Pilipinolohiya

PROSPERO COVAR
I. Pilipinolohiya
• Pilipinolohiya = Pilipino + lohiya
• Pilipino – mamamayan ng Pilipinas
- tawag sa wikang Pambansa bago ma-palitn ng Filipino (Konstitusyon 1987)
• Lohiya – (Latin) logos
- sistematikong pag-aaral

• Sistematikong pag-aaral ng:

(1) Kaisipang Pilipino (psyche)
(2) Kulturang Pilipino
(3) Lipunang Pilipino

“Ang kaisipan, kultura, at lipunan ay pinag-aaralan upang palitawin

ang pagka-Pilipino ng bawat larangan.»
II. Kaisipan, Kultura, at Lipunang Pilipino
• Bunga ng karanasang Pilipino
• Mahalaga ang salitang Pilipino bilang pang-uri sa pagsasa-bansa at pagiging
isang lahi

• Ugat na basihan ng Homonisasyong pagkatao

• “Madali ang maging tao; mahirap ang magpakatao.”
• Konteksto ng Pilipinolohiya:
• “Madali ang maging tao; mahirap ang magpaka-Pilipino.”
II. Kaisipan, Kultura, at Lipunang Pilipino

• Ang Pilipino (bilang pang-uri ng iba’t-ibanh sangkap):

(1) mayroong hekusyon (porma)
(2) estetika
(3) kaayusan

“Ang kaayusang Pilipino ng ating kaisipan, kultura, at lipunan ay tanda ng

ating pagka-bansa at lahi."
III. Ilang Halimbawa
A. Larangang Kaisipan
• Pilipino
- Inihahambing ang tao sa isang banga
- May labas, loob, at lalim
- Naniniwala na ang tao ay binubuo ng katawang lupa at kaluluwa

• Halimbawa
- S. L. N. (Sumalangit Nawa)
- “nawa” – anito/espiritu (Malayo-Polynesia)
- “brain dead” – tanda ng pagkamatay (Amerikano)
- “ginhawa“ – comfort (Tagalog)
- Hininga (Cebuano)
III. Ilang Halimbawa

"Ang taong may hininga ay may buhay at may ginhawa."

KONTEKSTO NG PILIPINO:
"Habang ang tao ay may hininga, tibok ng puso at pulso, maski na dineklara
ng doktor na siya ay brain dead, siya ay buhay pa rin."

Dahil dito, di agad tinatanggap ang cadaver donation ng mga Pilipino.

III. Ilang Halimbawa
B. Larangan ng Kultura (hal, wika)
• Wika
- Binubuo ng tunog

• Voice box
- Maaaring magpatunog ng 600 klase ng tunog
- 15-45 patinig, katinig, at suprasegmental ang
pinipili ng isang lahi
III. Ilang Halimbawa
• Imbentaryo ng mga tunog ng isang ay ayon sa tambalan ng mga
tunog.
- Hal.
• /p/ = /b/
• /t/ = /d/
• /k/ = /g/

• May iba’t ibang kalidad ang bawat tunog sa iba’t ibang wika.
III. Ilang Halimbawa
C. Larangan ng Lipunan (hal, kamag-anakan)
• Extended family
• Karaniwang konsepto sa istruktura ng kamag-anakan sa Pilipinas

• American Kinship System

• Pawang in-laws ang biyenan, manugang, bayaw, hipag, at bilas

• Kinship System ng mga Pilipino

• Partikular ang katawagan sa iba’t ibang kategorya ng relasyon ng
kamg-anakan
IV. Ang Pilipinolohiya at Akademikong Disiplina

• Akademikong Disiplina
- Nagsimula noong dumating ang mga Kastila
- Sa pamamagitan ng mga paaralang Katila

“Ang sistemang pang-edukasyon ng Pilipinas ay hindi lamang

kanluranin kundi kolonyal.”
IV. Ang Pilipinolohiya at Akademikong Disiplina
• Kanluraning edukasyon
- yumabong sa panahon ng Amerikano
- pinaasa tayong ito'y magpapalaya sa ating kaisipan at
pangkabuhyanag pamumuhay
- dahil dito, naging alipin tayo ng kanluraning pag-iisp at
ekonomiya
- dahil dito, naging kanluranin ang ating kaisipan, kultura at
lipunan samantalang tayo'y taga-silangan
IV. Ang Pilipinolohiya at Akademikong Disiplina
• Hinamak ang katutubong pananaw bilang...
"ethnic“ "parochial“ "provincial“
• Inaakit na mag-ambag sa:
- teorya, metodo, at laman ng mga disiplina
- hindi upang ilantad ang kaisipan, kultura, at lipunang Pilipino.

