Pandiwa Pagbabanghay ng Pandiwa Ayon sa Iba’t ibang Aspekto ASPEKTO NG PANDIWA
Katangian ng pandiwa na nagsasaad kung
naganap na o hindi pa nagaganap ang kilos, at kung nasimulan na at kung natapos nang ganapin o ipinagpapatuloy pa ang pagganap. APAT NA ASPEKTO NG PANDIWA
1. Perpektibo (Naganap) – nagsasaad ng kilos na natapos na
2. Imperpektibo (Nagaganap) – nagpapahayag ng kilos na
nasimulan na ngunit di pa natatapos at kasalukuyan pang ipinagpapatuloy. 3. Kontemplatibo (magaganap) - Naglalarawan ng kilos na hindi pa nasimulan 4. Perpektibong Katatapos - Nagsasaad ito ng kilos na kayayari o katatapos lamang bago nagsimula ang pananalita PAGBABANGHAY NG PANDIWA Sa mga pandiwang may inisyal na ponemang m Perpektibo – ang m ay napapalitan ng n Imperpektibo – mananatiling ang m ay nananatilin n at inuulit ang unang pantig ng salitang ugat Kontemplatibo – babalik ang n sa m at nagkakaroon pa rin ng pag-uulit sa unang pantig ng salitang-ugat Perpektibong Katatapos – gumamit ng panlaping ka at inuulit ang unang pantig ng salitang-ugat ANYONG KONTEMPLATIB PERPEKTIBONG PERPEKTIBO IMPERPEKTIBO PAWATAS O KATATAPOS mahuli nahuli nahuhuli mahuhuli kahuhuli magtapon nagtapon nagtatapon magtatapon katatapon manghakot nanghakot nanghahakot manghahakot kahahakot Sa mga pandiwang may panalaping um Perpektibo – magkapareho lamang ito sa anyong pawatas Imperpektibo – mananatili ang panlaping um at inuulit ang unang pantig ng salitang ugat Kontemplatibo – nawawala ang panlaping um at nagkakaroon pa rin ng pag-uulit sa unang pantig ng salitang-ugat Perpektibong Katatapos – gumamit ng panlaping ka at inuulit ang unang pantig ng salitang-ugat
ANYONG KONTEMPLATIB PERPEKTIBONG
PERPEKTIBO IMPERPEKTIBO PAWATAS O KATATAPOS umalis umalis umaalis aalis kaaalis sumali sumali sumasali sasali kasasali kumuha kumuha kumukuha kukuha kakukuha Sa mga pandiwang may panalaping –in/-hin Perpektibo – ang hulaping in ay nagiging unlapi kung ang salitang ugat ay nagsisimula sa patinig at gitlapi kung katinig Imperpektibo – mananatili ang panlaping –in/-hin sa unahan/gitna at inuulit ang unang pantig ng salitang ugat Kontemplatibo – ibinabalik ang –in/-hin sa hulihan at nagkakaroon pa rin ng pag-uulit sa unang pantig ng salitang- ugat Perpektibong Katatapos – gumamit ng panlaping ka at inuulit ang unang pantig ng salitang-ugat ANYONG KONTEMPLATIB PERPEKTIBONG PERPEKTIBO IMPERPEKTIBO PAWATAS O KATATAPOS awitin inawit inaawit aawitin kaaawit basahin binasa binabasa babasahin kababasa takutin tinakot tinatakot tatakutin katatakot Sa mga pandiwang may panalaping –an/-han Perpektibo – ang hulaping an/han ay nananatili ngunit nadaragdagan ng unlaping-in kung ang salitang ugat ay nagsisimula sa patinig at gitlaping -in- kung katinig Imperpektibo – mananatili ang hulaping –an/han, mananatili ang panlaping –in/-hin sa unahan/gitna at inuulit ang unang pantig ng salitang ugat Kontemplatibo – mananatili ang hulaping –an/han, mawawala ang – in/-hin at nagkakaroon pa rin ng pag-uulit sa unang pantig ng salitang-ugat Perpektibong Katatapos – gumamit ng panlaping ka at inuulit ang unang pantig ng salitang-ugat ANYONG KONTEMPLATIB PERPEKTIBONG PAWATAS PERPEKTIBO IMPERPEKTIBO O KATATAPOS asahan inasahan inaasahan aasahan kaaasa tawagan tinawagan tinatawagan tatawagan katatawag walisan winalisan winawalisan wawalisan kawawalis