01

Nêu các đặc điểm của quá trình lan

truyền song âm, từ đó làm rõ cơ
sở vật lí của phương pháp chuẩn
đoán hình ảnh sử dụng chum siêu
âm.
  Sóng âm là những dao động của các phân tử trong môi trường đàn hồi (rắn, lỏng, khí), không
truyền trong chân không.

0 – 16Hz 16 – 20000Hz 20000 – Hz >Hz

•Hạ âm, gây •Âm nghe •Siêu âm, tai •Sóng bội âm
ra do động được. người không
đất, bão nghe được,
truyền trong một số loài
nước biển như dơi, chó
có thể nghe
được.

 Trong siêu âm y khoa dùng tần số 1M – 5MHz

Đặc điểm quá trình lan truyền chùm siêu âm
 Có đặc tính truyền thẳng thành chùm mang theo
năng lượng lớn.
 Lan truyền trong môi trường vật chất theo quy luật
chung của sóng âm: bị hấp thụ, tán xạ và phản xạ
làm thay đổi cường độ chùm sóng siêu âm:
=.
 Đặc điểm đặc biệt: phản xạ mạnh ở mặt phân cách
giữa hai môi trường: Z=
Z: âm trở
mật độ vật chất
: tốc độ truyền sóng âm trong vật chất
 Hệ số phản xạ giữa hai mặt ngăn cách:
R=
• Giữa nước và không khí R=0,99 (99% phản xạ,
1% lan truyền)
• Khá lớn giữa xương và mô mềm, giữa phổi và Dùng để chẩn đoán
mô... bệnh
 Cơ sở vật lí của phương pháp chẩn đoán
hình ảnh sử dụng chùm siêu âm
 Sau khi đã chuyển thành chùm siêu âm, đối tượng sẽ được thu lại thể hiện bằng những
hình ảnh khác nhau tùy thuộc vào cường độ chùm siêu âm.
 Hình ảnh được nghi là hình ảnh gián tiếp được tạo bởi chùm siêu âm truyền qua.
 Nguyên lý: hiện tượng phản xạ sóng siêu âm.
 Sơ đồ nguyên lý cách tạo ảnh nhờ chum siêu âm truyền qua:

Biến đổi tín

Đầu và máy Đối tượng Đầu và máy
hiệu thành
phát siêu âm khảo sát thu siêu âm
hình ảnh

● Sơ đồ nguyên lý cách tạo ảnh nhờ chùm siêu âm phản xạ

Máy và đầu siêu Đối tượng khảo

âm: phát, thu sát

Hình ảnh ghi được là hình ảnh gián tiếp của đối
Bộ biến đổi tín hiệu tượng được tạo bởi chum siêu âm phản xạ
thành hình ảnh và ghi lại.
Cơ sở vật lí của phương pháp chẩn đoán
hình ảnh sử dụng chùm siêu âm
● Đầu dò khi được kích thích bởi xung điện với chiều dài và cường độ thay đổi sẽ phát
sóng siêu âm (đầu dò khác nhâu sẽ phát song với tần số khác nhau) truyền theo hướng
của đầu dò vào môi trường vận tốc xác định. Sóng âm sẽ gặp các mặt phân cách trên
đường đi và tạo ra các phản xạ và tán xạ âm quay về đầu dò, đầu dò sẽ thu nhận các tín
hiệu phản xạ này.
● Khoảng thời gian cho sóng âm đi tới mặt phân cách rồi quay về đầu dò, theo công thức: 
      d = C.x.t/2 
d: Khoảng thời gian từ đầu dò đến mặt phân cách 
C: Vận tốc sóng âm trong môi trường 

t: Khoảng thời gian cho sóng âm đi tới mặt phân cách và quay về 
● Đầu dò sẽ biến tín hiệu âm phản hồi về thành tín hiệu điện thông qua hiệu ứng áp điện,
các thông tin sẽ được xử lý và hiển thị trên màn hình.