PAGPAPAKITANG-TURO SA

FILIPINO 7
NIEL M. BAJAO
GURO
 Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral
ang pag-unawa sa mga akdang pampanitikan ng Luzon
 
Pamantayang Pagganap: Naisasagawa ng mag-aaral ang
komprehensibong pagbabalita (news casting) tungkol sa
kanilang sariling lugar
 
Kasanayang Pampagkatuto: Naipaliliwanag ang
kahalagahan ng paggamit ng suprasegmental (tono, diin,
antala) F7PN-IIIa-c-13
a. Totoo? Maganda siya?
Totoo! Maganda siya.
b. Magagaling sila?
Magagaling sila.
c. Mahal ka niya?
Mahal ka niya.
d. May bisita tayo bukas?
May bisita tayo bukas.
e. Ikaw ang may-sala sa
nangyari?
Ikaw ang may-sala sa
nangyari.
 Ponema ang tawag sa yunit ng
tunog o pinakamaliit
na bahagi ng wika na may kahulugang
tunog.
Halimbawa:
 
Sa salitang “pusa”, may apat itong
ponema. “P”, “u”, “s” at “a”.
 Ang segmental ay tinatawag na
makahulugang tunog
 Ang suprasegmental ay tinatawag na
pantulong sa ponemang segmental na ang
tinutukoy na ginagamit bilang pantulong ay
ang tono (Pitch), haba (Length), diin
(Stress), at antala (Juncture)
 “Ayuda sa Panahon ng Pandemya”
ni Rhea T. Bejasa
 
Pito ng pulis ang gumambala sa masikip na
eskinita,
Bata, batuta isang baldeng muta, nahinto sa
tudyuan ang mga bata,
Isa, dalawa, tatlo, apat…pito, pampito sa hanay
ng mga bahay ang
Barong - barong ni Aling Rosa,
DSWD, ang malakas niyang basa,
Tumayo mula sa paglalaba, kahit basa ang saya.
 Sa mukha niya’y mababakas ang saya,
“Mama, nandyan na ba si Papa?”
Tanong ni Bunso, habang nakatingin sa
malaking mama.
“Hindi siya ang iyong ama”. Tugon ng ‘di
kumukurap na si Aling Rosa.
 
Tumingala ang anak na sa mukha’y may
pagtataka,
Bakit tila, masaya ang ina?
Samantalang hindi naman dumating ang
kaniyang ama,
Nagmasid sa paligid, maraming
kapitbahay ang nakaabang sa kanila.
Maya-maya’y dumukot sa bulsa ang malaking
mama,
Isa, dalawa, tatlo, limang lilibuhing pera,
Nakangiting iniabot sa maluha-luhang si Aling
Rosa.
Nangingilid ang luha, tinanggap ang pera at sa
papel ay pumirma.
 
“Bakit ka umiiyak Mama?” tanong ng
pangalawa,
“Dahil ba uuwi na si Papa?” tinig ni Bunsong
nag-uusisa,
“Tahan na Mama”, wika ng anak na babaeng
nakamata,
Marami-rami pa tayong labada,
Ipinadala ng matandang biyuda.
Garalgal ang tinig, nagsalita si Aling Rosa,
“Bukas, may kanin at karne na sa ating
mesa.”
May bigas nang mabibili ang inyong kuya,
Sabay sulyap sa baldeng bukas at
nakatiwangwang na.
 
“Salamat sa Diyos”, sambit niya
Hindi na tayo magugutom kahit may
pandemya,
May kakainin tayo kahit kakaunti ang
tanggap kong labada,
Sa wakas dumating na ang ayuda.
- Pito ng pulis ang gumambala sa
masikip na eskinita

- Isa, dalawa, tatlo, apat…pito,

pampito sa hanay ng mga bahay ang
Barong - barong ni Aling Rosa,
 Bakit mahalaga ang paglalapat
ng wastong tono sa
pagbigkas ng pahayag na “Bakit ka
umiiyak mama?”
- Tumayo mula sa paglalaba, kahit
basa ang saya.

