Chöông 3

HOÏC THUYEÁT KINH TEÁ

CUÛA TRÖÔØNG PHAÙI
KINH TEÁ CHÍNH TRÒ
TÖ SAÛN COÅ ÑIEÅN
 NOÄI DUNG

I. Hoàn cảnh xuất hiện và đặc

điểm của trường phái Kinh tế
chính trị tư sản cổ điển
II. Caùc hoïc thuyeát kinh teá cuûa
thôøi kyø ra ñôøi cuûa kinh teá chính
trò tö saûn coå ñieån
2
 NOÄI DUNG

III. Caùc hoïc thuyeát kinh teá

cuûa thôøi kyø phaùt trieån cuûa
kinh teá chính trò tö saûn coå ñieån
IV. Caùc hoïc thuyeát kinh teá
cuûa thôøi kyø suy thoaùi cuûa
kinh teá chính trò tö saûn coå ñieån
3
 I. Hoàn cảnh xuất hiện và
đặc điểm của trường phái
Kinh tế chính trị tư sản cổ
điển

4
 1. Hoàn cảnh xuất hiện

Cuối thế kỷ XVII, ở Anh và

Pháp, trường phái kinh tế chính trị
tư sản cổ điển xuất hiện. (Kinh tế
học tư sản cổ điển)
Vào thời kỳ này, sau khi tích luỹ
được khối lượng tiền tệ lớn, giai
cấp tư sản tập trung vào sản xuất.
5
 Các công trường thủ công
TBCN ra đời ngày càng nhiều
trong công nghiệp, nông nghiệp.

6
 Của cải vật chất sản xuất ra
ngày càng phong phú.
Sự giải thích nguồn gốc
của cải của chủ nghĩa trọng
thương giờ đây không còn
đủ sức thuyết phục nữa.
7
 Giai cấp tư sản đã nhận
thấy được rằng, muốn làm
giàu phải bóc lột lao động.
Lao động làm thuê của
những người nghèo là nguồn
gốc làm giàu vô tận.
8
 Do đó, giai cấp tư sản sản xuất
cần phải có quan điểm kinh tế
cho mình để bảo vệ quyền lợi
của giai cấp đồng thời thể hiện
sự ưu việt của PTSX TBCN so
với PTSX PK
9
 2. Đặc điểm của kinh tế học tư sản cổ điển

Một là, chuyển đối tượng nghiên

cứu từ lĩnh vực lưu thông sang lĩnh
vực sản xuất.

10
 Hai là, các nhà kinh tế học tư
sản xây dựng một hệ thống các
phạm trù và quy luật của nền
kinh tế thị trường, như phạm trù
giá trị, giá cả, lợi nhuận, tiền
lương, địa tô, các quy luật giá trị,
cung cầu, lưu thông tiền tệ.
11
 Ba là, trường phái kinh tế học tư
sản cổ điển ủng hộ tư tưởng tự
do kinh tế, chống lại sự can thiệp
của nhà nước vào kinh tế.

12
 Bốn là, họ áp dụng phương
pháp trừu tượng hoá, nghiên
cứu mối quan hệ nhân quả để
vạch ra bản chất và các quy
luật vận động của quan hệ sản
xuất TBCN.
13
 Năm là, những quan điểm lý
luận của kinh tế học tư sản cổ
điển nhìn chung chưa thật nhất
quán, còn lẫn lộn giữa các xu
hướng tư tưởng.
14
 - Một mặt là khoa học, muốn đi
sâu vào bản chất của sự vật hiện
tượng.
-Mặt khác lại đi vào các hiện
tượng.

15
II. CÁC HỌC THUYẾT KINH
TẾ TRONG THỜI KỲ RA
ĐỜI CỦA KINH TẾ HỌC TƯ
SẢN CỔ ĐiỂN

16
1. William Petty và sự ra đời
học thuyết kinh tế tư sản cổ
điển ở nước Anh

William Petty 1623-1687

17
 a. Đặc điểm phương pháp luận

W. Petty (1623 -1687) laø người

saùng laäp hoïc thuyeát kinh teá coå
ñieån ôû Anh.
Nghieân cöùu nhieàu lónh vöïc
khaùc nhau nhö: vaät lyù, aâm nhaïc,
thoáng keâ, kinh teá, cô khí…… laø
ngöôøi ñaàu tieân phaùt minh ra
maùy ñaùnh chöõ.
18
 Veà kinh teá, oâng coù caùc taùc phaåm
nhö : Ñieàu öôùc veà thueá vaø thu thueá
( 1662); “Soá hoïc chính trò” (1676).
OÂng laø ngöôøi aùp duïng phöông phaùp
môùi trong nghieân cöùu khoa hoïc, ñöôïc
goïi laø phöông phaùp khoa hoïc töï nhieân.
Veà baûn chaát, ñoù laø phöông phaùp
thöøa nhaän vaø toân troïng caùc quy luaät
kinh teá khaùch quan.
19
 Ông áp dụng rộng rãi phương
pháp thống kê để phân tích kinh
tế.
Ông viết: “Tôi thiên về hướng
biểu hiện ý kiến của mình bằng
con số, trọng lượng, thước đo”.
20
 b. Caùc hoïc thuyeát cuûa William
Petty

Thöù nhaát, lyù thuyeát giaù

trò – lao ñoäng:
Ông dùng thuật ngữ giá
cả và chia thành “ giá cả
chính trị” và “ giá cả tự
nhiên”.
21
 Do lượng lao động
hao phí để sản xuất
Giá cả
ra hàng hóa quyết
tự nhiên
Giá định.
cả là giá cả thị trường,
Giá cả nó thay đổi theo
chính trị những điều kiện
chính trị.

