1.

Dönem Konu 3
Müfred müsenna cem
fb.com/tkitap
tyayin.com
Tekil isimler (‫ا!!ف!رد‬
‫) ا!!السم! لم‬
Tekil isimler sözlükte maddeye koyulduğu haliyle olan
isimlerdir.
Tekil isimleri bulmanın en kestirme yolu ikilik ve
çoğul alameti almadıklarını bulmaktır. Bunun dışında
kesin bir özellik söyleyebilmek güçtür. Çünkü isimler
3-4-5-6-7 harfe kadar olabilir.
َ ْ‫َ قلَم – ِ كتَ!اب– َسفَ!ر‬
Ör: ‫ ُسلَ!حْ َف!اة‬-‫جل‬

2
İkil isimler ‫مثنى‬
( !!‫) ا!!السم! لا‬
Türkçe’de olmayan bu isim yapısı ikili isimler için
koyulmuştur.
İkili isimler sonlarına‫ ا!ن‬ya da‫ ي!!ن‬koyularak yapılır.
Ör:‫ك تاب‬: ِ َ‫كتاب ِان–ك تاب‬
‫نْي‬ َ
! Sondaki nunlar nadiren de olsa düşebilir. Kısa bir bilgi notu
olarak aklımızda bulunmasında yarar var.
Tekil isimler ikili yapılırken çoğunlukla tekil yapısı bozulmaz.
Bozulanlar da çoğunlukla sonunda ‫ ا‬ya da ‫ ي ى‬olanlardır. Bu
isimler bazen tekil de düşürdüğü harfi diğer hallerde geri alır
bazen de harfini düşürür
Ör: ِ‫اضينْي‬
َ ‫ق‬ – ‫اضيان‬ ‫ق‬ – ٍ
‫اض‬ ‫ق‬
3
‫عصويْ ِن‬ – ِ ‫عصاً – عصو‬
‫ان‬
َ َ
Çoğul (!‫)جمع‬
Arapça’da çoğullar kurallı !!‫ا‬
!‫س ل!م‬ ve kuralsız !!‫ا‬
!‫س ل!م‬ ‫ غير‬olmak
üzere iki şekilde yapılır.

müzekker Salim Gayri salim

Kelimenin tekil haline ‫ وـن‬ya da ‫ن‬
‫يـــ‬ Kelimenin tekil yapısının bozularak çoğul
eklenerek yapılır. yapılmasıdır.
ِ – ‫معلم – معلمون‬
‫معلمني‬ ‫اَ َس ٌد – اُ ُس ٌد‬ ‫ب‬
ٌ ُ‫كتاب – ُكت‬
ُ
Bu nunlar da nadiren de olsa düşebilir.
Dikkatli olmakta fayda var.

müennes
Kelimenin tekil haline‫ اـت‬eklenerek yapılır.
ٍ ‫ معلم‬- ‫معلمة – معلمات‬
‫ات‬ َ ٌ َ

4
 Cem-i kılle (‫)جمع! ق!!لة‬
Türkçe’deki birkaç kelimesini karşılayabilecek çoğul yapılarıdır.
Dört tanedir. Az olduğu için soru gelme ihtimali fazladır.

‫اَْف ُع ْل‬ ‫اَْف َعال‬ ‫اَفْعِلَة‬ ‫فِ ْعلَة‬

‫كلب – اكلب‬ ‫قلم – اقالم‬ ‫سؤال – اسئلة‬ ‫اخ – اخوة‬
‫ انفس‬- ‫نفس‬ ‫ اطفال‬- ‫طفل‬ ‫ امثلة‬- ‫مثال‬

5
Neden iki şekilde yazdık çoğulları
Dikkat edilirse çoğul ve ikili yapıları iki şekilde yazdık. İkilileri
‫ ا!ن‬ve ‫ ي!!ن‬çoğulları‫ ون‬ve‫ ي!!ن‬şeklinde olduklarını söyledik. Bunun
sebebi şu.
Normal tekil isimlerin son harfi ötre, esre ya da üstün ile
harekelenirken ikil ve çoğullar ötre ve diğer hallerine göre çoğul
ekleri değişir.
ikil çoğul

