PAGBASA,PAGSULAT,

PANANALIKSIK
 PANANALIKSIK
Ito ay isang maingat, kritikal, disiplinadong
inquiry sa pamamagitan ng iba’t ibang teknik
at paraan batay sa kalikasan at kalagayan ng
natukoy na suliranin tungo sa klaripikasyon
at resolusyon nito (Good, 1963).
Ito ay isang sistematikong paghahanap sa
mga mahahalagang impormasyon tungkol sa
isang tiyak na paksa o suliranin.
 LAYUNIN NG
PANANALIKSIK
Ang pangunahing layunin ng
pananaliksik ay ang preserbasyon at
pagpapabuti ng kalidad ng pamumuhay
ng tao.

The purpose of research is to serve man

and the goal is the good life(Good at
Scates, 1972).
 Upang makadiskubre ng mga bagong
kaalaman hinggil sa mga batid ng
penomena
Upang makakita ng mga sagot sa mga
suliraning hindi pa ganap na nalulutas
ng mga umiiral na metodo at
impormasyon
Mapagbuti ang mga umiiral na teknik at
makadebelop ng mga bagong
instrumento o produkto
Makatuklas ng hindi pa nakikilalang
substances o elements
Higit na maunawaan ang kalikasan ng mga
dati nang kilalang substances at elements.
Makalikha ng mga batayan ng pagpapasya
sa kalakalan, industriya, edukasyon,
pamahalaan at iba pang larangan.
Ma-satisfy ang kuryosidad ng mananaliksik
Mapalawak o ma-verify ang mga umiiral na
kaalaman
Ang pananaliksik ay esensyal na
pangangailangan sa ano mang propesyon.

Ang pampamanahong- papel ay isa sa

pinakamahusay na manipestasyon ng
kasanayan sa akademikong pagsulat.
 Mga Katangian ng
Mabuting Pananaliksik
SISTEMATIK GUMAGAMIT NG
KONTROLADO KWANTITEYTIB O
ESTADISTIKAL NA
EMPIRIKAL
METODO
MAPANURI
ISANG ORIHINAL
OBHETIBO, NA AKDA
LOHIKAL AT
ISANG AKYUREYT
WALANG
PAGKILING NA
IMBESTIGASYON
 Mga Katangian ng
Mabuting Pananaliksik

MATIYAGA AT HINDI MINAMADALI

PINAGSISIKAPAN
NANGANGAILANGAN NG TAPANG
MAINGAT NA PAGTATALA AT PAG-
UULAT
 GAWAIN 1

SAGUTAN ANG
PAGSUSULIT
BILANG 1
 ANG MANANALIKSIK:
MGA KATANGIAN AT PANANAGUTAN
MGA PANANAGUTAN NG ISANG
MANANALIKSIK
Kinikilala ng mananaliksik ang lahat ng
pinagkunan niya ng datos
Bawat hiram na termino at ideya ay kanyang
ginagawan ng karampatang tala
Hindi siya nagnanakaw ng mga salita ng iba
kundi sinisipi ito at binibigyan ng karampatang
pagkilala
Hindi siya nagkukubli ng datos para lamang
palakasin o pagtibayin ang kanyang argumento
o para ikiling ang kanyang pag-aaral sa isang
partikular na pananaw (Atienza,et.al., 1996)
 ISYU NG PLAGYARISMO
Ito ay pangongopya ng datos, mga
ideya, mga pangungusap, buod at
balangkas ng isang akda, programa,
himgi at iba pa, hindi kinikilala ang
pinagmulan o kinopyahan. Ito ay isang
uri ng pagnanakaw at pagsisinungaling
dahil inaangkin mo ang hindi iyo
(Atienza, et.al., 1996).
HALIMBAWA NG PLAGYARISMO

kung ginamit ang orihinal na termino o

mga salita,hindi ipinaloob sa panipi o hindi
itinala ang pinagkunan.
Kung hiniram ang ideya o mga
pangungusap at binago ang pagkahayag,
ngunit hindi kinilala ang pinagmulan.
Kung namulot ng mga ideya o mga
pangungusap mula sa iba’t ibang akda at
pinagtagni-tagni ang mga ito ngunit hindi
kinilala ang mga pinagkunan.
HALIMBAWA NG PLAGYARISMO
Kung isinalin ang mga termino, ideya,
pahayag at dahil nasa ibang wika na ay
inangkin na at hindi itinala na salin ang mga
ito.
Kung ninanakaw ang bahagi ng isang
disenyo, balangkas, himig at hindi kinilala
ang pinagkunan ng ‘inspirasyon’
Kung ginamit ng isang mananaliksik ang
mga datos na pinaghirapan ng iba at
pinalabas niyang siya ang nagkalap ng mga
datos na ito (Atienza. Et.al., 1996)
 MGA PARUSA

Pinakamagaan na parusa na para sa

mga estudyante na mabigyan ng 5.0
para sa kurso.

Kung mapatunayan na matindi ang

pagnanakaw na ginawa, maaaring
patalsikin ang estudyante sa unibersidad
 MGA PARUSA

Kahit nakagradweyt na ang estudyante at

ilang taon na ang nakalipas, ngunit
natuklasan na ang kanyang pananaliksik ay
kinopya maaari siyang tanggalan ng digri.

Maaari ring ihabla ang sinumang

nangongopya batay sa Intellectual Property
Rights Law at maaaring sentensyahan ng
multa o pagkabilanggo.
Walang nagtitiwala sa isang magnanakaw at
sinungaling. Kung matutuklasan na ang isang
mananaliksik ay nangopya at hindi kumilala sa
kanyang pinagkunan, sapat na ito para mabura ang
lahat ng iba pa niyang pinagpaguran. Hindi na
kapani-paniwala ang kanyang saliksik at hindi
mapagkakatiwalaan pa ang kanyang gawain. Parang
sinisira na rin niya ang kanyang pangalan at
kinabukasan.
Alalahaning kung madali para sa sinumang
estudyante ang mangopya, magiging madali rin para
sa kanya ang gumawa ng korapsyon kung siya ay
nagtatrabaho na.
 GAWAIN 2

SAGUTAN ANG
PAGSUSULIT
BILANG 2
 KARAGDAGANG
GAWAIN
ISAGAWA ANG TAKDANG GAWAIN 1
(P. 20)
MAGPUNTA SA INYONG AKLATAN AT
PANSININ ANG MGA BAHAGING MAKIKITA SA
TESIS AT DISERTASYON .
ANG PAMANAHONG-PAPEL

Ito ang nagsisilbing kulminasyon ng mga

pasulat na gawain kaugnay ng pag-aaral ng
isang paksa sa isang kurso o asignatura sa
loob ng isang panahon o term na kadalasang
saklaw ng isang semester o traysemester.
MGA PAHINANG PRELIMINARI
O FRONT MATTERS
KABANATA I: ANG SULIRANIN AT
KALIGIRAN NITO
KABANATA II: MGA KAUGNAY NA
PAG-AARAL AT LITERATURA
MGA PAHINANG PRELIMINARI
O FRONT MATTERS
 KABANATA IV: KABANATA V:
PRESENTASYON AT
INTERPRETASYON NG
MGA DATOS

Sa kabanatang
ito inilalahad
ang mga datos
na nakalap ng
mananaliksik.
 GAWAIN 3

SAGUTAN ANG
PAGSUSULIT
BILANG 3
ANG PAKSA AT PAMAGAT-
PANANALIKSIK
PAGLILIMITA NG PAKSA
BATAYAN NG PANGKALAHATANG NILIMITAHANG PAKSA
PAGLILIMITA PAKSA
PANAHON KARAPATAN NG MGA KARAPATAN NG MGA
KABABAIHAN KABABAIHAN SA
PANAHON NG
KOMONWELT
EDAD MGA IMBENTOR NA MGA BATANG IMBENTOR
PILIPINO AT HINAHARAP NA PILIPINO (EDAD 13-17)
NG TEKNOLOHIYA SA AT ANG HINAHARAP NG
PILIPINAS TEKNOLOHIYA SA
PILIPINAS
KASARIAN ANG MGA NGO BILANG ANG PAPEL NG MGA
TAGAPUNO NG KABABAIHAN SA NGO
KAKULANGAN SA BILANG TAGAPUNO NG
SERBISYO NG KAKULANGAN SA
PAMAHALAAN SERBISYO NG
PAMAHALAAN
 GAWAIN 4

SAGUTAN ANG
PAGSUSULIT
BILANG 4
MGA HANGUAN NG DATOS O
IMPORMASYON
Hanguang Elektroniko
 PANGANGALAP NG
IMPORMASYON O DATOS
Tukuyin kung anong uri ng impormasyon o
datos ang kailangan gayon din ang
klasipikasyon kung saan maaaring matagpuan
ito.
Tatlong Yugto ng Pananaliksik sa Silid-aklatan
PANIMULANG PAGHAHANAP
PAGSUSURI
PAGBABASA AT PAGTATALA
PANIMULANG PAGHAHANAP
Paghahanap ng mga kard katalog
PAGSUSURI
PAGBABASA AT PAGTATALA
 PAGTATALA NG MGA
IMPORMASYON O DATOS
Ano ang iyong itatala?
Pamagat ng impormasyon o datos
Ang impormasyon o datos na nais ibilang sa
pananaliksik at bibigyang paliwanag
Ang may-akda o mga may-akda
Ang pamagat ng aklat, magasin o kung saan
kinuha ang impormasyon kasama ang pahinakung
saan nakuha ito.
2 PARAAN NG PAGTATALA NG
MGA IMPORMASYON O DATOS
 INTERBYU
Ito ay isang uri ng pasalitang diskurso ng
dalawang tao o ng isang pangkat at isang
indibidwal – ang interbyuwer at interbyuwi.
Ito ay naglalayong makakuha ng
mapanghahawakang mahahalagang
impormasyon mula sa interbyuwi hinggil sa
isang tiyak na paksa.
Ito ay isang napakamakabuluhang paraan ng
pagkuha ng mga impormasyon na magagamit
sa pagsulat ng papel- pampananaliksik.
PAGPILI NG INTERBYUWI
 SARBEY-
KWESTUNEYR
Ito ay isang malawakang paraan sa pagkuha
ng datos o impormasyon sa isang
deskriptibong pananaliksik.
Ito ang pinakamabisa at pinakamadaling
instrumento ng sarbey.
Ito ay listahan ng mga planado at pasulat na
tanong kaugnay ng isang tiyak na paksa,
naglalaman ng mga espasyong pagsasagutan
ng mga respondente at inhanda para sagutan
ng maraming respondente (Good, 1963).
 GAWAIN 5

SAGUTAN ANG
PAGSUSULIT
BILANG 5
DOKUMENTASYON:ESTILONG
PARENTETIKAL
ESTILONG M.L.A(Modern Language Association)
Ang pangalan ng awtor at bilang ng pahina ang
inilalagay sa loob ng parentesis.
ESTILONG A.P.A (American Psychological Association)
MGA TUNTUNIN SA PAGGAMIT
NG DOKUMENTASYON SA
ESTILONG A.P.A
Kung nabanggit na ang pangalan ng awtor sa
mismong teksto, taon na lamang ng
publikasyon ang isulat sa loob ng parentesis.

