Acil Serviste Sık Karşılaşılan

Durumlar
DR. ENIS KARAALP
ANKARA ÜNIVERSITESI TIP FAKÜLTESI
ADLI TIP ANABILIM DALI
 Ölü muayenesi
Klasik otopsi (seyrek)
ÖBS doldurma
Ex duhul gelen vaka
Darp

İstenebilecek Aile içi şiddet

Çocuk istismarı
görevler: Gözaltı giriş/çıkış muayeneleri
Anemnezi tutarsız olanlar/ yaralarını saklayanlar
Cinsel saldırı/istismar ve hymen muayenesi
Örnek alma
Alkol-madde kullanımı
Bilinci kapalı hasta
Ölü muayenesi

1. Kimliklendirme:
1. Adli Kimlik (Nüfus cüzdanı bilgileri) (cesedin teşhiri)
2. Tıbbi Kimlik
 Sistematik, baştan-ayağa,
 Hiç görmeyen birinin kafasında canlanacak şekilde dış görünüş tarifi
 Yaş, boy, kilo, saç rengi, saç şekli, sakal, bıyık, göz rengi, ten rengi, cinsiyet, sünnetli olup olmadığı, spesifik dikkat çekici bir özellik, dövme, skar,
kıyafetleri ayrıntılı tariflenmelidir.

2. Harici muyane:
1. Ölü lekeleri ve ölü katılığı var mı?
2. Baştan-ayağa, sağdan sola tüm lezyonlar;
lokalizasyon, renk, şekil, ebat (enXboyXderinlik), giriş-çıkış yarası, delici-kesici alet yaralanması vs.
3. Anal ve vaginal muayene ve smear alınması
3. Varsa tıbbi belgelerin özetlenmesi
NOT: Klasik otopsi olup olmayacağı kararını savcı verir.
Hangi ölümleri adli yapalım?

 •Kökeninde kaza, intihar ve cinayet olan tüm olgular,

 •Yakın dönemde travma öyküsü,
 •Dış muayenede travmatik lezyonların saptanması,
 •Öyküde çelişkiler-tutarsızlıklar bulunması,
 •Gözaltı ve cezaevinde meydana gelen tüm ölümler,
 •Ölüm nedeni ile ilgili suçlama ve iddianın bulunduğu olgular,
 •Kimliğin olmadığı veya yakınlarının olmadığı olgular,
 •Ölüm nedeninin saptanamadığı olgular.
Klasik Otopsi (kafa, göğüs ve batın boşluğu
açılır)

 CMK’nın 86. maddesinde, ölünün muayenesi Cumhuriyet Savcısının huzurunda ve bir hekim
görevlendirilerek yapılacaktır. Ölü muayenesinden veya otopsiden önce, ölünün kimliği özellikle
kendisini tanıyanlara gösterilerek belirlenir. Şüpheli veya sanık tespit edilebildiği takdirde, ölüyü
teşhis etmesi amacıyla ona da gösterilebilir.
 CMK’nın 87. maddenin 1. fıkrasına göre otopsi, Cumhuriyet savcısının huzurunda biri adli tıp, diğeri
patoloji uzmanı veya bir adli tıp uzmanı ve diğer dallardan birisinin mensubu veya biri pratisyen iki
hekim tarafından yapılacaktır.
 Madde metninde, zorunluluğun bulunduğu hallerde, otopsi işleminin yalnızca bir hekim tarafından da
yapılabileceği belirtilmiş ve bu zorunluluğun nedeninin otopsi raporunda açıkça belirtilmesi gerektiği
hükme bağlanmıştır.
Ölüm
Bildirim
Sistemi
Ölüm
Bildirim
Sistemi
Ölüm
Bildirim
Sistemi
Ölüm
Bildirim
Sistemi
Ex duhul gelen vaka

 Ex duhul= acile ölü olarak getirilen ya da arrest olarak getirilip res.e yanıt vermeyen vaka
 Ölüm nedeni?
 Zorlamalı/Doğal?
 Doğal ölüm olduğu düşünülüyorsa ÖBS doldurulur.
 Şüphe varsa, adli vaka yapılıp, kolluk kuvvetine haber verilmeli ve otopsi yapılmalıdır.
ÖBS otopsiden sonra adli tabip tarafından doldurulur.
Darp

