Pagsisinop ng

Tala at
Bibliyograpiya
Matapos ang aralin, inaasahan
ang mga
•
mag-aaral na:
nalalaman at naisasagawa ang mga teknik sa pagsipi, pagsulat
ng paraphrase at buod;
• natutukoy at naisusulat ang iba’t ibang pormat sa paggawa ng
bibliyograpiya batay sa kalikasan ng pananaliksik;
• nasisinop ang tala at nasunod ang tamang paggamit ng
talababa o tala sa loob ng teksto
• nakasusulat ng mga sipi nng paraphrase at buod at;
• nasisinop ang mga tala at nasusunod ang tamang paggamit ng
mga talababa o tala sa loob ng teksto
Pagsisinop ng Tala at
Bibliyograpiya
Mahalaga ang masinop na
dokumentasyon upang kilalanin ang
pinagmulan ng ideya at batis ng
impormasyon na ginamit sa buong
pananaliksik.
Mahalaga rin ang pagbigay ng
karampatang pagkilala sa pinaghiraman ng
ideya para sa argumentasyon.
Nabibigyan ng impresyon ang mga mambabasa na
komunsulta ang mananaliksik sa mga eksperto sa
paksa ng pag-aaral at sumangguni sa pinakabago
at mapagkakatiwalaang daluyan upang patibayin
ang konklusyon ng mananaliksik.
Nagbibigay ng impormasyon ang
mananaliksik tungkol sa mga aklat o
artikulo na ginamit na maaaring makatulong
sa mga mambabasa o susunod na
mananaliksik kung nais pang palalimin ang
pagkakaunawa sa isang tiyak na
impormasyon.
Pagsisinop ng Tala at
Bibliyograpiya
sa APA
(American
Psychological
Assciation)
-ginagamit sa mga siyentipikong pananaliksik sa larangan ng
sikolohiya, medisina, agham panlipunan at iba pang teknolohikal na
larangan.
-sinusunod ang pakilala na nasa loob ng mismong teksto o in-text
citation kung saan tinutukoy ang awtor at taon ng pagkalathala.
-kung hinalaw mo naman ang ideya ng ibang awtor ngunit hindi ka
direktang sumisipi sa isang tiyak na materyal o kaya ay sumasangguni
sa buong libro, artikulo, o iba pang gawa, kailangan pa ring kilalanin
ang awtor at ang taon ng publikasyon nang hindi na tinutukoy ang tiyak
na pahina.
 Pagtatala ng MaiklingAyon
Sipi
kay Lumbera (2000), “Ang usapin
ng wikang pambansa ay usaping
kinasasangkutan ng buhay ng milyon-
Kung direkta kang sumipi sa tiyak na milyong Pilipino na hindi
gawa ng isang manunulat, kailangan nakapagsasatinig ng kanilang adhikain at
mong isama sa pagbanggit ang pangalan pananaw sa kadahilanang ang nasa
ng awtor, taon ng publikasyon at bilang ng pamahalaaan, paaralan at iba-ibang
pahina para sa sanggunian. Ipinakilala sa institusyong panlipunan ay sa Ingles
pamamagitan ng panandang diskurso na nagpanukala at nagpapaliwanag” (p. 130)
naglalaman ng apelyido ng awtor na
sinusundan ng petsa ng publikasyon na
nasa loob ng panaklong.
 Pagtatala ng MaiklingInilinaw
Sipiniya na “Ang usapin ng wikang
pambansa ay usaping kinasasangkutan ng
buhay ng milyon-milyong Pilipino na
hindi nakapagsasatinig ng kanilang
adhikain at pananaw sa kadahilanang ang
Kung hindi naman ipinakilala ang awtor nasa pamahalaaan, paaralan at iba-ibang
sa panandang diskurso , inilalagay ang institusyong panlipunan ay sa Ingles
apelyido ng awtor, taon ng publikasyon, at nagpanukala at nagpapaliwanag”
bilang ng pahina sa loob panaklong (Lumbera, 2000, p. 130)
pagkatapos ng sipi.
 Pagtatala ng
Mahabang Sipi
Inilinaw ni Lumbera (2000) ang halaga ng wikang pambansa
Ilagay ang mahabang
sipi, na naglalaman ng 40
para sa inklusyon ng mayorya ng sambayanang Pilipino sa
sumusunod; salita pataas, sa hiwalay na
Ang usapin ng wikang pambansa ay usaping kinasasangkutan talata at alisin na ang
ng buhay ng milyon-milyong Pilipino na hindi nakapagsasatinig
