Nocioni,qellimi dhe

detyrat e ndihmes se
pare
DR. ALBI BYTYQI
 Ndihma e pare eshte nje veprim kompleks me qellim te menjanimit te drejperdrejte
te shkaktareve te rrezikut, qe e keqesojne gjendjen shendetsore te semurit ose te
lenduarit.

 Me nocionin ndihme e pare kuptojme zbatimin e ndihmes mjekesore ne vendin e

ngjarjes te semurit apo te lenduarit, gjate transportit si dhe ne institucionet
shendetesore perkatese me qellim te menjanimit te drejtperdrejte te shkaktareve te
rrezikut, qe e keqesojne gjendjen shendetesore te semurit ose te lenduarit.

 Ndihma e pare mundeson dhenien e njohurive elementare per shpetimin e jetes, ne

raste emergjente te rrezikimit te shendetit te njeriut.
 Dhenja e ndihmes se pare fillon nga vendi I ngjarjes dhe vazhdon gjate transportit
deri ne vendosjen e te lenduarit dhe te semurit ne institucioninet mjekesore
perkatese.

 Qellimi kryesore I ndihmes se pare eshte qe ti siguroje te semurit, te lenduarit dhe te

helmuarit ventilimi te shpejte te mushkerive dhe perfuzion sistematike, te dergohet
sa me pare dhe ne gjendje sa me te mire shendetesore deri ne Entin shendetesor.

 Shpetimtari duhet te kerkoje ndihme, te percaktoje kohen e sakte te nderprejes se

punes se zemres dhe te lenduarin ta vendose horizontalishte mbi nje siperfaqe te
forte.
 Ndihma e pare duhet te zbatohet Brenda 10 minutave te arte dhe ne menyre
perkatese.

 Ndihma e shpejte mjekesore nuk ka per qellim te percaktoje llojin e semundjes,

sherimit, lendimit apo te helmimit, po te ofroje ndihmen e pare themelore.

 Qellimi I shpetimtarit eshte te mbizotroje mire masat e Reanimimit

Kardiopulmonal ne raste te semundjeve apo aksidenteve ( frymarrja artificiale,
masazh zemre, fashim, ndalja e gjakderdhjes, imobilizim, mobilizim, levizjen e te
lenduarit dhe vlersimin teorik dhe praktik).
 Ndihma e pare eshte e nevojshme vazhdimishte ne jeten e perditshme dhe
sidomos ateher kur nuk mund te presim ndihmen mjeksore profesionale ne vendin
e fatkeqesise. Keto raste ngjajne shpesh dhe qdo dite kudo ne bote.

 Aftesia e sa me shume qytetareve per te ofruar ndihmen e pare, ka rendesi te

posaqme, sidomos kur numeri I te lenduarve eshte me permasa te medha.

 Shpetimatri I rastit duhet te zbatoje parimet themelore te dhenies se ndihmes se

pare dhe te konsideroje ate si obligim human dhe ligjore ndaj te gjithe atyre, te
cilet ne momentin e caktuar e kane jeten ne rrezik.
 Shperimtari munde te jete person I rritur, femije, pa marre parasysh gjinine, fuqine
fizike, dhe ngritjen ne pikpamje edukative.

 Ndihma e pare duhet te jete e shpejte dhe me cilesi.

 Ndihma e pare munde te jete e demshme, nese nuk jepet drejt.

 Ndihma e shpejte duhet te jepet sipas peshes se lendimit, por eshte e domosdoshme te
behet sistemimi sipas perioriteteve.

 Me triazhim nenkuptojme klasifikimin e rasteve sipas peshes se lendimit, semundjeve.

 Triazhimi I rasteve emergjente duhet te filloje nga vendi I lendimit, apo
semundjeve te befasishme.

 Ndihma e pare duhet te ofrohet panderprere ne vendin e ngjarjes, por edhe gjate
trasportit deri ne entin shendetesor.

 Ndihma e pare nuk eshte vetem mase per shpetimin e jetes, por edhe per
parandalimin e invaliditetit dhe nderlikimeve te tjera, qe mund te perkeqesojne
gjendjen shendetesore te te semurit, lenduarit apo te helmuarit.
 Kur duhet te ofrohet ndihma e shpejte mjekesore?
 Ndihma e shpejte mjekesore duhet tu ofrihet te gjithe te semureve, lenduareve dhe
te helmuareve, jeta e te cileve eshte ne rrezik.

 Duke pasur parasysh zhvillimin dinamik te jetes, shpesh ngjajne lendime ne pune,
aksidente ne komunikacion, vrasje, plagosje, goditje me mjete te ftohta, renia nga
katet e larta te ndertesave, lendime nga rryma elektrike, mbytjet ne uje, lendimet
nga mjetet fizike, kimike, biologjike, sulme ne zemer dhe gjendje te tjera
emergjente.
 Ne keto raste eshte e domosdoshme te ofrohet ndihma e shpejte mjekesore brenda
10 minutave te arte.

 Ne te gjitha keto raste, shpetimari qe jep ndihmen e pare, duhet te jete I qete, I
matur, I vetedijshem, I pergjegjshem, kembengules, I shkathet, I sigurte, te kete
njohuri te pergjithshme cilesore.

 Ndihma e pare eshte e domosdoshme te jepet vetem ne situatat e arsyeshme dhe

ne menyre adekuate.
Roli I shpetimtarit ne ofrimin e ndihmes se
pare
 Shpetimtari nuk eshte person qe ka mbaruar specializimin, kurs ose shkolle per
kete qellim.
 Eshte shume e natyrshme qe keta persona te posedojne njohuri elementare te
ofrimit te ndihmes se pare.

 Shpetimatari eshte person qe ofron ndihmen e pare, ndihmon te lenduarit ose te

semuret qe te mbijetojne, lehteson ankesat deri ne ardhjen e ndihmes se shpejte
mjekesore.
 Shpetimatri eshte person me potencial fizik, psikik, I afte te njohe nevojat e
dobishme te ndihmes se pare, dhe jep vendim per fillimin e ndihmes se pare.
 Shpetimtari dhe personat tjere, te cilet ndodhen afer ngjarjes ose rastit, duhet te
vlersojne se cka kan ndodhur dhe te dine shkakun e aksidentit.

 Nese gjendeni ne nje situate te tille, shume shpejte duhet te beni nje plan per veprim, I
cili perfshine keto detyra:

o Njohja dhe vlersimi I nevojave

o Ndermarrja e vendimeve per ofrimin e ndihmes se pare dhe vlersimi I vendit ku ka
ndodhur aksidenti
o Shkallen e lendimeve dhe rrezikshmerine qe paraqesin ato per jeten e te semurit
o Thirrja e ENSHM-se( Enti I Ndihmes se Shpejte Mjekesore)
o Ekzaminimi paresor I viktimes
o Ekzaminimi dytesor I viktimes
o Vleresimi dhe percjellja e shenjave jetesore
o Terheqja e viktimes nga vendi ku ka ndodhur aksidenti, vendosja ne pozite te
deshirueshme
o Transporti I te semureve dhe te lenduareve ne entet shendetesore.
“ S’KA GJË MË TË BUKUR SË TË SHPËTOSH NJË JETË NJERIU
”

“TË SHPËTOSH NJË JETË NJERIU ËSHTË GJËJA ME E

SHTRENJTË NE JETË ”

JU FALEMINDERIT PER VEMENDJEN!