PRETERM

YENİDOĞANLAR

2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı

Doç.Dr. Mustafa AYDIN
1
GEBELİK HAFTASINA GÖRE

 Miadında ya da term: 38-42 hafta (ortalama 39-

40 hafta)

 Erken term: 37-38 hafta

 Preterm veya prematüre: <37 hafta

 Geç preterm: 34-37 hafta

 Orta preterm: 32-34 hafta

 İleri preterm: < 32 hafta

 Postterm ya da postmatür: >42 hafta 2

DOĞUM AĞIRLIĞINA GÖRE

 Normal: 2500-4000 gr
 Düşük doğum ağırlığı: <2500 gr (LBW)

 Çok düşük doğum ağırlığı <1500 gr (VLBW)

 İleri derecede düşük doğum ağırlığı <1000 gr (ELBW)

 Fazla doğum ağırlığı: >4000 gr (makrozomi)

3
GEBELİK YAŞINA GÖRE VÜCUT AĞIRLIĞI

 AGA (appropiate for gestational age) %10-%90

 SGA (small for gestational age) <%10

 LGA (large for gestational age) >%90

 En iyi prognoz AGA olanlardadır

4
PREMATÜRE DOĞANLAR

 Sıklığı %10 civarında ve giderek artmakta

 Düşük sosyo-ekonomik-kültür düzeyi

 Sık doğum

 Anne yaşı (<18 yaş, >35 yaş)

 Annenin enfeksiyonları

 Çoğul gebelikler

 Prematüre bebeklerin çoğunluğu aynı zamanda

düşük doğum ağırlıklı 5
PRETERM DOĞUMUN SAPTANABİLEN
NEDENLERİ

 Fetus ile ilgili

 Fetal distres
 Çoğul gebelik
 Eritroblastozis fetalis
 Hidrops fetalis
 Konjenital fetal anomali
 Plasenta ile ilgili
 Plasental yetmezlik
 Plasenta previa
 Abruptio plasenta

6
PRETERM DOĞUMUN SAPTANABİLEN
NEDENLERİ

 Uterus ile ilgili

 Uterus anomalisi
 Serviks yetersizliği

 Anne ile ilgili

 Preeklampsi
 Kronik hastalık
 Enfeksiyon (İYE, koriyoamniyonit)
 Madde kullanımı
 İyi kilo almamak
 Gebelik aralığının kısa olması

7
PRETERM DOĞUMUN SAPTANABİLEN
NEDENLERİ

 Diğer
 EMR (PPROM)

 Oligo- polihidramniyos

 Kanamalar

 Çoğul gebelik

8
YAŞAM BEKLENTİSİ

 1 yaş altında önemli bir mortalite nedeni

 Preterm doğumların önlenmesi

 Antenatal kortikosteroid tedavisi

 Doğum şekli ve postnatal bakım

 Riskli grup: <32 hafta

 En riskli grup: <30 hafta

 Yaşama sınırı: 22-23 hafta ya da 400-500 gr

9
PREMATÜRE ÖZELLİKLERİ

 Fizyolojik hipotoni vardır

 Baş vücuda oranla büyük ‘prematüre

megasefalisi’

 Fontaneller geniş

 Göğüs duyarı yumuşak

 Karın gergin

10
PREMATÜRE ÖZELLİKLERİ

 Cilt ince, jelatinöz görünümde, damarları belirgin

 Deri altı yağ dokusu az

 Vücut yüzeyi ağırlığa oranla ↑

 Alt ekstremiteler-el sırtı-göz kapaklarında ödem

 Kulak kıvrımları az, kıkırdağı yumuşak

11
PREMATÜRE ÖZELLİKLERİ

 Lanugo kılları bol

 Tırnaklar yumuşak ve parmak uçlarını geçmez

 Ayak tabanı çizgileri gelişmemiş

 Meme başı ve pigmentasyonu ↓

 Genital organlar az gelişmiştir

 İnmemiş testis

 Labia majorlar minörleri örtmemiştir

12
PREMATÜRE ÖZELLİKLERİ

 Diyafragmatik solunum, dispneye meyil

 Surfaktan ↓

 İnterkostal kaslar iyi gelişmemiş

 Göğüs kafesi küçük

 Alveoller iyi gelişmemiş

 Negatif intratorasik basınç oluşturulamaz

 Yenidoğanın normal reflekslerinin yokluğu

13
PREMATÜRE ÖZELLİKLERİ

 Femur distal epifizinin gelişmemesi

 Karaciğer immatüritesi nedeniyle

 Bilirubin konjugasyon enzimlerinde eksiklik:
Fizyolojik sarılık daha uzun

 Hipoglisemi, hipoproteinemi
 Hipoprotrombinemiye eğilim ve faktör II, V, VII, X
düşük seviyede: Kanamaya artmış eğilim

 Kernikterus riski daha fazla

14
PREMATÜRE ÖZELLİKLERİ
 Böbrekler immatürdür
 Glomerül ve nefronlar terme kadar gelişmeye devam
eder
 37. haftadan önce glomerüler filtrasyon hızı ve
tübüler fonksiyonlar azalmıştır
 İdrarı konsantre edebilir ama osmotik diürez
sınırlıdır
 Üre klirensi düşüktür
 Enfeksiyon, kusma, diyarede hızla asidoz veya
alkaloz gelişir

