არაბები და ქართლი

VII ს.
ვინ იყვნენ არაბები ?

როგორ შექმნეს იმპერია ?

რომელ ტერიტორიებს მოიცავდა მათი

სახელმწიფო ?

როდის გამოჩნდნენ არაბები ქართლის

სამეფოში ?

როდის და როგორ გავრცელდა ისლამი ?

 მუჰამედი  

 - ისლამის  დამაარსებელი, ალაჰის

მოციქული, წინასწარმეტყველი.
რელიგიური მქადაგებელი
და პოლიტიკური მოღვაწე. მუსლიმანური
ტრადიციის
და ყურანის მიხედვით, ალაჰის უკანასკნე
ლი 
მოციქული
• მუჰამადი 570-632 წლებში ცხოვრობდა.
იგი ქალაქ მექაში დაიბადა
 მექა და მედინა

• მექა --საუდის არაბეთის  მექას

პროვინციის დედაქალაქი ,რომელიც
სავაჭრო გზაზე მდებარეობდა.
• მედინა- ქალაქი საუდის არაბეთში,
მედინა ისლამის მეორე უწმინდესი
ქალაქია, მექას  შემდეგ.
• ქააბა - წმინდა ქვა
• არაბ.ِ‫ جْ ر‬გასახლება, გადახვეწა,
ემიგრაცია) — მაჰმადიანური
 ტრადიციის მიხედვით, მუჰამადისა  და
მისი მიმდევრების (მუჰაჯირების)
გადასახლება მექიდან  მედინაში
 622 წლის 24 სექტემბერს.
• 622  წელს მექას  მოსახლეობა,
რომლებიც აღიარებდნენ სხვადასხვა
სახის რელიგიებს, უკმაყოფილონი
იყვნენ მუჰამედის  ქადაგებით, რის
გამოც იგი და მისი მიმდევრები მექადან
 მედინაში განდევნეს
 ხალიფა

• ხალიფა (არაბ. მოადგილე, ნაცვალი,

მემკვიდრე) — მუსლიმანური თემისა და
მუსლიმანური თეოკრატიული
სახელმწიფოს  (სახალოფოს)
სასულიერო და საერო ხელმძღვანელი,
ხალიფები ითვლებოდნენ ალაჰის
 მოციქულის – მაჰმადის
 მოადგილეებად
აბუბაქრი ომარი

ოსმანი ალი
 სურა - ყურანის
ცალკეული თავი
• ყურანი — ისლამის  წმიდა
წიგნი. მუჰამადის  მიერ
წინასწარმეტყველური ზეშთაგონების
დროს (მექასა  და მედინაში  610-632 )
წარმოთქმული ქადაგებები.
დაწერილია არაბულ ენაზე . შედგება
114 სურისაგან, რომლებიც თავის
მხრივ შედგება აიებისაგან.
ყურანი - მუსლიმანთა
წმინდა წიგნი
 გვ. 21 დ წყაროს გამოყენებით შეასრულე წითელ

ბურთულაში მოცემული დავალება +

• არაბები ქართლში VII საუკუნეში
გამოჩნდნენ.

• შეასრულე ორი წითელი ბურთულა 21

გვერდის დასასრულს.
 ჰაბიბ იბნ მასლამას ‘’დაცვის
სიგელი’’ და სტეფანოზ II

• დაპყრობილი ხალხები და ისლამის

გავრცელება
• ვინც ისლამს იღებდა გადასახადისაგან
ათავისუფლებდნენ.ვინც არ იღებდა ახალ
რელიგიას ‘’დაცვის სიგელს’’ აზლევდნე, ანუ
გადასახადის ხარჯზე უნარცუნებდნენ
სარწმუნოებას, წესებს, ქონებას.
• 750 ომაიანები აბასიანებმა შეცვალეს, და
დედაქალაქი დამასკოდან ბაღდადში
გადაიტანეს.
• გვ.22 1 და 2 დავალება სახლში
შესასრულებლად.
 რა მიღწევები ჰქონდათ
არაბებს7 -9 სს. 7 პარაგრაფი