 Olayın tarafları aynı hastaneye getirilebilir. Taraflar mümkün mertebe karşı karşıya getirilmemeli. Gerekli önlemleri varsa polisten alması
istenmeli. Taraflardan biri başka bir merkeze sevk edilebilir.(en doğrusu zaten tarafların farklı hastanelere götürülmeleri)
 Öncelikle tıbbi müdahale yapılır. (kanama, kırık, sütür vs)
 İstenecek tetkik varsa yapılır (etanol, hemogram, uyutucu-uyuşturucu madde, grafiler, BT vs.)
 Mümkün mertebe hastanın muayenesinde sağlık personeli dışında biri olmasın, özellikle istemez ya da 18 yaşından küçük değilse aile
bireyleri de dışarda kalsın. (tek kalmayın)
 Kabaca olayın öyküsü, iddialar
 Fizik muayene: yaralanmanın lokalizasyonu, şekli, ebatları belirtilmeli, kesik vasıfta mı?, laserasyon mu?, abrazyon mu?, ekimoz vs
belirtilmeli.
 Hastayı ilk gören hekim olarak; hiç görmeyen birinin anlamasını sağlayacak tarifler yapılmalı. Ortak dil önemli.
 Adli rapor tutulmalı (TCK yaralanma rehberine göre)
BTM ile giderilip giderilemeyeceği ve hayatını tehlikeye sokan bir durum olup olmadığı mutlaka belirtilmeli. Yüz bölgesinde yaralanma
varsa «yüzde sabit iz» açısından değerlendirmenin 6 ay sonra yapılacağı raporda belirtilmeli. Kemik kırığı olup olmadığı belirtilmeli
(kemik kırığı olması ya da hayatını tehlikeye sokacak bir durum olması halinde otomatik olarak BTM ile giderilemeyecek nitelikte).
Darp

 Adli rapor tutulmalı (TCK yaralanma rehberine

göre)
BTM ile giderilip giderilemeyeceği ve hayatını
tehlikeye sokan bir durum olup olmadığı mutlaka
belirtilmeli. Yüz bölgesinde yaralanma varsa
«yüzde sabit iz» açısından değerlendirmenin 6 ay
sonra yapılacağı raporda belirtilmeli. Kemik
kırığı olup olmadığı belirtilmeli (kemik kırığı
olması ya da hayatını tehlikeye sokacak bir
durum olması halinde otomatik olarak BTM ile
giderilemeyecek nitelikte).
Aile İçi Şiddet

 Genelde kadın hasta,

 Genelde tekrarlayan olaylar,
 Hasta içinde bulunduğu durumdan dolayı korku, utanç ve geleceğe dair endişeler içindedir.
 Olayı anlatmaya çoğu kez hazır ve istekli değildir.
 Mutlaka kadın sağlık personeli ile birlikte muayenesi yapılmalı. Aile bireyleri dışarıda
bırakılmalı.
 Gerekirse sakinleşmesi için biraz zaman tanınmalı, o sırada diğer hastalar ile ilgilenilebilir.
 Olayın akut yaşandığı durumlarda lezyonlar (hiperemi, ekimoz vs.) hemen ortaya çıkmayabilir.
Adli rapor yazarken bu durumun olabileceği belirtilmeli ve birkaç gün sonra tekrar muayene
edilmesinin uygun olacağı söylenerek savcı yönlendirilmeli.
Çocuk İstismarı

 Hasta ergense kendi başvurabilir. Çocuksa ebeveyn ile ile getirilebilir.

