Professional Documents
Culture Documents
MTB2 Q1 Mod4 Pagpabutyag Sang Kaugalingon Nga Paminsaron V1
MTB2 Q1 Mod4 Pagpabutyag Sang Kaugalingon Nga Paminsaron V1
MTB-MLE
Una nga Markahan – Modyul 4:
Pagpabutyag sang Kaugalingon
nga Paminsaron
MTB-MLE – Ikaduha nga Halintang
Alternative Delivery Mode
Una nga Markahan – Modyul 4: Pagpabutyag sang Kaugalingon nga Paminsaron
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa kagawaran.
MTB-MLE
Una nga Markahan – Modyul 4:
Pagpabutyag sang Kaugalingon
nga Paminsaron
Panugod nga Hambalanon
Para sa mga manunudlo/manugpatigayon:
Ginalauman nga ang bulig nga ini sa ila pagtuon, makaubay sa mga bumulutho sa
pagtuon nga may paggiya kag makinaugalingon. Katuyuan man sini nga
mabuligan sila nga maangkon ang mga kasampaton sa ika-21 nga siglo samtang
padayon nga ginahatagan sang pagtamod ang ila kinahanglanon kag kahimtangan.
Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga material sa una nga
teksto:
Ang modyul nga ini ginhimo bilang sabat sa imo kinahanglanon. Katuyuan sini nga
mabuligan ka sa imo pagtuon samtang wala ka sa sulod sang hulot-klasehan.
Ginalauman man nga mahatagan ka sing mabungahon nga oportunidad sa
pagtuon.
May mga parte kag icon ang modyul nga dapat mo maintindihan.
iii
ano ang natun-an mo sa leksyon.
1. Gamita ang modyul nga may paghalong. Indi pagbutangan sang bisan ano
nga marka ukon sulat ang anuman nga bahin sini. Maggamit sang papel sa
pagsabat sang mga hilikuton.
2. Indi pagkalimtan nga sabtan ang Tinguha-I Ini antes magpadayon sa iban
pa nga hilikuton.
3. Basaha sing maayo ang mga direksyon antes himuon ang kada hilikuton.
4. Mangin tampad sa pag-obra sang mga hilikuton kag sa pagtsek sang mga
sabat.
5. Tapuson anay ang una nga hilikuton antes magpadayon sa masunod pa nga
hilikuton.
6. Palihog ibalik ang modyul sa imo manunudlo ukon manugpatigayon kon
tapos na nga masabtan ang tanan nga hilikuton.
Kon ikaw nabudlayan magsabat sa mga hilikuton, indi magkahuya nga
pamangkuton ang imo nga manunudlo ukon manugpatigayon. Pwede man ikaw
makapangayo sang bulig kay nanay ukon tatay, ukon sa imo mga magulang
ukon sin-o man sa inyo balay nga may ikasarang sa paggiya sa imo. Tandaan
mo pirme nga wala ka nagaisahanon.
iv
Ginalauman nga paagi sa sini nga modyul, maeksperyensyahan mo ang
makahulugan nga pagtuon kag maintindihan sing maid-id ang masunod nga mga
kasampaton. Masarangan mo ini!
v
Hibalu-a
Pagkatapos sang leksyon nga ini, ginalauman nga imo
mapabutyag ang imo kaugalingon nga paminsaron paagi sa paghimo
sang poster (hal. karakter profayl, mga balita, mga nadula nga butang)
gamit ang mga istorya bilang imo basehan.
Tinguha-i
Inidas A Inidas B
1. Husto nga Nutrisyon a.
4. Paghatag Importansya sa d. d.
Pungsudnon nga Lenggwahe
5. Pag-amlig sa Palibot e.
Leksyon
Pagpabutyag sang
1
Kaugalingon nga
4
Paminsaron
Ang isa ka tawo pwede makapabutyag sang iya nga panghuna-
huna ukon balatyagon sa nagakalain-lain nga pamaagi. May ara nga
nagahimo sang kanta, binalaybay, istorya, pinta ukon laragway agud
mas madali maintindihan ang mensahe nga gusto nila ipabutyag. Pero
ang isa ka pamaagi para makahatag sang impormasyon nga aton man
masami ginagamit amo ang paghimo sang mga poster.
