DEĞERLENDİRME

D.TEZEL.2022 1
• Çocukların büyüme, gelişme sürecinde gerek tıbbi
gerek eğitsel olarak değerlendirilmeleri
kaçınılmazdır.

• Değerlendirme, pek çok farklı uzmanlık alanlarının bir

arada çalışmasını gerektiren bir yaklaşımı gerektirir.

D.TEZEL.2022 2
 Erken Dönemde Çocuğun Tanılanma ve
Değerlendirilmesi
 Erken Dönemde Müdahale etme, eğitim,
rehabilitasyon ve tıbbi tedavilere mümkün
olduğunca erken başlama ve bu hizmetlerin
sürekliliği

ÖNEMLİDİR

D.TEZEL.2022 3
• Erkenlik ilkesi: Özel eğitim gerektiren bireylerin
mümkün olduğunca erken tanılanması
• Bütünlük ilkesi: Tüm gelişim alanlarını (sosyal,
duyusal, zihinsel…)kapsayacak şekilde
değerlendirme
• Çeşitlilik ilkesi: Uygulanan değerlendirme
araçlarının farklılığı (gözlem, anket, test)
• Uzmanlık ilkesi: Tanılama ve değerlendirme
yapacak kişilerin alanlarında yeterli bilgi ve
donanıma sahip olması

D.TEZEL.2022 4
• Süreklilik ilkesi: Değerlendirmelerin rutin aralıklarla
tekrarı ve gelişimin takibi
• Yeterlilik ilkesi: Özel gereksinimli çocuğun yeterli
olduğu ve yetersiz olduğu alanların birlikte
değerlendirilmesi
• İşbirliği ilkesi: Aile ve değerlendirme ekibindeki
uzmanlarla gerektiğinde işbirliği yapmak
• Gizlilik ilkesi: değerlendirilen çocuğun ailesinin
görüşü dışında çevreye açıklama yapmamak,
sonuçların ve raporların sadece eğitim amaçlı
kullanımı önemlidir.

D.TEZEL.2022 5
Doğar doğmaz veya doğduktan bir süre sonra
çocuğun gelişiminin normal olup olmadığını
belirlemek ve durumunu tespit etmeye yönelik
değerlendirmeleri içerir.

Çocuğun sorununun ne olduğu ve var olan

sorununun detaylı detaylıca değerlendirildiği iki tür
tanılama vardır:
1-Tıbbi tanılama
2-Eğitsel tanılama/değerlendirme

D.TEZEL.2022 6
Çocukların yetersizliği olup olmadığı, yetersizliğe
neden olan zedelenmenin yeri, derecesi, süreğen
veya İlerleme olup olmadığı ile ilgili tespitlerin
alanlarla ilgili uzman hekimlerce yapıldığı
tanılamadır. Tıbbi tetkikler, gelişimsel tarama testleri
kullanılarak yapılan tıbbi değerlendirme sürecidir.
(Çocuk hekimleri, çocuk psikiyatristleri, odyoloji
uzm, psikologlar)

D.TEZEL.2022 7
 Öykü alma (demografik bilgiler)
 Fiziksel muayene
 Nörolojik muayene
 Genetik muayene
 İşitme-konuşma-görme değerlendirmeleri
 Ruhsal muayene
 Gerekli diğer muayeneler

D.TEZEL.2022 8
 *Gelişimsel gerilik tanısı almış ve alma riski
taşıyan çocukların tüm gelişim alanlarında var olan
performans düzeylerinin belirlenmesidir.

(Rehberlik Araştırma Merkezleri, öğretmenler,

çocuk gelişim uzmanları tarafından yapılır)

*Eğitsel tanılama süreci sonunda çocuk için

hazırlanacak eğitim programının içeriği belirlenir

D.TEZEL.2022 9
1-Gözlem
2-Ailelerle Görüşmeler ve Toplantılar
3-Ölçekler ve Testler

D.TEZEL.2022 10
Eğitimcinin çocuğu gözlemesi genel olarak çocuk
gelişimi ve bireysel olarak o çocuk hakkında bilgi
edinmesi, ölçmesi amacını taşır. Gözlem daha
sonraki eylemler hakkında karar vermek için
kullanılır.