22
 Như vậy, ông đã hiểu
đúng giá trị – lao động với
thuật ngữ giá cả tự nhiên
và nó tỷ lệ nghịch với năng
suất lao động.
23
 Tuy nhiên, ông còn chịu ảnh
hưởng của CNTT khi cho rằng
chỉ có lao động khai thác bạc
( tiền tệ) mới tạo nên giá trị.
Lao động các ngành khác chỉ
tạo nên của cải khi so sánh với lao
động tạo ra tiền.
24
 OÂng coù luaän ñieåm noåi
tieáng laø “Lao động là cha còn
đất đai là mẹ của mọi của cải ”.
Cũng thể hiện sự lẫn lộn về
nguồn gốc tạo ra giá trị với các
yếu tố tham gia sản xuất.
25
 Pheâ phaùn Tieàn teä khoâng
lyù thuyeát phaûi luùc naøo
Thöù cuõng laø tieâu
tieàn teä
hai, cuûa CNTT chuaån cuûa söï
lyù giaøu coù
luaä Noäi dung laø soá
OÂng laø löôïng tieàn caàn
n veà ngöôøi ñaàu thieát trong löu
tieàn tieân ñöa ra thoâng ñöôïc xaùc
teä Quy luaät ñònh treân cô sôû
löu thoâng soá haøng hoaù
tieàn teä vaø toác ñoä chu
26
 Thôøi haïn Thôøi haïn thanh
thanh toaùn toaùn caøng daøi
Thöù cuõng aûnh thì soá löôïng
hai, höôûng ñeán tieàn caàn thieát
lyù löu thoâng cho löu thoâng
luaän tieàn teä caøng nhieàu.
veà
tieàn Tieàn
teä vaøng vaø do lao ñoäng boû
vaøo vieäc khai
baïc cuõng
thaùc chuùng
coù giaù quyeát ñònh.
trò,
27
 Pheâ phaùn Noù maâu thuaãn
Thöù
cheá ñoä vôùi chöùc naêng
hai,
song baûn thöôùc ño giaù trò
lyù
vò, cuûa tieàn.
luaän
veà
tieàn Ñeà caäp taùc duïng cuûa tieàn
teä leû, ñoàng thôøi pheâ phaùn
vieäc ñuùc tieàn khoâng ñuû giaù
28
 Thöù ba, lyù luaän veà tieàn löông
OÂng coi lao ñoäng laø haøng
hoaù, tieàn löông laø giaù caû töï
nhieân cuûa lao ñoäng.
Tiền lương laø khoaûn tö lieäu
sinh hoaït toái thieåu caàn thieát
cho coâng nhaân vaø khoâng vöôït
quaù möùc naøy.
29
 Phaûn ñoái vieäc traû löông cao,
neáu traû löông cao ngöôøi coâng
nhaân khoâng muoán laøm vieäc
maø chæ thích uoáng röôïu.
=> OÂng ñeà caäp ñeán quy
luaät saét veà tieàn löông.
30
 laø moät phaàn
Moái Tieàn cuûa giaù trò maø
quan löông ngöôøi coâng
heä
nhaân taïo ra
giöõa
tieàn
do ngöôøi
löông
Coøn phaàn thöù chuû sôû
vaø lôïi
hai laø saûn phaåm höõu
nhuaän
thaëng dö chieám laáy
31
 Thöù tö, lyù luaän veà ñòa toâ,
lôïi töùc vaø giaù caû ruoäng ñaát
- Veà ñòa toâ : OÂng phaân tích
treân cô sôû lyù luaän giaù trò lao
ñoäng.
Ñòa toâ laø moät phaàn giaù trò
sau khi ñaõ tröø ñi caùc khoaûn chi
phí veà tieàn löông vaø gioáng.
32
 - Veà lôïi töùc laø thu nhaäp do cho
vay baèng tieàn. Laø ñòa toâ cuûa tieàn.
Noù ngang baèng vôùi ñòa toâ trong
noâng nghieäp.
Lôïi töùc laø soá tieàn thöôûng traû
cho söï nhòn aên tieâu.
33
 - Giaù caû ruoäng ñaát laø do ñòa toâ
quyeát ñònh. Noù laø soá ñòa toâ haøng
naêm.
Giaù caû ruoäng ñaát = ñòa toâ x 20.
OÂng giaûi thích: giaû duï laáy moät
gia ñình coù ba theá heä: oâng 50 , con
trai: 27 vaø chaùu 7. Nhöõng ngöôøi naøy
coù theå soáng chung vôùi nhau 20 naêm.
Vì theá, oâng laáy con soá 20 laøm cô
sôû ñeå tính giaù caû ruoäng ñaát.
34
 OÂng ñaõ coù moät böôùc
tieán lôùn so vôùi nhöõng quan
c. ñieåm kinh teá cuûa caùc hoïc
Ñoùng giaû trước
goùp
cuûa
W.
Petty OÂng laø ngöôøi ñaàu tieân
nhaán maïnh tính khaùch quan
cuûa nhöõng quy luaät taùc
ñoäng trong xaõ hoäi tö baûn.
35
 Phaân tích caùc vaán ñeà lyù luaän kinh
teá moät caùch coù heä thoáng ñaët neàn
moùng cho söï phaùt trieån lyù luaän
kinh teá sau naøy.
c.
Ñoùng F. Engels : “Boùng cuûa W. Petty ñaõ
goùp truøm leân khoa kinh teá chính trò hôn
cuûa suoát nửa theá kyû, töø 1691 -1752,
W. taát caû caùc nhaø kinh teá chính trò
Petty hoïc, duø taùn thaønh hay phaûn ñoái,
ñeàu laáy oâng laøm ñieåm xuaát phaùt
”
Mác: “W. Petty là cha đẻ của KTCT tư
sản cổ điển”
36
III. CÁC HỌC THUYẾT KINH
TẾ TRONG THỜI KỲ PHÁT
TRIỂN CỦA KINH TẾ
CHÍNH TRỊ TƯ SẢN CỔ
ĐiỂN

37
1. Học thuyết kinh tế của Adam Smith

1723-1790
38
 a. Tieåu söû, taùc phaåm
Adam Smith sinh ngaøy 5/6/1723 trong
moät gia ñình laøm ngheà haûi quan ôû moät
laøng nhoû xöù Scotland.
OÂng hoïc ôû ñaïi hoïc toång hôïp Oxford.
Vaøo naêm 1751 oâng laøm giaùo sö cuûa
tröôøng ñaïi hoïc toång hôïp Glasgow.
OÂng am hieåu nhieàu lónh vöïc nhö trieát
hoïc, Vaên chöông, lòch söû, Vaät lyù, Toaùn
hoïc vaø kinh teá hoïc.
39
 a. Tieåu söû, taùc phaåm
Naêm 1759, oâng xuaát baûn cuoán “ Lyù
luaän veà nhöõng tình caûm ñaïo ñöùc”.
Cuoán saùch naøy laøm oâng noåi tieáng.
Taùc phaåm noåi tieáng nhaát laø: “Cuûa
caûi caùc daân toäc (1776)”.
OÂng laø ngöôøi môû ra giai ñoaïn
phaùt trieån môùi cuûa söï phaùt trieån
caùc hoïc thuyeát kinh teá thò tröôøng
40
 b. Ñaëc ñieåm phöông phaùp luaän

OÂng Phaân tích thöïc tieãn

xaùc khaùch quan neàn kinh teá
ñònh vaø giaûi thích quy luaät phaùt
kinh
trieån cuûa noù
teá
chính Ñöa ra nhöõng ñeà nghò cuï
trò coù theå veà chính saùch kinh
hai teá cho nhaø nöôùc vaø
nhieäm doanh nghieäp
vuï: 41
 Thế giới quan của A.
Smith về cơ bản là duy vật.
Nhưng chủ nghĩa duy vật ở
ông còn tự phát, máy móc.

42
 Một mặt, đi sâu vào phân
tích mối liên hệ bên trong
của chế độ tư bản.
Phương
pháp luận
của Ông Mặt khác, chỉ là mô tả,
mang liệt kê, thuật lại bằng
tính hai khái niệm có tính chất
mặt. công thức những cái biểu
hiện bề ngoài đời sống
kinh tế.
43
 c . Tư tưởng tự do kinh tế của A. Smith
(Lyù thuyeát Baøn tay voâ hình)
Ñieåm xuaát phaùt trong phaân tích kinh
teá cuûa oâng laø nhaân toá “con ngöôøi
kinh tế”.
Theo oâng xaõ hoäi laø lieân minh trao
ñoåi. Thieân höôùng trao ñoåi laø ñaëc
tính voán coù cuûa con ngöôøi. Noù toàn
taïi vónh vieãn cuøng vôùi söï toàn taïi
cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi.
44
 Chæ coù trao ñoåi vaø thoâng qua
vieäc thöïc hieän nhöõng quan heä
trao ñoåi thì nhu caàu con ngöôøi
môùi thoaû maõn.
“ Haõy ñöa cho toâi caùi
maø toâi caàn, toâi seõ ñöa
cho anh caùi maø anh caàn. ”
45
 Trong khi trao ñoåi saûn
phaåm cho nhau, thì con
ngöôøi bò chi phoái bôûi lôïi
ích caù nhaân.
Moãi ngöôøi chæ bieát tö lôïi,
thaáy tö lôïi vaø laøm theo tö
lôïi. 46
 Nhöng khi chaïy theo tö lôïi, thì coù
moät “ Baøn tay voâ hình “ buoäc
“con ngöôøi kinh teá” ñoàng thôøi
thöïc hieän moät nhieäm vuï khoâng
naèm trong döï kieán laø ñaùp öùng
lôïi ích xaõ hoäi vaø ñoâi khi, hoï
ñaùp öùng lôïi ích xaõ hoäi coøn toát
hôn ngay caû khi hoï khoâng coù yù
ñònh thöïc hieän ñieàu ñoù töø tröôùc.
47
 Vaäy “ Baøn tay voâ hình”
laø gì?
Theo oâng : Ñoù laø söï
hoaït ñoäng cuûa caùc quy
luaät kinh teá khaùch quan.

48
 Phaûi coù söï toàn taïi vaø
Ñieàu phaùt trieån cuûa saûn xuaát
kieän vaø trao ñoåi haøng hoùa
hoaït
ñoäng Caàn phaûi coù töï do saûn
cuûa xuaát, töï do lieân doanh,
quy lieân keát, maäu dòch töï do
luaät
kinh Quan heä giöõa ngöôøi vaø
teá ngöôøi laø quan heä phuï
thuoäc veà kinh teá.
49
 Caùc xaõ hoäi chieám
höõu noâ leä, phong
kieán laø xaõ hoäi
OÂng
khoâng bình thöôøng
Theo cho
raèng
OÂn Chæ coù nhaø
CNTB
g xaõ hoäi
laø xaõ nöôùc
tö baûn khoâng
hoäi bình
môùi coù neân
thöôøng
nhöõng can
ñieàu thieäp
kieän ñoù 50
vaøo
 Cần phải tôn trọng trật
tự tự nhiên, tôn trọng
bàn tay vô hình. Hoạt
động sản xuất và lưu thông
hàng hóa được phát triển
theo sự điều tiết của bàn
tay vô hình.
51
 Caùc chöùc
naêng
nhaø nöôùc
Chöùc Coù nhieäm vuï kinh teá,
naêng chính khi nhieäm vuï naøy
quaù söùc cuûa moät
doanh nghieäp
- Baûo veä quyeàn sôû
höõu tö baûn.
- Ñaáu tranh choáng keû - Xaây döïng ñöôøng
thuø beân ngoaøi. xaù
- Choáng phaàn töû toäi - Ñaøo soâng
phaïm trong nöôùc. - Xaây döïng caùc
coâng trình lôùn
52
 Quy luaät kinh teá laø voâ ñònh,
maëc duø chính saùch kinh teá coù
theå thuùc ñaåy hoaëc kìm haõm söï
hoaït ñoäng cuûa quy luaät kinh teá.
OÂn
g
Khi hoûi: “Chính saùch kinh teá
cho
naøo phuø hôïp vôùi traät töï töï
raèn
nhieân?”
g
OÂng traû lôøi: “Töï do caïnh
tranh”.
Nhö vaäy, muoán xaõ hoäi giaøu
53
 d. Caùc hoïc thuyeát kinh teá cuûa Adam
Smith
Thöù nhaát, lyù thuyeát veà phaân coâng lao
ñoäng:
Theo ông, xã hội là tổng các cá nhân “ Con
người kinh tế ”.
Thế cái gì liên kết các cá nhân ích kỷ ấy lại
với nhau trong một xã hội thống nhất ?
Đó là phân công lao động.
Xã hội là một liên minh trao đổi, xây
dựng trên cơ sở phân công lao động .
54
 Söï
Tyû leä lao ñoäng laøm
giaøu vieäc trong neàn saûn
coù xuaát vaät chaát.
cuûa
XH
phuï Trình ñoä phaùt trieån
thuoäc phaân coâng lao ñoäng.
vaøo
hai yeáu
55
 Tay ngheà vaø kyõ thuaät saûn
xuaát cuûa coâng nhaân taêng leân
Phaâ
n Tieát kieäm ñöôïc thôøi gian
coâng chuyeån töø vieäc naøy sang
lao vieäc khaùc
ñoän
g coù Aùp duïng caùc phöông saûn
öu xuaát môùi vaø ñieàu kieän cho
ñieå maùy moùc ra ñôøi
m 56
Maët Laøm cho coâng nhaân phaùt
traùi
trieån phieám dieän
cuûa
Phaâ
n
coâng
lao Maéc beänh ngheà
ñoän
nghieäp….
g
57
 Thöù hai, lyù luaän veà tieàn teä

“Tieàn teä laø baùnh xe vó ñaïi

cuûa löu thoâng”; laø phöông tieän
vó ñaïi cuûa trao ñoåi vaø thöông
maïi.
OÂng thaáy ñöôïc xu höôùng thay
ñoåi tieàn vaøng, baïc baèng tieàn
giaáy. 58
 Khaùc vôùi tieàn kim loaïi, tieàn
giaáy coù theå ñaày keânh löu thoâng.
Vì vaäy, tieàn giaáy caàn phaûi
ñöôïc ngaân haøng phaùt haønh
coù giôùi haïn.
Ông cũng thấy tiền tín dụng làm tăng
trưởng sản xuất. Tuy nhiên, nó không giữ
vị trí chủ yếu.
59
 Cho raèng khoâng
OÂng phaûi soá löôïng
choáng laïi tieàn teä quyeát
Veà ñònh giaù caû maø
thuyeát soá
quy laø giaù caû quyeát
löôïng tieàn
luaät ñònh soá löôïng
teä
löu tieàn teä.
thoân Soá löôïng giaù trò cuûa
g tieàn teä khoái löôïng
tieàn ñöôïc quyeát haøng hoùa maø
teä ñònh bôûi noù phaûi löu
60
thoâng
 Haïn cheá của oâng laø
ñaõ ñôn giaûn hoùa nhieàu
chöùc naêng cuûa tieàn, ñöa
chöùc naêng phöông tieän
löu thoâng leân haøng ñaàu.
61
 Thöù ba, lyù luaän veà giaù trò – lao
ñoäng

- OÂng chæ ra raèng: taát

caû caùc loaïi lao ñoäng
saûn xuaát ñeàu taïo ra
giaù trò. Lao ñoäng laø
thöôùc ño cuoái cuøng
cuûa giaù trò. 62
 Giaù trò söû Baùc boû lyù
duïng luaän veà söï ích
Phaân khoâng lôïi, söï lôïi ích
bieät quyeát ñònh khoâng lieân quan
giaù giaù trò trao gì ñeán giaù trò
trò ñoåi trao ñoåi.
söû Giaù trò Coøn trong neàn
duïng ñöôïc bieåu saûn xuaát phaùt
vaø hieän ôû giaù trieån, noù bieåu
giaù trò trao ñoåi hieän baèng
trò cuûa haøng tieàn.
hoùa.63
 laø bieåu hieän
Giaù caû baèng tieàn cuûa
OÂng töï giaù trò.
ñöa ra nhieân
hai laø giaù caû
khaùi thöïc teá maø
nieäm haøng hoùa
Giaù caû
thò ñöôïc baùn, noù
tröôøng leân xuoáng
xoay chung
quanh giaù caû
64
Giaù caû Giaù caû töï nhieân
thò
tröôøng
chòu Quan heä cung caàu
taùc
ñoäng Caùc loaïi ñoäc quyeàn….

65
 - OÂng chæ ra löôïng giaù trò
haøng hoaù laø do hao phí lao ñoäng
trung bình caàn thieát quyeát ñònh.
- Lao ñoäng giaûn ñôn vaø lao
ñoäng phöùc taïp aûnh höôûng khaùc
nhau ñeán löôïng giaù trò haøng
hoaù.
66
 Giaù trò do lao Vôùi ñònh nghóa
ñoäng hao phí ñeå naøy oâng laø ngöôøi
saûn xuaát haøng ñöùng vöõng treân
OÂng hoaù quyeát ñònh. cô sôû lyù thuyeát
neâu Lao ñoäng laø giaù trò- lao ñoäng
hai thöôùc ño thöïc teá
ñònh cuûa moïi giaù trò
Giaù trò do lao ñoäng taïo
nghóa Giaù trò laø do ra chæ ñuùng trong neàn
veà lao ñoäng maø kinh teá haøng hoùa
giaù ngöôøi ta coù giaûn ñôn. Coøn trong
trò theå mua ñöôïc CNTB, giaù trò ñöôïc
baèng haøng quyeát ñònh bôûi thu
hoaù naøy nhaäp, noù bao goàm
quyeát ñònh 67 tieàn löông, lôïi nhuaän
  Ñaây laø giaùo ñieàu cuûa A. Smith. Vôùi
ñònh nghóa naøy, Smith ñaõ laãn loän giöõa
söï hình thaønh giaù trò vaø phaân phoái giaù
trò.
 OÂng ñaõ bỏ qua yeáu toá tö lieäu saûn
xuaát trong vieäc hình thaønh giaù trò ( chæ
coù v + m maø thieáu c).
 OÂng ñaõ bieán caùc boä phaän thu
nhaäp töø giaù trò thaønh nguoàn goác giaù
trò.
Nhö vaäy, oâng ñaõ xa rôøi lyù luaän giaù
trò – lao ñoäng.
68
 Thöù tö, lyù luaän veà phaân phoái.
OÂng chia xaõ hoäi 3 giai caáp cô baûn
gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu tö lieäu
saûn xuaát vaø thu nhaäp:
1. Giai caáp coâng nhaân – thu nhaäp laø
tieàn coâng
2. Giai caáp caùc nhaø tö baûn ( bao goàm
tö baûn coâng nghieäp, noâng nghieäp vaø
thöông nghieäp)- thu nhaäp laø lôïi nhuaän.
3. Giai caáp chuû ñaát - thu nhaäp laø ñòa
toâ.
69
 Veà tieàn coâng

Tieàn coâng laø thu nhaäp cuûa coâng

nhaân, gaén vôùi lao ñoäng cuûa hoï.
Noù laø söï boài hoaøn nhôø coâng lao
ñoäng.
Tieàn coâng caàn phaûi ñuû ñeå ñaûm
baûo cho ngöôøi coâng nhaân mua
phöông tieän soáng, toàn taïi vaø phaûi
cao hôn möùc ñoù.
70
 Tieàn coâng khoâng theå thaáp
hôn chi phí toái thieåu cho cuoäc
soáng cuûa ngöôøi coâng nhaân.
Neáu quaù thaáp hoï seõ khoâng
laøm vieäc vaø boû ra nöôùc
ngoaøi.
71
 Tieàn coâng cao seõ kích thích tieán boä
kinh teá vì noù laøm cho taêng naêng suaát
 Caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán tieàn
coâng:
- Ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi
- Truyeàn thoáng vaên hoùa, thoùi quen
tieâu duøng
- Quan heä cung caàu treân thò tröôøng
lao ñoäng…..
72
 Veà lôïi nhuaän

Moät maët, ñaõ thaáy ñöôïc baûn

chaát boùc loät cuûa lôïi nhuaän
khi cho raèng: ngöôøi coâng nhaân
taïo ra giaù trò vaät chaát chia laøm
2 phaàn:
- Tieàn coâng cuûa anh ta
- Lôïi nhuaän cuûa nhaø tö baûn.
73
 Maët khaùc, oâng phuû nhaän
baûn chaát boùc loät cuûa lôïi nhuaän
khi quan nieäm: Lôïi nhuaän ñöôïc
sinh ra bôûi toaøn boä tö baûn öùng
tröôùc. (k -> p)
Ñoâi luùc, oâng coøn cho lôïi
nhuaän laø khoaûn boài hoaøn cho
vieäc maïo hieåm cuûa nhaø tö baûn.
74
 OÂng khaúng ñònh: muïc
ñích cuûa saûn xuaát tö
baûn chuû nghóa laø lôïi
nhuaän.
Noù phuø hôïp vôùi lôïi
ích xaõ hoäi.
75
 Veà ñòa toâ

Ñòa toâ laø moät phaàn cuûa

saûn phaåm lao ñoäng.
Trong noâng nghieäp coù ñòa
toâ bôûi vì lao ñoäng noâng
nghieäp coù naêng suaát cao hôn
ngaønh khaùc.
76
 Ñòa toâ laø keát quaû taùc
ñoäng cuûa tö nhieân, laø khoaûn
traû cho söï phuïc vuï cuûa ñaát.
Vôùi quan nieäm naøy, baûn
chaát cuûa ñòa toâ laø khoâng
boùc loät.
77
 Thöù naêm, lyù luaän veà tö baûn
vaø taùi saûn xuaát:
 Veà tö baûn:
- Tö baûn laø ñieàu kieän vaät chaát
caàn thieát cho saûn xuaát cuûa moïi xaõ
hoäi. Noù toàn taïi vónh vieãn.
OÂng cho raèng: Moïi ngaønh ñeàu
coù tö baûn coá ñònh vaø tö baûn löu
ñoäng.
78
 OÂng cho raèng muoán coù tö baûn
thì phaûi tieát kieäm, nhaø tö baûn
phaûi giaønh moät phaàn thu nhaäp
cuûa mình ñeå môû roäng saûn xuaát,
taïo theâm vieäc laøm cho coâng nhaân.
OÂng ca ngôïi söï tieát kieäm vaø
leân aùn söï laõng phí.

79
 OÂng noùi:
“Moãi keû hoang phí laø keû
thuø cuûa söï giaøu coù cuûa
xaõ hoäi, coøn moãi ngöôøi
tieát kieäm laø ngöôøi laøm
giaøu cho xaõ hoäi ”
80
 Veà taùi saûn xuaát:
 Toång saûn phaåm laøm ra haøng
naêm seõ tieâu duøng heát trong naêm.
Ñieàu naøy khoâng cho pheùp oâng
phaân tích taùi saûn xuaát môû roäng
maø chæ döøng laïi ôû taùi saûn xuaát
giaûn ñôn.

81
 OÂng ñöa ra caùc khaùi nieäm veà toång thu
nhaäp vaø thu nhaäp thuaàn tuùy.
Toång thu nhaäp laø toaøn boä saûn phaåm
haøng naêm cuûa moät nöôùc.
Thu nhaäp thuaàn tuùy hay thu nhaäp quoác
daân laø phaàn giaù trò môùi saùng taïo ra.
Ñoù laø phaàn maø ngöôøi daân moät nöôùc
coù theå tieâu duøng.
82
 e. Ñaùnh giaù veà A. Smith
A. Smith ñaõ thöïc hieän moät nhieäm
vuï to lôùn trong khoa hoïc kinh teá.
OÂng ñaõ xaùc ñònh ñöôïc nhieäm vuï
cuûa kinh teá chính trò hoïc, ñaõ ñöa taát
caû caùc tö töôûng kinh teá coù töø
tröôùc trôû thaønh heä thoáng.
Vì vaäy, hoïc thuyeát kinh teá cuûa
oâng laø moät trong caùc ñænh cao cuûa
tö töôûng xaõ hoäi theá kyû XVIII.
83
2.Hoïc thuyeát kinh teá cuûa
David Ricardo

1772 - 1823
84
 a. Tieåu söû vaø hoaøn caûnh lòch
söû
D. Ricardo sinh ra trong gia ñình laøm
ngheà moâi giôùi chöùng khoaùn ôû London.
Nghieân cöùu vaø am hieåu nhieàu lónh
vöïc: toaùn, vaät lyù, hoùa, ñòa chaát, kinh
teá….
Taùc phaåm noåi tieáng “ Nhöõng nguyeân
lyù cô baûn cuûa chính trò kinh teá hoïc vaø
thueá khoaù ”1817.
85
 a. Tieåu söû vaø hoaøn caûnh lòch
söû
Thôøi ñaïi oâng soáng laø thôøi ñaïi
maø cuoäc caùch maïng coâng nghieäp
ôû Anh ñaõ hoaøn thaønh CNH, maùy
moùc söû duïng moät caùch roäng raõi.
Lao ñoäng thuû coâng ñöôïc thay theá
baèng lao ñoäng cô khí hoùa.
Laø nhaø tö töôûng cuûa thôøi ñaïi
caùch maïng coâng nghieäp.
86
 a. Tieåu söû vaø hoaøn caûnh
lòch söû
Neàn kinh teá tö baûn chuû nghóa ñaõ
baét ñaàu phaùt trieån theo chu kyø,
ñaõ coù söï phuï thuoäc thöïc söï cuûa
lao ñoäng vaø tö baûn.
Theo oâng, nhieäm vuï cô baûn
cuûa kinh teá chính trò hoïc laø xaùc
laäp caùc quy luaät phaân phoái
saûn phaåm ñaát ñai (töùc thu
nhaäp) giöõa ba giai caáp trong xaõ
hoäi. 87
 b. Ñaëc ñieåm phöông phaùp
luaän
OÂng tieáp tuïc phöông phaùp khoa
hoïc töï nhieân, söû duïng coâng cuï tröøu
töôïng hoaù, ñoàng thôøi aùp duïng caùc
phöông phaùp khoa hoïc chính xaùc,
ñaëc bieät laø phöông phaùp suy dieãn.
Tuy nhieân, phöông phaùp cuûa oâng
coøn mang tính phi lòch söû vaø nhieàu
khi thieân veà löôïng hoaù.
88
 Tóm lại, K. Marx nhận
xét khái quát như sau:
“ ở Smith cảm giác
nặng hơn logic; ở
Ricardo logic hơn là
cảm giác” .
89
 c. Caùc hoïc thuyeát kinh teá
 Thöù nhaát, lyù luaän giaù trò –
lao ñoäng.
Chieám vò trí trung taâm trong hoïc
thuyeát kinh teá cuûa D. Ricardo.
Keá thöøa vaø phaùt trieån tö
töôûng hôïp lyù cuûa A. Smith veà
hoïc thuyeát giaù trò.
90
 Lôïi ích (giaù trò söû duïng) khoâng laø
thöôùc ño cuûa giaù trò trao ñoåi, maëc duø
noù raát caàn thieát cho giaù trò trao ñoåi.
Giaù trò söû duïng khoâng quyeát ñònh giaù
trò trao ñoåi. Treân thò tröôøng soá löôïng
haøng hoùa döïa vaøo tính chaát khan hieám
cuûa mình ñeå coù giaù trò cao laø raát ít.
Chuû yeáu giaù trò cuûa haøng hoùa laø
do lao ñoäng cuûa ngöôøi saûn xuaát quyeát
ñònh.
91
 D. Ricardo chæ ra raèng: Ñònh
nghóa thöù nhaát veà giaù trò cuûa
Smith “giaù trò do lao ñoäng hao phí
quyeát ñònh” laø ñuùng.
Ñònh nghóa thöù hai “giaù trò do lao
ñoäng maø ngöôøi ta coù theå mua
ñöôïc baèng haøng hoaù naøy quyeát
ñònh ” laø khoâng ñuùng.
92
 Theo oâng, khoâng phaûi chæ trong neàn
saûn xuaát haøng hoaù giaûn ñôn, maø ngay
caû trong neàn saûn xuaát tö baûn chuû
nghóa, giaù trò vaãn do lao ñoäng quyeát
ñònh.
- Veà cô caáu giaù trò: giaù trò khoâng
chæ ñöôïc quyeát ñònh bôûi lao ñoäng soáng
maø coøn phaûi bao goàm lao ñoäng ñaõ chi
phí (lao động quá khứ ) ñeå taïo ra coâng
cuï lao ñoäng.
Giaù trò goàm ba boä phaän: c +v + p
93
 OÂng cho raèng thôøi gian lao
ñoäng xaõ hoäi caàn thieát quyeát
ñònh löôïng giaù trò.
Nhöng laïi cho raèng lao ñoäng
xaõ hoäi caàn thieát do ñieàu
kieän saûn xuaát xaáu nhaát
quyeát ñònh
94
 Tuy nhieân, phương pháp nghieân
cöùu cuûa oâng coøn hạn chế:
“Giaù trò laø phaïm truø vónh
vieãn. Ñoù laø thuoäc tính cuûa moïi
vaät”.
Khoâng thaáy ñöôïc maâu thuaãn
giöõa giaù trò vaø giaù trò söû
duïng.
95
 Toùm laïi:

K. Marx đánh giá: “Nếu Smith đã

đưa khoa học kinh tế chính trị vào
hệ thống, thì Ricardo đã kết cấu
toàn bộ khoa học KTCT bằng một
nguyên lý thống nhất, nguyên lý
chủ yếu của ông là “thời gian lao
động quyết định giá trị”.
96
 Thöù hai, lyù luaän veà phaân
phoái.

Về tiền lương
OÂng coi lao ñoäng laø haøng hoaù.
Neân tieàn löông laø giaù caû thò
tröôøng cuûa lao ñoäng, ñöôïc xaùc
ñònh treân cô sôû giaù caû tự nhieân
vaø xoay quanh noù.

97
 Về tiền lương
Giaù caû tự nhieân cuûa lao ñoäng laø
giaù trò tö lieäu sinh hoaït caàn thieát
nuoâi soáng ngöôøi coâng nhaân vaø gia
ñình anh ta.
Noù phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän lòch
söû, trình ñoä phaùt trieån, truyeàn thoáng
vaø hình thöùc tieâu duøng cuûa moãi daân
toäc.
98
 OÂng uûng hoä “ quy luaät saét veà tieàn
löông”, tieàn löông phaûi ôû möùc toái thieåu
vaø khoâng ñöôïc cao hôn möùc ñoù. Coâng
nhaân khoâng neân than phieàn veà tieàn
löông thaáp vì ñaây laø quy luaät töï nhieân.
Choáng laïi söï can thieäp cuûa Nhaø
nöôùc vaøo thò tröôøng lao ñoäng vaø
khoâng neân giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo vì nhö
vaäy seõ vi phaïm quy luaät töï nhieân.
99
 Veà lôïi nhuaän
Ngöôøi coâng nhaân taïo ra giaù trò lôùn
hôn tieàn löông cuûa mình. Ñoù laø lôïi
nhuaän cuûa nhaø tö baûn. Ñieàu ñoù
chöùng toû oâng ñaõ thaáy söï boùc loät.
Tuy nhieân, oâng khoâng thöøa nhaän
noù, bôûi vì ôû oâng khoâng coù khaùi
nieäm giaù trò thaëng dö.
OÂng cho raèng, lôïi nhuaän laø thu
nhaäp cuûa tö baûn coâng nghieäp nhaän
ñöôïc so vôùi tö baûn öùng tröôùc. (K -> P)
100
 Veà ñòa toâ
OÂng giaûi thích lyù luaän naøy treân cô
sôû lyù luaän giaù trò – lao ñoäng.
Theo oâng, do ruoäng ñaát coù haïn,
naêng suaát laïi thaáp bôûi ñoä maøu môû
ngaøy caøng giaûm,“ naêng suaát ñaàu tö
baát töông xöùng” ,trong khi ñoù, nhu caàu
löông thöïc thì ngaøy caøng cao bôûi daân
soá taêng nhanh neân caàn phaûi canh taùc
treân caû ruoäng ñaát xaáu.
101
 Do ñoù, giaù caû thò tröôøng cuûa noâng
saûn seõ ñöôïc quyeát ñònh bôûi giaù trò
noâng saûn saûn xuaát treân ruoäng ñaát xaáu.
Cheânh leäch giöõa giaù trò noâng saûn
phaåm ñöôïc saûn xuaát treân ñaát trung
bình vaø ñaát toát vôùi giaù trò noâng saûn
phaåm treân ñaát xaáu goïi laø ñòa toâ.
Nhö vaäy, oâng thaáy ñöôïc ñòa toâ cheânh
leäch maø khoâng thaáy ñòa toâ tuyeät ñoái.