Balikan
Direksiyon: Basaha ang parapo kag kilalaha ang nagapanguna nga
dinalan.
Diskubreha
Ang poster masami ginagamitan sang nagakalain-lain nga
laragway ukon duag para mas manami ang pagpahayag sang
2
nagapanguna nga ideya. Nagagamit man ini sang mga simbolo pareho
sang kamot nga tanda sang katawhan.
Ang karakter profayl nagasugid sang impormasyon
nahanungod sa isa ka tawo. Nagaumpisa ini sa ngalan sang katawhan
kag ginasundan sang mga importante nga impormasyon parte sa iya
pareho sang edad, mga gusto kag indi gusto, kag iban pa.
Tun-i
A. Basaha kag intindiha ang masunod nga istorya.
3
Adlaw na sang paskwa kag nag-alabot na ang mga bisita nanday
Lucy. Dugay-dugay nagpalapit ang iya nanay bitbit ang telepono kay
nagtawag ang iya tatay. "Anak, pasensyaha lang si Tatay kay wala
ako sa imo tupad subong nga paskwa. Pero sige lang, tanan nga
ginabuhat ko para sa ikaayo ninyo ni Nanay mo. Nagpadala gali ako
sang jacket sa imo kay bal-an ko nga malamig dira subong. Suksukon
mo ina ha, kag isipon mo nga ginahakos ta ikaw. Palangga ko gid
ikaw anak", siling sang iya tatay sa telepono.
Ginsuksok ni Lucy ang jacket nga ginhatag sang iya tatay.
Nagdalagan siya pakadto sa kalan-an kon sa diin nagatipon ang ila
mga paryente. "Wala gid sang may makapirde sa paskwa nga upod
ang bug-os nga pamilya", hutik ni Lucy.
4
klase, nagapauli sia upod ang iya mga utod kay amo ini ang tugon
sang ila nanay nga iya
ginasunod.
Hanasa
5
Kilala nga isa ka modelo nga bumulutho si Daniel. Makita sa iya
paminatasan ang kapisan sa pagtuon tungod pirme mataas ang iya
mga grado. Mapisan man sia maninlo sang iya palibot kag
nagapanilhig sia sa ila hulot-klasehan maskin wala sia ginasugo. Kon
masugata niya ang mga manunudlo, nagabisa sia kag ginabuligan pa
niya ang mga ini sa pagdala sang ila mabug-at nga pagkabutang.
Maalwan man nga bata si Daniel. Ginahatagan niya sang iya balon
ang iya mga kaeskwela nga wala ikasarang kag ginabuligan pa niya
ang mga ini sa mga hilikuton sa eskwelahan nga ginapadala sang ila
manunudlo. Isa ka mabuot nga bata si Daniel kag wala nagapang-
away ukon nagapanunlog sa iya kaeskwela. Sia isa gid ka matuod nga
modelo sang maayo nga paminatasan sang isa ka bumulutho.
Manunudlo Ko,
Baganihan Ko!
6
Ginagiyahan nga Paghanas 2
Direksyon: Himu-i sang karakter profayl si Boyet. Gamita ang malip-
ot nga istorya kag ang mga detalye sa kahon bilang giya.
Bata pa si Boyet
Ngalan: _______________________
Edad: ________Sari:__________
Kaadlawan: ________
Mga Hilig: ______________________
______________________
______________________
7
Direksyon: Magpili sang isa ka laragway nga nagapakita sang kinaiya
sing isa ka bata. Ipakita ang imo kaugalingon nga paminsaron paagi
sa paghimo sang isa ka poster.
Pagkamaalwan Pagbasa
Pagkamatinahuron Pagpamati
Hilway nga Paghanas 1
Direksyon: Maghimo sang poster nga nagapakita sang nagakalain-lain
nga kinaiya ni Tess sang lapsag pa sia kag subong nga naga-eskwela
na sia. Gamita ang laragway sa idalum bilang imo pagsulundan.