ng kanilang adhikain at pananaw sa kadahilanang ang nasa panipi. Simulan ang sipi sa
pamahalaan, paaralan at iba-ibang institusyong panlipunan ay sa panibagong linya na may
Ingles nagpapanukala at nagpapaliwanag. Ang milyon-milyong kalahating pulgadang
mamamayang iyan ang hindi nakapagrereklamo kapag sila’y
pinagsasamantalahan, hindi nakapaghahain ng kanilang mga
margin mula sa orihinal na
katwiran kapag sila’y niyuyurakan, at hindi nakapaggigiit ng margin ng dokumento. Ang
kanilang Karapatan kahit na sila ang nasa tama. Kailangan nila pagbanggit ay inilagay
ang wikang magiging daluyan ng kanilang mga hinaing,
pagkatapos ng panapos na
pangangatwiran at pagsasakdal, at ang wikang pambansa ang
makapagdudulot nito sa kanila. (p. 130) bantas ng pangungusap.
 Buod o Paraphrase
Tinukoy ni Lumbera (2000) na mahalagang paunlarin
ang isang wikang pambansa na magagamit ng
karaniwang mamamayan upang makibahagi sa mga
panlipunang diskurso.
Mahalagang paunlarin ang isang wikang pambansa
na magagamit ng karaniwang mamamayan upang
makibahagi sa mga panlipunang diskurso (Lumbera,
2000, p. 130).
Kapag naman nagbubuod o
nagpa-paraphrase mula sa isang
tiyak na gawa ng manunulat,
kailangang banggitin ang awtor at
taon ng publikasyon sa loob ng
teksto. Hindi rekisito na ilagay pa
ang pinagmulan ng buod o
paraphrase ngunit makabubuti
kung titiyakin din ang
impormasyong ito.
Pagbanggit sa Higit sa Isang Awtor
Ang pananaliksik nina Geronimo at
San Juan (2014) ay nagpapakita ng Pagbanggit sa dalawang awtor. Ang pangalan
komprehensibong pagsusuri sa epekto ng dalawang awtor ay kailangang banggitin sa
ng K-12 sa kurikulum sa kolehiyo. panandan diskurso at maging sa loob ng
saknong tuwing kikilalanan ang kanilang akda.
Ginagamit ang “at” sa pagitan ng apelyido ng
Nagpapakita ang pananaliksik ng
awtor kung nasa loob ng teksto at ampersand
komprehensibong pagsusuri sa epekto (&) naman kung nasa loob ng panaklong)
ng K-12 sa kurikulum sa kolehiyo
(Geronimo & San Juan, 2014).
Pagbanggit sa Higit sa Isang Awtor
Ang pananaliksik nina Geronimo,
Sicat, San Juan, at Zafra (2014) ay
nagpapakita ng komprehensibong
pagsusuri sa epekto ng K-12 sa
kurikulum sa kolehiyo.
Nagpapakita ang pananaliksik ng
komprehensibong pagsusuri sa epekto
ng K-12 sa kurikulum sa kolehiyo
(Geronimo, Sicat, San Juan, & Zafra ,
2014).
Pagbanggit sa tatlo hanggang limang awtor.
Ilista ang pangalan ng lahat ng awtor sa
panandang diskurso sa unang pagkakataon na
tukuyin ang sanggunian. Ginagamit ang “at” sa
pagitan ng mga apelyido ng awtor kung nasa
loob ng teksto at ampersand (&) naman kung
nasa loob ng panaklong)
Sa mga susunod pang pagbanggit, tanging ang
apelyido na lamang na lamang ng unang awtor
na sinusundan ng et al. ang inilalagay sa
panandang diskurso o sa loob ng saknong.
Pagbanggit sa Higit sa Isang Awtor
Mahalaga ang pananaliksik
nina Geronimo et al. (2014)
sapagbalangkas ng
patakarang pangwika sa
mataas na edukasyo .
Mahalaga ang pananaliksik
sa pagbalangkas ng
patakarang pangwika sa
mataas na edukasyon
(Geronimo et al., 2014).
Kapag anim o higit
pa ang awtor, inilalagay
lamang ang apelyido ng
unang awtor na
sinusundan ng et al. sa
panandang diskurso at
sa loob ng saknong
kahit pa sa unang
pagbanggit.
Pagbanggit sa Akdang Hindi Tiyak ang
AwtorTinatalay sa mga artikulo Kapag ang akda ay
walang awtor, banggitin ang
ang halaga ng sanggunian sa pamamagitan
pagpapalakas sa wikang ng pamagat ng akda sa
pambansa sa integrasyong panandang diskurso at
