3

Mother Tongue
(Hiligaynon)
Ikaapat nga Markahan
Modyul 2: Pagsulat sing Tatlo Tubtob sa Lima ka mga
Direksyon Gamit ang Signal Words Pareho sang Una,
Katapusan, Pagkatapos, kag Sunod

GINAPANAG-IYAHAN SANG GOB

WALA GINABALIGY

REHIYON VI-VISAYAS NAKATUNGDAN

Mother Tongue 3
Alternative Delivery Mode
Ikaapat nga Markahan – Modyul 2: Pagsulat sing Tatlo Tubtob sa Lima ka mga
Direksyon Gamit ang Signal Words Pareho sang Una, Katapusan, Pagkatapos, kag
Sunod
Unang Edisyon 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Rachele B. Dollete
Editor: Connie S. Agana
Tagasuri: Jocelyn D. Sunsona
Connie S. Agana
Tagapamahala: Ramir B. Uytico Pedro T. Escobarte Jr.
Elena P. Gonzaga Marvic S. Martirez
Donald T. Genine Celestino S. Dalumpines IV
Connie S. Agana Jocelyn D. Sunsona

Inilimbag sa Republika ng Pilipinas

Department of Education – Region VI
Office Address: Schools Division of Roxas City
Banica, Roxas City
Telefax: 036) 520-1737 local (104)
E-mail Address: depedroxascity1975 @gmail.com

ii
 3
Mother Tongue
(Hiligaynon)
Ikaapat nga Markahan
Modyul 2: Pagsulat sing Tatlo Tubtob sa Lima ka
mga Direksyon Gamit ang Signal Words Pareho
sang Una, Katapusan, Pagkatapos, kag Sunod

iii
Pauna
Para sa mga manunudlo/manugpatigayon:
Malipayon nga pagbaton sang tulun-an sa MTB 3 sang Alternative
Delivery Mode (ADM) Modyul para sa Pagsulat sing Tatlo Tubtob sa Lima
ka mga Direksyon Gamit ang Signal Words Pareho sang Una, Katapusan,
Pagkatapos, kag Sunod.
Sa pagbuligay sang mga eksperto sa patag sang edukasyon halin sa
pampubliko kag pangpribado nga institusyon, gindihon, ginpasanyog kag tul-id
nga gintun-an ang modyul nga ini para giyahan ka, ang mga manunudlo ukon
manugpatigayon agud mabuligan nga maangkon sang mga bumulutho ang
pagsulundan sa K to 12 Curriculum samtang ginaatubang nila sing madinalag-
on ang mga pagpanghangkat sa ila kaugalingon, sang sosyudad kag sang pang-
ekonomiko nga pagtilaw sa ila pagtuon.
Ginalauman nga ang bulig nga ini sa ila pagtuon, makaubay sa mga
bumulutho sa pagtuon nga may paggiya kag makinaugalingon. Katuyuan man
sini nga mabuligan sila nga maangkon ang mga kasampaton sa ika-21 nga siglo
samtang padayon nga ginahatagan sang pagtamod ang ila kinahanglanon kag
kahimtangan.
Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga material sa
una nga teksto:

Mga Dapat Tandaan sang Manunudlo/Manugpatigayon

Ini nagaunod sang pahanumdum, bulig ukon estratehiya nga
maggamit sa paggiya sa mga bumulutho.

Bilang manugpatigayon, ginalauman nga mahatagan mo sang ideya ang

mga bumulutho kon paano gamiton ini nga modyul. Kinahanglan man sia
giyahan kag ilista ang iya pag-umwad samtang padayon niya ng ginadumalahan
ang iya pagtuon. Ginalauman halin sa imo nga mas magganyat mo pa kag

1
maggiyahan sia samtang ginaobra niya ang mga hilikuton sa sulod sini nga
modyul.
Para sa bumulutho:
Malipayon nga pagbaton sa MTB 3 sang Alternative Delivery Mode
(ADM) Modyul nahanungod sa Pagsulat sing Tatlo Tubtob sa Lima ka mga
Direksyon Gamit ang Signal Words Pareho sang Una, Katapusan,
Pagkatapos, kag Sunod.
Ang modyul nga ini ginhimo bilang sabat sa imo kinahanglanon.
Katuyuan sini nga mabuligan ka sa imo pagtuon samtang wala ka sa sulod sang
hulot-klasehan. Ginalauman man nga mahatagan ka sing mabungahon nga
oportunidad sa pagtuon.
May mga bahin kag icon ang modyul nga dapat mo maintindihan.

