ზიგმუნდ ფროიდი

ბიოგრაფია

• გაიზარდა ვენაში, სწავლობდა მედიცინას ვენის

უნივერსიტეტში
• 1885-1886 საფრანგეთში სწავლობდა ფსიქიატრ
შალკოსთან
• 1900 – “Traumdeutung”
• 1913- ფროიდის წიგნებს ფაშისტები წვავენ: “შუა
საუკუნეებში ხალხს წვავდნენ, ახლა კი-წიგნებსო”.
• 1938 წელს ტყვედ ჩავარდნილი ფროიდი ხალხმა
გამოისყიდა
• გარდაიცვალა ხორხის კიბოთი
 ფსიქოანალიზი

 “ფსიქოანალიზი აღმოაჩენს
დამოკიდებულებებს, რომელიცაა
კონსტიტუციურ მიდრეკილებებსა და
პერსონის ცხოვრების ხვედრს შორის და,
განსაკუთრებული ნიჭის წყალობით, მასთან
შესაძლო წარმატებებს”.
 ჩამოყალიბდა მეოცე საუკუნის დასაწყისში.
 ფროიდის მიხედვით, ფსიქოანალიზით
შესწავლას თან სდევს არასრულფასოვნების
განცდის გაცნობიერება.
ფსიქოანალიზი
 ფსიქიკური მოვლენები

• ფიზიკური ტიპის მოვლენები

• ფსიქიკური ტიპის მოვლენები
• შერეული ტიპის მოვლენები (ფროიდის მიგნება)
• გამოსარკვევეად საჭიროა ანალიზის სპეციფიკური
მეთოდიკა- არაცნობიერი არამეცნიერული,
არალოგიკური სულის ნაწილი.
• ფსიქოანალიზი ე.წ შეუძლებელ აზრობრივ
კონსტრუქციებს განიხილავს და ეს არ განიხილება
ობიექტურ ჭეშმარიტებასთან კავშირშია, არამედ
ცნობიერებიდან ერთ დროს განდევნილ ფსიქიკური
ფორმა, რომლითაც ისინი კვლავ უბრუნდებიან
ცნობიერს.
 ინსტანციები

• ზე-მე- super ego- მორალური სინდისი, ის არის

შემოღებული, კულტურაში გაბატონებული
მორალური ნორმების შინაგანი გადაქცევა, ის
ცნობიერად განიცდება, როგორც შფოთვა, რეპრესია,
დანაშაული. ხელშეუხებელი ავტორიტეტია და
კონფლიქტშია იგი-თან.
• ეგო- შუამავალი, ის ცენზურაა, მისი ერთადერთი
ფუნქცია არაცნობიერი პროცესებში ეს არი იგის
სურვილების ფორმირება, თუმცა იგი მაინც ლიბიდოს
შტაბ ბინად რჩება
• იგი- აიზბერგია, ცდილობს იგის დათრგუნვას,
მემკვიდრეობით მიღებული არაცნობიერია და ვერ
არჩევს გარეგან და სუბიექტურ რეალობას
ერთმანეთისაგან
 ინსტანციები
• იგი (es, id) ამბობს: “მე მინდა ეს და თანაც
ახლავე”.
• ეგო (ich, ego):” მე ვმუშაობ ამაზე, მაგრამ შენ
უნდა დაწყნარდე”.
• ზე-მე (uber ich, super ego): “ეს ყოვლად
დაუშვებელია და თუ მაინც გააკეთებ, მე
ვიზრუნებ იმაზე, რომ ყველა ჩვენ დამნაშავედ
ვგრძნობდეთ თავს”.
 ადამიანი-ტრაგიკული ცხოველი
• ფროიდისათვის ადამიანი ტრაგიკული ცხოველია
მითოლოგიური პერსონაჟების მსგავსად (მინოტავრი)
• სურვილების მონა ცხოველი კი არა, არამედ
ტრაგიკული
• ადამიანისთვის შექმნის პროცესშივე ბედნიერება არ
იყო ჩადებული, ბედნიერება მხოლოდ ეპიზოდურად
მიიღწევა.
• სიყვარულისა და სიკვდილის ბრძოლა_ ეროსისა და
თანატოსის ბრძოლა, ერთი მხრივ, სიცოცხლისაკენ
ლტოლვა და მეორეს მხრივ, დესტრუქციულობისაკენ
ლტოლვა შეადგენს.
• კულტურის განვითარებას კაცობრიობის გადარჩენის
სურვილს უწოდებს ფროიდი.
 ნარცისიზმი
• ნევროზის გარკვეული კლასი წარმოსდგება
მე-ლტოლვებისა და სექსუალურ
ლტოლვებს შორის კონფლიქტად =
სექსუალური ლტოლვები მე-ს ეჩვენება
საშიშროებად, რადგან თვითპატივისცემას
ემუქრება.
• ლიბიდო დაკავშირებულია საკუთარ
პიროვნებასთან, ის მე-დან მოედინება გარე
ობიექტზე.
• მდგომერობას, რომელშიც მე თავისთან
ინარჩუებს ლიბიდოს “ნარცისიზმი” ეწოდება
 დარტყმა ნარცისიზმზე