sosyo-kultural ng ASEAN gamitin ang una hanggang
(HASAAN Journal, 2014) dalawang salita ng pamagat
Napapanahon ang sa loob ng saknong. Ang
pagpapalakas ng wikang pamagat ng libro ay may
Filipino sa integrasyong salungguhit habang ang
ASEAN (“Hamon ng ASEAN,” pamagat ng artikulo,
2014) kabanata, o web page ay
nasa loob ng panipi.
Organisasyon Bilang Awtor
Napapanahon ang
pagpapalakas ng wikang
Filipino sa integrasyong
ASEAN (Sanggunian sa
Filipino, 2014)
Binigyang-diin ng Sanggunian
sa Filipino (2014) ang halaga
ng pagpapalakas ng wikang
Filipino sa integrasyong
ASEAN
Kapag ang awtor ay
organisasyon o
ahensiya ng gobyerno,
banggitin ang pangalan
ng organisasyon sa
panandang diskurso at
sa loob ng saknong sa
unang pagkakataon.
Organisasyon Bilang Awtor
Kapag ang pangalan
ng organisasyon ay may
kilalang daglat o
Unang pagbanggit: pagpapaikli, ilagay ang
(Sanggunian sa Filipino pagpapaikli sa loob ng
SANGFIL ,2014) bracket sa unang
pagkakataon ng
Ikalawang pagbanggit:
(SANGFIL, 2014)
pagbanggit at gamitin na
lamang ang pagpapaikli
sa mga susunod na
pagbanggit.
 Pagbanggit sa mga Personal
na Komunikasyon
Magkakaroon ng pambansang
Para sa mga panayam, sulat,
kumperensiya hinggil sa integrasyong
email, o iba pang personal na
ASEAN ang Sanggunian sa Filipino (R.
komunikasyon, banggitin ang
Correa, personal na komunikasyon,
pangalan ng nagbigay ng
Pebrero 14, 2015).
impormasyon at ang petsa ng
komunikasyon. Hindi na
Ayon kay Ramil Correa, magkakaroon ng
kailangang ilagay sa talaan ng
pambansang kumperensiya hinggil sa
sanggunian ang mga personal na
integrasyong ASEAN ang Sanggunian sa
komunikasyon.
Filipino (personal na komunikasyon,
Pebrero 14, 2015).
 Pagbanggit sa Hindi
Direktang Sanggunian
Binigyang-diin ni San Juan ang halaga
ng… (sa pagbanggit ni Geronimo, p. 100)
Kung gagamit ng sanggunian
na binanggit sa isa pang
sanggunian, kailangang kilalanin
ang orihinal na pinagkunan ng
ideya sa panandang diskurso.
Itala lamang ang sekondaryang
sanggunian sa talaan ng
bibliyograpiya kung ito lamang
ang sinangguni at isama rin sa
loob ng saknong.
 Elektronikong Sanggunian
Kung posible, binabanggit din
ang mga elektronikong
sanggunian gaya ng iba pang
Ayon kay Tolentino (2011)… dokumento sa pamamagitan ng
apelyido ng awtor at taon ng
pagkakalathala.
 Elektronikong Sanggunian
Ang pag-aaral ay nagpapakita na…
(“Pananaliksik,” n.d.)
Ngunit kunghindi tiyak ang
awtor at petsa ng pagkakalathala,
ginagamit ang una hanggang
dalawang salita sa pamagat ng
artikulo sa panandang diskurso at
ginagamit ang “n.d.”para tukuyin
ang kawalan ng petsa.
Pagsulat ng Bibliyograpiya
 Bibliyograpiya
Ang talaan ng sanggunian ay nasa pinakhuling bahagi ng papel-pananaliksik.
Dito makikita ang mga impormasyon na kailangan upang mahanap ang lahat ng
sanggunian na ginamit sa katawan ng pananaliksik. Lahat ng binanggit na ideya
at impormasyon mula sa ibang sanggunian ay kailangang isama sa talaang ito.
Gayundin, lahat ng sangguniang nakatala rito ay ay kailangang yaong ginamit
lamang sa loob ng papel. Ang sanggunian ay isinusulat sa panibagong pahina at
nakahiwalay sa mismong teksto ng papel-pananaliksik.nilalagyan ito ng ng
titulong “Talaan ng Sanggunian” o “Bibliyograpiya” na nakalagay sa gitnang
itaas na bahagi ng papel. May ilang pangkalahatang gabay sa pagsulat ng
bibliyograpiya sa estilong APA:
1. Lahat ng linya pagkatapos ng unang linya sa bawat sanggunian ay
nakapasok o indented na may kalahating pulgadang sukat. Tinatawag itong
hanging indention.