Hibalu-a Ini Sa bahin nga ini, imo mahibaluan ang mga

dapat mo matun-an sa modyul
(objectives/learning competencies).

Tinguha-i Ini Isa ini ka pre-test. Diri makit-an kon ano

ang nahibaluan mo sa sining leksyon. Kon
husto ang tanan mo nga sabat (100%),
pwede mo laktawan ang ini nga modyul.

Balikan Mo Malip-ot ini nga test ukon review sang

natapos na nga leksyon.

Sa sini nga bahin sang modyul, ipakilala

sa imo ang bag-o nga leksyon sa
Diskubreha/Tukiba nagkalainlain nga pamaagi kasubong sang
istorya, kanta, binalaybay, problema,
ulubrahon ukon isa ka sitwasyon.

2
 Sa, sini nga bahin, ginasaysay sing tul-id
ang leksyon (discussion). Katuyuan sini
Usisa-a Ini nga mabuligan ka sa pag-intindi ukon
paghangop sang bag-o nga konsepto kag
mga tulun-an.

Makit-an sa sini nga bahin ang mga

ulubrahon para sa paggiya sa imo sa
paghanas agud lubos mo nga maintindihan
ang leksyon. Pwede mo nga matsek ang
Maghanas imo mga sabat sa mga ulubrahon gamit
ang Talamdan sang mga Sabat nga makit-
an sa ulihi nga bahin sang modyul.

Tanda-i Makit-an sa sini nga bahin ang mga

pamangkot ukon para maproseso mo kon
ano ang natun-an mo sa leksyon.

Ini nga bahin sang modyul may mga

hilikuton nga makabulig sa imo sa
Himu-a Ini paggamit sang imo bag-o natun-an sa
matuod nga sitwasyon o realidad sang
kabuhi. (application)
Pagtakus sang Imo Katuyuan sini nga ma assess ukon
Ihibalo
matakus ang imo nahibaluan sa leksyon.

Sa bahin nga ini, may bag-o kag dugang

nga mga ulubrahon para mapasanyog ang
Dugang nga mga imo nahibal-an sa leksyon.
Hilikuton

3
 Makit-an sini nga bahin ang husto nga
Talamdan sing Husto
nga mga Sabat mga sabat sa tanan nga mga buluhaton sa
sini nga modyul.

Sa Katapusan sang modyul nga ini, makit-an mo man ang:

References Diri nakasulat ang tanan nga

ginkuhaan sa pagdihon ukon
pagpasanyog sang modyul.

Mga importante nga pahanumdum sa paggamit sang modyul nga ini:

1. Gamita ang modyul nga may paghalong. Indi pagbutangan sang bisan ano
nga marka ukon sulat ang anuman nga bahin sini. Maggamit sang papel
sa pagsabat sang mga hilikuton.
2. Indi pagkalimtan nga sabtan ang Tinguha-i Ini antes magpadayon sa iban
pa nga hilikuton.
3. Basaha sing maayo ang mga direksyon antes himuon ang kada hilikuton.
4. Mangin tampad sa pag-obra sang mga hilikuton kag sa pagtsek sang mga
sabat.
5. Tapuson anay ang una nga hilikuton antes magpadayon sa masunod pa
nga hilikuton.
6. Palihog ibalik ang modyul sa imo manunudlo ukon manugpatigayon kon
tapos na nga masabtan ang tanan nga hilikuton.
Kon ikaw nabudlayan magsabat sa mga hilikuton, indi magkahuya nga
pamangkuton ang imo nga manunudlo ukon manugpatigayon. Pwede man
ikaw makapangayo sang bulig kay nanay ukon tatay, ukon sa imo mga
magulang ukon sin-o man sa inyo balay nga may ikasarang sa paggiya sa
imo. Tandaan mo pirme nga wala ka nagaisahanon.
Ginalauman nga paagi sa sini nga modyul, maeksperyensyahan mo ang
makahulugan nga pagtuon kag maintindihan sing maid-id ang masunod nga
mga kasampaton.
Masarangan mo ini!

4
 Tinguha-i Ini

Hibalu-a Ini
Kamusta? Dali na kag dungan naton hibaluon ang impormasyon sang
modyul nga may tig-ulo nga Pagsulat sang Tatlo Tubtob sa Lima ka mga
Direksyon Gamit ang Signal Words nga Una, Katapusan, Pagkatapos,
kag Sunod!

Handa ka na bala? Umpisahan na naton.

