МЕТОДИКА НА ИСТРАЖУВАЊЕ

НА ОПШТ КРИМИНАЛИТЕТ
Проф. д-р Светлана Николоска
РАЗБОЈНИШТВО
 УПОТРБА НА СИЛА ИЛИ ЗАКАНА ДЕКА НЕПОСРЕДНО
ЌЕ НАПАДНЕ ВРЗ ЖИВОТОТ ИЛИ ТЕЛОТО НА ДРУГ,
ЌЕ ОДЗЕМЕ ТУЃ ПОДВИЖЕН ПРЕДМЕТ СО НАМЕРА
ПРОТИВПРАВНО ДА ГО ПРИСВОИ
 АКО ВРЕДНОСТА НА УКРАДЕНИОТ ПРЕДМЕТ Е ОД

ГОЛЕМИ РАЗМЕРИ
 НАНЕСЕНА ТЕШКА ТЕЛЕСНА ПОВРЕДА

 ДЕЛОТО Е СТОРЕНО ОД ГРУПА, БАНДА

 УПОТРЕБА НА ОГНЕНО ОРУЖЈЕ ИЛИ ОПАСНО

ОРУДИЕ
 УМИСЛЕНО ЛИШУВАЊЕ ОД ЖИВОТ НА ДРУГ
РАЗБОЈНИШТВО
ВИДОВИ РАЗБОЈНИШТВА
 УЛИЧНИ РАЗБОЈНИШТВА ;
 РАЗБОЈНИШТВА ВРЗ ВОЗАЧИ НА ПМВ;
 РАЗБОЈНИШТВА ВО ТРГОВСКИ ИЛИ ДРУГИ

ПРЕТПРИЈАТИЈА ШТО СТОПАНИСУВААТ СО

ПАРИЧЕН ИЛИ НАТУРАЛЕН ИМОТ;
 РАЗБОЈНИШТВА ВРЗ БЛАГАЈНИЦИ ИЛИ

ПОШТАРИ ШТО РАЗНЕСУВААТ ПАРИ;

 РАБОЈНИШТВА ВО СТАНОВИ ИЛИ КУЌИ.
Улични разбојништва
 Појавни облици:
 1. Разбојништва со одземање чанти,пари или
накит од минувачи;
 2. Разбојништва врз лица под дејство на
алкохол;
 3. Разбојништва врз љубовни двојки;
 4. Разбојништва извршени со примена на
разни трикови за намамување на оштетениот;
 5. Разбојништва врз сопственици на
менувачници, штедилници и др.
 РАЗБОЈНИШТВО
 Разбојништвото како сложено кривично
дело се состои од:
 1. вршење кражба ( противправно

одземање и присвојување туѓи подвижни

предмети); и
 2. од примена на сила и закана насочена

спрема животот или телото на жртвата.

НАЧИНИ НА ДОЗНАВАЊЕ
 Пријава од оштетен
 Пријава од сведок
 Пријава од претпријатија и установи
 Пријава од здравствени установи
 Анонимна и псевдонимна пријава
 Самопријава
 ,, свеж чин ,,
 Специфичности на земањето
пријава од жртва на разбојништво
 Точни лични податоци на оштетениот (совесна идентификација).
 Разјаснување на околностите под кои оштетениот се стретнал со сторителот.
 Кога се случило делото ( ден, датум,час,посебни временски околности)?
 Каде е извршено разбојништето?
 Како се одвивал текот на кривичното дело?
 Кои индиции говорат за личноста на сторителот?
 Ознака и точен опис на одземените предмети и податоци за нивната
вредност?
 Може ли пријавувачот да даде податоци за сведоците или за други извори
на докази;
 Како се однесувал оштетениот по делото?
 Кој може да потврди дека наводно одземените corpora delikti навистина
биле сопственост на оштетениот?
 Дали сторителот, односно оштетениот, бил под влијание на алкохол?
 Зошто пријавата ја поднел со толкава задоцнување, а не веднаш по делото?
Делинквентска тактика и техника на
разбојниците
 Криминална замисла
 Криминален чин
 Прикривање на разбојништовото
 Тајно уживање во уживање на ,,плодовите,,