Ötre ‫اـن‬ Ötre ‫وـن‬ Ötre ‫ٌاـت‬

Diğer ‫ن‬
‫يـــ‬
Diğer‫ن‬
‫يـــ‬ ‫ٍ اـت‬
Diğer

6
 ‫‪Çoğul isim‬‬ ‫‪Tekil isim‬‬

‫المعلمو َن‬
‫ُ‬ ‫قدم‬ ‫المعلمات‬
‫ُ‬ ‫ذهبت‬ ‫المعلم‬
‫ُ‬ ‫قدم‬ ‫ت المعلمةُ‬
‫ذهبَ ْ‬
‫رايت ِ‬
‫معلم ْي ِن‬ ‫ِ‬
‫المعلمات‬ ‫ايت‬
‫ر ُ‬ ‫المعلم‬ ‫ايت‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ر ُ‬ ‫رايت المعلمةَ‬
‫ُ‬
‫ين‬ ‫نظرت الى ِ‬
‫معلم‬ ‫ِ‬
‫المعلمات‬ ‫نظرت الى‬ ‫ِ‬
‫المعلم‬ ‫نظرت الى‬ ‫ِ‬
‫المعلمة‬ ‫نظرت الى‬
‫َ‬
‫‪Kelimelerin son harekelerine dikkat ediyoruz‬‬
‫‪7‬‬
 Aşağıdaki kelimelerden hangisi cem-i
 Aşağıdaki çoğul isimlerden hangisi cem-i
müennes salim değildir? (2013 ara
kesret veznindedir? (2012 ara sınav)
sınav / 2011 dönem sonu)
a . ٌ‫إخ َوة‬ ْ a . ‫ات‬ٌ ‫اط َم‬ ِ ‫َف‬
b . ‫ع َمل َ ٌة‬ َ
c . ‫اب‬ َ b . ‫مات‬ٌ ّ ِ‫ُم َعل‬
ٌ ‫أبْ َو‬ c . ‫ات‬ ٌ ‫ك َا ِت َب‬
d . ‫أج ِوبَ ٌة‬ ْ
e . ‫أح ُر ٌف‬
d . ‫ات‬ ٌ ‫أ ُ ّ َم َه‬
ْ
Aşağıdaki kelimelerden hangisi tesniyedir?
e . ‫ات‬ ٌ َ‫أَبْي‬
Aşağıdakilerden hangisi çoğul bir
(2012 ara sınav)
kelimedir? (2013 ara sınav)
f. ‫ان‬ ُ ‫ال ُغفْ َر‬ f. ‫ِتجأر ٌة‬
g . ‫ان‬ ُ ‫الج ْد َر‬ ُ g . ‫نا ِفذ ٌة‬
h . ‫ين‬ َ ‫الح ِقي ِب‬ َ h . ‫ِحجار ٌة‬
i. ‫ان‬ ِ ‫الس ْو َد َاو‬ َّ i. ‫ِطفل ٌة‬
j. ‫ين‬ َ ‫الكَتَا ِب‬ j. ‫فتيان‬ ِ
Aşağıdakilerin hangisinde tekil kelimenin
Aşağıdaki kelimelerden hangisi cem-i
çoğulu doğru olarak verilmiştir? (2013 ara
müzekker salimdir?(2013 dönem sonu)
sınav)
k. ‫قرويُّون‬
k. ‫َاب‬ ٌ ّ‫اب– كُت‬ ٌ َ‫ِكت‬ l. ‫طلب ٌة‬
l. ‫خو ٌة‬ ْ ‫ت– إ‬ ٌ ‫أ ُ ْخ‬
m . ‫ام ٌل– عمل ٌة‬ ِ ‫ع‬
m . ‫اب‬ ٌ َ ّ‫كُت‬
َ n . ‫وان‬ ٌ ‫خ‬ ْ ‫إ‬
n . ‫فال‬ ٌ ‫أط‬ ْ – ‫ِطفْل ٌة‬ o . ‫ُم ْسلِميْ ِن‬
o . ‫ان‬ ٌ َ‫فتا ٌة – ِفتْي‬
8
 Aşağıdaki kelimelerden hangisi tesniye
değildir?(2011 ara sınav / 2012 bütünleme)
a . ‫ان‬ِ َ‫َم ْد َر َست‬
b . ‫ُم َد ِ ّر َستَيْ ِن‬
c . ‫ُم ْؤ ِمنَيْ ِن‬
d . ‫ان‬ ِ ‫َصا ِئ َم‬
e . ‫ين‬ َ ‫صا ِئ ِم‬
Aşağıdaki çoğul isimlerden hangisi cem-i kıllet
veznindedir? (2011 ara sınav / 2012 bütünleme)
f. ‫ور‬ ٌ ‫ُش ُه‬
g . ‫ال‬ ٌ َ‫جِ ب‬
h . ‫أش ُه ٌر‬ ْ
i. ‫َم َساجِ ُد‬
j. ‫اء‬ ُ َ‫أَنبَي‬
Aşağıdakilerin hangisinde, tekil kelimenin
çoğulu doğru olarak verilmiştir? (2012 ara
sınav)
k. ‫ات‬ ٌ َ‫ْت– َو َقت‬ ٌ ‫َوق‬
l. ‫اص‬ ٌ ‫ِق ّ َص ٌة – أَق َْص‬
m . ‫ات‬ ٌ ‫يق– َص ِدي َق‬ ٌ ‫َص ِد‬
n . ‫غ ُص ٌن‬ ُ – ‫غ ْص ٌن‬ ُ
o . ‫َم ِدين َ ٌة – ُم ُد ٌن‬
9