Araling

Panlipunan
Grade 4 - Hosea
Kultura ng Pilipinas

Grade 4 - Hosea
Basahin
• Ang Pilipinas ay maraming pagkain, laro, arkitektura,
kaugalian, pista, pagdiriwang, at iba pa na tunay na “tatak-
Pilipino” o “tatak-Pinoy”.
• Ang mga ito ang nagpapakilala sa kulturang Pilipino at
nagpapaiba sa ating kultura ng ibang lahi o bansa.
Kulturang Pilipino
• Ang kultura ng ating bansa ay binubuo ng iba’t ibang
elemento.
• Kabilang dito ang pagkain, arkitektura, kaugalian, pitsa o
pagdiriwang, laro, sining, at relihiyon.
Pagkain
• Ang balut ay nilagang itog ng pato na malapit ng mapisa,
kaya naman kitang-kita na ang katawan ng isang buong
sisiw sa loob nito.
• Ang adobo naman ay maaaring baboy o manok na iniluto
sa toyo at suka na sinamahan ng paminta at dahon laurel.
Pagkain
• Kakaiba sa ibang lahi ang makakita ng isang buong baboy
na tinusok ng kawayan at dahan dahang iniihaw sa baga.
Hindi nawawala ang lechon sa mga pista at mga
tradisyunal na pagdiriwang ng mga Pilipino.
Pagkain
• Ang halo-halo ay pinagsama-samang minatamis na
saging, minatamis na monggo, kaong, nata de coco,
kamote, langka, gulaman at iba pa na nilagyan ng yelo at
gatas.
Arkitektura
• Kilala rin ang katutubong bahay na Pilipino, ang bahay kubo.
Tradisyonal na uri ng bahay ng mga Pilipino ang bahay kubo.
• Angkop na angkop ang bahay kubo sa tropikal na klima ng ating
bansa.
• Gawa kasi ito sa kawayan at sa dahon ng nipa o cogon kaya naman
malamig-lamig at presko sa loob nito.
Mga Laro
• Sa luksong tinik ay masusubok ang iyong pagtalon ng mataas. Pataas
ng pataas ang mga kamay o paa ng iyong mga kalaro na dapat mong
talunin.
• Sa sungka naman ay kailangan mo ng diskarte at suwerte upang
mapunta sa iyong “bahay” o “butas” ang pinakamaraming maliliit na
kabibe.
Mga Laro
• Sa paglalaro ng trumpo ay maaaring isahan o maramihan.
• Masayang laruin ang patintero masusubukan ang iyong galing umilag
at mantaya ng kalaro.
• Sa tumbang preso naman ay lata at mga tsinelas ang kailangan.
Asal at Gawi
• Isa pang mahalagang elemento ng kulturang Pilipino ay ang asal at
gawi ng mga mamamayan.
• Kilala ang mga Pilipino bilang magalang at matulungin sa kapuwa.
• Gumagamit ang mga mas nakababata ng “po” at “opo” tuwing
nakikipag-usap sa mas nakatatanda sa kanila.
• Tanda rin ng paggalang ang pagmamano.
Pagkakakilanlang
Pilipino
Grade 4 - Hosea
Pagbuo ng pagkakakilanlang
Pilipino
• Hindi lang ang kultura ang bumubuo ng pagkakakilanlang
Pilipino.
• Mahalagang sangkap din nito ang heograpiya at mga
gawaing pang-ekonomiya.
• Magkakaugnay ang tatlong ito sa pagbuo ng
pagkakakilanlang Pilipino.
Pagbuo ng pagkakakilanlang
Pilipino
• Malinaw ang ugnayan ng heograpiya, gawaing pang-ekonomiya, at
kultura sa pagbuo sa pagkakakilanlang Pilipino.
• May sarili ring pagkakakilanlang ang mga Pilipinong nasa ibang uri
ng pamayanan, tulad ng pamayanang malapit sa gubat at malapit sa
minahan.
Ang Pambansang Awit at Watawat ng
Pilipinas
• Bukod sa kultura ay may iba pang mga bagay na mahalagang
bahagi ng pagkakakilanlang Pilipino.
• Dalawa dito ang ating pambansang awit at pambansang watawat.
• Nagsisilbing sagisag ito ng Pilipinas at ng mga Pilipino. Kilala ang
mga ito maging ang mga dayuhan.
Ang Pambansang Awit ng Pilipinas