"Sa Pilipinolohiya, ang mga akademikong disiplina ay

disiplinang pangtulong upang mapalaya ang kaisipan, kultura, at
lipunang Pilipino at hindi ang kabaligtaran.”
V. Teorya sa Pilipinolohiya
• sistematikong balangkas
- mag-bibigay-liwanag sa pag-unawa ng kaisipan, kultura, at
lipunang Pilipino
• ang teorya sa linggwistika na Indo-European-based
- di dapat gamitin sa pagsusuri ng mga wika katulad ng Pilipino
- ang katawagan sa ey(A), bi(B), si(C)
- di bagay sa ating wika na may tunog na a, ba, ka, da, atbp.
• ang uri ng ating lipunan
- di akma bilang kapitalista, demokartiko at republiko
VI. Metodo sa Pilipinolohiya

- ang datos ang nagdidikta ng metodo

- ang metodo ay dapat angkop at akma sa datos
- dapat maging malikhain sa pag-imbento ng metodo sa
Pilipinolohiya
- Iskala ng Pananaliksik (Enriquez at Santiago)
VII. Laman ng Pilipinolohiya
• Kaisipan, Kultura, at Lipunan
- bunga ng pag-iisip at karanasang Pilipino
- malaking antas ng kaalaman at nilalaman ng
Pilipinolohiya
VIII. Tambalan ng Etniko at Pilipinong Pag-iisip at Karanasan
• Nob. 1989
- Nagkita si Covar at Propesor Niels Mulder (Pamantasan ng
Bielefiled, Germany) sa UP

• Propesor Niels Mulder

- "Ang Pilipino ay walang Great Traditions, subalit ito'y may shared
culture.“
VIII. Tambalan ng Etniko at Pilipinong Pag-iisip at Karanasan
• Covar
• "Great and Little Traditions"
(hango sa lipunang may "Great Civilization“)
- may culture center
- pinag-mulan ng high culture at culture area
- ang kalidad ay mas mataas kaysa sa kaligiran (periphery)
- nagbuhat sa mga pamayanang kultural at batis ng
pambasanag kultura
- di angkop sa pagunawa ng kulturang Pilipino dahil wala itong
karansang Pilipino
VIII. Tambalan ng Etniko at Pilipinong Pag-iisip at Karanasan
• Pambansang Kultura ng Pilipino

- hindi total ng lahat ng daloy at batis

- bagong himig at anyo ng pinagyamang pambansang

kaisipan, kultura, at lipunan
 Tao
Pagkatao

Labas Loob

Katawan Kaluluwa/Budhi
Mukha Isip
Dibdib Puso
Tiyan Bituka
Sikmura Atay

Pagkatao Pagkatao

Pakikipagkapwa
 Pakikipagkapwa

Pag-anib sa lipunan Pagtuturo at paniniwala Pangkabuhayan Pampulitika

Istrukturang Panlipunan

Kamag-anakan/Angkan/Sambahayan (Kinship)

Samahan/Kapisanan/Simulain (Interest)

Pamayanan (Territoriality)

Samabayanan (Citizenship)
IX. Katayuan ng Pambansang Kabihasnan
• Pantayong Pananaw sa Kasaysayan (Dr. Zeus A. Salazar)
• Hindi ayon sa kategorya ng panghalip panao ang diwa ng
pantayong pananaw:
(1) Kung ako at Pilipino at ikaw ay Hapon, ako at
ikaw ay tayo.
(2) Kung ikaw ay Hapon at siya ay Instik, ikaw at siya
ay kayo.
(3) Ako at siya, hindi kasama ang ikaw, ay kami.
(4) Subalit ako, ikaw, at siya - ang lahat ay tayo.
Tayo Ikaw

Tayo Kayo

Ako Siya

Kami
IX. Katayuan ng Pambansang Kabihasnan
• Pantayong Pananaw
- Nagsisimula sa ako
- Unibersalismong pananw
- Pilipino i.e. uniberso ng pambansang Pilipino na nagsisimula sa ako at tayo

"Ang sibilisasyong Pilipino ay bunga ng karansang Pilipino na

walang pakialam sa kung ano ang sasabihin ng dayuhan at
banyaga; hindi self-conscious dahil matibay ang posisyon at
paninindigan."
IX. Katayuan ng Pambansang Kabihasnan
• Ang dating Philippine Studies
- walang pantayong pananaw
- nakatuon sa pananaw ng mga banyaga
- nakatuon sa pananaw ng mga nataguriang Pilipinong nananaliksik ayon din sa
pananaw ng mga banyaga
• Philippine Studies Association
- asosasyon ng mga so-called Philippine specialists

• Pilipinolohista (Philippinist)
X. Kilusan sa Pagbuo ng Pambansang Kabihasnan
• Paggamit ng Filipino/Pilipino bilang wikang panturo at wikang
pangkomunikasyon
• Nangunguna sa agham panlipunan sa pagtahak ng landasing Pilipino ang
Sikolohiyang Pilipino
(1) Pagguhit (painting)
- ang Shell Art Competition ay muling inilunsad
(2) Panitikan at drama
- paggamit ng F/Pilipino dahil sa mga adaptation at orihinal na likha
(3) Relihiyon
- nauuso ang Pilipinisasyon ng Teolohiya
(4) Pagkain, pananamit, mga laro, at pelikula
- umiigting ang diwang Pilipino
(5) Dyaryo Pilipino
- nakaroon na ng national stature
XI. Pilipinolohiya sa Unibersidad ng Pilipinas
• Mga Antas ng Pilipinolohiya
1. BA
2. MA
3. Ph. D.
- Dalubhasa sa Agham
- Panlipunan at Pilosopiya
- Kolehiyo ng Arte at Literature at Sentrong Asyano

• 1989
- Nagsimulang gamitin ang salitang Pilipinolohiya
- Pilipino ang wikang gamit sa pagsulat at disertasyon
XII. Konklusyon

Ang magbibigay ng kahanapan sa kabihasnang

Pilipino ay ang pananaw na nakasanib sa
Pilipinolohiya.

Ito ang magpapalaya sa ating mga Pilipino.