• არაბებმა უამრავი ტერიტორია

დაიპყრეს და არათუ შეინარჩუნეს მათი
მიღწვები, არამედ კიდევ უფრო
განავითარეს. რაშიც მათ დაპყრობილი
ხალხებიც ეხმარებოდნენ.
რომლებისთვისაც ისლამი და არაბული
ენა მშობლიური გახდა.
• არაბული დამწერლობა  ერთ-ერთი ყველაზე
გავრცელებული დამწერლობა მსოფლიოში. მას
ძირითადად იყენებენ არაბულ ქვეყნებში,
აგრეთვე ირანში, ავღანეთსა და პაკისტანში.
არაბული ანბანი შედგება 28 ასოსგან და
იწერება მარჯვნიდან მარცხნივ. დამწერლობა
სირიაში შეიქმნა 6 ს. არამეულის ბაზაზე.
 მეცნიერება, ვაჭრობა,
ზღვაოსნობა
• არაბები იყენებენ მთვარის კალენდარს.
• ყოველმა მუსლინმა დღეში 5-ჯერ უნდა
წარმოთქვას ლოცვა მექისკენ ზურგშექცევით.
რაც გეოგრაფიული კოორდინატების ცოდნას
მოითხოვდა, რამაც საფუძველი ჩაუყარა
არაბულ მეცნიერებას.
• დიდი ტერიტორიების მართვას მოწყობილი
და უსაფრთხო გზა სჭირდებოდა. ასევე
ფულის მიმოქცევის მოქნილი სისტემა.
დედაქალაქი ბაღდადი
• ასტროლაბი (გვიანდ. ლათ.
– ვარსკვლავი და ბერძნ. – დაჭერა) —
უძველესი ასტრონომიული
 და გეოდეზიური ხელსაწყო.
გამოიგონა ჰიპარქემ ძვ. წ. II საუკუნის დასასრულს.
თავდაპირველად ასტროლაბი წარმოადგენდა
ვერტიკალურ ჩამოსაკიდ ბრინჯაოს წრეს,
რომლითაც ჰორიზონტზე  ვარსკვლავთა სიმაღლეს
საზღვრავდნენ. ასტროლაბი დახვეწეს არაბებმა.
 ადმირალი, ალგებრა, ბარჯა,
კაბელი, ზენიტი, არსენალი...

• არაბებმა საფუძველი დაუდეს ასტრონომიას,

გეოგრაფიას, გემთმშენებლობას,
მათემატიკას. ობსერვატორიებში ციურ
სხეულებს აკვირდებოდნენ. არაბულ
ხომალდებს ქარის საწინააღმდეგოდ ცურვა
შეეძლოთ. კომპასი, ასტროლაბი, რუკები
არაბ ზღვაოსნებს სულ ქონდათ.
• ხატი, ალაფი, ალყა, არაყი, მურაბა, ფიქრი,
ბარაქა - არაბული სიტყვები
• არაბებმა მოიფიქრეს უნაღდო
ანგარიშსწორება - ‘’საკკ’’- სპარს. ‘’ჩეკ’’
- -ქვ
• ჩეკიებით არაბები სახალიფოს
ტერიტორიაზე სარგებლობდნენ
მხოლოდ. იყენებდნენ როგორც
ვაჭრობის ასევე პროვინციებიდან
მიღებული გადასახადების აკრებისას.
• .
 არაბი სწავლულები

• 11 ს. არაბებმა ჩინელებისაგან
ქაღალდის დამუშავება ისწავლეს.
რამაც ხელნაწერი წიგნი გააიაფა.
• 11 ს. ბაღდადში ‘’სიბრძნის სახლები ‘’
გაიხსნა. სადაც ბიბლიოთეკა და
ობსერვატორია ჰქონდათ.
• 8 ს. არაბთა საამიროს ცენტრი გახდა
თბილისი.სადაც ბევრი არაბი
ცხოვრობდა.
დავალება - უპასუხეთ კითხვებს
გვ.26 1