• Laman ng ating pambansang awit ang mahalagang mensahe

para sa mga Pilipino.
• Regular itong inaawit sa mga paaralan at tanggapan ng
pamahalaan, at tuwing may mga pormal na palatuntunan.
Ang Pambansang Awit ng Pilipinas
• Ang pambansang awit ng Pilipinas ay pinamagatang “Lupang Hinirang”.
• Ang musika ay gawa ni Julian Felipe at ang salita ay salin mula sa tulang
Espanyol na “Filipinas” ni Jose Palma.
• Unang tinugtog nang publiko ang musika ng pambansang awit (nang
walang titik) noong Hunyo 1898 nang ideklara ni Emilio Aguinaldo ang
kalayaan ng Pilipinas mula sa mga Espanyol.
Ang Pambansang Awit ng Pilipinas
• Sa pagdaan ng panahon mula noong unang tinugtog ang
pambansang awit ay marami nang pagbabagong ginawa dito.
• Ngunit ang mahalaga ay ang mensaheng hatid ng pambansang
awit na dapat ay taos-pusong naiintindihan at isinasabuhay ng
mga Pilipino.
Ang Pambansang Awit ng Pilipinas

• Ang pinakamahalagang mensahe na nais iparating ng

pambansang awit ay ang pag-aalay ng sariling buhay upang
ipagtanggol ang Pilipinas laban sa mga mananakop o mga
mang-aapi.
Ang Pambansang Awit ng Pilipinas
• Makikitang sa kasaysayan ng ating bansa ay maraming
nagpasailalim sa atin kaya naman ang pinakamahalagang mensahe
ng ating pambansang awit ay ang pagpapahalaga sa nakamit nating
kalayaan at ang pagtiyak na hindi na muli tayo mapapasailalim sa
kung sino mang mananakop.
Ang Pambansang Watawat ng Pilipinas
• Bukos sa pambansang awit, ang isa pang sagisag ng
pagkakakilanlang ng Pilipino ay ang watawat.
• Unang iwinagayway nang publiko ang watawat ng Pilipinas kasabay
ng unang pagpapatugtog ng pambansang awit sa deklarasyon ng
kalayaan ng Pilipinas mula sa Spain.
Ang Pambansang Watawat ng Pilipinas
• Tinahi nina Marcela Marino de Argoncillo, ang anak niyang si
Lorenza, at si Delfina Herbosa de Natividad ang orihinal na
watawat.
• Ang bughaw sa watawat ay sumasagisag sa kapayapaan,
katotohanan, at katarungan.
• Samantala, ang pula ay para sa pagmamahala sa bayan at
katapangan.
Ang Pambansang Watawat ng Pilipinas
• Ang puting tatsulok ay sumasagisag sa pagkakapantay-pantay at
kapatiran.
• Ang walong sinag ng araw ay para sa bawat isa sa walong lalawigan
na unang nagdeklara ng digmaan at nakiisa sa rebolusyon laban sa
Spain – Bataan, Batangas, Bulacan, Cavite, Laguna, Maynila, Nueva
Ecija, at Pampanga.
Ang Pambansang Watawat ng Pilipinas
• Ang tatlong bituin ay para sa Luzon, Visayas, at Mindanao – ang
tatlong pangunahing dibisyong heograpikal ng ating bansa.
• Maging ang ating watawat ay nagpapahalaga sa kalayaan na ating
tinatamasa ngayon bunsod ng rebolusyong isinagawa ng mga
Pilipino noon laban sa mga Espanyol.
Mga Pamanang Pook
sa Pilipinas
Grade 4 - Hosea
• Napakaraming pook sa Pilipinas na dinarayo ng mga lokal at
dayuhang turista.
• Ang mga pook na ito ay maaaring makasaysayan o kaya
naman ay nagtataglay ng magandang kalikasan.
Mga Pamanang Pook
• Pamanang pook ang tawag sa mga pook na mahalagang bahagi ng
kasaysayan o nagpapakita ng mayamang kultura ng Pilipinas.
• Matatagpuan ang mga ito sa iba’t ibang lalawigan at rehiyon sa
bansa.
Mga Lugar na may Kinalaman sa Kultura
• Matatagpuan sa Butuan City sa Agusan del Norte ang Balangay
Shrine.
• Itinayo ito sa lugar kung saan nahukay ng mga arkeologo ang isang
balangay.
• Ang balangay ay isang sasakyang pandagat na ginamit ng mga
sinaunang Pilipino upang magpunta sa iba’t ibang lugar sa ating
kapuluan.
Mga Lugar na may Kinalaman sa Kultura
• Ginamit din ito upang makipagkalakalan at makipag-ugnayan sa iba
pang Asyano sa China at sa iba’t ibang lugar sa Timog-silangang
Asya.
• Ang balangay at ang lugar kung saan nahukay ang mga ito ay
patunay na magagaling ang mga Pilipino sa paglalayag at malaking
bahagi ng ating kultura at pagkakakilanlan ang maritimong
pamumuhay.
Mga Lugar na may Kinalaman sa Kultura
• Mayroon ding iba’t ibang pangkat ng tao na may mga pamanang
pook kultural sa ating bansa.
• Isang halimbawa ang mga Tsino.
• Ang Binondo sa Maynila ang pinakamalaking Chinatown sa bansa.
• Dito makikita ang mga Tsino at Tsinoy kasama ang kanilang iba’t
ibang negosyo.
Mga Makasaysayang Lugar
• Ang Cebu, Vigan, Intramuros, at ilang kaugnayan na pook ay
mahalaga hindi lamang sa pagiging salamin ng mayamang
kultura kung hindi dahil na rin sa pagiging makasaysayan ng
mga ito.
Mga Makasaysayang Lugar
• Sa Cebu makikita ang Magellan’s Cross malapit sa Basilica

