Professional Documents
Culture Documents
Khoa Y Dược
1. Trình bày được mục tiêu điều trị huyết áp, các mức huyết
áp cần đạt được và hướng xử trí THA theo mức độ nguy
cơ tim mạch.
2. Trình bày được tác dụng, cơ chế tác dụng của các thuốc
ức chế hệ RAA trong điều trị tăng huyết áp
3. Trình bày được những ưu, nhược điểm của thuốc lợi tiểu,
thuốc chẹn - adrenergic, thuốc chẹn kênh calci, thuốc
ức chế hệ RAA trong điều trị tăng huyết áp.
2
TẦN SUẤT THA
Myõ 24% daân soá : 6% (18-34); 59% (65-74)
Chaâu AÂu 20-25% daân soá tröôûng thaønh, > 50% daân soá 65t
Chaâu AÙ : - Thaùi Lan : 19,8 -21,3% daân soá -
Singapore : 23 – 30,2% daân soá
- Hong Kong : 17,4 – 18,3 daân soá
- Ñaøi Loan : 28 -33,1% daân soá
Vieät Nam : 1% (1960)
11,7% (1992) :
23% Haø Noäi
15,74% TP.HCM
Nguyeân nhaân THA
Taêng huyeát aùp = Taêng cung löôïng tim vaø/hoaëc Taêng söùc caûn ngoaïi bieân
THA gñ2 >160 hoaëc > 100 Caàn Phoái hôïp 2 thuoác/ haàu Thuoác cho chæ
heát tröôøng hôïp ñònh baét buoäc
TL: JAMA 2003; 289: 2560 - 2572
Cô cheá taùc duïng chung cuûa caùc
nhoùm thuoác trò taêng HA
Caùc yeáu toá aûnh Caùch thöùc laøm Caùc nhoùm thuoác
höôûng HA giaûm HA trò taêng HA
1. Theå tích dòch ngoaïi Laøm giaûm theå Thuoác lôïi tieåu
baøo tích dòch ngoaïi baøo
15
2. CÁC NHÓM THUỐC ĐIỀU TRỊ
TĂNG HUYẾT ÁP
16
2.1. THUỐC ỨC CHẾ HỆ RAA
Hệ Renin-Angiotensin- Aldosterone
17
Hệ Renin-Angiotensin- Aldosterone
GAN Angiotensinogen
THẬN Renin
Angiotensin I
↑ BP Co mạch
ACE
↑ CO Angiotensin II
-Giãn mạch
- Thận: tăng dòng máu đến thận (có lợi cho bn tăng
HA và suy tim), hạn chế tổn thương thận và đạm
niệu trên bn đái tháo đường (giảm áp lực trong vi
cầu thận)
THUỐC ỨC CHẾ MEN CHUYỂN
Chỉ định:
-Tăng huyết áp.
-Suy thận
-Đột quị
THUỐC ỨC CHẾ MEN CHUYỂN
Độc tính và tác dụng phụ
*Thường gặp:
• Gây tụt HA nặng với liều khởi đầu ở bn dùng lợi tiểu, hạn chế muối,
hoặc mất nước qua đường tiêu hóa.
• Suy thận cấp ở bệnh nhân hẹp động mạch thận 2 bên hoặc hẹp
động mạch thận trên 1 thận duy nhất.
X
Angiotensin I Bradykinin Prostaglandin
1 Converting Enzyme 1
Angiotensin II Bất hoạt
2 2
Co mạch Bài tiết Giãn mạch
Aldosterone
↑ HUYẾT ÁP ↓ HUYẾT ÁP
ANGIOTENSINOGEN (Gan)
RENIN (thaän)
NON-ACE
Chymase BRADYKININ
ANGIOTENSIN I
cathepsin G ACE
tPA, tonin, (Kininase II)
GAGE
ANGIOTENSIN II
Phaân chaát
baát hoaït
AT1
Co maïch
Taùi haáp thu Na+/thaän
Baøi tieát Aldosterone AT2
Kích hoaït heä giao caûm Daõn maïch
Baøi tieát chaát co maïch Choáng taêng sinh
Taêng tröôûng vaø taêng sinh APOPTOSIS
THUỐC ỨC CHẾ MEN CHUYỂN
Chống chỉ định
• Hẹp đm thận
• Kali/máu >5,5mmol/L.
THUỐC ỨC CHẾ RENIN
(ALISKIREN)
• Ức chế trực tiếp hoạt tính enzyme của
Renin giảm tạo ra Angiotensin I và II.