од разбојништвото
 ВИДОВИ РАЗБОЈНИЦИ
 1. Пригодни разбојници
 2. Професионални разбојници
 ВИДОВИ РАЗБОЈНИЦИ

Пригодни ( или ситуациони )
1.
разбојници;
 2. Професионални разбојници.
Ситуации за пригодни разбојници
 Каква било укажана згодна прилика;
 Погоден locus operandi;
 Прецизно одбран тempus operandi;
 Наидување на лесно совладлив објект на

напад.
ПРОФЕСИОНАЛНИ РАЗБОЈНИЦИ
 1. Претставуваат деликвенти од
навика;
 2. Сами создаваат прилика ;
 3. Добро организирани;
 4. Со претходно подготвени

планови ( одбирање , извидување,

проучување и напад на жртвата ).
 НЕКОИ ЛИЧНИ
КАРАКТЕРИСТИКИ НА
 Депресивни ( РАЗБОЈНИЦИТЕ
состојба на намалена психофизичка
активност,при што, преовладуваат чувствата на тага,
безволност, обесхрабреност и др.) ;
 Експлозивни (сила,агилност, брзина ) ;
 Садистички настроени (чувство на задоволство по
предизвиканата или зададена болка на другите ;
 Агресивни;
 Брутални ( настапуваат грубо, сурово и ѕверски) ;
 Дрски ( настапуваат смело и со ризик );
 Ладнокрвни ( настапуваат мирно и прибрано );
 Колерични ( настапуваат импулсивно, брзо и
непромислено );
 Настојчиви ( не отстапуваат при реализација на намерата).
 Оперативни и процесни дејствија
од првиот оперативен зафат
 Обезбедување на место на криминален настан
 1. Во случаите кога сторителите се во близина
 2. Во случаите кога со себе го однесле и пленот
 3. in flagranti
 Потрага по сторителот
 Увид
 Сослушување оштетени и сведоци
 Претресување
 Препознавање
 ПОТРАГА ПО СТОРИТЕЛОТ
 Некои видови оперативни проверки:
 1. Проверки во: МОС евиденцијата;
 2. Проверки во евиденцијата на тешки криминалци,кои се под локален
зајакнат надзор;
 3. Проверка на местото на кривичниот настан и неговата околина;
 4. Проверка во трговски и други објекти кои биле објект на
разбојничкиот напад;
 5. Проверки во студентски домови или нелегални преноќувалишта;
 6. Проверки во фирми за изнајмување на возила, или во такси
компании;
 7. Проверки на местото каде е оставено возиолото по извршениот
напад;
 8. Проверки во воспитно – поправни или казнено – поправни домови;
 9. Посредни проверки преку информаторската мрежа;
 10. Проверување и утврдување алиби на регистрирани разбојници;
 11. Проверки во хотелски и угостителски објекти.
 УВИД
 Со увид се решаваат сложени криминалистички задачи.
 1. Се спознава суштината и содржината на кривичниот
настан (разбојништво,фингирано разбојништво или друг
вид кр. дело);
 2. Се собираат податоци за значајни криминалистички
параметри;
 3. Се утврдува патеката на движење на сторителите;
 4. Се пронаоѓаат релевантни траги поврзани со
разбојништвото;
 5. Се утврдуваат позициите на жртвата и на сторителот ;
 6. Се пронаоѓаат и се селектираат потенцијални сведоци
итн.
 ТРАГИ СПОРЕД МЕСТОТО НА
НАСТАНОТ
 Траги и предмети најдени на местото на
извршување на разбојништвото;
 Траги на жртвата;
 Траги насторителот;
 Траги на средства што послужиле за
извршување на разбојничкиот напад;
 Траги најдени на места кај што биле

скриени делинквентите или биле оставени

или скриени предмето од кр. дело.
Подоцнежни процесни дејствија
 ВЕШТАЧЕЊЕ
 ИСПИТУВАЊЕ ОБВИНЕТ
 ФИНГИРАНИ РАЗБОЈНИШТВА
 Преку поднесување лажна пријава се
прикрива:
 1. Некое навистина сторено кр.
дело( проневера или друго економско кр.
дело );
 2.Трошење пари на комар, на жени, за

