Tajemnice witalnych punktów Kupso, czyli miejsc

wrażliwych na atak na ciele człowieka.

(opracowanie na podstawie artykułu z pisma "TAEKWON-DO!" Nr1 (8) 1996.
autorstwa Witolda Brzozowskiego IV dan.)

Na ciele człowieka istnieje kilkadziesiąt miejsc o szczególnej wrażliwości na

ciosy. Są to takie punkty, których położenie sprzyja konstrukcyjnie
przenoszeniu energii kinetycznej zadanego w nie uderzenia na leżące w głębi
narządy wewnętrzne, nerwy i ich sploty, główne arterie lub żyły i ich
rozgałęzienia oraz przyczepy mięśniowe. W Teakwon-Do nazywane są one
Kupso, czyli punktami witalnymi ciała ludzkiego. Orientacja w ich
rozmieszczeniu pozwala w pewnym stopniu ustrzec się błędów w obronie
własnego ciała i podnosi skuteczność wykonywanych technik, zaś
znajomość skutków zadawanych w nie uderzeń umożliwia w pewnym
zakresie regulację natężenia stosowanej obrony i ataku. Uprawiając
Teakwon-Do, warto znać możliwe skutki zastosowania ćwiczonych technik-
obrażenia i konsekwencje, jakie mogą wywołać w organiźmie człowieka-by
ustrzec się bezkrytycznego, niezróżnicowanego ich stosowania w przypadku
zagrożenia.

Punktem witalnym podstawowym jest taki punkt ciała

człowieka, którego zaatakowanie z wielką siłą może
spowodować jego śmierć lub trwałe kalectwo.
Punkt witalny podstawowy jest okolicą ciała szczególnie bogato
unerwioną. Nawet stosunkowo niewielki i nie uszkadzający narządów
wewnętrznych uraz może tu natychmiast po zadziałaniu spowodować
wstrząs pourazowy. Ogólnie,okolicami ciała podatnymi na wstrząs
pourazowy są:
- głowa
- gałka oczna
- krtań
- narządy płciowe
- klatka piersiowa

Punktem witalnym drugorzędnym jest taki punkt ciała

człowieka, którego zaatakowanie z wielką siła może
wywołać u niego utratę przytomności, obezwładniający
ból, szok nerwowy i/lub utratę pionowej pozycji ciała.
 Atak skierowany na punkt witalny drugorzędny stosuje się dla
unieszkodliwienia napastnika przez pozbawienie go możliwości lub chęci
dalszej agresji, oszczędzając w miarę możliwości miejsca, których
wrażliwość stwarza groźbę stosunkowo łatwego wywołania
nieodwracalnych, a niepożądanych skutków. Należy się liczyć jednak z
możliwością spowodowania różnego stopnia uszkodzeń atakowanej części
ciała w postaci złamań kości, zmiażdżeń tkanek, wylewów lub obrzęków,
mogących doprowadzić nawet do trwałego kalectwa.

Położenie punktów witalnych na ciele.

Punkty witalne głowy.

Głowa (mori) jest częścią ciała o szczególnym

zagęszczeniu punktów witalnych.
z tego względu, Taekwon-do zasadniczo nie jest
ona sstosowana do zadawania uderzeń.
Większość punktów witalnych, położonych na
głowie, zalicza się do punktów witalnych
podstawowych, ze względu na bezpośrednią
bliskość mózgu oraz jej wyjatkowo bogate
unerwienie i unaczyniowienie.
Podstawowe punkty witwlne głowy to:
- Dae Sin Moon: ciemię, łącze kości czaszki czołowo-zewnętrznej,
- Gwanja Nori: skroń,
- Hoodoo: potylica, tylna część czaszki,
- Migan: punkt położony między brwiami, szew czołowo-nosowy fości
czaszki,
- Angoo: gałka oczna,
- Hoo-I-Boo: wklęsłość za uszami, okolica miedzy wyrostkiem sutkowatym
a skrajem dolnej szczęki, punkt wrażliwy na stosowany w samoobronie
ucisk palcami
Uderzenia w te punkty mogą spowodować wstrząs nerwowy, zaburzenia
zdolności widzenia, natychmiastową utratę przytomności, szok mózgu,
nerwów czaszkowych i niekiedy kręgosłupa, szok układu krążenia w postaci
zaburzeń cisnienia tętniczego,i pracy serca, zaburzenia równowagi i
koordynacji ruchów, zawroty głowy i nudności. W ciezszych przypadkach
uderzenia w wymienione punkty witalne mogą spowodować śmierc w
óżnym odstępie czasu od momentu urazu.
Drugorzędne punkty witalne głowy to:

- Kot Dung: kość nosowa,

- Injung: szew międzyszczękowy, nasada górnych
zębów na przedłużeniu przegrody nosowej,
- Ipsul: wargi,
- Mit Tok: podbródek,
- Tok Gwanjol: staw skroniowo-żuchwowy,
- Wit Tok: kat żuchwowy,
- Yop Tok: podstawa żuchwy
Uderzenia w te punkty mogą spowodować utratę
przytomności, zaburzenia zmysłu równowagi(Injung, Mit Tok, Yop Tok,
Wit Tok), zwichnięcie lub złamanie przegrody nosowej(Kot Dung). Nos
tworzą stosunkowo nieodporne na uraz chrząstki i kości, łatwo ulegające
przemieszczeniu, powodując intensywny ból, obfity krwotok błony śluzowej
nosa i silne łzawienie, ograniczajace zdolność widzenia.
Łacznie na głowie znajduje sie 13 punktów witalnych: 6 podstawowych i 7
drugorzędnych.

Punkty witalne szyi.

W obrebie szyi (Mok) znajdują się tak istotne

życiowo narządy, jak tchawica, krtań i kręgosłup
oraz wielkie zagęszczenie tętnic i żył.
Uderzenia kierowane w podstawowe punkty
witalne przedniej powierzchni szyi:
- Gyol Hoo: jabłko Adama,
- Soom Tong: punkt położony pomiędzy krtanią
a nasadą mostka nad zbiegiem obojczyków
mogą spowodować częściowe lub całkowite
zablokowanie oddechu i utratę przytomności. W
przypadkach skrajnych, mogą spowodować
śmierć w wyniku szoku, zmiażdżenia chrząstek
lub obrzęku błon śluzowych krtani i tchawicy
oraz krwotoku wewnętrznego.

Punkt witalny bocznej powierzchni szyi to Mok

Dongmaek(połowa długości mięśnia mostkowo-
obojczykowo-sutkowego). Nawet stosunkowo
niezbyt mocny cios w ten punkt może spowodować utratę przytomności i
oddechu.
Punkt witalny tylnej powierzchni szyi to Wit Mok(punkt połozony między 3
i 4 kręgiem szyjnym). Uderzeni w ten punkt moze spowodować utratę
przytomności wskutek ciężkiego szoku mózgu, nerwów czaszkowych oraz
uszkodzenie kręgów kręgosłupa szyjnego i jego rdzenia, powodując śmierć
lub paraliż kończyn.

Punkty witalne tułowia

Tułów człowieka podzielić można następująco:
- Gasum:klatka piersiowa,
- Bokboo:brzuch i miednica
- Dung: grzbiet

Podstawowe punkty witalne klatki piersiowej

Punktami podstawowymi klatki piersiowej są:

- Shim Jang(1): okolica serca
- Gyodrurang(2): dół pachowy.