D.TEZEL.2022 11
 Çocuğa yardım edebilmek, rehberlik yapabilmek
için
 İlgisini, ihtiyaçlarını, öğrenme şeklini keşfetmek
için,
 Gelişimini, fiziksel sağlığını değerlendirebilmek
için,
 Uygulayacağımız programı planlamak için,
 Aileyle ve çocukla etkili iletişim kurabilmek için,
 Gerektiğinde kurum dışındaki uzmanlarla
danışma/bilgi alışverişinde bulunabilmek için,
 Eğitimcinin kullandığı öğretim yöntemleri hakkında
geribildirim almak için

D.TEZEL.2022 12
1-Yazılı Kayıtlar: Belli bir davranışla ilgili notlar
almak, devamını izlemek. (anneden ayrılma, denge
tahtasında yürüme vb.)
2-Anekdot Kayıt: Bir olayın öyküsel anlatımıdır.
Olayın ne, ne zaman, nerede olduğu hakkında bilgi
verir. Olası problem alanlarını tanımlama amacı
taşır.(arkadaşına zarar verme davranışı)
3-Durum Kaydı: Bir çocuğun veya tüm çocuk
grubunun tekrar eden hareketleri, olumsuz bir
davranışın ne sıklıkla meydana geldiğini anlamaya
yönelik kayıtlardır.(sık sık zarar verme davranışları)

D.TEZEL.2022 13
Çocuklarını en iyi tanıyanlar aileleridir. Özellikle engelli
çocuklarda ve küçük çocuklarda aileden alınan bilgilerin
çocuğu değerlendirme sürecine katkıları çok önemlidir.

Görüşme:Veri toplamak veya kişisel bilgi derlemek

amacıyla, aile bireyleri ve uzmanların yüz yüze
konuşmalarına dayanan yöntemdir
Toplantı: Özellikle değerlendirme sürecinin başında bir
temel oluşturmak, değerlendirmeler sürerken, ara ara
bilgi paylaşımına yönelik ve çocuğun değerlendirmeleri
bittiğinde uygun bir eylem planı oluşturmak için

D.TEZEL.2022 14
Ölçekler belli beceri ve kriterleri ölçmek için kullanılır
Açık kolay tanımlanan ve gözlenebilen davranışlar
için güvenilir kaynaklardır. Derecelendirme ölçekleri
yaygındır.

Testler ise standart, önemli bir teorik yapıyı sunduğu

düşünülen görevler üzerinde çocuk farklılıklarını
ölçmeyi hedefler. Zeka, gelişim gibi.

D.TEZEL.2022 15
• Zengin bilgi sağlaması,
• Sağladığı bilgiler içinde olası problem alanlarını ve
problemin nedenlerini anlamak
• Kısa zamanda çok ve çeşitli bilgiye ulaştırmaları
• Ailenin farklı bireylerinin farklı yaklaşımlarını
gösterebilmeleri

nedeniyle önemlidirler.

D.TEZEL.2022 16
 Stanford-Binet Zeka ölçeği (2-23yaş)
 Bayley Bebek Gelişim ölçeği 8(1-42 ay)
 Okul Öncesi Dil Ölçeği(0-6yaş)
 Vineland Davranış Ölçeği (0-19yaş)
 Hawaii Erken Öğrenme Profili (0-3 yaş)
 Peabody Gelişimsel Motor Ölçeği (0-7yaş)

D.TEZEL.2022 17
Çocukların değerlendirmesi belli bir zaman dilimini
kapsar ve değerlendirme süreci sonunda, erken
müdahale, çocuk ve ailesi için bireyselleştirilmiş
eğitim, rehabilitasyon ve hizmet planları geliştirilir.

Değerlendirme süreci sonunda en kısa zamanda

planlama ve küçük çocuklara yönelik erken müdahale
programı geliştirilmesi önemlidir.

D.TEZEL.2022 18
 Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim Ed: Dönmez, N.B.
Eğiten Kitap
 Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim. Ed:
Diken, H.İ. Pegem Akademi Yayıncılık
 Özel Eğitim. Ed: Cavkaytar, A. Vize Yayıncılık
 Özel Eğitim ve Kaynaştırma Ed: Şahbaz,Ü. Anı Yayıncılık
 Özel Gereksinimi olan Küçük Çocuklar Ed: Akçamete, G.
Nobel Yayıncılık
 Farklı Gelişen Çocuklar. Ed: Kulaksızoğlu A. Remzi Kitabevi

D.TEZEL.2022 19