1. გეოცენტრულიდან ჰელიოცენტრულამდე
2. ბიოლოგიური შეურაცხყოფა- დარვინის
თეორია
3. ფსიქოლოგიური
 ცნობიერი და არაცნობიერი

• ფსიქოანალიზის ძირითადი წინამძღვარია

ფსიქიკურში ცნობიერისა და არაცნობიერის
განსხვავება, და მხოლოდ ის აძლევს მას
შესაძლებლობას გავიგოთ სულიერ ცხოვრებაში
ხშირი და მნიშველოვანი პათოლოგიები.

• ცნობიერება სულიერი ცხოვრების ზედაპირია და

სივრცობრივად ის პირველია გარესამყაროს
მხრიდან. ცნობიერია ყველა აღქმა, რომელიც
გარედან მოდის.

• არაცნობიერის ცნებას ვღებულობთ განდევნის

მოძღვრებიდან
 ფაზები

• ორალური ფაზა- ბავშვი წოვით და დამშვიდებით

იღებს კმაყოფილებას, სამყაროს აღქმასთან ერთად
იწყება შფოთვა და შიში.
• ონალური გაზა- საკუთარი პრივატული სურვილები
უყალიბდება და სწავლობს, როგორ მიაღწიოს მათ.
• ფალოსური ფაზა- სქესობრივი განსხვავებები და
ოიდიოსის კომპლექსი
• გენიტალური ფაზა- სექსუალური სურვილების
დაკმაყოფილება და პარტნიორების ძიება.
 კულტურა

• ადამიანებებს შორის დამყარებული ურთიერთობების

მოწყობა, რომელიც ყოველთვის შედგება
აკრძალვებისაგან. ინცესტური ურთიერთობების
აკრძალვა.
• კულტურული იდეალები
• რელიგია - წარმოიშვება მაშინ, როდესაც ბავშვს,
მოზარდს უმწეობის შეგრძნება დაეუფლება. ის ეძებს
დასაყრდენს და პოულობს დამცველი მამის სახით,
მამის ხატი გადატანილია ღმერთში.
• ფროიდი რელიგიას განიხილავს არა როგორც
ილიზიას, ოპიმს მასებისთვის, არამედ როგორც
ნევროზს, რადგან ისისც კულტურის მსგავსად
აკრძალვებზეა დაფუძნებული.
 კულტურის განმარტება

• კულტურა ესაა ადამიანების ბუნებისაგან დაცვა და

ადამიანთა შორის ურთიერთობის მოწესრიგება.
• ის ზღუდავს სექსუალურ და აგრესიულ მისწრაფებებს
• “მე”-ს ცნება შუმერულ კულტურაში- “ყოფიერება”,”
არსებობა”
• დანაშაულის ორი წყარო: გარე ავტორიტეტი და
სუპერ ეგო.
• კულტურა ნევროტულია=სუპერ ეგოს სურვილები
გადაჭარბებულია და ხშირად ინდივიდში ჯანყის
სურვილს ან ნევროზს აჩნეს.
• ფსიქოანალიზი ინდივიდუალურ ნევროზებს
მკურნალობს
 რამ მისცა ბიძგი კულტურის განვითარებას?

• ოჯახის ჩამოყალიბება
• ძალთა გაერთიანება
• გენიტალური სიყვარული
• მიზანშეკავებული სიყვარული
• ლიბიდოს მიზანმიმართული განაწილება
• ინცესტური ურთიერთობების აკრძალვა
• მსოფლიოს მართვის მექანიზმი
• სიყვარული+დესტრუქციული ლტოლვა=სადიზმი

• სიყვარული (სიცოცხლისაკენ ლტოლვა), სიკვდილი

(სიცოცხლის არსი)
• ადამიანთა ლტოლვა აგრესიისკენ