Kết quả và thảo luận:

Hiện tượng: Khi thêm chỉ thị dung dịch phenolphthalein 0.1% vào dung
dịch H3PO 4, màu của dung dịch không thay đổi (không có màu). Sau khi
tiến hành quá trình xác định nồng độ của một dung dịch hoá học với dung
dịch NaOH cho đến điểm cuối, màu của dung dịch chuyển từ không có
màu sang màu hồng.

Hình 5. Dung dịch H3PO4 với chỉ thị phenolphthalein 0,1% trước khi
chuẩn độ

Hình 6. Dung dịch H3PO4 sau khi chuẩn độ

Giải thích và thảo luận: Dải pH của chỉ thị phenolphthalein để thay đổi
màu từ không màu thành màu hồng là từ 8.0 đến 9.6. Đó là lý do tại sao
khi thêm nó vào môi trường axit - dung dịch H3PO4, không có màu nào
xuất hiện. Khi chậm rãi thêm dung dịch NaOH từ bình burette xuống,
màu hồng xuất hiện nhưng sẽ biến mất nhanh chóng. Tuy nhiên, sau khi
liên tục thêm NaOH vào dung dịch H3PO4 cho đến khi lượng NaOH đạt
khoảng 20 mL, màu sắc chuyển sang màu hồng nhạt và kéo dài trong
vòng 30 giây. Điểm cuối của phản ứng này, khi pH của dung dịch là
khoảng 9.8, gần với pT=9 của phenolphthalein, nên dung dịch chuyển từ
không màu sang màu hồng. Ngoài ra, có hai phản ứng xảy ra:
1) NaOH+H3PO4 → NaH2PO4 + H2O
(2) N aOH + NaH2PO4 → Na2HPO4 + H2O
Dung lượng của dung dịch NaOH đã được thu thập và sử dụng để tính
toán nồng độ của dung dịch H3PO4. Kết quả tính toán cuối cùng cho
dung dịch H3PO4 là 0.10226 ± 0.00988 (M), nằm trong khoảng chấp
nhận được và gần với giá trị lý thuyết. Ngoài ra, khi so sánh lượng dung
dịch NaOH được sử dụng để chuẩn độ dung dịch H3PO4 với
phenolphthalein gần như gấp đôi so với lượng được sử dụng để chuẩn độ
dung dịch H3PO4 với methyl màu cam. Điều này xảy ra vì hai loại chất
chỉ thị này có phạm vi biến đổi màu sắc khác nhau, do đó chúng ta dừng
quá trình chuẩn độ ở các lượng dung dịch NaOH khác nhau.
Tuy nhiên, vẫn còn sự khác biệt về nồng độ dung dịch H3PO4 giữa thực
tế và lý thuyết do sự sai số trong nồng độ NaOH dẫn đến sai số trong
nồng độ H3PO4, sai số có hệ thống từ ống nghiệm pipet và bình định
mức, ngừng van của ống nghiệm pipet vào thời điểm không đúng, v.v. Để
giới hạn những sai số này, cần thiết phải luyện tập và cẩn thận hơn trong
quá trình thực hiện thí nghiệm.