алкохол и др.
 3. Настан што би го компромитирал
доколку за него се дознае во јавноста.
 РАЗБОЈНИЧКА КРАЖБА
 (1)Сторителот затекнат во кражба што ќе употреби сила
или закана дека непосредно ќе нападне врз животот или
телото на друг со намера украдениот предмет да го
задржи.
 (2)Поголема е казната за украдени предмети чија вредност
е од големи размери.
 (3)Казната е поголема ако при извршувањето на
разбојничката кражба на некое лице со умисла му е
нанесена тешка телесна повреда или ако разбојничката
кражба е сторена во состав на група или банда или ако е
употребено огнено оружје или опасно орудие.
 (4)Со доживотен затвор се казнува ако при извршувањето
на разбојничката кражба некое лице со умисла е лишено
од живот.
 ЗАТАЈУВАЊЕ
 (1)Сторителот што противправно за себе или за друг ќе
присвои туѓ подвижен предмет што му е доверен.
 (2)Сторителот ќе се казни поблаго доколку вредноста на
затаените предмети е помала и доколку одел кон тоа да
присвои предмети од таква вредност.
 (3)Исто така,казниво е затајувањето што го сторил старател
или лице на кое во правното лице предметите му биле
доверени во врска со неговата работа.
 (4)Казната за сторителот е повисока ако вредноста на
затаените предметим е значителна или предметите се добра
под привремена заштита или културно наследство.
 (5)Ќе се казни и сторителот што противправно ќе присвои туѓ
подвижен предмет што го нашол или до кој случајно дошол.
 (6)Затајувањето се гони по приватна тужба и по предлог.
 ПОСЛУЖУВАЊЕ
 (1) Сторителот што неовластено ќе се
послужи со пари, хартии од вредност или
други подвижни предмети што му се
доверени или овие предмети неовластено
ќе му ги даде на друг на послуга.
 (2)Послужувањето се гони по предлог
 ОДЗЕМАЊЕ ТУЃИ ПРЕДМЕТИ
 Сторителот што без намера за
присвојување од друг противправно ќе
одземе туѓ подвижен предмет за да го
задржи во свое владение.
 (2)Сторителот се презема по приватна

тужба
ОДЗЕМАЊЕ НА МОТОРНО ВОЗИЛО
 (1)Сторителот што противправно ќе одземе
туѓо моторно возило со намера да го
употреби за возење.
 (2) Со повисока казна ќе се казни

сторителот кој го употребувал возилото

подолго време или настапила поголема
штета.
 (3) Обидот е казнив.
ОШТЕТУВАЊЕ ТУЃИ ПРЕДМЕТИ
 (1)Сторителот што ќе оштети, уништи или
стори неупотреблив туѓ предмет.
 (2)Со повисока казна ќе се казни

сторителот доколку штетата е од

значителна вредност или предметите се
добра под привремена заштита или
културно наследство.
 (3)Се гони по приватна тужба.
 ОШТЕТУВАЊЕ ТУЃИ ПРАВА
 (1)Сторителот што со намера да го спречи
остварувањето на правата врз предмети, ќе отуѓи,
уништи, оштети или ќе одземе свој предмет врз кој
друго лице има заложно право или право на уживање.
 (2)Сторителот што ќе прикрие, фиктивно ќе отуѓи,
уништи, оштети или ќе го направи неупотреблив
целокупниот имот или некој негов дел или ќе признае
невистинито побарување, ќе остави лажен договор или
со некое друго измамничко дејствие привидно или
вистински ќе ја загрози својата имотна состојба и со
тоа ќе ја намали или спречи можноста за исплатување
на најмалку еден од своите доверители.
 (3)Гонењето се презема по предлог.
ОДЗЕМАЊЕ НА МОТОРНО ВОЗИЛО
 (1)Сторителот што противправно ќе одземе
туѓо моторно возило со намера да го
употреби за возење.
 (2) Со повисока казна ќе се казни