THUỐC ỨC CHẾ RENIN
(ALISKIREN)
• liều 300mg/ ngày có hiệu quả hạ áp tương
đương các thuốc tác động hệ RAA khác
• không ảnh hưởng đến men chuyển (ACE)
không gây ho khan và phù mạch
• ức chế trực tiếp hoạt tính enzyme của Renin
tăng hiệu quả hạ áp khi phối hợp UCMC, ức chế
thụ thể
• thời gian bán hủy dài, duy trì HA ổn định trong
24 giờ
Hệ Renin-Angiotensin- Aldosteron
Angiotensinogen
tiết Renin
Angiotensin I
ACE →
Angiotensin II *co mạch R
*thành lập Aldosteron
(giữ muối nước)
*Renin được tăng tiết khi:
- lượng máu đến thận
- Na / máu.
- hđ giao cảm.
Note: ACE (Angiotensin Converting Enzyme)
THUỐC GIÃN MẠCH TRỰC TIẾP
Đại diện
34
THUỐC TÁCTÁC
THUỐC DỤNG TRÊN
DỤNG TRÊNGIAO
GIAOCẢM
CẢM
36
THUỐC TÁC DỤNG TRÊN GIAO CẢM
Thuốc tác dụng trên giao cảm TW
Nhược điểm?
Methyldopa
• Hạ HA thế đứng
• Giữ muối, nước phù
• RL TKTW: trầm cảm, ngủ gà, giả Parkinson
• RL nội tiết: vú to, liệt dương (do prolactin huyết)
• RL miễn dịch: viêm gan, thiếu máu tan máu, lupus
ban đỏ
37
Thuốc tác dụng trên hậu hạch giao cảm
Reserpin, guanethidin
Cơ chế?
• Tăng giải phóng + ức chế thu hồi CAT về kho dự trữ
cạn kho dự trữ
Đặc điểm tác dụng?
• Giai đoạn tăng HA ngắn hạ HA kéo dài
• Có thể gây hạ HA thế đứng do liệt giao cảm
Ưu điểm?
Guanethidin: hiệu lực giảm HA mạnh* dùng trong
38
những trường hợp THA đã trơ với các thuốc khác
Thuốc tác dụng trên hậu hạch giao cảm
guanethidin
Nhược điểm?
Nhược điểm?
• Hạ HA liều đầu
• Có thể gây phản xạ nhịp tim nhanh
• Dùng lâu dài gây giữ muối, nước phù
• Liên quan đến giãn mạch: đau đầu, đỏ bừng mặt
41
THUỐC LỢI NIỆU
Vì sao thuốc lợi niệu điều trị được THA?
¯ ứ muối, nước thể tích huyết tương HA
Giãn mạch HA
Ưu điểm của thuốc lợi niệu trong điều trị THA?
• Hiệu quả, rẻ tiền, dễ sử dụng phổ biến
• tác dụng của các thuốc hạ HA khác ± dùng phối hợp
• Tác dụng mạnh trên người có hoạt tính renin thấp
(người già, béo phì, da đen), thể tích huyết tương (phù)
• Thiazid: hiệu quả đối với THA nhẹ và TB
• Furosemid: hiệu quả đối với cơn THA kịch phát
42
• Spironolacton: phối hợp với các thuốc lợi niệu trên
THUỐC LỢI NIỆU
43
CAÙC THUOÁC ÖÙC CHEÁ CALCI
CAÙC THUOÁC ÖÙC CHEÁ CALCI
Öùc cheá calci nhoùm dihydropyridines (DHP)
Teân thuoác (bieät döôïc) Lieàu thöôøng duøng/mg Soá laàn/ ngaøy
- Amlodipine (Amlor) 2,5 – 10 1
- Nifedipine daïng taùc duïng keùo daøi
(Adalat LR, Procardia XL) 30 – 60 1
- Felodipine (Plendil) 5 – 10 1
- Lacidipine (Lacipil) 2–4 1
- Lercanidipine (Zanedip) 5 – 10 1
TL : Opie LH, Gersh BJ. Drugs for the Heart. Elsevier Saunders 6 th ed 2005, p199
TAÙC DUÏNG PHUÏ CUÛA ÖÙC CHEÁ
CALCI
Nifedipine: tim nhanh; phuø caúng chaân quanh maét caù*
Caùc DHP khaùc:
* phuø quanh maét caù chaân
* tim nhanh (ít hôn nifedipine)
Verapamil vaø Diltiazem:
* tim chaäm
* giaûm co cô tim
ÖU ÑIEÅM CUÛA ÖÙC CHEÁ CALCI
TRONG THA
Coù theå phoái hôïp vôùi thuoác khaùc. Td: öùc cheá calci +
UCMC*; öùc cheá calci + cheïn beâta
Hieäu quaû treân beänh nhaân suy thaän maïn
Khoâng aûnh höôûng leân chuyeån hoùa: khoâng taêng ñöôøng
maùu, khoâng roái loaïn lipid maùu
Khoâng can thieäp chöùc naêng giao caûm neân ít gaây phaûn
xaï buø giöõ nöôùc vaø tim nhanh (verpamil, diltiazem)
Giaûm ñoät quî, beänh ÑMV, bieán coá tim maïch vaø töû vong
tim maïch (so vôùi placebo)**
Thích hôïp cho ngöôøi khoâng theå tuaân thuû cheá ñoä aên
kieâng muoái, ngöôøi ñang duøng NSAIDS
TL:*
** BP Trialists. Lancet 2003; 362: 1572 - 1585
ỨC CHẾ CALCI:
Nhóm Dihydropyridin: NIFEDIPIN, AMLODIPIN…
Nhóm Non- Dihydropyridin: VERAPAMYL, DILTIAZEM.
