Professional Documents
Culture Documents
Medea pp-1
Medea pp-1
PJESA HYRËSE
*Titulli: Medea
*Lidhja e titullit me përmbajtjen:Titulli është i lidhur me emrin e
personazhit protagonist të veprës.
*Autori: Euripidi (480-406 p.e.s) lindi në Salaminë dhe mori një edukim shumë të mirë për
kohën. Ka marrë pjesë në garat mes poetëve tragjikë, ku ka marrë disa çmime të para. Ishte
studiues i zellshëm dhe mik i filozofëve. Kishte bibliotekën më të madhe në Athinë, por,
megjithë këto, ai qëndroi larg jetës shoqërore e politike.
PJESA HYRËSE
*Risitë e veprës së Euripidit: Risitë që solli Euripidi në tragjedinë e antikitetit janë:
1.Ai mori subjektin e tragjedive të veta nga mitologjia, por e trajtoi mitin me lirshmëri
duke e bërë pjesë të problematikave të kohës.
2.Personazhet nuk i paraqiti ashtu si duhet të jenë, por
ashtu si janë. Paraqiten me vërtetësi ndjenjat e pasionet njerëzore.
Euripidi ka shkruar 90 vepra, nga të cilat sot kanë mbërritur vetëm 18:
Medea, Elektra, Ifigjenia në Aulidë, Andromaka, Oresti, Hekuba, Helena, Ciklopi etj.
PJESA HYRËSE
*Tipat e heronjve, personazheve të Euripidit:
1.Solli personazhe
nga të gjitha klasat dhe shtresat shoqërore.
2.Personazhet e njohura të traditës
(Helena, Andromaka, Hekuba etj) i ul nga piedestali dhe u vesh
tipare tërësisht njerëzore.
Konteksti
Jasoni Antagonisti , burri i Medeas. Natyrë ambicioze, egoist e hipokrit. Ai përdor Medean dhe dashurinë e saj
për të përmbushur ambiciet për pushtet, kur Medea dhe martesa me të nuk i sjell më asnjë dobi për
pushtet, e braktis atë.
Glauka(ose Vajza e mbretit të Korintit; vajza me të cilën Jasoni dëshiron të martohet duke braktisur Medean.
Kreuza)
Kori Gratë e korintit
●Episodi 2: Jasoni vjen të takojë ish-gruan e tij. Medea shfryn të gjithë inatin e saj. Të dy ish-bashkëshortët
shkëmbejnë akuza kundrejt njëri-tjetrit. Arsyet e Jasonit janë të vlefshme vetëm përballë ligjeve të ngushta
të pashkruara. Në ndërhyrjen e dytë, kori i bën thirrje Afërditës që ajo “të mos dërgojë dashuri të tepruar,
por me masë e lehtësi te njerëzit, sepse dashuria e tepruar mund të shpjerë në marrëzi ose tragjedi”.
Gjithashtu gratë e Korintit luten që të mos jenë kurrë të privuara nga atdheu i tyre.
●Episodi 3: Medea merr premtimin e mikpritje nga Egjeu, më pas ajo i zbulon korit planet e saj
vrastare. Në këngën e tretë, kori lutet që Medea të mos bëhet vrasëse e fëmijëve të saj, duke i hapur
sytë asaj për pasojat e këtij veprimi mizor. Dy strofat dhe dy antistrofat e korit përbëjnë një këngë, e
cila ndan nga ana kompozicionale dy episode. Në strofë kori argumenton rreth vesit të keq të
tradhëtisë, kurse në antistrofë, kori pohon se Medea, që ka humbur gjithçka, është viktimë
emblematike e shpërbërjes së vlerave më të forta që mbështetnin dikur rendin, ekuilibrin dhe
harmoninë sociale greke: turpi dhe respektimi i betimit të dhënë.