сторителот кој го употребувал возилото

подолго време или настапила поголема
штета.
 (3) Обидот е казнив.
ОШТЕТУВАЊЕ ТУЃИ ПРЕДМЕТИ
 (1)Сторителот што ќе оштети, уништи или
стори неупотреблив туѓ предмет.
 (2)Со повисока казна ќе се казни

сторителот доколку штетата е од

значителна вредност или предметите се
добра под привремена заштита или
културно наследство.
 (3)Се гони по приватна тужба.
 ОШТЕТУВАЊЕ ТУЃИ ПРАВА
 (1)Сторителот што со намера да го спречи
остварувањето на правата врз предмети, ќе отуѓи,
уништи, оштети или ќе одземе свој предмет врз кој
друго лице има заложно право или право на уживање.
 (2)Сторителот што ќе прикрие, фиктивно ќе отуѓи,
уништи, оштети или ќе го направи неупотреблив
целокупниот имот или некој негов дел или ќе признае
невистинито побарување, ќе остави лажен договор или
со некое друго измамничко дејствие привидно или
вистински ќе ја загрози својата имотна состојба и со
тоа ќе ја намали или спречи можноста за исплатување
на најмалку еден од своите доверители.
 (3)Гонењето се презема по предлог.
ОШТЕТУВАЊЕ НА СТАНБЕНИ И
ДЕЛОВНИ ЗГРАДИ И
ПРОСТОРИИ
 (1)Корисник на стан, станар или друго лице

кое од станбена или деловна зграда или од

станбениот или деловниот простор ќе симне
или оштети надворешен или внатрешен уред,
инсталација или нивни дел или на друг начин
значително ќе ја намали употребливоста на
зградата или просторот.
 (2)Доколку зградата, станбениот или
деловниот простор ќе стане неупотреблив,
сторителот ќе се казни со повисока казна.
 (3) Се гони по приватна тужба.
 НЕЗАКОНИТО ВСЕЛУВАЊЕ
 (1)Сторителот што неовластено ќе се всели
во туѓ стан, деловен простор или други
простории.
 (2)Обидот се казнува.
 (3)Доколку судот изрече условна осуда ќе

му наложи на сторителот, во определен рок

да го испразни станот, деловниот простор
или другите простории.
 (4)Се гони по приватна тужба.
 ИЗМАМА
 - Сторителот што со намера за себе или за друг да прибави
противправна имотна корист ќе доведе некого во заблуда со лажно
прикажување или со прикривање факти или ќе го држи во заблуда
и со тоа ќе го наведе да стори или да не стопри нешто на штета на
својот или туѓ имот.
 - градирана одговорност
 Измамување на купувачи – сторителот што со намера да ги измами
кушувачите ќе пушти во промет производи со ознака во која се
внесени податоци што не одговараат на содржината, видот,
потеклото или квалитетот на производотили ќе пушти во промет
производи кои со својата тежина или квалитетот не одговараат на
она што редовно се претпоставува кај таквите производи или
производи без ознака за содржината, видот, потеклото или
квалтетот на производот кога ваквата ознака е пропишана.
 - одговорност на правните лица.
 ИЗМАМА
 Контактно кривично дело
 Етапи на измамата:
 1. избирање на жртвата и нејзино

,,обработување,, за да таа стекне доверба

во измамникот
 2. договарање меѓу сторителот и жртвата
 3. доведување во заблуда на жртвата
 4. нанесување штетни последици на

жртвата
 ИЗМАМА
 Измамата најчесто е во стек со:
 - лажно претставување
 - фалсификување исправи
 - злоупотреба на службена положба и

овластување

 НАЧИНИ НА ДОЗНАВАЊЕ
◦ Пријава од оштетен
◦ Дознавање од средства на јавно информирање
◦ Други начини
 ПРИЈАВА НА ОШТЕТЕН
 Тактички ситуации:
 1. тактичка ситуација кога жртвата го

познава сторителот и при пријавување дава

релативно употребливи лични податоци
според кои лесно се утврдува неговиот
идентитет
 2. тактичка ситуација кога жртвата не го

