ERA DHE VEPRIMTARIA E

ERES

Punoi : Klarisa Karaboja

Klasa : VII A
 ERA
Erashtnjdukurinatyroreq
prbehet nga lvizja e rregullt,
pothuajse e rrafsht, e
massajroret shkaktuar
ngatrysniames dy pikash
tatmosfers . Studimi i
veprimtarise t Eres ka rndsi t
madhe, pasi era me fuqine e vet
luan nj rol t madh n formimin e
formave t larmishme relievore n
siperfqen e Tokes. Era si faktor i
jashtm vepron n vazhdimsi q
nga periudhat e hershme
gjeologjike e deri m tani duke
krijuar forma t ndryshme n
siprfaqen e toks ,I ndryshon
formen shkembinjeve etj .
 LLOJET E ERERAVE

Furtuna Musonet
 LLOJET E ERERAVE

Errat posht Tornado

shprthyese
 SHPEJTESIA E ERES
Ret m t shpejta jan n lartsit prej 10.000 - 18.000 metra mbi
nivelin e detit dhe shpejtsin e lvizjes s tyre mund ta arrijn n 400
km/h.
Arsyeja q n at lartsi mund t arrihet nj shpejtsi e lart sht se
ret prbhen nga kristalet e akullta dhe pikat e ujit q bien ngadal
nprmjet ajrit. Pr shkak t frkimit me siprfaqen e Toks, sa m e
madhe t jet lartsia era rrit shpejtsin e saj. N nj lartsi prej 100
metra, shpejtsia e ers rritet dy her m shum n krahasim me
shpejtsin q era e ka n lartsi prej 2 metra. Kjo, gjithashtu do t thot
se ret lvizin m shpejt nse jan m larg nga siprfaqja e toks.
Ret m t shpejta i gjejm n pjest e larta t troposfers. Arsyeja pr
kt jan rrymat e ashtuquajtura 'jet stream', q lindin si pasoj e
temperaturave t ndryshme n mes t shtresave t ajrit. Kto rryma
shpesh arrijn shpejtsin prej 200 km/h, por gjithashtu mund lvizin n
nj shpejtsi prej 400 km/h.
 PUNA SHKATERRUSE E ERES

Puna kryesore e ers

varet nga shpejtsia e
saj , sa m e madhe
shpejtsia aq m e madhe
sht forca shkatrruse
.Veprimi eolik m s
shumti vepron n viset e
zhveshura (shkretirat)
pastaj ne faqet e maleve
t larta, n brigjet e
lumejve ,detrave apo
edhe n vendet qe jan t
ekspozuara ndaj errave .
 FORMAT E SHFAQJES SE ERES
Deflacioni-kuptojm punn Korazioni- kuptojm
fryerse q bn era me forcn punn goditse q bn era
e saj n shkmbinjt duke ia mbi shkmbit krahas
larguar materialin e imt q i
forces goditse te saj dhe
mbulon(zhveshjen e
shkmbinjve)
materialet grimcore
FORMA TE KRIJUARA NGA VEPRIMTARIA E ERES
PUNA TRANSPORTUESE DHE DEPOZITUESE E ERS

Era bn nj pun t madhe

transportuese dhe depozituese.Kjo
veprimtari varet kryesisht nga
shpejtsia e saj dhe nga sasia e
materialit t shkrifte q ngrihet
dhe transportohet nga era
.Materiali q m s shpeshti
transportohet nga era sht
kokrrizat e rrs.
 FORMAT E RELIEVIT

Materiali i prfituar nga veprimtaria e

ers kryesisht sht rra, duke u
grumbulluar formon forma t relievit
pozitive n trajt kodrash asimetrike sic
jan:
1.Dunat
2.Barhanat
3. Valezimet

4.Kerpudha
 DUNAT

Dunat jane kodra te perbera nga rera

qe formohen nga veprimi I forces se
eres ne shkretetirat e bregdetet
ranore .
 BARKHANET

Barkhanet jane kodra te perbera nga

rera dhe formohen nga veprimi I forces
se eres ne shkretetirat e bregdetet
ranore si dunat , por kodrat e reres
kane formen e draprit .
 VALEZIMET

Valzimet vrehen n vende t

rrafshta prej rre nuk kan ngritje t
mdha. Ato formohen zakonisht n
plazhe dhe n shkretira kur fryjene era
t lehta.