Uderzenie skierowane w klatkę piersiową,

aczkolwiek powodują efekty nieco mniej nasilone,
niż w przypadku punktów witalnych leżących w
obrębie głowy i szyi, wywiera efekt w postaci od
kilku do kilkunastosekundowego przerwania
oddechu, skokowego spowolnienia akcji serca i objawów szoku układu
krążenia lub utraty przytomności, w wyniku szoku nerwów czaszkowych za
pośrednictwem kręgosłupa i sympatycznego układu nerwowego oraz szoku
narządów klatki piersiowej, głównie płuc, serca i przełyku.
Uderzenia kierowane w okolice pod sutkami, pomiędzy 5 a 6 żebrem po obu
stronach, tuż pod mięśniem piersiowym, mogą spowodować utratę
przytomności wskutek szoku płuc, ośrodka oddechu i krążenia . W
przypadku silnych kopnięć, nastąpić może pęknięcie lub złamanie jednego
lub kilku żeber.
W lewej połowie górnej części klatki piersiowej znajduje się rejon serca,
Shim Jang (1), reagującego na silne uderzenie skurczem naczyń
wieńcowych.
Uderzenia kierowane w punkt Gyodurang(2) tj. dół pachowy, odstęp
pomiędzy 4 a 5 żebrem z boku ciała, zwłaszcza zadane podczas
wykonywania techniki ręcznej, odsłaniającej bo ciała, spowodować mogą
silny ból i utratę przytomności w wyniku szoku płuc, ośrodków oddechu i
krążenia oraz mięśni oddechowych.
Przebiegają tędy ważne naczynia tętnicze, których stłuczenie może
spowodować porażenie lub nawet utratę górnej kończyny. Z reguły średniej
siły cios na dłuższy czas uniemożliwia posługiwanie się górną kończyną,
szczególnie jej odwodzenie. Punkt ten wrażliwy jest na ucisk palcami (Jiap).

Drugorzędne punkty witalne klatki piersiowej

Są takimi punktami witalnymi w rejonie ciała:

- Swegol (1):obojczyk
- Hyung Gol (2) punkt położony tuż pod
połączeniem rękojeści mostka z trzonem, czyli
pod wyniosłóścią na 1/3 wysokości mostka, licząc
od góry
- Euhke Gwanjol (3) szczyt ramienia, łącze
wyrostka barkowego z obojczykiem
Uderzenia kierowane w rejon obojczyka,
zwłaszcza dół nadobojczykowy, nieco ponad środkową częścią obojczyka
mogą spowodować porażenia pasa barkowego i całego ramienia w wyniku
szoku cząści nadobojczykowej splotu ramiennego, tętnicy szyjnej wspólnej i
żyły szyjnej wewnętrznej oraz utrtę przytomności.
Sama kość obojczykowa jest podatna na złamania, powodujące silny ból
przu każdej próbie poruszenia ramieniem.
Uderzenia skierowane w punkty Hyung Gol mogą spowodować stry ból w
klatce piersiowej, zaburzenia oddechu i bolesny skurcz krtani oraz gardła,
naruszenie rownowagi systemu nerwowego w wyniku szoku naczyń górnej
połowy klatki piersowej oraz utratę przytomności wywołaną szokiem serca,
arterii płucnych i krtani. W przypadku bardzo silnych uderzeń, zwłaszcza
zadawanych techniką nożną, może nastąpić złamanie mostka, niekiedy
połączone ze stłuczeniem narządów klatki piersiowej: aorty, przełyku płuc
lub osierdzia.
Uderzenia skierowane w Euhke Gwanjol mogą spowosować ostry ból i
obezwładnienie kończyny, spowodowane urazem stawu barkowego i
szokiem na obojczykowej częśći splotu ramiennego.Staw barkowy można
stosunkowo łatwo zwicnąć gwałtownym wykręceniem ramienia w tył na
plecy.Zwichnięcie w stawie mostkowo-obojczykowym m0oże nastąpić po
zastosowaniu silnego kopnięcia w tułów z jednoczsnym szarpnięciem za
uchwyconą rękę tak by działająca siła przeniosła się wzdłuż osi długiej
obojczyka.
 Punkty witalne brzuch i miednicy

Punktami podstawowymi tego rejonu ciała są:

- Myong Chi(1):splot słoneczny, wgłębienie tuż
pod mostkiem
- Nuk Gol(2):boczna powierzchnia tułowia na
wysokości dwunastego żebra, okolica
tzw.wolnych żeber
- Bi Jang(3):śledziona
- Gan Jang(4):wątroba
- Sang BokBoo(5):nadbrzusze
- Baekkob(6):pępek
- Hbokboo(7):punkt położony około dwóch
centymetrów pod pępkiem
- Nang Shim(8):jądra
- Sataguni(9):pachwiny
- Chiboo(10):okolica łonowa