Minore del Santo Niño.

• Ang krus ni Magellan ay dinala ng mga Portuguese at
Espanyol sa Cebu bilang tanda ng pagtanggap nina Rajah
Humabon at ng kaniyang asawa sa Kristiyanismo.
Mga Makasaysayang Lugar
• Ilan dito ay ang San Agustin Church sa loob ng Intramuros sa
Maynila, Paoay Church sa Ilocos Norte, at Miag-ao Church sa Iloilo.
• Pinupuntahan ng mga turista ang mga simbahang ito dahil sa angkin
nitong ganda at kakaibang arkitektura.
Mga Makasaysayang Lugar
• Ang Vigan ay isang makasaysayang pamanang pook na matatagpuan sa
lalawigan ng Ilocos Sur.
• Kilala ang Vigan dahil sa arkitektura nito na may impluwensiya ng mga
Espanyol.
• Sinasabi na sa paglalakad o kaya ay pagsakay ng kalesa paikot sa mga
kalye ng Vigan ay para ka na ring namuhay panandalian sa panahon kung
saan sakop ng mga Espanyol ang ating bansa.
Mga Makasaysayang Lugar
• Isa pang pook na hituk sa ala-ala ng pagsasailalim ng mga Espanyol
sa ating bansa ay ang Intramuros.
• Ang Intramuros ay tinatawag na Walled City sapagkat ito ay
napapalibutan ng matataas at makakapal na pader.
• Sa loob nito ay makikita ang arkitekturang mula sa panahong nasa
ilalim ng Spain ang Pilipinas.
Mga Makasaysayang Lugar
• Hanggang ngayon ay pakiramdam mong nasa nakaraan ka kapag
ikaw ay nasa loob ng Intramuros.
• Sa Dapitan, Zamboanga del Norte namuhay si Jose Rizal mula
1892 hanggang 1896. Sa lungsod na ito siya ipinatapon ng mga
Espanyol bunga ng kaniyang pagtulogsa sa mga mananakop sa
pamamagitan ng pagsulat ng mga nobela, kuwento, at tula.
Mga Makasaysayang Lugar
• Sa Dapitan ay namuha si Rizal bilang isang doktor, imbentor, siyentista, at
iba pa.
• Sa kasalukuyan, bukod sa monumento ay may museo para kay Rizal sa
Dapitan na nagpapakita kung paano siya namuhay noon.
• Dating kilala bilang Bagumbayan ang Luntea Park sa Maynila.
Mga Makasaysayang Lugar
• Tanyag ito sapagkat dito binaril si Jose Rizal noong 1896. Nasa Luneta ang
pangunahing monumento ni Rizal.
• Tanyag itong pasyalan ng mga Pilipino at naging mga turista.
• Tinatawag ang pulo ng Corregidor bilang “The Rock” sapagkat ito ang
huling moog ng mga Amerikano at Pilipino na lumalaban sa mga Hapones
na tangkang sakupin ang Pilipinas noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
Mga Makasaysayang Lugar
• Dito nagkuta ang mga sundalong Amerikano at Pilipino na huling
nagpasuko ng mga Hapones.
• Sa pagbisita sa Corregidor sa kasalukuyan ay makikita ang mga gusali na
nasira ng mga pangbobomba noon.
• Sa Leyte naganap ang Battle of Leyte. Isa itong digmaan sa pagitan ng
mga Amerikabo at Pilipino sa pangunguna ni Heneral Douglas MacArthur
at ng mga Hapones noong 1944.
Mga Makasaysayang Lugar
• Layon ng pagsugod nina Hen. MacArthur sa Leyte na mabawi ang Pilipinas mula sa
tatlong taong pananakop ng mga Hapones.
• . Itinayo ang Leyte Landing Memorial Park sa lugar kung saan dumaong ang hukbo