2. Baligtad ang pagkasulat ng lahat ng pangalan ng awtor (apelyido muna

kasunod ang daglat ng unang pangalan). Itinatala ang pangalan ng lahat ng
awtor hanggang pito, ngunit kapag ang akda ay may awtor na sobra sa pito
ilista lamang hanggang anim na awtor at gumamit ng ellipses(…) pagkatapos
ng ikaanim na pangalan. Pagkatapos ng ellipses, ilista ang pinakahuling awtro
ng akda.
3. Kailangang alpabetikal ang pagkakaayos ng mga sanggunian batay sa
apelyido ng unang awtor ng bawat sanggunian.

4. Para sa higit sa isang artikulo na isinulat ng iisang awtor, ilista ang mga
sanggunian sa kronolohikong paraan, mula sa pinakaluma hanggang
pinakabagong petsa ng publikasyon.

5. Itala ang buong pangalan ng journal at panatilihin ang orihinal na paraan ng

pagbaybay, paggamit ng maliit o malaking letra at bantas na ginamit sa
pamagat ng journal.

6. Isulat sa malaking letra ang lahat ng pangunahing salita sa mga pamagat ng

journal.

7. Kapag itinatala ang mga libro, kabanata, artikulo, o web page, isulat sa
malaking titik ang lahat lamang ng unang salita sa pamagat at ikalawang
pamagat, ang unang salita pagkatapos ng tutuldok (colon) at gitling, at lahat ng
pangalang pantangi na matatagpuan sa pamagat.
8. Isulat sa italics ang pamagat ng mahabang akda gaya ng pamagat ng buong libro o
journal

9. Huwag isulat sa italics, salungguhitan, o lagyan ng panipi ang mga pamagat ng maiikling
akda gaya ng mga artikulo sa journal o sanaysay sa isang koleksiyon.
 A
kl
at
Lumbera, B. (2000). Writing the nation: Pag-akda ng bansa.
Quezon City: University of the Philippines Press.
Aklat na Pinamatnugutan
(Edited)

Torres-Yu,R. (Ed.) (1980). Panitikan at kritisismo. Quezon City:

National Book Store.

Inilalagay ang daglat na Ed. Sa loob ng mga saknong upang tukuyin na

patnugutan at hindi manunulat ang awtor ng akda.
 Isinalin
g Akda

Pomeroy, W. (1997). Ang gubat: Isang personal na record ng

pakikibakang gerilya ng mga Huk sa Pilipinas. (R. Sicat,
tagasalin). Quezon City: University of the Philippines Press.
(Orihinal na nalathala noong 1963)

Para sa mga akdang hindi isinalin, mahalagang tukuyin din ang petsa ng
pagkalathala ng orihinal na akda. Inilalagay bilang awtor ngunit tinutukoy rin
sa loob ng mga panaklong ang tagasalin at nilalagyan ng salitang “tagasalin”
pagkatapos.
Artikulo o Kabanata mula sa
Pinamatnugutang Aklat

Tiongson, N. (2006) Ang paghuli sa Adarna: Tungo sa isang

pamantayang pangkultura. Na kay R. Torres-Yu (Ed.), Kilates: Panunuring
pampanitikan ng Pilipinas (pp. 36-43), Quezon City: University of the
Philippines Press.