Nagbag-o na si Tess
Sang lapsag pa lang si Tess pirme ini nagahibi. Masami man sia
nagakatulog. Wala sia sang iban nga ginahimo kundi magkamang sa
ila salas kag maghampang. Mga mahumok nga pagkaon lang ang
ginakaon ni Tess kay amo palang ina ang masarangan niya nga
usapon. Masami sia nagakadasma kon ginapilit niya nga magtindog
kag maglakat.
Subong ara na sia sa ikaduha nga halintang. Masarangan na niya
nga magsulod sa eskwelahan nga nagaisahanon. Kabalo na sia
magtimpla sang iya gatas kag nagakaon na sia sang nagakalain-lain
nga pagkaon. Luwas sa paghampang, nagatuon man sia kon ara sa
balay. Sa pagkamatuod, may bag-o na sia nga utod nga lapsag kag sia
man ang naga-atipan sini.
8
Idrowing si Tess Idrowing si Tess
sang lapsag pa sia subong nga ara
kag ang mga na sia sa
butang nga ikaduha nga
ginahimo niya. halintang
kag ang mga butang
nga
ginahimo niya.
9
Polusyon sa Katubigan
Isa ka delikado nga buluhaton kag nagatuga sang polusyon ang
paghaboy sang basura sa mga suba kag iban pa nga porma sang tubig.
Pwede ini nga mangin rason sa pagkalamatay sang mga isda nga
nagaistar diri. Amo man ini ang magatuga sang hilo sa tubig nga kon
sa diin ginagamit pa sang iban nga tawo. Magluwas diri, ang mga
kemikal kaupod sang mga basura nga ginahaboy sa tubig nagalapta
kag mangin rason sang madamo nga balatian. Madamo nga porma
sang tubig ang nagakaguba kag nagakahigkuan amo ina nga wala na
nagatinir ang mga dunang manggad sa dagat. Kinahanglan na nga
untatun ang paghaboy sang basura sa bisan ano nga porma sang
katubigan.
Tanda-i
Suno sa leksyon: Butangi sang nagakaangot nga tinaga ang mga
blangko para makumpleto ang ideya. Pili-a ang tinaga sa sulod sang
kahon.
10
atensyon
sining
poster
ideya
mensahe
Himu-a
Direksyon: Maghimo sang poster nga nagapakita sang mga pamaagi
para mapunggan ang baha.
11
Sabti
Direksyon: Maghimo sang kaugalingon nga poster halin sa mensahe
nga ginapaalinton sang istorya.
Si Mark bata sang isa ka doktor kag suldado. Ang iya ginikanan
indi makapauli sa ila balay kay sila nagaserbisyo bilang “frontliners”.
Masami ginakamusta ni Mark ang iya mga ginikanan kay indi niya
mapunggan ang pagkabalaka sa ila kahimtangan. Nagabantay sa mga
“checkpoint” ang iya tatay sa bilog nga adlaw samtang ang iya nanay
naman ang nagapamulong sa mga nalatnan sang balatian.
Ginapabugal gid ni Mark ang iya mga ginikanan bangud kaupod sila
sa mga nagapakigbato sa Covid-19.
12
Likawan ang Bullying
Hanasa
Ginagiyahan nga Ginagiyahan nga Ginagiyahan nga Ginagiyahan nga
Hilikuton 1 Paghanas 1 Hilikuton 2 Paghanas 2
Tun-i kon husto ang sabat Tun-i kon husto ang sabat Tun-i kon husto ang sabat Tun-i kon husto ang sabat
sang mga bata. sang mga bata. sang mga bata. sang mga bata.
Hilway nga Hilikuton 1 Hilway nga Paghanas 1 Hilway nga Hilikuton 2 Hilway nga Paghanas 2
Tun-i kon husto ang sabat Tun-i kon husto ang sabat Tun-i kon husto ang sabat Tun-i kon husto ang sabat
sang mga bata. sang mga bata. sang mga bata. sang mga bata.
13
Reperensya
14
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: