Professional Documents
Culture Documents
Organizmy jednokomórkowe
rozmnażają się bezpłciowo
poprzez podział lub
pączkowanie.
Poprzez podział rozmnażają się
takie organizmy
jednokomórkowe jak ameba,
pantofelek.
Drożdże, stułbia rozmnażają się
poprzez pączkowanie.
Podział ameby
Rozmnażanie się płazów
Płazy rozmnażają się płciowo. Są organizmami
rozdzielnopłciowymi z wyraźnym dymorfizmem
płciowym (różnica w wyglądzie między samcem a
samicą). Zapłodnienie u płazów jest zewnętrzne,
następuje w środowisku wodnym. Samiec
obejmuje samicę i przytrzymuje ją dzięki
zgrubieniom na palcach kończyn. Samica składa
bardzo dużo jaj, które oblewane są plemnikami.
Skrzek tworzy galaretowate skupiska. Z
zapłodnionego jaja powstaje larwa nazywana
kijanką. Rozwój kijanki odbywa się w wodzie, dzięki
licznym przystosowaniom do tego środowiska. W
czasie wzrostu i rozwoju kijanki następują zmiany
przystosowujące ją do życia na lądzie, gdy
dorośnie. Pojawiają się płuca, kończyny (u żab
wcześniej przednie, później tylne) oraz zmienia się
układ krwionośny, szkielet, układ moczowy.
Przeobrażenie (metamorfoza) postaci larwalnej w
dorosłą trwa przez kilkadziesiąt dni i zależy od
temperatury wody i ilości pokarmu.
Rozmnażanie
się żab
Rozmnażanie się gadów
Gady są rozdzielnopłciowe. Układ
rozrodczy żeński składa się jajników i jajowodów,
a układ rozrodczy męski z parzystych jąder, najądrzy i
nasieniowodów. W związku z obecnością narządu
kopulacyjnego u gadów występuję zapłodnienie
wewnętrzne. Samice posiadają zbiornik nasienia (gdzie
mogą przechowywać plemniki) oraz gruczoł
skorupkowy. U gadów występuje rozwój prosty.
Gady są na ogół jajorodne. Rozwój zarodka odbywa się
wewnątrz osłon jajowych składanych na lądzie jaj. Jaja
składne są w norkach, butwiejących liściach czy
próchniejącym drzewie.
Rozmnażanie się
gadów
Niektóre gady budują gniazda z roślin i
mułu (krokodyle) lub liści (kobra
królewska). Niekiedy zarodek rozwija się
w osłonach jajowych znajdujących się w
organizmie samicy. Jajożyworodne są
niektóre jaszczurki i węże. Młode są na
ogół samodzielne, dlatego u gadów
rzadko występuje opieka nad
potomstwem. Niektóre jaszczurki
pomagają młodym opuścić jaja, a potem
dokarmiają je przez jakiś czas. Krokodyle
z kolei po wykluciu młodych przenoszą
je w pysku do wody, gdzie początkowo
otaczają je opieką.
Rozmnażanie
się gadów
Największą zdobyczą gadów jest wytworzenie błon
płodowych, które umożliwiają rozwój zarodka w
środowisku lądowym. Są to:
• owodnia – tworzy mikrośrodowisko dla zarodka;
• omocznia – magazynuje szkodliwe produkty
przemiany materii (głównie kwas moczowy);
• kosmówka – jest to zewnętrzna błona osłaniająca
zarodek;
• błona pęcherzyka żółtkowego – ułatwia resorbcję
substancji odżywczych z żółtka, kurczy się wraz z
rozwojem zarodka (zużyciem żółtka);
Rozmnażanie się roślin
Płciowo:
- większość gąbek to obojnaki, czyli organizmy, u których jeden
osobnik produkuje zarówno męskie, jak i żeńskie komórki rozrodcze
(jedne amebocyty przekształcają się w plemniki, inne zaś w komórki
jajowe). Zapłodnienie i wczesny rozwój zarodka zachodzi w
galaretowatym mezohylu. Wyposażona w wić larwa przemieszcza się
do jamy wewnętrznej, a następnie opuszcza organizm macierzysty z
prądem wypływającej wody. Przez kilka dni pływa jako organizm
planktonowy, a następnie znajduje twarde podłoże, przyczepia się do
niego i rozpoczyna osiadłe życie.