102
 Thöù ba, lyù luaän veà tieàn teä

Lyù luaän veà tieàn teä cuûa oâng

mang tính hai maët.
Moät maët döïa treân cô sôû lyù
thuyeát giaù trò –lao ñoäng. OÂng coi
giaù trò cuûa tieàn laø do giaù trò vaät
lieäu laøm ra tieàn quyeát ñònh. Noù
baèng soá löôïng lao ñoäng ñeå khai
thaùc vaøng baïc.
103
 OÂng neâu leân khaùi nieäm giaù caû
laø bieåu hieän baèng tieàn cuûa giaù trò.
Maët khaùc, oâng laïi theo laäp tröôøng
cuûa thuyeát “Soá löôïng tieàn teä”.
Theo thuyeát naøy, giaù trò cuûa tieàn
phuï thuoäc vaøo soá löôïng cuûa noù.
Neáu soá löôïng tieàn caøng nhieàu, thì
giaù trò cuûa noù caøng ít vaø ngöôïc laïi.
Coøn baûn thaân tieàn teä khoâng coù
giaù trò noäi taïi. 104
 Thöù tö, lyù thuyeát veà lôïi theá so
saùnh

Theo D. Ricardo, khi moãi nöôùc coù lôïi

theá tuyeät ñoái so vôùi nöôùc khaùc veà
moät haøng hoaù thì lôïi ích thöông maïi laø
roõ raøng.
Nhöng ñieàu gì seõ xaûy ra neáu nöôùc
Boà Ñoà Nha saûn xuaát coù hieäu quaû hôn
nöôùc Anh caû röôïu vang vaø vaûi.
Ñeå giaûi ñaùp caâu hoûi naøy, D. Ricardo
ñöa ra Lyù thuyeát lôïi theá so saùnh.
105
 Thöù tö, lyù thuyeát veà lôïi theá so
saùnh

Noäi dung cuûa nguyeân taéc naøy

nhö sau: Caùc nöôùc caàn phaûi löïa
choïn maët haøng ñeå chuyeân moân
hoaù saûn xuaát theo coâng thöùc : “
Chi phí ñeå saûn xuaát saûn phaåm A
cuûa nöôùc ñoù so vôùi giaù theá
giôùi nhoû hôn chi phí ñeå saûn xuaát
saûn phaåm B cuûa nöôùc ñoù so vôùi
theá giôùi”. 106
Thöù tö, lyù thuyeát veà lôïi theá so
saùnh

Chi phí saûn xuaát saûn phaåm A cuûa

A = nöôùc X
Chi phí saûn xuaát saûn phaåm A cuûa theá
giôùi
Chi phí saûn xuaát saûn phaåm B cuûa
B = nöôùc X
Chi phí saûn xuaát saûn phaåm B cuûa theá
giôùi

107
 Thöù tö, lyù thuyeát veà lôïi theá so
saùnh

Trong tröôøng hôïp A< B,

nöôùc X neân chuyeân moân
hoaù vaøo vieäc saûn xuaát
saûn phaåm A.
Coøn theá giôùi chuyeân
moân hoaù vaøo saûn xuaát
saûn phaåm B 108
 Ví duï
Quoác Thôøi gian ñeå saûn Thôøi gian ñeå
gia xuaát 100 Lít röôïu saûn xuaát 100
Vang meùt Vaûi
120 giôø 100 giôø
Anh
BÑN 80 giôø 90 giôø

TB theá 95 giôø 95 giôø

giôùi
BÑN Anh
So Röôïu = 120/95
Röôïu = 80/95
saùnh Vaûi = 90/95 Vaûi = 100/95
109
Quoác Thôøi gian ñeå Thôøi gian ñeå Lôïi ích
gia saûn xuaát 100 saûn xuaát 100 mang
Lít röôïu Vang meùt Vaûi laïi
Anh 20 giôø
120 giôø 100 giôø
BÑN
80 giôø 90 giôø 10 giôø
TB
95 giôø 95 giôø
theá
giôùi Anh
BÑN
200 l röôïu Vang = 160 200 m Vaûi = 200 giôø
giôø 110
Quoác Thôøi gian ñeå Thôøi gian ñeå Lôïi ích
gia saûn xuaát 100 saûn xuaát 100 mang
Lít röôïu Vang meùt Vaûi laïi
Anh 120 giôø 100 giôø 20
giôø
BÑN 80 giôø 90 giôø 10
giôø
TB 95 giôø 95 giôø
theá
giôùi
111
 Nhaän xeùt:

Với lý luận lợi thế so sánh của

Ricardo đã mở ra một trang mới
trong thương mại quốc tế.
Nó cho phép các quốc gia dù không
có lợi thế tuyệt đối vẫn có thể tham
gia thương mại thế giới nếu biết lựa
chọn mặt hàng mà mình có lợi thế so
sánh.
112
 Ñaây chính laø moät trong
nhöõng tö töôûng quan
troïng cuûa lyù thuyeát kinh
teá môû, hoäi nhaäp kinh teá
quoác teá hieän ñaïi.
113
 Ñaùnh giaù veà D. Ricardo

D. Ricardo đạt tới đỉnh cao nhất

của kinh tế chính trị tư sản cổ điển.
Đối với ông, môn học đó đã đến
gần nhất với chân lý, nhưng trong
chừng mực nào đó, thì nó chưa lột
được cái da tư sản của nó, thì nó
vẫn chưa nắm được chân lý.
114
The end

115