ni Heneral MacArthur, kabilang sina Pangulong Sergio Osme ña at Heneral Carlos

Romulo.
• Isa itong patunay sa pagpapahalaga ng mga Pilipino sa kalayaan at paalala sa isang
mahalagang panghayari sa kasaysayan ng ating bansa.
Mga Makasaysayang Lugar
• Ang EDSA Shrine sa Quezon City ay pook ba simbolo ng payapang pakikibaka ng mga
Pilipino laban sa diktaduryang Marcos.
• Matagumpay na naipaglaban ng mga Pilipino ang kalayaan at naibalik ang demokrasya
sa bansa sa pamamagitan ng pagtitipon-tipon at pagkakaisa ng marami sa Epifanio delos
Santos Avenue o EDSA.
• Hanggang ngayon ay nagsisilbu ang EDSA Shrine bilang lugar kung saan nagtitipon ang
mga may nais ipaglaban at iparating na hinaing sa pamahalaan.
Mga Makasaysayang Lugar
• Ang EDSA Shrine sa Quezon City ay pook ba simbolo ng payapang pakikibaka ng mga
Pilipino laban sa diktaduryang Marcos.
• Matagumpay na naipaglaban ng mga Pilipino ang kalayaan at naibalik ang demokrasya
sa bansa sa pamamagitan ng pagtitipon-tipon at pagkakaisa ng marami sa Epifanio delos
Santos Avenue o EDSA.
• Hanggang ngayon ay nagsisilbu ang EDSA Shrine bilang lugar kung saan nagtitipon ang
mga may nais ipaglaban at iparating na hinaing sa pamahalaan.
Mga Makasaysayang Lugar
• Kahalagahan ng mga Pamanang Pook kabilang naman ang Dapitan,
Luneta, Corregidor, Leyte, at EDSA sa mga lugar na nagkaroon ng
mahalagang bahagi sa ating kasaysayan.
• Bilang salamin ng mayamang kulturang Pilipino at tagapag-paalala sa
mahalagang pangyayari sa kasaysayan ay tunay na mahalaga sa atin ang
mga pamanang pook.
• Kabilang ang mga ito sa humubog sa ating pagkakakilanlan bilang mga
Pilipino.
Kahulugan at Kaahalagahan
ng Pamahalaan