NIFEDIPINE ++++ +
VERAPAMIL + ++++
DILTIAZEM ++ ++
* Cheïn beâta coù hoaït tính gioáng giao caûm noäi taïi: ít laøm chaäm taàn soá
tim
Neân baét ñaàu baèng lieàu thaáp/ THA. Td: 25 – 50 mg atenolol/ ngaøy
β-BLOCKER
CÔ CHEÁ HAÏ HUYEÁT AÙP
HR: heart rate (taàn soá tim)
SV: stroke volume (cung
löôïng thaát)
CO: cardiac output (cung
löôïng tim)
SVR: systemic vascular
resistance (söùc caûn maïch
heä thoáng)
NE: Nor - Epineùphrine
TL : Opie LH, Gersh BJ. Drugs for the Heart. Elsevier Saunders 6 th ed 2005, p197
- BLOCKER
Öu ñieåm :
• Khi keøm ÑTN, NMCT, LNT nhanh
• Taùc duïng phuï thaáp vaø phuï thuoäc lieàu
• Ít gaây dung naïp thuoác
• Khoâng neân duøng nhö thuoác haøng ñaàu.
Nhöôïc ñieåm vaø caùch khaéc phuïc :
• Taêng lipid huyeát, khoâng dung naïp glucose
Choïn -Blocker choïn loïc treân tim
• Ngöøng thuoác ñoät ngoät gaây rebound hypertension
Giaûm lieàu trong 14 ngaøy môùi ngöøng.
CAÙC TÍNH CHAÁT - BLOCKER
1. Tính choïn loïc treân tim :
. Blocker choïn loïc tim : Atenolol, acebutolol, bisoprolol, betaxolol,
metoprolol
Ít aûnh höôûng : suy tim, beänh heä daãn truyeàn tim, hen suyeãn ,
tieåu ñöôøng , Raynaud
2. Hoaït tính ISA (Intrinsic sympathomimetic activity)
. Blocker loaïi ISA : Pindolol, carteolol, acebutolol
Chæ ñònh chuû yeáu : Beänh nhaân bò tim chaäm naëng do . Blocker
khoâng ISA
Choáng chæ ñònh : Khoâng duøng . Blocker ISA phoøng ngöøa ÑTN
vì taêng nguy cô NMCT.
3. Tính tan trong lipid
. Blocker tan trong lipid cao, nhö carvedilol, propranolol,
penbutolol, metoprolol gaây taùc duïng phuï TKTÖ (aùc moäng), chæ
ñònh cho beänh thaän hoaëc taêng HA keøm migrain, thôøi gian taùc
duïng ngaén
. Blocker tan trong nöôùc nhö nadolol, atenolol, betaxolol: ít taùc
duïng phuï treân TKTÖ, chæ ñònh cho beänh nhaân beänh gan, thôøi
gian taùc duïng daøi.
-BLOCKER : CAÙC CAÙCH THAÛI TRÖØ
GAN
THẬN
- BLOCKER
Ức cheá calci Côn ñau thaét ngöïc Beänh maïch maùu ngoaïi
vi
Beänh nhaân giaø
THA taâm thu
Cheïn alpha Phì ñaïi tieàn lieät tuyeán Keùm dung naïp ñöôøng
Roái loaïn lipid maùu