 İstismarı yapan ebeveynler ise yaralanmayı açıklayan öyküler tutarsız olabilir. (duvardan
düştü, kafasını çarptı vs.) vücutta başka yara var mı? Vücudun çıkıntıları bölgeleri
dışındaki atipik yerlerde mi? Farklı tarzlarda ve farklı yaşlarda yaraları var mı?
Mümkünse çocuk ile ebeveyni yanında olmadan konuş? Çocuk ebeveyninin yanında rahat
mı çekingen mi? Grafide ön koldaki spiral kırıklar, kostaların arka ve paravertebral
bölümündeki kırıklar uyarıcı olmalı.
 Bebek ya da 2-3 yaş çocuksa gözlerde kanama peteşi var mı? Biliç durumu? BT’de SAK
ya da subdural hematom, beyin parankiminde kontüzyon Shaken baby
Gözaltı giriş/çıkış muayeneleri

 Asıl amaç gözaltında iken darp ya da işkenceye maruz kalınıp kalınmadığını tespit etmek
 Şahıs ile polis ya da jandarma olmadan görüşün. Mümkünse kelepçeli olmasın. Yanınızda
sağlık personeli bulunsun.
 Kıyafetleri çıkartılmalı. Herhangi eski ya da yeni yara izi veya diğer lezyonlar
lokalizasyon-şekil-ebat vs belirtilmeli. Bir yakınması olup olmadığı sorulmalı.
 Şahıs mutlaka acil polikliniğe gelecek!!!!!!!!
«hocam, şahsı araçtan indirmeyelim güvenlik nedeniyle siz raporu verin gidelim
biz»XXXXXXXX
Cinsel saldırı/istismar ve hymen muayenesi

 Şahsın kendisi ya da ailesi tarafından «kızlık zarı muayenesi» için başvuru olabilir. Üst yazı
olmadan muayene yapılamayacağı, şikayetleri varsa savcılığa suç duyurusunda bulunduktan
sonra muayenenin yapılabileceği anlatılmalı.
 Hymen muayenesi (kızlık zarı muayenesi)= iç beden muayenesi
İç beden muayenesinin savcı ya da hakim kararı olmadan yapılması SUÇTUR!
 Ancak hymen muayenesi ile genital muayene aynı şey değildir.
Hastanın tıbbi müdahale ihtiyacı varsa (kanama, laserasyon vs.) dış genital muayenesi yapılır.
Tıbbi müdahale yapılır.
 Cinsel saldırı durumlarında mağdurun yıkanmaması, iç çamaşırını değiştirmemesi istenir.
Mümkünse iç çamaşırı bez torbaya ya da bir zarfa alınmalı. Vaginal ve anal sürüntü örnekleri
(ıslak ve kuru) alınmalı. (kan örneği (alkol, uyutucu-uyuşturucu madde) de alınsa iyi olur)
Örnek alma

 Savcılık/Mahkeme talimatı ile örnek alınması istenebilir.

 DNA için 2 mor tüpe alınan kandan bir tüpten sponge’a 2-3 damla damlatılır ve kendi
kendine kuruması beklenir.
 Uyutucu-uyuşturucu ve alkol için kırmızı (BK tüpü) tüpe örnek alınmalı.
 Cinsel saldırılarda iç çamaşırları delil olarak alınmalı. Vaginal ve anal smear (ıslak ve kuru)
alınmalı.
 Ölü muayenesinde 2 tüp femoral kan alınmalı (herhangi bir iddiaya karşı saklanmak üzere)
 Alkolmetre ile alkol testi yapılabilir. (Koklamayla alkol testi yapmanız istenirse raporda
koklama ile alkol kokusu alındı/alınmadı şeklinde belirtin)
Alkol-madde kullanımı ve Bilinci kapalı hasta

 Mutlaka adli vaka tutulmalı.

 Gerekli tüm örnekler alınmalı. (hemogram, BK, alkol, uyutucu-uyuşturucu, kan gazı,
idrar)
 Alkol veya madde etkisindeki hasta ile inatlaşmayın. SABIRLI olmak en önemli şey.
 Travmatik lezyon varsa mutlaka ayrıntılı tarif edilmeli.
Öneriler:

 Adli vaka olup olmayacağı kararı doktorundur.

 Kolluk kuvvetinin yönlendirmesine kulak asmayın.
 Hastanın ya da yakınlarının olayı kapatma isteği olabilir kulak asmayın.
 Hasta ve yakınlarına neden adli vaka yaptığımıız açıklamak zorunda değilsiniz, polemik
yaratmayın.