PJESA ANALITIKE -SUBJEKTI
●Episodi 4: Medea shtiret sikur bie në ujdi me Jasonin dhe sikur pajtohen, për të bërë realitet planin e saj
të hakmarrjes. Nëpërmjet fëmijëve ajo i çon dhurata (një fustan të hollë dhe një kurorë të artë) nuses së re
të Jasonit në shenjë paqeje dhe urimi. Ndërsa Jasoni, i verbuar prej narcizizmit të vet, e lë veten të
rrëshqasë në kurthin e mashtrimit.
●Episodi 5: përbëhet prej dy skenave dhe një ndërhyrjeje të korit që i
ndan ato. Skena e parë përmban një bisedë mes pedagogut dhe Medeas dhe një monolog të protagonistes,
ku ajo përpiqet të përligjë veprimet e saj hakmarrëse me fjalët: “duhet të guxoj, ta bëj këtë, për të mos
qenë e përqeshur, duke i lënë armiqtë të pandëshkuar”. Brenda shpirtit të Medeas zhvillohet një luftë e
ashpër dhe plot dhimbje midis etjes për hakmarrje dhe dashurisë për fëmijët. Vargjet që përcjellin këto
vrulle ndjenjash të kundërta, dhënë përmes monologut, përbëjnë vargjet më të bukura të tragjedisë. Në
skenën e dytë, një lajmëtar i tregon për vdekjen e Glaukës dhe Kreontit, por kjo vdekje nuk e bën të
lumtur. Në këngën e fundit, kori thërret në ndihmë paraardhësit e fëmijëve, diellin dhe tokën (sipas
legjendës, gjyshërit e Medeas nga ana e nënës) që të parandalojnë vrasjen e fëmijëve. Vrasja makabre nuk
jepet drejtpërdrejtë nga Euripidi, por e nënkuptuar. Ajo raportohet përmes fjalëve të korit. Kënga korale
vjen si thirrje ndaj problemeve të kohës dhe përcjell mesazhin që martesa është si një institucion: kur ajo
nuk funksionon siç duhet, kthehet në një sëmundje për shoqërinë. Baza e një shoqërie të shëndetshme
është një familje e shëndetshme.
–Shpesh
Euripidi i fsheh idetë e veta pas zërit të Korit dhe del si simpatizant i
heronjve që u largohen pasioneve të vrullshme.
PJESA ANALITIKE
*Koha:
1.Koha historike: Ngjarjet autori i vendos në Antikitet.
2.Koha e brendshme: Autori rrëfen ngjarjet që ndodhin nga momenti
kur Medea zbulon tradhëtinë e Jasonit deri në largimin e saj nga Korinti me trupat e
fëmijëve të vrarë.
*Hapësira: Ngjarjet zhvillohen në Korint.
*Elementet fantastike: Përmendja e hyjnive , e magjive të Medeas, e
dragonjve etj. Megjithatë elementi fantastik në këtë vepër është i paktë.
*Konfliktet
kryesore: Kemi dy lloje konfliktesh të rëndësishme në vepër, të cilat janë:
●Konflikti i jashtëm: Medea –Jason e nusja e tij e re. Jasoni ka tradhëtuar e braktisur
Medean dhe ajo nuk mund ta falë Jasonin për këtë veprim, prandaj vendos të hakmerret në
mënyrën më të ashpër të mundshme.
●Konflikti i brendshëm: Medea me veten. Konflikt ky që ndodh në shpirtin e
një gruaje të tradhëtuar dhe braktisur nga i shoqi, të dëbuar nga shtëpia e qyteti dhe të
flakur në mes të katër rrugëve, së bashku me dy fëmijët e saj, shumë larg dhe pa mundësinë
për t’u kthyer në atdhe. Këtu zhvillohet një betejë e fuqishme midis arsyes dhe pasionit,
pasigurisë dhe vendosmërisë. Sytë e Medeas, errësuar nga pasioni, e shpien atë në rrugën e
shkatërrimit.
PJESA MBYLLËSE
https://youtu.be/OdtDeZZ4RPk
https://youtu.be/i6NduvUW3tw