W dolnej części tułowia Bokboo znajdują się organy wewnętrzne, jak

wątroba, żołądek, jelito cienkie i grube, trzustka, śledziona, pęcherz
moczowy i narządy płciowe wewnętrzne i zewnętrzne, nerki. Silny atak
skierowany w ten rejon łatwo wyzwala wstrząs ogólny. Zadanie silnego
uderzenie w narządy znajdujące się w dolnej części tułowia powodują
uszkodzenia i krwotok. Uderzenie w splot słoneczny zwłaszcza podczas
wdechu, powoduje szok układu sympatycznego z charakterystycznym
krótkotrwałym porażeniem przepony, cechującym się specyficznym,
dojmującym bólem i niemożnością wykonania wdechu ani wydechu,
skokowe zmiany rytmu pracy serca i utratę kontroli nad ruchami. Bardzo
silne kopnięcie zadane w ten punkt może spowodować obrażenia narządów
wewnętrznych. Uderzenie w okolice pempka powoduje głównie szok jelita
cienkiego i pęcherza, naczyń krwionośnych i nerwów podbrzusza.
Uderzenie w prawą boczną powierzchnie dolnej części tułowia powoduje
szok wątroby i płuc, porażenie ośrodka oddechowego oraz ostry ból w
podżebrzu i dołku podsercowym, połączone z silnymi nudnościami.
Uderzenie w lewą boczną powierzchnie dolnej części tułowia powoduje
szok żołądka i śledziony z efektami na rytmie pracy serca i zaburzeniami
pracy układu oddechowego.
Uderzenie w okolicę ruchomych, odsłoniętych tzw. wolnych żeber często
powoduje ich złamanie, połączone z trudnościami oddechowymi i bólem z
nerwów międzyżebrowych.
Uderzenie w jądra powoduje przerwanie oddechu i spadek ciśnienia
tętniczego krwi, odruchowe zgięcie tułowia w przód i podniesienie się jąder,
oraz utratę przytomności w skutek szoku nerwów splotu sromowego,
krzyżowego i miednicznego oraz nerwów i naczyń jąder i pachwin. Możliwe
jest, przy bardzo silnych uderzeniach, nastąpienie nagłego odruchowego
zgonu uderzonego.
Silne uderzenie skierowane w pachwiny może doprowadzić do utraty
przytomności, panowania nad ruchami, ostrego bólu w miednicy i
podbrzuszu, zablokowania stawu biodrowego i kolanowego. Stłuczenie
naczyń i tętnic przebiegających w tej okolicy może przynieść w
konsekwencji trwałe kalectwo.
Uderzenie skierowane w okolicę nadłonową może spowodować utratę
przytomności oraz utratę panowania nad ruchami i pionowej pozycji ciała.
Uderzenie w okolicę pęcherza moczowego nie powoduje jego uszkodzeń o
ile nie jest on wypełniony lub nie następuje złamanie kości łonowej, mogące
spowodować jego obrażenia.