- Sa mukha niya’y mababakas ang

saya
 Ang mga salitang “saya”,
“mama”, “pito” at “bukas” ay
maaaring magbago ang kahulugan
kung bibigyan ng wastong diin.
 Ang diin ay ang lakas, bigat, o
bahagyang pagtaas ng tinig sa
pagbigkas ng isang pantig sa salita
BU-hay
BU-hay
Kapalaran ng tao
bu-HAY
 bu-HAY
Humihinga pa / gumagalaw pa
 Ang tono ay ang pagtaas at pagbaba ng
tinig na maaaring makapagpasigla,
makapagpahayag ng iba’t ibang
damdamin,
makapgbigay-kahulugan, at
makapagpahina
ng usapan upang higit na maging mabisa
ang ating pakikipag-usap sa kapwa.
 Sa pagsasalita ay may mababa,
katamtaman, at mataas na tono.
Maaaring gamitin ang bilang 1 sa
mababa, bilang 2 sa katamtaman ,
at bilang 3 sa mataas.
 pon
ka
ha
 ha
ka
pon
 Ang antala ay bahagyang
pagtigil sa pagsasalita upang higit
na maging malinaw ang
mensaheng ibig ipahatid sa
kausap.
 Maaaring gumamit ng
simbolong kuwit
( , ), dalawang guhit na pahilis
(//), o gitling ( - ).
Hindi/ ako si Joshua.
Hindi ako, si Joshua.
Hindi ako si Joshua.
Unang pangkat:
 
Mag-isip ng tatlong salita na
may iba’t ibang
diin. Ibigay din ang mga
kahulugan nito.
PU-no = isang malaking halaman
pu-NO = umaapaw
 
TA-nan = umalis ng walang paalam
ta-NAN = isang Cebuanong salita para sa salitang
“lahat”

BU-kas = sa susunod na araw

bu-KAS = walang takip, nakikita ang nilalaman
Ikalawang pangkat:
 
Suriin ang tono ng bawat salita. Isulat ang damdamin na nais nitong iparating.
 
1.
a. kanina = 213
b. kanina = 231

2.
b. mayaman = 231
b. mayaman = 213
 
3.
c. magaling = 213
b. magaling = 123
Ikalawang pangkat:
 
Suriin ang tono ng bawat salita. Isulat ang damdamin na nais nitong iparating.
 
1.
a. kanina = 213 – may alinlangan
b. kanina = 231 – may kasiguraduhan

2.
b. mayaman = 231 – may kasiguraduhan
b. mayaman = 213 - may alinlangan
 
3.
c. magaling = 213 – may alinlangan
b. magaling = 123 – may pagpupuri
Ikatlong pangkat
 
Gamitin ang pangungusap sa baba at ang
iba’t ibang antala upang makapagbigay ng
iba’t ibang kahulugan.
 
HINDI SIYA ANG KAIBIGAN KO.
1. Hindi// siya ang kaibigan
ko.
 
2. Hindi siya ang kaibigan ko.
Anu-ano ang mga bahagi ng
ponemang
suprasegmental?
 Bakit mahalaga na gamitin
natin ang mga ito nang wasto sa
pagbibigkas ng
mga salita?
A. Panuto: Sagutin ang sumusunod na mga halimbawa ng salitang may iba-
ibang diin.Ibigay ang isinasaad na kahulugan nito.
 
1. SA:ma = sa:MA =
2. LI:gaw = li:GAW =
3. GA:lah= ga:LAH =
4. PU:la= pu:LAH =
5. BU:koh= bu:KOH =
B. Panuto: Tukuyin ang wastong tono ng bawat pahayag sa layunin
nito.Maaaring gamitin ang
bilang 1 sa mababa, bilang 2 sa katamtaman, at bilang 3 sa mataas. Isulat sa
sagutang papel.
 
1. kumusta = ____, pagtatanong na masaya
kumusta = ____, pag-aalala
 
2. kunin mo = ____, pag-uutos
kunin mo = ____, pagtatanong
 
3. mahusay = ____, pagpupuri
mahusay = ____, pagtatanong
C. Panuto: Basahin ang pahayag. Subukin
kung anong mga pagkakaiba ng kahulugan
ang maibibigay sa paggamit ng hinto at
intonasyon.

1. Hindi si Layla ang nanalo sa paligsahan

Sa isang talata, isulat ang isang sitwasyon na kailangan ang wastong paggamit
ng ponemang suprasegmental. Gamitin ang pamantayan sa pagsusulat ng
talata.

PAMANTAYAN
  5 PUNTOS 3 PUNTOS 2 PUNTOS
Naisulat ang
Naisulat nang paksa ng talata Hindi naisulat at
PAKSA buong husay ang ngunit mayroon naipakita ang
paksa ng talata kaunting paksa ng talata
alinlangan

Naipakita nang Mayroong Hindi nagamit

buong husay ang kaunting maling nang maayos ang
wastong paggamit paggamit sa bantas,
PAGSULAT
ng bantas, bantas, pagbabaybay at
pagbabaybay at pagbabaybay o ang malalaking
malalaking titik malalaking titik titik