛሬ በሃይማኖተ ወንጌል በምግባረ ወንጌል ጸንተው የኖሩ ጻድቃን በዳግም ምጽአቱ ጊዜ እናንተ
የአባቴ ቡሩካን ዓለም ሳይፈጠር የተዘጋጀላችሁን መንግስት ትወርሱ ዘንድ ኑ ተብለው ወደ ዘላለም ደስታ ይሄዳሉ፤ በዚያም
ሁል ጊዜ እግዚአብሔርን እያዩ በክብር ይኖራሉ፡፡ ነገር ግን ክብራቸው እንደ ሥራቸው ይለያያል፡፡ 1ኛ ቆሮ 15፡40-41
ዛሬ ከሃይማኖተ ወንጌል ከምግባረ ወንጌል ወጥተው የኖሩ ኃጥአን ደግሞ እናንተ የተረገማችሁ ከእኔ ተለይታችሁ ወደ
ዘላለም እሳት ሂዱ የሚል ቅጣት ተፈርዶባቸው በማያቋርጥ የቅጣት ሕይወት ይኖራሉ፡፡ ማቴ 25፡31-46፤ሐዋ 17፡31፤ ሮሜ
2፡3-17

39