Ayon kay Nunan (1977), mahalaga ang

pakikinig sa pag-aaral ng dayuhang wika.
Ayon kay Nunan, et. al. (1977), mahalaga ang
pakikinig sa pag-aaral ng dayuhang wika.
MGA TUNTUNIN SA PAGGAMIT
NG DOKUMENTASYON SA
ESTILONG A.P.A
Kung hindi nabanggit ang awtor sa mismong
teksto, banggitin ito sa hulihan ng pangungusap
kasama ang taon ng publikasyon. Paghiwalayin
ang dalawang entris sa loob ng parentesis sa
pamamagitan ng kuwit.
Ang lingua franca ay ang wikang ginagamit ng
mga taong may iba’t ibang katutubong wika
upang sila’y magkaunawaan (Wardaugh,
1986).
MGA TUNTUNIN SA PAGGAMIT
NG DOKUMENTASYON SA
ESTILONG A.P.A
Kung dalawa ang awtor, banggitin ang
apelyido ng dalawa at ang taon ng
publikasyon.
Kung tatlo o higit pa ang awtor at hindi
nabanggit ang pangunahing awtor sa
mismong teksto, banggitin na lamang ang
unang awtor sa loob ng parentesis at sundan
ng et.al. bago ang taon ng publikasyon.
MGA TUNTUNIN SA PAGGAMIT
NG DOKUMENTASYON SA
ESTILONG A.P.A
Kung may babanggiting dalawa o higit pang
awtor na pareho ang apelyido, banggitin ang
inisyal ng mga awtor bago ang kani-kaniyang
apelyido at sundan ng taon ng publikasyon.
Kung pamagat lamang ang abeylabol na
impormasyon, banggitin ang pinaikling
bersyon ng pamagat at sundan ng taon ng
publikasyon. Ipaloob ang pinaikling pamagat
sa panipi o di kaya’y iitalisado ang tipo ng
font.
MGA TUNTUNIN SA PAGGAMIT
NG DOKUMENTASYON SA
ESTILONG A.P.A
Kung ang babanggitin ay bahagi ng akdang may
higit sa isang bolyum, banggitin ang bilang ng
bolyum kasunod ng pangalan ng awtor o mga
awtor, ngunit tutuldok(:) ang gamiting bantas
upang paghiwalayin an gunang entri sa taon ng
publikasyon.
Kung may babanggitin ang dalawa o higit pang
akda ng iisang awtor, banggitin na lamang ang mga
akda at paiikliin hangga’t maaari. Ipaloob sa panipi
o iitalisado ang pamagat.
 GAWAIN 6

SAGUTAN ANG
PAGSUSULIT
BILANG 6
 PRESENTASYON NG MGA
DATOS

Ito ay tumutukoy sa proseso ng pag-

oorganisa ng mga datos sa lohikal,
sikwensyal at makahulugang kategorya at
klasipikasyon ayon sa isinasagawang pag-
aaral at interpretasyon.
 PRESENTASYON NG MGA
DATOS
TEKSTWAL NA PRESENTASYON
Ito ay gumagamit ng mga patalatang
pahayag upang ilarawan ang mga datos.
TEKSTWAL NA PRESENTASYON
TABULAR NA PRESENTASYON
Ang bawat numerikal na datos ay itinatala sa
ilalim ng isang kolum at katapat ng isang hanay
upang ipakita ang ugnayan ng mga iyon sa isang
tiyak at nauunawaang anyo.
GRAPIKAL NA PRESENTASYON
Ito ay isang biswal na presentasyong
kumakatawan sa kwantetiytib na baryasyon o
pagbabago ng mga baryabol o kwantetiytib na
komparison ng pagbabago ng isang baryabol sa iba
pang baryabol o mga baryabol sa anyong palarawan
o diagramatik (Calderon at Gonzales, 1993).
GRAPIKAL NA PRESENTASYON
HULING TAGUBILIN
 GAWAIN 7

SAGUTAN ANG
PAGSUSULIT
BILANG 7
 LAGOM, KONGLUSYON AT
REKOMENDASYON
Nilalagom nito ang mga nakalap na datos at
impormasyon
Inilalahad nito ang mga generalization sa
anyong kongklusyon batay sa mga datos at
impormasyong nakalap
Ipinatutungkol sa mga kinauukulan ang mga
rekomendasyon tungo sa posibleng kalutasan
ng mga suliranin.
 LAGOM
Simulan ang lagom sa isang maikling pahayag.
Ilahad ang lagom sa paraang tekstuwal at numerikal
Huwag gumawa ng mga deduction, inference at
interpretasyon sa lagom factual
Banggitin ang mga importanteng tuklas at haylayt
ng mga datos
Ang mga datos ay hindi dapat ipaliwanag muli
Gawing maikli at tuwiran ang mga pahayag
Huwag magdaragdag ng mga bagong datos at
impormasyon sa lagom
 kongklusyon

Lahat ng kongklusyon ay dapat ibatay sa lohika ng mga

datos at impormasyong nakalap
Dapat masagot ng tumpak at maayos ang mga
katanungang tinukoy sa Layunin ng Pag-aaral
Dapat matukoy ang paktwal na napag-alaman sa inkwiri
Gawing maikli at tuwiran ang kongklusyon
Maging tiyak sa paglalahad ng kongklusyon
Ilimita ito sa paksa, saklaw at panahon ng pag-aaral
Hindi ito repetisyon ng mga pahayag sa ibang bahagi ng
pamanahong-papel
 rekomendasyon

Ito ay dapat naglalayong lutasin ang mga suliraning

natuklasan sa imbestigasyon
Huwag magrekomenda ng mga solusyon sa anumang
suliraning hindi naman natuklasan o natalakay sa pag-
aaral
Kailangang bawat isa’y maging praktikal, naisasagawa,
nakakamit, makatotohanan at makatarungan
Dapat maging valid at lohikal ang bawat
rekomendasyon
 rekomendasyon

Dapat ipatungkol ang mga ito sa indibiduwal, pangkat,

tanggapan o institusyong nasa posisyong magpatupad
ng bawat isa.
Kung may mga mabubuting bagay na natuklasan,
kailangang irekomenda ang pagpapanatili,
pagpapatuloy at/o pagpapabuti ng mga iyon at/o mga
hakbang o paraan kaugnay niyon.
Maaaring irekomenda sa ibang mga mananaliksik ang
pagpapatuloy o pagpapalawak ng isinagawang pag-
aaral.
 GAWAIN 8

SAGUTAN ANG
PAGSUSULIT
BILANG 8
 ANG LISTAHAN NG
SANGGUNIAN

Ang unang linya ng bawat entri sa listahan ng

sanggunian ay nagsisimula sa dulong kaliwa,
samantalang ang ikalawa at ang mga kasunod na linya
ay nakapasok nang tatlong espasyo mula sa kaliwang
margin. Ang mga entri ay nakaayos ng alpabetikal batay
sa apelyido ng awtor o unang awtor.
 TUNGKULIN
Nagpapahalaga at nagbibigay kredit sa mga
pinaghanguan ng mga ideya, ilustrasyon, mga pahayag
na hiniram o mga materyales na hinalaw
Nagpapakita ng pagkilala sa mga taong pinaghanguan
ng kaalaman
Nagbibigay ng mga karagdagang impormasyon para sa
mambabasa na nagnanais na palawakin ang
mananaliksik
Nagbibigay ng oportunidad sa mga mambabasa na
alamin kung may katotohanan ang mga nakalap na
impormasyon ng isang mananaliksik
Nagbibigay ito ng kredibilidad sa pananaliksik na
isinagawa
 TUNGKULIN
Kailangang matukoy sa listahan ng sanggunian ang
mga sumusunod na batayang impormasyon:
Awtor
Pamagat
Lugar ng publikasyon
Pablisher/ tagalimbag
Petsa/ taon ng publikasyon/ pagkakalimbag
editor, tagasalin, konsultant, complier
AKLAT NA MAY ISANG AWTOR

Aguino, B. 1990. The taming of the millionaire.

New York:Random House.

Bernales, Rolando A. 1995. Bukal 3: Pagbasa.

San Mateo, Rizal:Vicente Publishing House,
Inc.
 AKLAT NA MAY DALAWA O HIGIT PANG AWTOR

Davis, K. & Newstorm, J. 1989. Human

behavior in organization. New York: McGraw- Hill.

Tumangan, Alcomtiser P., Bernales, Rolando A.,

Lim, Dante C. & Mangonon, Isabela A. 2000.
Sining ng pakikipagtalastasan:
Pandalubhasaan. Valenzuela City: Mutya
Publishing House, Inc.
 INEDIT NA BOLYUM NG ISANG AKLAT

Almario, Virgilio S. (Ed.). 1996. Poetikong

Tagalog: Mga unang pagsusuri sa sining ng
pagtulang Tagalog. Lungsod ng Quezon: UP
Diliman.

Darling, C.W., Shields, J. & Villa V.B. (Eds.)

1998. Chronological looping in political novels.
Hartford: Capitol Press.
 MGA HANGUANG WALANG AWTOR

Webster’s new collegiate dictionary. 1961.

Springfield, MA: G. and G. Merriam.

The personal promise pocket book. 1987.

