Ikasiyam na Linggo

Panitikan: Maikling Kwento

Uhaw ang Tigang na Lupa
ni Liwayway Arceo

Wika: Sanhi at Bunga

Magandang Araw!
Unang Araw
Pag-ugnay-ugnayin ang mga larawan sa ibaba upang
makabuo ng maikling kwento na seryoso o katawa-
tawa.
 Ano ang Maikling Kwento?
Isang uri ng
panitikan na Ito ay maikli
bunga ng isang Maikling lamang at
maikling guni- Kuwento matatapos
guni ng may- basahin sa isang
akda. Ito ay upuan lamang.
maaring likhang Iilan lamang ang
isip lamang o
mga tauhan. Ang
batay sa sariling
mga kawal ng
karanasan na Nagtataglay ng iba’t ibang
nag-iiwan ng pangyayari ay
elemento tulad ng Tagpuan, maingat na
isang kakintalan
Tauhan,Banghay,Tunggalian, inihanay batay sa
sa isipan ng
bumabasa o Kasukdulan at Wakas. pagkasunod-
nakikinig. sunod nito.
 Mga Gabay na Tanong:

• Paano mo malalaman ang angkop na pangyayari sa bawat

bahagi ng kuwento?
• Mahalaga ba ang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari sa
Maikling Kuwento? Bakit?
• Nailalarawan ba sa mga Maikling Kuwento ang tunay na
kaganapan sa lipunan? Pangatwiranan?
 Paglinang sa Talasalitaan
1. Kailangang di ko namamalas ang pagkagat niya sa kanyang labi.
Kahulugan:
Nakikita
Madalas kong nakikita na siya ay nag-iisa.
Pangungusap: _______________________________________________

2. Ang ngiti ni Ina ay patak ng ulan kung tag-araw, ang bata kong puso ay tigang
na lupang uhaw na uhaw.
Kahulugan: Tuyong-tuyo
Tuyong – tuyo ang aking kaalaman hinggil sa katotohanan.
Pangungusap: _______________________________________________

3. Sapat na panakaw sa sulyap ni ama upang ipadamang may naririnig siya.

Kahulugan: Panandaliang tingin
Isang panandaliang tingin ang iginawad niya sa akin.
Pangungusap: _______________________________________________
4. Ilang taon na ngayon ang nakaraan nang minsang may ibinalik na aklat ang
aming tagapaglaba, yaon daw ay nakuha niya sa isang lukbutan ng
amerikana ni Ama.
Kahulugan: Lalagyan o bulsa
Buhat sa kanyang bulsa ay nakuha ko ang isang larawan.
Pangungusap: ____________________________________________

5. Hinihilamusan siya ni Ina ng malahiningang tsaa, ngunit wala itong

naibigay na ginhawa.
Kahulugan:
Maligamgam na Tsaa

Masarap inumin ang maligamgam na Tsaa.

Pangungusap: ____________________________________________
PANGKATANG GAWAIN
Iba’t ibang Sitwasyon ng Pamilya

“PILIIN N’YO, IARTE N’YO!”

Masaya at Buong Pamilya

Pamilyang Walang Oras o Panahon sa Isa’t isa

Magulong Pamilya

Pamilyang may Malasakit sa Isa’t isa

 PAMANTAYAN SA Mahusay (5) Kainaman (3) Mahina (1)
PAG-ARTE

Kahusayan sa Pagganap Mahusay sa Hindi masyadong Hindi mahusay sa

Pagganap mahusay ang pagganap
pagganap

Kaugnayan Angkop ang Hindi masyadong Walang

ginawang angkop ang kaangkupan ang
pagganap sa ginawang ginawang
napiling sitwasyon pagganap sa pagganap sa
ng pamilya napiling sitwasyon napiling sitwasyon
ng pamilya ng pamilya
 Pagsunud-sunurin ang mga pangyayaring
naganap sa akda.
Pinatawad ng ina ang ama at matiwasay na pumanaw
5 ang ama.

Natuklasan ng anak na nagmahal ang kanyang ama ng iba

4 bukod sa kanyang ina.

Naalala ng dalaga nang ibalik ng kanilang labandera sa kanyang ina

2 ang talaarawan ng kanyang ama at simula noon naging
malulungkutin at palagi ng umiiyak ang kanyang ina.

3 Nagkasakit ang ama , inalagaan ng ina ang ama.

Napansin ng anak na palaging umiiyak ang kanya ina, malungkot at

1 tulala. tila siya ay uhaw na uhaw at tigang na lupa sa katotohanan.
Magandang Araw!!!
Ikalawang Araw
Tayo’y Magbalik-aral
Bahagi ng Maikling Kwento
 PANGKATANG GAWAIN
Unang Pangkat at Ikalawang Pangkat
Pagsasalaysay ng mahahalagang pangyayari sa akda gamit ang Story Grammar

Ikatlong Pangkat at Ikaapat na Pangkat

Pagsasalaysay ng mahahalagang pangyayari sa akda gamit ang Story Ladder
Magandang Araw!!!
Ikatlong Araw
Tayo’y Magbalik-aral
 Story Grammar
UHAW ANG TIGANG NA
LUPA