Sa modyul nga ini, ginalauman nga ikaw:

 Makasulat sing tatlo tubtob sa lima ka mga direksyon gamit ang
signal words pareho sang una, katapusan, pagkatapos, kag
sunod. (MT3C –Iva – i – 2-7)

Pagabuhaton: Basaha ang diyalogo kag sabta ang masunod nga mga
pamangkot. Isulat ang imo sabat sa papel.
Gng. Dorado: Mga bata, sin-o sa inyo ang makasarang na sa pagbulig hikot
sa kusina?
Jose: Ako Ma’am! Nagabulig ako kay Mama kon kaisa.
Gng. Dorado: Ano ang imo masarangan obrahon sa kusina?
Jose: Ako ang nagatig-ang para sa amon panyapon, Ma’am.

Gng. Dorado: Matuod, Jose? Pwede mo bala masugid sa amon ang mga
pamaagi sa pagtig-ang?
Jose: Sige, Ma’am!
Una, takson sing insakto ang bugas nga ibutang sa kaldero
base sa kadamuon sang tawo nga makaon sini.
Sunod, kilisan ukon hugasan ang bugas sing malimpyo nga
tubig sing duha ka beses kag butangan sang tubig nga
nagakaigo lamang sa kadamuon sang bugas nga ginsukob.
Pagkatapos, pasigahan ini sang kalayo kag hulaton nga
magbukal asta mahubas ang tubig.

5
 Katapusan, kalikaron ini kag paanukan asta maluto.
Gng. Dorado: Salamat, Jose! Kabay pa nga may bag-o naman nga natun-an
ang imo mga abyan subong.

Mga Pamangkot:

1. Sin-o ang nagaistorya sa diyalogo nga imo ginbasa?

2. Parte sa ano ang diyalogo?
3. Ano ang mga tinaga ang may kurit?
4. Ano ang tawag sa mga tinaga nga may kurit?
5. Magsulat sang mga tikang ukon direksyon sang hilikuton ukon
hampang nga gusto mo himuon.

Leksyon
Pagsulat sing Tatlo Tubtob sa Lima ka mga

1 Direksyon Gamit ang Signal Words Pareho

sang Una, Katapusan, Pagkatapos, kag Sunod

Bilang isa ka bumulutho, sa sini nga ti-on, ano nga mga paagi ang imo
ginahimo para sa paghanda sa imo kaugalingon sa pagtuon? Ginahimo mo bala
ang mga ini sing pasunod? Ano ang una mo nga ginahimo?

Balikan Mo

Bag-o kita magsugod sa bag-o nga leksyon, balikan anay naton ang aton
natun-an sa nagligad nga modyul.

Pagabuhaton: Maghimo sang two-level outline gamit ang mga masunod nga
parapo. Isulat ang imo sabat sa papel.
Enerhiya
Ang ginhalinan sang enerhiya isa ka sistema nga nagahimo sang
energy sa pat-ud nga paagi, halimbawa ang hydro-electric station. Ang
hydro-electric station nagagamit sang tubig para mahimo sang
elektrisidad.

6
 Sa subong nga mga inadlaw, kinahanglan naton ang enerhiya para
sa elektrisidad. Kon wala sang elektrisidad, wala sang computers, wala
sang television, wala sang electric fans. Madamo nga mga aparatos ang
indi mag-andar kon wala sang elektrisidad.
Source: Bamba, Nelia D. et.al, MTB-MLE Kagamitan ng Mag-aaral p. 312

Pahanumdumon sa Manuggiya
Buligan ang bumulutho nga mahibaluan kon paano ang pagsulat
sang tatlo asta sa lima ka direksyon gamit ang mga signal words
nga una, katapusan, pagkatapos, kag sunod.

Diskubreha/Tukiba

Pagabuhaton: Tun-i ang masunod nga parapo/teksto. Tanda-i ang mga tinaga
nga may kurit.

Pagprito sang Isda

Una, himbisan ang isda, kuhaon ang hasang sini kag hugasan sing
maayo. Sunod, butangan ini sing nagakaigo nga kadamuon sang asin.
Pagkatapos, ibutang ang kalaha sa kalayo, butangan ini sang mantika kag
painiton sing maayo. Katapusan, prituhon ang isda asta maluto ini.

7
 Mga Pamangkot:
1. Ano nga mga tinaga ang gingamit para mapasunod ang mga
pamaagi/direksyon sa pagprito sang isda?
2. Ano ang tawag sa mga tinaga nga ini?

Usisa-a Ini

Sa pagsulat sang direksyon sang isa ka hilikuton ginagamit ang signal

words agud madali nga matumod kag mahangpan ang husto nga pagpasunod
sang detalye sang mga tikang nga pagabuhaton.

Halimbawa sang signal words amo ang una, sunod, pagkatapos, kag
katapusan.