Kapag isang kabanata o artikulo lamang sa isang aklat ang ginamit, ilagay
rin ang tiyak na pahina kung saan matatagpuan ang artikulo pagkatapos ng
daglat na pp.
Akdang Maraming Tomo
(Volume)

Torres-Yu,R. (Ed.) (1980). Panitikan at kritisismo (Tomo 1-2).

Quezon City: National Book Store.

Tinutukoy sa loob ng mga panaklong pagkatapos ng pamagat ng aklat ang

tiyak na tomo o bahagi ng akda ng ginamit.
Introduksiyon, Paunang Salita, at
Panapos na Bahagi ng Aklat

Yabes, L.(1980). Paunang salita. Na kay R. Torres-Yu (Ed.) Panitikan

at kritisismo (p.vi). Quezon City: National Book Store.

Sinusunod pa rin ang pormat sa pagtatala para sa aklat ngunit inilalagay

kung ito ay paunang salita, introduksiyon o panapos na salita, inilalagay ang
pinagmulang aklat at tinitiyak ang pahina kung saan ito matatagpuan.
Artikulo sa Journal na may
Iba’t Ibang Tomo

Rodriguez, R. (2013). Representasyon ng pagkalalaki sa pelikulang

Bakbakan ni FPJ. Plaridel: A Philippine Journal of Communication, Media,
and Society, Volume 10, Number 2.
Artikulo mula
sa Magasin

Arceo, L. (1943, May 8). Uhaw ang Tigang na Lupa. Liwayway, 120,
20-28.
Artikulo mula
sa Pahayagan

Alonso, R. (2009, Marso 1). POW returns book borrowed 68 years

ago. Philippine Sunday Inquirer, p. 20A
Artikulo mula sa
Pahayagang Online

Jose, F.S (2011, sEPT,. 12). Why are we shallow. Philstar.com. Kinuha
mula sa http://wwwphilstar.com/arts-and-culture/725822/why-we-are-
shallow.

Para sa lahat ng sangguniang nakukuha mula sa Internet, mahalagang ilagay ang

tiyak na URL (uniform resource locator) kung saan eksaktong nakuha ang artikulo.
Artikulo mula sa
Online Journal
Petras, J. (2014, Abril). Motibasyon at atityud sa paggamit ng wikang Ingles
sa Pilipinas at ang implikasyon nito sa Filipino bilang wikang pambansa:
Panimulang pagtalakay sa sikolohikal na aspekto ng pagpaplanong
pangwika. MALAY, Vol. 26, No. 2. Nakuha mula sa
http://ejournals.ph/index
php?journal=malay&page=article&op=viewArticle&path%5D=7524
Elektronikong Aklat
(e-book)
De Castro, M. (1864). Pagsusulat nang dalawang binibini na si
Urabana at Feliza. (R. Baquiran, Ed.). Nakuha mula sa
https://www.goodreads.com/book/show/16075841
pagsusulatan-nang-dalauang-binibini-na-si-urbana-at-ni-
feliza
 Online na
Panayam
Butler, C. (Interviewer) & Stevenson, R. (Interviewer). (1999). Oral
History 2 Interview transcript . Retrived from Johnson Space
Center Oral Histories Project Web site: http://www11.jsc.
nasa.gov/history/oral_histories/oral_histories.htm
Online na mga Tala sa
Talakay at Prresentasyon

Hallam, A. Duality in consumer theory PDF document . Retrieved

from Lecture Notes Online Web site: http://www.econ.iastate.
adu/classes/econ501/Hallam/.html
 Blog
(Weblo
g)
Tolentino, R. (2012, Agosto 28). Orkestradong kilig sa romantikong
komedi (Weblog). Nakuha mula sa https://rolandotolentino.
wordpress.com/2012/08/28/orkestradong-kilig-saromantikong-k
omedi/