Mensahe
Buod
Pag-isipan nang
Napansin ng anak na palaging umiiyak ang
Tauhan kanya ina, malungkot at tulala. Tila siya ay mabuti ang mga
Tagpuan uhaw na uhaw at tigang na lupa sa katotohanan. gagawing
Ama Naalala ng dalaga ng ibalik ng kanilang desisyon sa
Ina Tahanan labandera sa kanyang ina ang talaarawan ng buhay
Anak kanyang ama at simula noon naging Wakas
malulungkutin at palagi ng umiiyak ang kanyang Matiwasay
ina.Nagkasakit ang ama , inalagaan ng ina ang
na pumanaw
ama. Natuklasan ng anak na nagmahal ang
kanyang ama ng iba ang ama
bukod sa kanyang ina. Pinatawad
ng ina ang ama
BUOD NG UHAW NA TIGANG NA LUPANI LIWAYWAY ARCEO
Naging kapansin pansin sa dalagita ang ilang bagay sa kaniyang ina nang hindi
ito makatulog, palaging malungkotkung tumitig, malalim ang paghinga at
paminsan minsan ay may impit na hikbi. Ang kanyang ina ay hindi palakibo at
matipid kung makipagusap. Bihira lamang siyang magalit. Parang patak ngulan
kung tag-araw ang kaniyang mga ngiti. Ang batang puso ng anak ay maitutulad
sa lupang tigang na uhaw nauhaw.Palagi niyang namamalas ang pagsasalita ng
ama habang nagmamakinilya, ang pagbabasa nito,pinagmamasdanniya ang
pagbuga ng usok ng sigarilyo, ang pag-iisip at ang pagpatuloy sa pagsulat.Ilang
taon ang nakalipas ay may isinauling maliit na talaarawan ang kanilang
labandera sa kanyang ina atkinabukasan ay may mga bakas na ng mga luha sa
mga mata ng kanyang ina. Lalo itong naging malungkot attahimik.Isang gabi’y
umuwing lasing ang kanyang ama at dumaing na masakit ang dibdib at ulo.
Naratay ng ilang araw ang ama at hindi ito hiniwalayan ng kanyang ina. Hindi
ipinagtapat sa anak ang tunay na karamdaman ng ama.Nakita ng anak sa hapag
ng ama ang isang kahitang pelus ng ipaayos sa kanya ng ama ang hapag nito.
Ang larawan sa kahita ay hindi ang kaniyang ina. Walang lagda ang larawan at
ang tanging nakasaad ay !“Sapagkatako’y nakalimot”. May nakita rin ang anak
na isang salansan ng liham.
 Nakasulat sa mga sobre ang pangalan ng kanyang ama at tanggapan nito.Hiningi ng
ama ang mga sulat ngunit tumutol ang anak. “Sinabi ng kaniyang ama na nasa
kalamigan ng lupa ang kanyang kaluwalhatian. Ayon sa ama ang unang tibok ng puso
ay hindi pag-ibig sa tuwina. Lumubha ang kalagayan ng ama at malimit na mawalan
ng malay samantalang ang ina ay patuloy sa pagbabantay,walang imik, hindi
kumakain, hindi umiidlip at patuloy na lumuluha kung walang makakita sa
kanya.Nagsalita ang maysakit at sinabing magaling na siya at sila ng kanyang mahal
ay maaari nang magtungo….na nagmoog na kinabibilangguan niya ay kanyang
wawasakin sa anumang paraan.Napaluha ang ina at pumatak ito sa bibig ng asawa.
Nagmulat ng mga mata ang maysakit at nagkatitigan sila ng ina.Hawak ng ina ang
kamay ng ama nang muli itong nagsalita at ang sabi ay !“Sabihin mo, mahal ko na
maangkin ko na ang kaligayahan ko”. Mariing kinagat ng ina ang labi at sinabing
maaangkin na iyon ng kanyang mahal.Hinagkan ng ina ang asawa at kasabay noon ay
lumisan ang kaniyang kaluluwa. Wala nang mga luhang dumaloy sa mga mata ng ina.
Tiyak na liligaya ang kaluluwa ng lumisan.
Suriin at pagtapat-tapatin ang magkakaugnay na mga larawan upang
malaman ang sanhi at bunga ng bawat pangyayari.
SANHI AT BUNGA
Ang paggamit ng kasanayang sanhi at bunga ay higit na nakapagpapaliwanag at
nakapaglalarawan kung bakit naganap ang isang pangyayari at kung ano ang
naging epekto nito. Karaniwang ginagamit ang ilang pahayag na tulad ng “dahil
dito, kung kaya, naging bunga nito, ang sanhi ng, kapag ipinatupad ito at iba
pa.
Sa paglalahad ng sanhi at bunga sinasagot ang mga katanungang
“Bakit ito nangyari” at “ Ano ang naging epekto ng naturang pangyayari? Ang
sagot sa unang tanong ay tumutukoy sa sanhi at ang ikalawang tanong ay
tumutukoy naman sa bunga.

Halimbawa: SANHI BUNGA

Sa pamamagitan ng kasunod na sitwasyon, isulat
ang sanhi at bunga nito.

SITWASYON SANHI BUNGA

• Magulong
pamilya

• Pakikipagbarkada

• Pagputol ng mga
puno
• Maruming paligid
• Mababang marka