Mahimo man maggamit sang mga pang-isip/ordinal nga una, ikaduha,

ikatlo… bilang signal words

Maghanas

Hilikuton 1

Pagabuhaton: Isulat ang husto nga direksyon sa pagtanok sang kamote paagi
sa pagpasunod sang mga dinalan nga ara sa idalum. Gamita ang signal words
sa pagpasunod sang mga tikang. Isulat ang imo sabat sa papel.

 Ibutang sa kalayo ang kaldero nga may kamote.

 Butangan sang tubig nga nagakaigo sa kadamuon sang kamote.
 Hugasan sing maayo ang kamote kag isulod kaldero.
 Hulaton asta maluto ang kamote kag ibutang ini sa pinggan.

8
 Tanda-i

Sa pagsulat sang mga direksyon, madali nga matumod kag

mahangpan ang husto nga pagpasunod sang mga detalye sang mga
tikang/pamaagi kon ini aton gamitan sang mga tinaga ukon signal words
nga una, sunod, pagkatapos, kag katapusan.

Mahimo man maggamit sang mga pang-isip/ordinal nga una,

ikaduha, ikatlo… bilang signal words.

Himu-a Ini

Hilikuton 1

Pagabuhaton: Magsulat sang parapo paagi sa pagpasunod sang mga direksyon

nga ara sa idalum. Maggamit sang nagakaigo nga signal words. Isulat ini sa
papel.

Paghugas sang mga Pinggan

 Habunan ang mga pinggan.

 Kuhaon ang mga bilin-bilin nga pagkaon sa mga pinggan.
 Bunlawan ini sing maayo kag patuluon sa bulutangan/tray.
 Ibutang ang mga pinggan sa labador nga may tubig.

Hilikuton 2

9
Pagabuhaton: Magsulat sang parapo paagi sa pagpasunod sang mga direksyon
nga ara sa idalum. Gamita ang husto nga signal words. Isulat sa papel ang imo
sabat.

Pagtanum kag Pag-atipan sang Kabulakan

 Butangan sang kudal ang gintanum para maamligan ini.

 Bunyagan ang mga gintanum adlaw-adlaw kon kinahanglan.
 Magkutkot sang buho nga pagatamnan.
 Ihanda ang mga inugtanum.

Pagtakus sa Imo Ihibalo

Pagabuhaton: Magsulat sang parapo sang mga direksyon sa paglaba sang

kamiseta. Maggamit sang mga nagakaigo nga signal words. Isulat ini sa papel

Paglaba sang Kamiseta

________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
___________________________________________________________

Dugang nga Hilikuton

10
 Isulat ang husto nga pagpasunod sang mga direksyon para
mahimo nga parapo. Maggamit sang pang-isip/ordinal nga una,
ikaduha, ikatatlo. Isulat ang imo sabat sa papel.

 Hugasan sing bug-os ang mga berde nga paho.

 Panitan gamit ang matalum nga kutsilyo.
 Huluman ang pinanitan nga paho sa tubig nga may asin.
Source: Bamba, Nelia D. et.al, MTB-MLE Kagamitan ng Mag-aaral p. 313

11
 Talamdan Sing Husto Nga Sabat

Dugang nga Hilikuton Pagtakus sa Imo Ihibalo

Una, hugasan sing bug-os ang mga Itsek sang mananudlo

berde nga paho. Ikaduha, panitan gamit
ang matalum nga kutsilyo. Ikatatlo, Himu-a
huluman ang pinanitan nga paho sa tubig
nga may asin. Itsek sang manunudlo

Diskubreha/Tukiba
Maghanas 1. Una, Sunod, Pagkatapos, Katapusan
2. Signal words
Itsek sang manunudlo

Balikan Tinguha-i
1. Si Gng. Dorado kag si Jose
I. Enerhiya 2. Nahanungod sa pamaagi sa pagtig-
A. May mga nanarisari nga ginahalinan ang
ang enerhiya. 3. Una, sunod, pagkatapos, katapusan
B. Kinahanglan naton ang enerhiya para 4. Signal words
sa elektrisidad. 5. Itsek sang manunudlo

Reperensya

Curriculum Guide sa MTB-MLE 3,

Most Essential Learning Competencies (MELC) 2020 for MTB-MLE Grade III Q4
Bamba, Nelia D. et.al, MTB-MLE Kagamitan ng Mag-aaral
(Hiligaynon - Baitang 3) 2014, 21 E Boni Serrano Ave., Quezon City, Book Media
Press, Inc.

12
 For inquiries or feedback, please write or call:
Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)
Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (632) 634-1072; 634-1054; 631-4985
Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph

13