15
PREMATÜRE ÖZELLİKLERİ

 Periyodik solunum gözlenir

 Isı değişikliklerine uyumları yetersizdir

 Nöromüsküler sistem iyi gelişmemiştir

 Yutma fonksiyonu 34 haftanın altında tam değildir,
aspirasyon sık görülür

 Doğum travmalarına hassasiyetleri daha fazladır

(perinatal asfiksi)
16
PREMATÜRE ÖZELLİKLERİ

 İmmünolojik defektleri vardır, enfeksiyonlara

yatkınlık fazladır
 Bakteriostatik ve bakterisidal aktivite az

 Lökositlerin fagositozu yetersiz

 Son trimesterda plasentadan geçecek olan

immünglobulin G yok ya da az

 Antikor sentez kapasiteleri az

17
GEBELİK YAŞININ BELİRLENMESİ

 SAT’ a göre

 Ultrasonografik olarak (Fenton eğrileri)

 Fizik muayene ile (Dubowitz, Ballard skorlaması)

 Fiziksel ve nöromüsküler özellikler puanlanır

 Aldığı puana göre tablodan gebelik haftası bulunur

18
FİZİKSEL ÖZELLİKLER
 Cilt
 Lanugo
 Plantar çizgilenme
 Meme
 Göz-kulak
 Genitalya

19
NÖROMÜSKÜLER ÖZELLİKLER

20
T. Puan Gestasyonel yaş, hafta
-10 20
-5 22
0 24
5 26
10 28
15 30
20 32
25 34
30 36
35 38
40 40
45 42 21

50 44
YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE
PREMATÜRE BEBEĞİN BAKIMI
Nötral termal ortam
 Oksijen tüketiminin minimum olduğu ve bebeğin en iyi
ağırlık kazandığı ısıdır

 Abdominal ciltte 36.2 C, rektal 37 C

 1800 gr altında inkübatör ya da radiant ısıtıcıda

tutulmalıdır

 Hipotermi; apne, asidoz ve hipoglisemiye neden olur

 Hipertermi; taşipne, taşikardi ve irritabiliteye neden

olur
22
YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE
PREMATÜRE BEBEĞİN BAKIMI

 Monitörizasyon (ısı, nabız, oksijenasyon, solunum,

kan basıncı)
 Vücut ağırlığı, boy, baş çevresi izlemi
 Oksijenasyonun sağlanması
 Hava yolları açık olmalı
 Vital bulguları gözlenmeli
 Gerekliyse surfaktan verilmeli
 Gerekirse solunum desteği sağlanmalı
 PaO2<50 mmHg, O2 saturasyonu < 90 ise oksijen verilir

23
YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE
PREMATÜRE BEBEĞİN BAKIMI

 İntravenöz sıvı tedavisi (oral beslenemediği

durumlarda)

 İlaç tedavileri (surfaktan, antibiyotik, dopamin,

metilksantinler)

 Yenidoğanın hemorajik hastalığını önlemek için K

vitamini 1mg im

24
BESLENME
 >1500 gr ya da >34 hafta olan bebekler apne,
siyanoz, taşikardi, takipne, abdominal
distansiyon yoksa beslenebilir
 Oral veya NG sonda ile beslenebilir

 İlk haftada kalori gereksinimi 50-60 kcal/kg/gün,

sonra 110-160 kcal/kg/gün

 İlk haftada sıvı gereksinimi 60-80 cc/kg/gün,

sonra 120-150 cc/kg/gün 25
PREMATÜRE BEBEKLERDE SORUNLAR
 Apne
 İntrakranial kanama (GMK-İVK, özellikle ilk 3
gün)
 Enfeksiyon (yetersiz immün sistem ve invazif
girişimler nedeniyle)
 Anemi
 Sarılık
 Respiratuvar hastalıklar
 RDS
 Pulmoner hemoraji
 Pulmoner interstisyel amfizem-Pnömotoraks
 Bronkopulmoner displazi (kronik AC hast.) 26
PREMATÜRE BEBEKLERDE SORUNLAR
 Kardiyovasküler sistem
• Patent duktus arteriosus
• Hipotansiyon
 Termoregülasyon bozukluğu (hipotermi)
 Metabolik bozukluklar
• Hipoglisemi-hiperglisemi
• Hipokalsemi
• Hipernatremi
• Hiperkalemi
• Aşırı insensibl sıvı kaybı
• Ca, P yetersizliği nedeniyle metabolik kemik hastalığı
(prematüre osteopenisi)
27
PREMATÜRE BEBEKLERDE SORUNLAR

 Beslenme
 Beslenme intoleransı

 Nekrotizan enterokolit

 Total parenteral nutrisyona bağlı komplikasyonlar

(hepatik yetmezlik, kolestaz, enfeksiyon, osteopeni)

28
PREMATÜRE BEBEKLERDE SORUNLAR
 Nazokomial enfeksiyonlar
 Gram (+) bakteriler (Stafilokoklar)
 Gram (-) bakteriler
 Mantarlar (Kandida türleri)
 SSS’e ait komplikasyonlar
 Kanama
 Posthemorajik hidrosefali
 Periventriküler lökomalazi
 Konvülsiyon
 Mental retardasyon, öğrenme bozuklukları
 Serebral palsi

29
PREMATÜRE BEBEKLERDE SORUNLAR
 Görme sorunları
 Prematürite retinopatisi (ROP)
 Miyopi
 Şaşılık

 Sensorinöral işitme kaybı

 Ses kısıklığı (vokal kord paralizisi)

30
EVE GÖNDERME

 Ciddi medikal sorunlar düzelmiş olmalı

 Apne ve bradikardi olmamalı

 Açık yatakta vücut ısısını sağlayabilmeli

 Tam beslenmeyi başarabilmeli

 Gerekli bakım ve tedaviler için aileye eğitimi

verilmiş olmalı

31
PROGNOZ

 Morbidite ve mortalite gebelik haftası ve doğum

tartısı ile ters orantılı

 Gebelik haftası >34 hafta olanlarda iyi

 Doğum ağırlığı >1500 gr olanlar genellikle 1-3

yılda akranlarını yakalarlar

32