Jamochłony są zwierzętami dwuwarstwowymi, endo- i
ektodermalnymi, żyjącymi wyłącznie w środowisku wodnym. Stopień
zależności budowy ich ciała stoi na bardzo wysokim poziomie w
porównaniu do organizmów wcześniej omówionych. U jamochłonów
możemy zauważyć już pewne posunięcie ewolucyjne sposobu
rozmnażania. Zaczyna zanikać powoli forma bezpłciowa, a zaczyna
dominować forma płciowa. Rozmnażanie bezpłciowe odbywa się
przez pączkowanie, rzadziej przez podział poprzeczny lub podłużny
(podział poprzeczny wielokrotny – strobilizacja np. u chełbi)
Rozmnażanie się
bezkręgowców
Natomiast coraz bardziej rozwija się rozmnażanie płciowe:
- jamochłony są na ogół rozdzielnopłciowe, gamety powstają z komórek
interstycjalnych w niezróżnicowanych gonadach (wydostają się z nich przez
pękające powłoki ciała lub przez otwór gębowy).
- zapłodnienie może być zewnętrzne lub wewnętrzne, a rozwój, przynajmniej
początkowo, morze zachodzić w organizmie macierzystym. - Z zapłodnionego
jaja rozwija się urzęsiona larwa Planula, która osiada na dnie i przekształca się
w polipa.
- u jamochłonów pojawia się przemiana pokoleń, nazywana u tych zwierząt
metagenezą. Polega ona na występowaniu kolejno po sobie dwóch pokoleń:
rozmnażającego się płciowo (w formie meduzy) oraz bezpłciowo (w formie
polipa). Szczegóły tego cyklu są różne u różnych gromad parzydełkowców, ale
ogólny schemat przedstawia się następująco:, jeżeli gatunek żyje w kolonii
złożonej z polipów, prowadzących osiadły tryb życia, to występują w niej dwa
typy osobników: jedne wyspecjalizowane w odżywianiu, drugie w reprodukcji.
Z polipów rozrodczych drogą strobilizacji, polegającej na wyodrębnieniu, a
później oddzieleniu się od ciała polipa płaskich krążków, jednego po drugim,
powstają wolno pływające meduzy żeńskie i męskie. Meduzy te produkują w
gonadach komórki jajowe i plemniki; zapłodnienie zachodzi w wodzie. Z zygoty
rozwija się wolno żyjąca orzęsiona larwa, zwana planulą. Larwa przyczepia się
do podłoża i zaczyna wytwarzać nowe pokolenie polipów w drodze
rozmnażania bezpłciowego. Wyjątkiem są koralowce, które występują tylko w
formie polipa. Co prawda wytwarzają one na drodze rozmnażania płciowego,
tak samo jak pozostałe parzydełkowce, orzęsioną larwę, ale większość swego
życia spędzają przytwierdzone do podłoża.
Żebropławy Ctenophora jest to niezbyt liczna grupa, typ obejmuje około 80
gatunków.
Rozmnażanie się
bezkręgowców
Rozmnażanie motyli ma dwa etapy: zaloty i krycie. W
przypadku zalotów mężczyźni wykonują piruety w powietrzu
lub pozostają statyczne na gałęziach. W obu przypadkach
emitują feromony, aby przyciągnąć kobiety. Z drugiej
strony uwalniają również feromony, aby samiec mógł je
znaleźć, nawet gdy są daleko.
Kiedy samiec znajdzie samicę, uderz jej skrzydłami w anteny,
aby zaimpregnować ją małymi łuskami pełnymi feromonów.
Po zakończeniu procesja jest zakończona i następuje krycie.
Narządy rozrodcze motyli znajdują się w jamie brzusznej,
więc łączą się z końcami, patrząc na każdy w różnych
kierunkach. Samiec wprowadza swój narząd rozrodczy i
uwalnia woreczek nasienia, którym zapładnia jaja znajdujące
się w jego partnerze.
Po zakończeniu krycia samica umieszcza od 25 do 10 000 jaj
w różnych przestrzeniach roślin: gałęzie, kwiaty, owoce i
łodygi stają się schronieniem jaj.
Rozmnażanie się
bezkręgowców
Rozmnażanie się ptaków
W procesie rozmnażania ptaków można wyróżnić kilka podstawowych faz:
· wzajemne poszukiwanie obu płci,
· zaloty (wydawanie odgłosów, tańce godowe...),
· łączenie się w pary,
· budowa gniazda,
· złożenie i wysiadywanie jaj,
· wykluwanie się piskląt i opieka nad potomstwem,
Wśród ptaków spotykamy się z poligamią - samiec ma kilka partnerek (np.
głuszec), poliandrią - samica ma kilku partnerów (kukułka) i monogamią - ptaki
łączą się w pary (np. gołębie). Są zwierzętami jajorodnymi i należą do
owodniowców. U ptaków występuje pasożytnictwo lęgowe – np. kukułka
podrzuca swoje jaja innym ptakom. Ptaki mają kloakę – tzn. wspólne ujście
układu pokarmowego, wydalniczego i rozrodczego.
