Pogonski (vodeći) most

Pogonski most služi za prenos obrtnog momenta od

mjenjača ili preko kardanskog vratila (zavisno od
konstrukcije) na pogonske točkove. Osim toga, pogonski
most mora primiti vertikalne, uzdužne i poprečne sile
koje se javljaju između kolovoza i rama ili karoserije
vozila. Pogonski most može biti prednji (osim pogona
ima i funkciju mosta sa kojim se upravlja) ili zadnji pa se
u zavisnosti od toga konstruiše i način prenosa obrtnog
momenta na pogonske točkove.
Pogonski most mora ispuniti slijedeće zahtjeve:

- da obezbijedi translatorno kretanje vozila i potrebnu

maksimalnu brzinu vozila u najvećem stepenu prenosa,

- da vrši promjenu parametara snage u

nerpomijenjenom (stalnom) odnosu,

- da promijeni ravan obrtanja vratila (izuzev u slučaju

vozila sa motorom postavljenim poprečno u odnosu na
uzdužnu osu vozila),
- da prenosi obrtni moment na lijevi i desni točak pri
njihovim različitim ugaonim brzinama,

- da preko svog kućišta (ukoliko ga ima) omogući prenos

sila (aktivnih i rekativnih) između rama ili karoserije
vozila i pogonskih točkova (preko sistema za ovješenje),

- da ima što manju težinu,

- da ima što manje dimenzije, radi postizanja

odgovarajućeg klirensa (rastojanja najniže tačke vozila
od kolovoza).
U pogonskom mostu smješteni su mehanizmi
transmisije koji služe za prenos obrtnog momenta na
pogonske točkove, i to:

- glavni prenos,
- diferencijal i
- poluvratila.
Pogonski most obično predstavlja gredu koja u sebi
sadrži: glavni prenos, diferencijal i poluvratila. Kod
zavisnog ovješenja točkova, vodeći most je kruta greda
koja povezuje točkove (sl. a). U tom slučaju glavni
prenos i diferencijal obično se postavljaju u kućište
pogonskog mosta.
Rjeđe se glavni prenos i diferencijal postavljaju na ram
(ili karoseriju) vozila, dok kruta greda veže točkove (sl.
b) (poluzavisno vješanje).
Pri nezavisnom vješanju točkova sa klatećim
poluvratilima, kućište pogonskog mosta se pravi
razdvojeno (slika c). Ako je nezavisno ovješenje
izvedeno sistemom poluga, vodeći most tada praktično
nije samostalan agregat.
U zavisnosti od koncepcije gradnje, na motornom vozilu
može biti jedan ili više pogonskih mostova a mogu biti
smješteni na zadnjem ili i na zadnjem i na prednjem
dijelu vozila.

Koeficijent korisnog dejstva glavnog prenosa određuje

se na osnovu gubitaka usljed trenja među zupcima
zupčanika, uslijed bućkanja maziva i trenja u ležajevima.
Kod jednostepenih glavnih prenosa sa konusnim
zupčanicima koeficijent korisnog dejstva o = 0,96, a
kod duple redukcije o = 0,92.
Glavni prenos

Zadatak glavnog prenosa je da prenosi snagu od

izlaznog vratila mjenjača, odnosno zglobnog prenosnika
do diferencijalnog prenosnika uz povećanje obrtnog
momenta i smanjenje ugaone brzine i promjnu ravni
obrtanja (najčešće za 90°).

Postoje različite vrste glavnih prenosnika. U odnosu na

konstrukciju mogu se podijeliti na:

- zupčaste i
- pužne.
Konstrukcija glavnog prenosnika treba da zadovolji
slijedeće posebne uslove:

- da obezbijedi neophodan (projektovani) prenosni

odnos u vodećem mostu (io) sa najmanjim mogućim
gabaritom,

- miran rad (mala buka),

- da obezbijedi što veću vrijednost stepena korisnog

dejstva.