Punkty witalne grzbietu

W obrębie grzbietu (DUNG) znajdują się przede

wszystkim kręgosłup i nerki. Kręgosłup jest tworem
na całej swej długości podatny na uszkodzenia w
wyniku uderzenia, mogących spowodować utratę
przytomności, uszkodzenie rdzenia lub śmierć.
Uraz części wysokiej kręgosłupa w wyniku uderzenia
skierowanego w punkt:
-Kyong Boo (1):VII krąg szyjny może spowodować
utratę przytomności w wyniku szoku mózgu i nerwów
czaszkowych, splotu szyjnego oraz obwodowego
układu nerwowego.
Uraz części środkowej (piersiowej) kręgosłupa w wyniku uderzenia
skierowanego w punkty:
-Kyong Gap (2):przestrzeń między wewnętrznymi krawędziami łopatek,
między V a VI kręgiem piersiowym
-Kyong Cu (3):IX krąg piersiowy może spowodować utratę przytomności
wskutek ciężkiego szoku aorty, płuc, serca i kręgosłupa, zatrzymanie
oddechu i zaburzenia krążenia.
Uraz okolicy nerek w wyniku uderzenia skierowanego w punkt:
-Kyong Pat (4); okolica podłopatkowa i lędźwiowa, punkty położone po
obu stronach XI kręgu piersiowego spowodować mogą utratę przytomności
wskutek ciężkiego urazu nerek, ich nerwów i naczyń krwionośnych oraz
kurczowy ból w okolicy lędźwiowej promieniujący wzdłuż moczowodu do
jąder, zwykle połączony z bolesnym parciem na mocz.
Uraz części niskiej kręgosłupa w wyniku uderzenia skierowanego w punkt:
-Migol (5): kość krzyżowo-ogonowa spowodować może złamanie kości
ogonowej oraz utratę przytomności wskutek szoku kręgosłupa, nerek, mózgu
i porążenie nerwów splotu krzyżowego.
Punkty witalne kończyn
Kończyny górne i dolne są (Bal Gwa Dari) są narządami ruchu wrażliwymi
na ból w przypadku uderzenia, zwłaszcza wymierzonego w okolice łokcia,
nadgarska, stawu kolanowego lub skokowego.
Znajdują się też na ich powierzchni punkt bolesne na ucisk palcami.
Najdostępniejszymi z nich na kończynie górnej są punkty położone na
nadgarstku, na dłoni pomiędzy palcem wskazującym a kciukiem, na
ramieniu pomiędzy bicebsem a tricepsem oraz tuż pod tricepsem, na 1/3
długości ramienia z boku. Na kończynie dolnej punktem wrażliwym na ucisk
jest ścięgno Achillesa.
Nieujęte w wyrazie Kupso są palce dłoni, niezwykle łatwe do wyłamania ze
stawów, bolesnej techniki obrony częstej w Hosinsul (samoobronie).

Punkty witalne kończyny górnej

Uraz kończyny górnej powstający w wyniku uderzenia

skierowanego w punkt:
-Palkup Gwanjol (1): boczną powierzchnię stawu
łokciowego,
-Umji Goo (2): wierzch dłoni pomiędzy kciukiem a
palcem wskazującym,
-Sonmok Gwanjol (3): staw nadgarstka,
-Maekbak Sanmok Dongmaek (4): wewnętrzna
powierzchnia nadgarstka,
-Dung Sonmok (5) wierzch przegubu między
zakończeniem promieniowej i łokciowej,
spowodować może utratę przytomności oraz utratę władzy w kończynie
górnej i panowania nad ruchami w wyniku szoku
nerwów i arterii splotu ramiennego.

Punkty witalne kończyny dolnej

Atak skierowany w który kolwiek z

punków witalnych kończyny dolnej
powoduje z reguły utratę pionowej pozycji
ciała (pochylenie tułowia połączone z przysiadem lub upadek). Przy
uderzeniach lżejszych, uderzenie takie powoduje odruchowe odciążenie
urażonej nogi.
Uraz kończyny dolnej spowodowany uderzeniem skierowanym w punkt:
-Murup Gwanjol (1): staw kolanowy
-Ogum (2): dół podkolanowy
-Anjok Hobok Dari (3): wewnętrzna powierzchnia uda,punkt położony na
2/3 długości uda, w przybliżeniu o szerokości dłoni nad boczną
powierzchnią kolana,
powoduje ostry ból i niewykluczoną utratę przytomności w wyniku szoku
naczń krwionośnych i nerwów przebiegających w tym rejonie.
Atak na tylną powierzchnię kolana powoduje z reguły natychmiastowy
upadek.
Atak skierowany na przednią powierzchnię kolana może łatwo spowodować
uszkodzenie lub w przypadku zadziałania od wewnętrznej strony stawu
kolanowego, zwichnięcie rzepki kolanowej i uszkodzenie leżącej pod nią
kaletki mazionowej lub wiązadeł krzyżowych kolana.
Złamanie rzepki kopnięciem skierowanym do jej powierzchni powoduje
silny, zwalający z nóg ból, całkowicie, uniemożliwiający ruch w stawie
kolanowym oraz niemal natychmiastowy silny obrzęk.
Atak skierowany w boczną powierzchnię kolana spowodować może kłujący,
obezwładniający ból w kolanie , niemożność wyprostowania kolana i
uszkodzenie łąkotek oraz wiązadeł pobocznych kolana