U ptaków zachowania godowe osiągają wysoki stopień rozwoju i występuje
dymorfizm płciowy, który jest silnie zaznaczony, u samic funkcjonuje tylko lewy
jajnik i jajowód (zmniejszenie masy ciała), u samców jądra i nasieniowody są
parzyste. Zapłodnienie następuje w jajowodzie; dopiero potem komórka
jajowa zostaje zaopatrzona w osłonki: białkową, pergaminową i skorupkę
wapienną. Zarodek otaczają 3 błony: owodnia, omocznia i kosmówka.
Kosmówka chroni go od wewnątrz i zapewnia wymianę gazową. Owodnia
otacza zarodek i tworzy jego wodne środowisko. Omocznia gromadzi
szkodliwe produkty przemiany materii.
Rozmnażanie się ptaków
Wszystkie ptaki bez wyjątku są jajorodne. Zapłodnienie dochodzi w jajowodzie.
Następnie zapłodniona komórka otoczona jest białkiem, a na końcu osłonkami
pergaminowymi i skorupką. Jajo, chronione przez cienką, lecz twardą wapienną
skorupkę, zawiera bardzo dużo substancji odżywczych, tworzących żółtko, które
jednej strony widoczny jest formujący się zarodek – mała matowa, biaława
plamka. Tarczka zarodkowa leży na powierzchni żółtka, w stałym położeniu. Kula
żółtkowa wisi na skręconych sznurkach gęstego białka. Dzięki ciepłu, które
oddziałuje na jajo podczas inkubacji, plamka zmienia się, nabiera życia i
przekształca się w embrion, pobierający przez pewien czas pokarm z żółtka, z
którym jest połączony. Podczas rozwoju zarodek wykorzystuje materiały
zapasowe zgromadzone w żółtku i białku. Z embrionu rozwija się pisklę, które
rozbija skorupkę i wychodzi na świat. Kształt i kolor jaj są bardzo różnorodne i
zależne od zwyczajów poszczególnych gatunków. Ptaki, które składają jaja na
skalnych półkach produkują jaja o kształcie stożkowym, aby nie mogły się z nich
stoczyć i w razie czego turlały się tylko na niewielkiej przestrzeni. Z kolei gatunki,
które zakładają gniazda w dziuplach, składają jaja prawie zupełnie okrągłe,
ponieważ jest to najodpowiedniejszy kształt, by dobrze układały się one na dnie
zagłębienia. Jaja rzadko bywają w całości białe.
Wiele gatunków składa jaja plamiste lub nakrapiane, aby zamaskować je na tle
podłoża albo gałęzi drzew. Odmienna jest ilość wysiadywanych jaj, przy czym
warto zwrócić uwagę, iż z reguły jest tym większym bardziej gniazdo narażone jest
na niebezpieczeństwo. Bardzo dużo jaj składają ptaki, które budują gniazda na
ziemi, zaś ptaki gniazdujące na niedostępnych skałach składają często jedno jajo.
Również pisklęta różnią się między sobą, gdy wychodzą z jaj.
Rozmnażanie się ptaków
U jednych gatunków wykluwają się pokryte puchem, bardzo żywe i zaradne,
potrafią same jeść i podążać za rodzicami, podczas gdy inne przychodzą na świat
zupełnie gołe, niezdolne do żadnego ruchu i rodzice muszą wkładać im pożywienie
do dziobów. Te pierwsze nazywa się zagniazdownikami, np. kaczki, drugie –
gniazdownikami, np. wróble. Gniazdowniki wymagają pewnego i wygodnego
mieszkania, gdzie mogłyby przebywać aż do pełnego rozwoju, stąd też ptaki te
konstruują najdoskonalsze, najbardziej skomplikowane gniazda. O ile nie składają
jaj w norach lub dziuplach.
Zachwycający jest instynkt, z jakim ptaki budują gniazda.
Spotyka się niezliczone ilości form i sposobów budowy gniazd, jak również
materiałów, używanych przez różne gatunki – od zwykłego zagłębienia, które robi
nandu w glebie, aż po gniazdo krawczyka cejlońskiego z pomysłowo pozszywanych
liści, czy też zbiorowe gniazda wróbla towarzyskiego.
Garncarz rdzawy z Ameryki Południowej buduje gniazdo z błota, perkoz – z sitowia i
jaskrów, bocian- z patyków, salangana – z własnej śliny, która przy kontakcie z
powietrzem wysycha i twardnieje jak cement.
Plama lęgowa –silnie ukrwiona, naga skóra na brzuchu ptaka, która jest przykładana
do jaj w czasie wysiadywania („grzałka” do jaj).
Ząb jajowy – to ząb znajdujący się na końcu dzioba, służący do przebicia skorupy
podczas wyklucia, po pewnym, czasie zanika.
Pomocnicy lęgowi – młode z poprzedniego roku pomagające rodzicom w zadaniach
związanych z budową gniazda, inkubacją i karmieniem piskląt.
Dziękuje
za uwagę!