Makati: Alliance Publisher, Inc.
 MULTI-BOLYUM, INEDIT NA AKDA
Nadeau, B, M. (Ed.). 1994. Studies in the history of
cutlery. (Vol. 4). Lincoln: University of Nebraska
Press.

DI-NALATHALANG DISERTASYON, TISIS O

PAMANAHONG-PAPEL

Grospe, Alas A. Isang Pagsusuri ng mga pamaraang

ginamit ni Rolando Tinio sa pagsasalin ng mga
idyoma sa mga dula ni Shakespeare. Di nalathalang
tisis, UP Diliman.
 MGA ARTIKULO MULA SA DYORNAL, MAGASIN,
DYARYO, NEWSLETTER

Dauz, Florentino. 2003, Agosto 10. Ang bayan

ng Gapan. Kabayan, 4.
Maddux, K. 1997, March. True stories of the
interest patrol. Net Guide Magazine, 88-98.
Nolasco, Ma. Ricardo. 1998, Hunyo. Ang
linggwistika ng pagsasalin sa wikang
pambansa. Lagda, 12-20.
PELIKULA, KASET, CD, VCD

Leonardo: The inventor [VCD]. 1994. Future

Vision Multimedia Inc.
Redford, R. 1980. Ordinary people [Pelikula].
Paramount.
Sound effects [CD]. 1999. Network Music Inc.
Villaluz, E. & Reyes, L. 1990. Sing!sing!sing!: A
vocal course for pop singers [kaset]. Ivory
Records.
 MGA DOKUMENTO MULA SA TANGGAPAN NG GOBYERNO
National Institute of Mental Health. 1982.
Television and behavior: Ten years of scientific
progress (DHHS Publication No. A82-1195).
Washinton, DC: US Government Printing Office.
MGA HANGUANG ELEKTRONIKO
Burges, Patricia. 1995. A guide for research
paper. APA style. http:// webster. Commet.
Edu/apa/apa_ intro.htm#content2.

http://latin-americanliterature.edu.ph
 GAWAIN 9

SAGUTAN ANG
PAGSUSULIT
BILANG 9
 Sinasalamin ng wasto at mabisang
presentasyon ng pamanahong- papel ang kultura
sa pananaliksik at sinop sa paggawa ng mga
mananaliksik.

Ito rin ay nakatutulong sa mga mambabasa para

higit na madali niyang maunawaan ang mga
kaalamang nais iparating sa kanya.
 Papel (8 ½ x 11), Makinilya/ Kompyuter, Printer at
Correction Fluid

Margin (1 ½ - kaliwa, 1- kanan, sa itaas at sa ibaba)

Spacing (Double Space)

quoted material, listahan ng sanggunian (Single
Space)

Ang mga kabanata, pamagat ng kabanata, mga

kasangang paksa o subtitles (Centered), nilalaman
(Justified)
 Font- Times New Roman o Arial (12)

Paghahaylayt o Bold Facing

bilang ng kabanata
titles at subtitles ng katawan ng pamanahong- papel
pamagat ng: Dahon ng Pagpapatibay, Pasasalamat,
Talaan ng Nilalaman, Listahan ng mga Talahanayan at
Grap, Listahan ng Sanggunian at Apendiks

Italicized ( dayuhang salitang binaybay sa orihinal na

ispeling). Maaari itong sabtityut sa panipi (“A”)
Kapitalisasyon
Simula ng pangungusap
Pangngalang Pantangi
dinaglat na titulo
mga titulong pantawag
pamagat ng bawat kabanata (ALL CAPS)
Abrebiyeysyon
Ang mga salita ay kailangang isulat ng buo kung maaari.
Pagsulat ng Bilang
Ang mga buong bilang ay kailangang baybayin, sinusundan
lamang ng simbolong numerikal sa loob ng parentesis.
Maaaring isulat sa simbolo ang: petsa, taon, blg. Ng kalye, serial,
bilang na may praksyon o puntos-desimal
Bilang ng Pahina
nagsisimula sa katawan o sa Kabanata I hanggang sa huling
pahina ng pamanahong-papel
Hindi nilalagyan ang mga pahinang Preliminari

Pagbabantas

Proofreading at Editing
 GAWAIN 10

SAGUTAN ANG
PAGSUSULIT
BILANG 10