FISET, MBRETËRITË

ILIRE DHE SHTRIRJA E

TYRE
EURIDIKË SADIKU
 JAPODËT

LIBURNËT
DESIDEATËT

DALMATËT
AUTARIATËT

DET ARDIANËT
IA DRIA PEN DARDANËT
PLERATËT EST
TIK ËT PAI
DOKLEATËT
ALB ON
AN ËT
ËT ENKELENJËT
JAPIGËT

TAULANTËT
DASARETËT
MESA
PËT

MOLOSËT
KAONËT
DETI JON
THESPROTËT
FISET ANTIKE ILIRE

1. Abrët (Abri) 18. Mentorët (Mentores)

19. Melkumanët (Melcumani)
2. Albanët (Albanoi) 20. Narensët (Narensi)
3. Ardianët (Ardiaei) 21. Penestët (Penestae/Penesti)
4. Atintanët (Atintanes/Atintani) 22. Peresadët (Peresadyes)
5. Autariatët (Autariates) 23. Selepitanët (Selepitani /
6. Balaitët (Balaites) Selepitanoi)
7. Batiatët (Bathiatae) 24. Sardeatët (Sardeates / Sardeati)
8. Bylinët (Bylliones) 25. Sesaretët (Sesarethii)
9. Daorsët (Daorsii) 26. Tyntenët (Tynteni)
10. Deurët (Deuri)
11. Enetët (Eneti)
12. Enkelejët (Enchelei)
13. Helidonët (Chelidones / Chelidonii)
14. Kavët (Cavii/Kauioi))
15. Kinambrët (Cinambri / Kinambroi)
16. Liburnët (Liburni)
17. Lopsët (Lopësit/Lopsi)
ALBANËT: Banonin në prapatokën e qytetit
të Dyrrahut. Kryeqendra e tyre ishte
Albanopoli (Zgërdheshi i Krujës). Fisi i
albanëve i dha emrin e vet shqiptarëve,
gjatë mesjetës së hershme, kur ata njihen
si albanë, arbër.
 ARDIANËT: Fillimisht shtriheshin rreth
gjirit të Rizonit dhe të lumit Neretva.
Ardianët e shtrinë pushtetin e vet në
të gjitha krahinat e tjera që më parë
ishin nën sundimin e taulantëve.
Ardianët luajtën një rol shumë të
madh në luftërat kundër pushtusve
romakë, gjatë shek.III-II p.K., në kohën
kur sundoi dinastia ardiane e
Mbretërisë Ilire. Kryeqendra e
ardianëve ishte Shkodra.
Ilirët e vërtetë (Illyrii Proprie Dicti)

1. Taulantët
2. Abrët / Abri (nënfis i taulantëve)
3. Parthinët / Parthini / Perthenetai (nënfis i taulantëve)
4. Enkelejët (Enchelei)
5. Dasaretët (Dassareti)
6. Rudinët - Endirudinët (Endirudini)
7. Grabët (Grabaei / Grabaeoi)
8. Labeatët (Labeatai)
9. Plerejët (Pleraei)
10. Sasejët (Sasaei)
11. Dokleatët (Docleatae)
TAULANTËT: Banonin në zonën e Adriatikut,
që nga lumi Vjosa, deri në prapatokën e
Dyrrahut. Ky fis luajti një rol shumë të
rëndësishëm në historinë ilire të shek. IV-III
p.K., duke u vënë në krye të shtetit ilir, të
cilin e kishin krijuar më parë enkelejtë. Në
trevat e taulantëve më vonë shfaqet fisi i
Albanëve dhe i Parthinëve.
ENKELEJTË: Banonin në krahinat përreth
liqenit të Ohrit. Ata krijuan dinastinë e parë
të Mbretërisë Ilire, në fund të shek. V p.K.
Një nga qytetet e tyre kryesore ishte
Enkelana. Pas shek.IV ata nuk përmenden
më. Në trevat e fisit të enkelejve
përmenden edhe dasaretët. Enkelejtë kanë
qenë peshkatarë të zotë.
DASARETËT: Janë një fis i madh në Ilirinë
Juglindore. Njiheshin në lashtësi sidomos
për prodhimin e drithërave të bukës. Një
qytet me të njohura ishte Pelioni (qyteza në
Selcë të Poshtme të Pogradecit). Qytet
tjetër i madh i këtij fisi ishte edhe Antipatra
(Berati).
DARDANIA

1. Dardanët (Dardanoi)
2. Galabrët (Galabri), nënfis i Dardanëve
3. Thunatët (Thunatae), nënfis i Dardanëve
4. Pirustët (Pirustae/Pirusti)
5. Diestët (Dyestes/Diestai)
6. Skirtarët (Scirtari)
7. Skirtonët (Scirtones)
DARDANËT: Ishin fisi më i madh
ilir që u vu në krye të Mbretërisë
Dardane, në Ballkanin Qendror,
kryesisht në Kosovë. Dy fise të
tjera dardane të njohura ishin
thunatët dhe galabrët. Qyteti më
i rëndësishëm i dardanëve ka
qenë Damastioni, i njohur si
kryeqendër e nxjerrjes së
metaleve. Dardanët përmendën
si luftëtarë të fortë xehtarë
shumë të mirë, blegtorë dhe
tregtarë të njohur.
DALMACIA

1. Dalmatët (Delmati)
2. Baridustët (Baridustae)
3. Tariotët (Tariotes)
4. Deretinët (Deriopët)
DALMATËT: Banonin në brigjet e Adritikut.
Ishin blegtorë të njohur; shquheshin për
punimin e llojeve të ndryshme të veshjeve prej
liri e leshi. Veshja e njohur me emrin dalmatika
në shekujt e parë u përdor edhe nga
aristokracia romake, prej nga kaloi edhe në
veshjen rituale kishtare. Qyteti më i njohur i
tyre ka qenë Delmini
PANONIA

1. Amantinët (Amantini/Amantes)
2. Andizetët (Andes)
3. Azalët (Azali)
4. Breukët (Breuci)
5. Kolapianët (Colapiani)
6. Oseriatët (Oseriates)
7. Ditionët (Ditiones)
8. Jasët (Jasii)
9. Keraunët (Ceraunii)
10. Glintidionët (Glintidiones)
11. Sikulotët (Siculotae)
12. Desidiatët (Daesitiates)
13. Mezejët (Maezaei / Maizaioi)
14. Segestanët (Segestani)
DEREMISTËT

1. Armistët (Armistae)
2. Artitët (Arthitae)
3. Hemasinët / Hippasinoi
4. Ozuejët (Oxuaioi / Ozuaei)
EPIRI

1. Amantët (Amantes)
2. Molosët (Molossians)
3. Kaonët (Chaonians)
4. Thesprotët (Thesprotians)
 MOLOSËT: Janë një nga tri fiset kryesore qe banonin në
qendër të Epirit antik dhe që luajtën një rol shumë të
rëndësishëm drejtues në historinë e lindjes dhe të
formimit të shtetit të Epirit.
 KAONËT: Ky fis epirot kishte shtrirje të gjërë, që
nga lumi Thyamis (sot lumi Kallama), deri në
luginë e Drinosit, në Gjirokastër, Kryeqendra e
kaonëve, Foinike (Finiqi i Sarandës), në shek.III
p.K. u bë kryeqendra e gjithë shtetit të Epirit.
Qytet tjetër i madh i kaonëve ishte Antigonea
(Saraqinishti i Gjirokastrës).
THESPORTËT: Banonin në Epir, në jug të lumit të
sotëm Kallama, deri në gjirin e Ambrakisë.
Përmenden në shkrimet e lashta që nga shek.
V.p.K., si fis që sundoheshin nga dy kryetarë të
zgjedhur çdo vit nga gjiri i parisë.
PEIONIA

1. Agrianët (Agrianes)
2. Paionët (Peonët - Paeonians
3. Almopianët (Almopianes)
4. Derronët (Derroni)
5. Doberët (Doberes)
6. Laianët (Laeaei)
7. Odomantët (Oomantei)
8. Siropainët (Sirropaiones)
ITALIA

1. Japigët (Iapyges)
2. Mesapët (Messapians/Messapics)
3. Daunët/Daunianët/Daunians
4. Peucetët (Peucetii)
ILIRO – KELTE

1. Dindarët (Dindarii)
2. Japodët (Iapode)
3. Serapilët (Serrapiles)
4. Skordiskët (Skordisci)
ILIRO – VENETE

1. Istrët/Histrët (Histri)
2. Karnët (Carni)
FISET E VOGLA DHE PERIFERIKE

1. Manët (Manejët/Maneji)
2. Nestët (Nestii)
3. Eordejët (Eordets / Eordetis)
4. Lynkestët