знае идентитетот на сторителот ( лажно се

претставува со лажни документи лични или
други)
 Видови контактни измами
 Измами со вадење визи и посредување при вработување
 Измами со гатање и баење
 Измами при размена на девизи
 Измами со зголемување на пензии
 Измами со добивање на инвалидска пензија
 Измами при покажување пари на ,,учесници,, во сообраќајна незгода
 Измама со наплаќање комунални услуги
 Измами при купопродажба
 Измами со земање пари на заем
 Измами при земање подвижен предмет на заем
 Измами со земање пари за ,,спасување,, учесник во сообраќајна незгода
 Измами со исплаќање дивиденда
 Измама со купопродажба на станови
 Измама со ветување на некакви услуги
 Измами со неплаќање хотелски или угостителски услуги

ВИДОВИ ИЗМАМИ НА ДИСТАНЦА
 Измами при купопродажба преку огласи
 Измами со нудење вработување преку

огласи
 Пирамидални и други измами со

вработување на далечина
 Електронски измами со лото добивка
ТИПОЛОГИЈА НА ИЗМАМНИЦИТЕ
 Измамниците (професионалните) ги следат
трендовите во развојот на општествените и
економските збиднувања
 Измамниците се интелигентни и снаодливи

личности
 Измамникот, по правило е душевно

надмоќен над жртвата

 Измамниците долго време не се задржуваат

на едно место

ВИДОВИ ИЗМАМНИЦИ
 СПОРЕД НИВНИОТ RADIUS OPERANDI
 Локални (месни)
 Интерлокални (патувачки)
 Меѓународни
 ИЗМАМНИЦИ СПОРЕД УМЕШНОСТА
 Пригодни измамници
 Професионални измамници
Дејствија од прв оперативен зафат
 1. Постапување во случаи кога измамникот
и жртавта се познаваат
 2. Постапување во случаи кога измамникот

е непознат
 ДЕЈСТВИЈА ВО ПОДОЦНЕЖЕН ЗАФАТ
 Методика на истражување на
изнуда - рекетарство
 Изнудата претставува имотно кривично
дело што се состои од прибавување
противправна имотна корист преку нечие
присилување, со примена на сила или
сериозна закана, да стори или да не стори
нешто на штета на свој или туѓ имот.
 - директно присилување
 - индиректно присилување
НАЧИНИ НА ДОЗНАВАЊЕ
 Пријава (усна или писмена) од оштетен
 Пријава од граѓани
 Полициски таен инструментариум
 ВИДОВИ ИЗНУДИ
 Изнуди со директно или индиректно
заплашување на жртвата
 Присилна наплата на долгови
 Изнудување пари за заштита на лица и

објекти
 Изнудата е тесно поврзана со КД

Грабнување
Дејствија од прв оперативен зафат
 Информативен разговор со жртвата на
изнуда
 Оперативни и процесни дејствија
 ОПЕРАТИВНИ ДЕЈСТВИЈА ВО ПОДОЦНЕЖЕН

ЗАФАТ
 МЕТОДИКА НА ИСТРАЖУВАЊЕ НА
УЦЕНА – РЕКЕТАРСТВО
 Уцена се диференцира како посебно имотно кривично дело што се состои
во противправно прибавување имотна корист на следниот специфичен
начин: сторителот го присилува оштетениот да стори или да не стори
нешто на штета на својот или на туѓ имот преку упатување закани дека за
него или за нему блиску лице ќе открие нешто што може да им наштети
на неговата или на нивната чест или углед.
 Специфичен вид уцена е ,,шантажа,, - компромитирачки материјал.
 Жртвата е изложена на долготрајни уцени и страдање
 ,,Плати за да молчам,,
Начини на дознавање
 1. Пријава од оштетен
 2. Пријава од роднини или од други лица

блиски на уценуваниот
 3. Анонимна и псевдонимна пријава
 4. Пријава од установи во кои што

