ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Ćelijski zid
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA
Struktura ćelijskog zida:

 Središnja lamela – nalazi se na mestu dodira sekundarni zid

susednih ćelija. Satavljena je od pektina.
primarni zid
 Primarni zid – manje celuloze što ga čini elastičnijim
pisutan je na površini mladih ćelija

 Sekundarni zid – više celuloze što ga čini čvršćim središnja lamela

plazmodezme

ĆELIJSKA
MEMBRANA
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Ćelijskа vakuola
(ćelijski sok)
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Turgorov
Voda
pritisak

Turgorov Voda
Turgorski pritisak gura plazma
pritisak
membrane na ćelijski zid, u ćelijama
biljaka, bakterija i gljiva, kao i nekih
protista koji imaju ćelijske zidove. Voda V
Voda

Turgorov
pritisak Voda
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Ćelijski
zid
Jedro
Vakuola
Ćelijska
membrana

Izotonični rastvor Hipotonični rastvor Hipertonični rastvor

Turgorov pritisak

• Pritisakcitoplazme na ćelijski zid

• U vakuoli se nalaze osmotski aktivne materije, zbog čega voda ulazi u vakuolu osmozom, vakuola povećava
zapreminu i vrši pritisakna citoplazmu, a citoplazma na ćelijski zid (turgorov pritisak);ulazak vode u ćeliju
(i povećanje njene zapremine) dešava se sve dok se ćelijski zid maksimalno ne istegne.

Nasuprot turgorovo pritisku deluje zidni pritisak iste veličine različitog smera
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Hipertonični rastvor Izotonični rastvor Hipotonični rastvor

Vakuola

Plazmoliza Deplazmoliza
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA
Kutikula - vosak
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Pluta – zidovi plute sadrže suberin koji je nepropustljiv

za vodu i gasove.
Daje čvrstinu biljkama, štiti od nepovoljnih uslova sp.
sredine, mehaničkih povreda, biljojeda, parazita......
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Daju potporu, čvrstinu i elastičnost biljnim organima.

Mehaničko tkivo


 Čvrstinu ovom tkivu daju : zadebljali ćelijski zidovi i unutrašnji

napon ćelije.
Podela

Sklerenhi
Kolenhim
m
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Kolenhim grade žive ćelije neravnomerno zadebljalih ćelijskih zidova.

 Razvijen je u bijnim delovima kojima sledi intezivan rast.

 I same ćelije mogu da rastu.

Ćelije kolenhima sa ugaonim zadebljanjima

ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

 Sklerenhim grade nežive ćelije sa ravnomerno zadebljalim ćelijskim zidovima.

 Mogu biti pojedinačne i u grupama.

 Razvijen je u bijnim delovima koja su sa rastom završila .

Podela

Sklerenhimska
vlakna

Sklerenhimske ćelije
Likina vlakna Drvena vlakna
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Sklerenhimske ćelije
Sklereidi (kamene ćelije) su ćelije sa jako zadebljalim ćelijskim zidom,
razbacane između ćelija drugih tkiva. Ima ih i u masi, kao npr. u plodu kruške.

Sklerenhimske ćelije ( skleridi )

Grupisane sklerenhimske ćelije Pojedinačna sklerenhimska ćelija

ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA
Izdužene grupisane ćelije u snopove duž uzdužne ose organa
Sklerenhimska vlakna

Likina vlakna su ćelije izduženog oblika, sa zašiljenim

vrhovima, te imaju oblik vretena. Drvena vlakna (librioform) nalaze se u
Zidovi ovih ćelija izgrađeni pretežno od celuloze . drvenom delu biljnih organa. Zidovi ćelija
Likina vlakna konoplje mogu biti dugačka 10 mm, lana jako odrveneli.
40 mm, a kod nekih biljaka dostižu dužinu do 60 cm. Kraća od likinih vlakana.
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Ksilem

Floem
Dikotile
Vlakna

Sprovodni snopići

Ksilem
Monokotile

Floem
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

KSEROFITE – biljke sušnih staništa

Stome u lišću nekih

kserofita, nalaze se u
šupljinama koje se zovu stomine kripte. Trihome
(dlake) koje pokrivaju ove kripte zarobljavaju
vlažni vazduh.

Trihome Stome
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Dlake - trihome

Naličje lista masline pod svetlosnim mikroskopom

Zvezdaste dlake

Naličje lista lavande sa granatim dlakama

Trihome Stome
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Sukulentne biljke, predstavljaju grupu biljaka čija je zajednička

karakteristika da imaju mesnate i sočne listove ili stablo, a ređe i
koren. U svojim sočnim delovima biljke iz ove grupe mogu sakupiti
veliku rezervu vode, koju u sušnom periodu štedljivo koriste u
procesima transpiracije
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Slična životna forma kod evolutivno i sistematski

udaljenih grupa.

KONVERGENTNA EVOLUCIJA
Kaktusi - Amerika Mlečike - Afrika
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Niske temperature

 Usporavaju se metabolički procesi

 Smanjenje fluidnosti ćelijske membrane

 Led oštećuje ćelije

ADAPTACIJE

 Smanjenje količine vode u biljci

 Odbacivanje listova ili nadzemnih zeljastih delova biljaka

 Povećanje prisustva nezasićenih masnih kiselina u membrani

ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Odbrana od biljojeda, gljiva, bakterija i virusa

Metamorfoza lista ili izdanka u trn

mlečike, kaktusi, gledičija, badem, trnjina.......
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Internodije

Zona
izduživanja

Interkalarni
meristemi

Nodusi
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

smola četinara
kristali silikata
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Sekundarni metaboliti
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Morfin
Atropin

Atropa belladonna - velebilje

Mak
ADAPTACIJE BILJAКA NA DEJSTVO EКOLOŠКIH FAКTORA

Mlečni sok - lateks