KLASA: 12/1

DT.17.04.2020
LENDA : BIOLOGJI ME ZGJEDHJE
MESUES: VJOLLCA SINAMATI

TEMA :
1-GJENETIKA E POPULLATAVE
2-USHTRIME
REZULTATET E TE NXENIT:

 Nxenesi:
 Perkufizon koncepte baze te temes si :
Popullate,alel,gjenotip,gjenofond,etj.
 Shkruan dhe interpreton ekuacionin Hardy-
Weinberg) .
 Perdor ekuacionin e Hardy-Weinbergut per te
perllogaritur frekuencat e aleleve,gjenotipeve
dhe fenotipeve.
KONCEPTE BAZE
 Me popullate kuptojme: Teresi individesh te
te njejtit lloj qe banojne ne nje vend te
caktuar ,per nje kohe relativisht te gjate dhe
kryqezohen ne menyre rastesore midis tyre.
 Alel – Forme alternative e nje gjeni .

 Gjen-Segment I AND-se pergjgjes per nje

tipar.
 Gjenofond-Teresi e gjeneve te nje popullate.

 Frekuence alelike-Shpeshtesia e nje aleli

brenda gjenofodit.
SHPESHTIA ALELIKE
 Marrim shembull nje gjen I cili ka 2 alele(dominant dhe
recesiv),pergjegjes per fibrozen cistike,e cila shkaktohet nga
nje alel recesiv qe con ne prodhimin e mukusit te trashe.
Nese nje popullate ka 10 mije individe ,atehere gjenofondi
per kete gjen do te ishte 20mije alele. Cifti I aleleve ka 3
mundesi kombinimesh :
 F- dominat f-recesiv
 Kombinimet e mundshme do te jene :

FF-Homozigot dominant
Ff-Heterozigot
ff - Homozigot recesiv
Nese popullata pre 10 mije individesh ka gjenotip dominant
probabiliteti qe secili te jete FF eshte =1 ,ndersa ff=0
Frekueca e alelit F =100% ndersa e f=0%
 VAZHDIM…
 Nese individet do te ishin heterozigot probabiliteti I cdo
individi per te qene Ff do te ishte 1, ndersa frekuenca per
alelin F=50% dhe f=50%.
 Si mund te llogariten frekuecat alelike te ketyre popullatave
?
 Ekuacioni Hardy-Weinberg

Eshte nje ekuacion matematikor qe sherben per te llogaritur

frekuencat alelike ne nje popullate.
Ky ekuacion lidhet me plotesimin e ketyre kushteve:
1-Popullata te jete sa me e madhe ,ciftimi I rastesishem.
2-Te mos ndodhin mutacione.
3-Popullata te jete e izoluar.
4-Te mos veproje seleksioni natyror.
5-Mejoza eshte normale dhe rastesia I vetmi faktor kombinimi
ne gametogjeneze.
 VAZHDIM…

 Le te analizojme thelbin e ekuacionit duke marre ne

shqyrtim nje gjen qe ka 2 alele , aleli dominant A
dhe recesiv a.
 Shenojme probabilitetin e alelit A = p

Probabiliteti I alelit a= q Atehere p+q=1

Sepse ka vetem 2 alele dhe shuma e probabiliteteve =
1.
Mundesia e kombinimeve te 2 aleleve eshte 4 . Shuma
e ketyre kombinimeve = 1. E shprehim si me poshte:
AA+Aa+aA+aa = 1
E shprehur si probabilitet do te ishte :
p2+2pq+q2= 1 (ekuacioni Hardy-Weinberg)
 Ushtrime

1-Ne nje populate ne ekuliber gjenetik 90.25 % jane (AA) , 9.5% jane
(Aa) dhe 0.25 % jane (aa).
Llogarit shpeshtite alelike.

Zgjidhje:
90.25%(AA) /100 9.5%(Aa)/100 0.25%(aa)/100

P2= 0.9025 2pq=0.095 q2=0.0025 q=0.05

p+q=1 p=1-q = 1-0.05=0.95

p=0.95 dhe q=0.05
2-Te njeriu tipari bardhosh eshte tipar I fshehte autosomik. Ne nje
populate pre 634 individesh 5 shfaqin tiparin bardhosh .
Perllogarit numrin e individeve mbartes ne kete populate.

Zgjidhje
N=634 q2= 5/634= 0.0078
B alel normal q=0.088
b-bardhosh p+q= 1 p=1-0.088=0.912
BB-Homozigot dominant(p2) 2pq=2*0.912*0.088=0.16
Bb-Heterozigot mbartes (2pq) Nr I individve heterozigot= 0.16*634=101
bb-Bardhosh (q2)
3-Hemofilia eshte nje semundje e mos miksjes gjakut.Kjo semundje
shkaktohet nga nje alel I fshehte lokusi I te cilit ndodhet ne kromozomin
X. Ne nje qytet me 30 mije banore ,80 jane hemofilik .
Llogarit shpeshtine gjenotipike ne femrat e kesaj populate.

Te dhenat Zgjidhje

Xh-Hemofilik
N=30000
XH-Normal
Hemofilik=80
XHXH- Femra normale (p2)
Heterozigatet =2pq
XHY-Meshkuj normal (p2)
0.0000068
XHXh-Femra normale
XhXh-Femra hemofilike (q2)
XhY-Meshkuj hemofilik (q2=q)
q(h)=80/30000=0.00260
p(H)=1-0.026=0.997
X HY=0.997
X hY=0.0026
XHXH=(0.997)2= 0.994
XHXh= 2pq = 2 * 0.997 *0.0026 = 0.0052
XhXh= q = (0.0026)2=
DETYRE

 Puno pyetje ,pergjigje ne fq 237 ne tekst.

 Ushtrim :

Ne nje popullate me 830 burra , 45 rezultuan

daltonik . Llogarit % e femrave bartese ne kete
popullate ?