оштетениот се обратил за помош

 5. Преку полициски таен или јавен

инструментариум
 ВИДОВИ УЦЕНИ
 НЕПОСРЕДНА УЦЕНА – директна комуникација
 ПОСРЕДНА УЦЕНА – индиректна комуникација
 ВИДОВИ УЦЕНИ СПОРЕД MODUS OPERANDI
 1. непосредно или посредно уценување на жртва чии што
тајни (од интимниот,семејниот,деловниот или општествениот
живот)сторителот случајно ги дознава и ги искористува за
вршење на криминалниот напад;
 2.непосредно или посредно уценување со намерно
конструирање невистини што оштетениот не може во
јавноста документирано да ги демантира;
 3.непосредно уценување на однапрет избрана погодна жртва
со намерно конструирање и документирање на експлицитна
компромитирачка сцена што во јавноста не може да се
демантира.
 ВИДОВИ УЦЕНУВАЧИ
 ПРИГОДНИ УЦЕНУВАЧИ
 ПРОФЕСИОНАЛНИ УЦЕНУВАЧИ
 ДЕЛИНКВЕНТСКА ТАКТИКА НА
УЦЕНУВАЧИТЕ
 Начин на подготвување на уцена
 1. осмислување на уцената
 2. избирање објект на уцена
 3. проучување на нечие однесување и се прибираат сознанија како

елементи за уценување
 4. проучување на местото на доставување на ,,понудата,, и на местото на

примање на парите од жртвата

 5. изработување на план за реализација на уцените
 Начин на извршување уцена
 1. непосредна или посредна порака
 2. подметнување на компромитирачки материјал
 3. се фингира обид за силување
 4. на оштетениот му се пласираат вешто исконструирани невистини

 Начин на прикривање уцена

 Избор на одбрамбени механизми
Дејствија од прв оперативен зафат
 Информативен разговор со оштетениот - жртвата
 1. Кога и на каков начин за првпат се јавил уценувачот и

како продолжила комуникацијата

 2. колку пари (или други вредности)побарал уценувачот
 3. какви се заканите – психолошкиот притисок
 4. место каде треба да се предадат бараните пари за

уцена
 5. Дали оштетениот може да го препознае уценувачот

според личен опис или глас

6. Дали постојат очевидци
7. Кој ги знаел тајните од интимниот и семејниот живот
на оштетениот или нему блиски лица
Дејствија од прв оперативен зафат
 Примена на полицискиот конспиративен
инструментариум
 Заседа
 Криминалистичко вештачење
 Претресување
 ПОДОЦНЕЖНИ ПРОЦЕСНИ ДЕЈСТВИЈА
 1. Препознавање
 2. Испитување обвинет
 ИСПИТУВАЊЕ НА УЦЕНУВАЧОТ
 1. Која била причината од оштетениот да побара пари
 2. Какви подготвителни дејствија биле преземени
 3. Каде, кога и во какви околности е извршена уцената
 4. Од кого потекнала информацијата за противправно

или неморално поведение на оштетениот

 5. Кој предложил да изврши уцената
 6. Какви конкретни дејствија при реализирањето на

уцената извршил обвинетиот

 7. Какви дејствија при уценувањето извршиле

соучесниците
 8. Каков вид имот зеле од оштетениот и каде тој имот

се наоѓа
 МЕТОДИКА НА ИСТРАЖУВАЊЕ НА
ЛИХВАРСТВО
 Лихварството претставува специфичен облик на
имотен криминалитет во ситуација кога
сторителот за услуга што му ја прави на некое
лице прима или договара за себе или за друг
несразмерна имотна корист искористувајќи ја
неговата тешка имотна состојба, тешките
станбени прилики, нуждата, недоволното
искуство или лекомисленоста
 - сторителот кој неовластено се занимава со
давање пари или други потрошни предмети на
заем со договор и при тоа договара несразмерна
имотна корист
НАЧИНИ НА ДОЗНАВАЊЕ
 Пријава од оштетен
 Пријава од роднини или пријатели на

оштетениот
 Дознавање од средствата за јавно

информирање
ВИДОВИ ЛИХВАРСТВО
 ,,Кожодерство,, - класичен облик
 Заем со договарање на несразмерно

враќање (приватно банкарство)

 ДЕЈСТВИЈА ОД ПРВ ЗАФАТ

 1.Остварување увид во документација
 2. Информативен разговор со оштетен
 Претресување
 ПОДОЦНЕЖНИ ДЕЈСТВИЈА