MSE3030.
Các PPKT&ĐG Vật liệu
Nguyễn Văn Đức
duc.nguyenvan@hust.edu.vn
Bộ môn Vật liệu học, xử lý nhiệt và bề mặt
Viện Khoa học và kỹ thuật vật liệu
1 2
Bài mở đầu
Chương 1: Phân tích cấu trúc bằng tia X
Chương 2: Các phương pháp hiển vi
Chương 3: Các phương pháp kiểm tra khuyết tật
Chương 4: Xác định thành phần và tính chất vật liệu
BÀI TẬP VẬN DỤNG
3 TN2. Chuẩn bị mẫu và phân tích tổ chức tế vi (phân tích pha định tính, định lượng, kích thước hạt).
3 4
10/11/2022
1. Đỗ Minh Nghiệp (chủ biên), Nguyễn Khắc Cường, Nguyễn Văn Sứ, Trần
Quốc Thắng, Giáo trình các phương pháp nghiên cứu vật liệu, NXB ĐHBK,
Hà nội (1986)
2. Lê Công Dưỡng, Kỹ thuật phân tích cấu trúc bằng tia Rơnghen, NXB khoa
học kỹ thuật
3. Phạm Ngọc Nguyên, Giáo trình các phương pháp phân tích vật lý, NXB khoa
học kỹ thuật, 2004
4. Elton N. Kaufmann (Editor-in-Chief), Characterization of Materials, John
Wiley & Sons, Volume 1,2,3; 2003
5. Flewitt P E J, Wild R K, Physical Methods for Materials Characterization,
Institute of Physics Publishing, Bristol and Philadelphia, 1994
2
CHƯƠNG 0. Bài mở đầu
CHƯƠNG 1. Phân tích cấu trúc bằng phương pháp nhiễu xạ
1.1. Cấu trúc tinh thể của vật liệu
1.2. Vật lý tia X
1.3. Nhiễu xạ tia X
1.4. Kỹ thuật phân tích cấu trúc bằng nhiễu xạ tia X
CHƯƠNG 2. Kỹ thuật phân tích tổ chức bằng các phương pháp hiển vi
2.1. Phương pháp hiển vi quang học
2.2. Giới thiệu về kính hiển vi điện tử
2.3. Phương pháp hiển vi điện tử quét SEM
2.4. Phương pháp hiển vi điện tử xuyên TEM
Kiểm tra giữa kỳ (3 tiết: Thi viết, LT &BT) – Tuần 10.
Chương 3. Các phương pháp kiểm tra khuyết tật, xác định thành phần và tính chất vật liệu
3.1. Các phương pháp phổ
3.2. Các phương pháp kiểm tra khuyết tật không phá hủy
3.3. Kỹ thuật phân tích nhiệt
3.4. Các phương pháp xác định tính chất vật liệu
Ôn tập – thi cuối kỳ (Thi viết, LT&BT) – Theo lịch của trường
Thí nghiệm
TN1. Phân tích pha định tính và xác định cấu trúc tinh thể của pha bằng phương pháp nhiễu tia X.
4
MSE3030. Các PPKT&ĐG Vật liệu 10/11/2022

Vật liệu gì?

Kiểm tra &đánh giá??

Vật liệu gì?

5 6

5 6

MÁY BÀO
MÁY TIỆN

MÁY PHAY MÁY CẮT GÓC MÁY KHOAN7 8

7 8
MSE3030. Các PPKT&ĐG Vật liệu 10/11/2022

9 10

9 10

11 12

11 12
MSE3030. Các PPKT&ĐG Vật liệu 10/11/2022

13 14

13 14

15 16

15 16
MSE3030. Các PPKT&ĐG Vật liệu 10/11/2022

17 18

17 18

19 20

19 20
MSE3030. Các PPKT&ĐG Vật liệu 10/11/2022

- Tại sao các vật liệu khác

nhau có tính chất khác nhau

Thép - Làm thế nào để kiểm tra I-nox

đánh giá tổ chức và tính
chất của vật liệu

Nhôm Gang

Cao su Nhựa
21 22

21 22

Làm bằng vật liệu gì? Thành phần hóa học…

Ví dụ: thép 40Cr, 80W18Cr4V…
Tổ chức tế vi như nào? Trước và sau khi gia công hoặc xử lý nhiệt
Ví dụ: tổ chức tế vi của thép C45 và CD120 trước và sau khi tôi, ram?...
VĐH, đơn hay đa tinh thể, gồm các pha gì…
Ví dụ: C20 và 15Cr gồm các pha gì trước và sau khi ủ hoặc trước và sau
khi thấm C?
Quá trình chuyển pha có thay đổi gì không?
Có bị khuyết tật gì không sau khi chế tạo hoặc sử dụng?
…
23 24

23 24
MSE3030. Các PPKT&ĐG Vật liệu 10/11/2022

Characterization of materials
NDT:
• Ultrasonic testing
• Radiographic
Imaging: Spectroscopy: testing
• Light microscopy • Light spectroscopy (AES,...) • ......
• Electron microscopy(SEM&TEM) • Electron spectroscopy
• X-ray microscopy • X-ray spectroscopy (EDS)
• Ion-imaging • Ion-spectroscopy
DTA/TGA Dò khuyết tật
(siêu âm)
Thử cơ tính
Other properties:
• Mechanical (, H, , ak)
• Thermal (TGA,...)
Diffraction: • Chemical
• Laser scattering • Magnetic
• Electron diffraction • Electronic
• X-ray diffraction (XRD) • Piezoelectrical
• Neutron diffraction • Optical Thành phần hóa học HVQH SEM/TEM XRD
25 26

25 26