Grade 4 - Hosea
• Ang pamahalaan ang ahensiyang namamahala sa ugnayan ng mga
mamamayan sa isang teritoryo.
• Ito ang gumagawa at nagpapatupad ng mga batas at tuntuning dapat sundin
ng bawat mamamayan.
• Ito rin ang bumubuo at nagpapatupad ng mga programa para sa kapakanan
ng mga mamamayan.
• Binubuo ang pamahalaan ng mga taong pinili upang mamuno sa mga
mamamayan. Mayroon silang kani-kaniyang tungkulin na kailangang
gampanan bilang pinuno.
• May dalawang antas ang pamahalaan.
• Ito ang pamahalaang pambansa at lokal na pamahalaan.
• Sakop ng pamahalaang pambansa ang buong Pilipinas.
• Sakop naman ng mga lokal na pamahalaan ang yunit tulad ng
lalawigan, lungsod, at bayan.
• Tuon ng araling ito ang pambansang pamahalaan.
• Layunin ng pamahalaang itaguyod ang kagalingang panlahat.
• Pinagtutungkulan nito ang pagtiyak ng pamahalaan sa pagkakaroon ng
kalagayan kung saan maaaring makaamit ng mga mamamayan ang maayos na
pamumuhay.
• Tungo rito, pinangangalagaan ng pamahalaan ang mga mamamayan at tinitiyak
ang kaninang seguridad.
• Tinitiyak din nito ang pagbibigay ng serbisyong may kaugnayan sa katarungan,
kabuhayan, kalusugan, edukasyon, at kultura.
• Kailangang may pamahalaan upang may gumanap sa nabanggit na
mga tungkulin at paglilingkod.
• Hindi magagampanan ng mamamayan o pangkat ng mamamayang
walang mandato ang gayong mga tungkulin at paglilingkod.
• Kapag walang pamahalaan, hindi magkakaroon ng kaayusan sa
lipunan. Hindi rin maisusulong ang pag-unlad ng bansa.
Balangkas ng Pambansang
Pamahalaan
• Tangan ng pamahalaan ang tatlong mahalagang kapangyarihan.
• Ito ang kapangyarihang tagapagbatas, tagapagpaganap, at
panghukuman.
• Nasasalalay sa tatlong magkakahiwalay ngunit magkakapantay na
sangay ang kapangyarihang ito.
• May kani-kaniya ring tungkulin ang bawat sangay.
Sangay Tagapagbatas
• Nasasalalay sa Kongreso ng Pilipinas ang kapangyarihang
tagapagbatas.
• Ang Kongreso ang gumagawa, nagbabago, at nagpapawalang-bisa sa
mga batas pambansa.
• Nahahati sa dalawang kapulungan ang Kongreso ang Senado at ang
Kapulungan ng mga Kinatawanan.
• Ang Senado o Mataas na Kapulungan ay binubuo ng 24 na kasapi.
• Ang Kapulungan ng mga Kinatawan o Mababang Kapulungan naman ay
may 292 puwesto nang maganap ang halalan noong 2013.
• Isang-kalima ng mga kasapi ng Kapulungan ng nga Kinatawan ay mula sa
maliliit na partido at mga naisasantabing pangkat sa lipunan. Tinatawag
silang kinatawang party-list.
• Naghahalal ng Pangulo ng Senado ang mga senador bilang
kanilang tagapangulo.
• Samantala, naghahalal naman ang mga kinatawanan ng
Speaker ng Mababang Kapulungan bilang kanilang pinuno.
Sangay Tagapagpaganap
• Nasasalalay sa Pangulo ng Pilipinas ang kapangyarihang tagapagbatas.
• Siya ang pangunahing tagapagpatupad ng mga batas sa bansa. Nasa kaniya rin ang
kapangyarihan pangasiwaan ang lahat ng kawanihan at tanggapan sa sangay
tagapagpaganap at humirang at magtanggal ng mga tiyak na pinuno.
• Siya ang pangunahing nagtatag at nagpapanatili ng maayos na pakikipag-ugnayan
sa ibang mga bansa. Siya rin ang bumubuo at lumalagda ng mga kasunduan sa
ibang mga bansa.
• Ang Pangalawang Pangulo ang pangalawang pinakamataas na pinuno ng
sangay tagapagpaganap at ng buong pamahalaan.
• Siya ang hahalili sa Pangulo kung hindi nito magampanan ang kaniyang
tungkulin.
• Ang Gabinete ang lupang tagapayo ng Pangulo.
• Binubuo ito ng mga pinuno ng mga kagawaran, na siyang pangunahing
tagapagpatupad ng mga programa ng pamahalaan.
Sangay Panghukuman
• Nasasalalay naman sa Korte Suprema at iba pang hukuman sa bansa ang
kapangyarihang panghukuman.
• Kabilang dito ang mga hukuman sa mga lalawigan, lungsod, at bayan,
gayundin ang mga Shariah Court sa mga rehiyong pinananahanan ng mga
Muslim.
• Ang mga hukuman ang dumidimig at lumulutas sa mga hidwaan sa
pagitan ng mga mamamayan, partikular yaong kinasasangkutan ng
paglabag sa batas o sa karapatan ng ibang mamamayan.
• Dinidinig at nilulutas din nito ang mga pamahalaan.
• Binibigyang-kahulugan ng hukuman ang batas at nagpapataw ng
parusa sa mga lumalabag dito.
• Binubuo ng isang Punong Mahistrado at 14 na Katuwang na
Mahistrado ang Korte Suprema.
• Bilang pinakamakapangyarihang hukuman sa bansa ay may
kapangyarihan itong muling pag-aralan, baguhin, sang-ayunan o
pawalang-bisa ang mga hatol ng ibang hukuman.
Pagpili at Panunungkulan
• May takdang paraan ng pagpili sa mga kasapi ng bawat sangay ng
pamahalaan. May takda rin silang taning ng panunungkulan.
• Ano man ang paraan ng pagpili sa kanila o taning ng kanilang
panunungkulan, tungkulin ng mga pinuno na gampanan nang buong husay
at katapatan ang kanilang bahagi sa pamahalaan.
Ugnayan ng mga sangay ng pamahalaan
• May kaniya-kaniyang tiyak na tungkulin at kapangyarihan ang tatlong
sangay ng pamahalaan.
• Dahil dito, sa pangkalahatan ay hiwa-hiwalay nilang ginagampanan ang
kanilang mga tungkulin.
• Kaugnay nito, mahalaga ang konsepto ng paghahati ng kapangyarihan at
ang sistema ng pagsisiyasat at pagtitimbang.
Paghati ng Kapangyarihan
• Ayon sa konsepto ng paghahati ng kapangyarihan, maaari lamang
gampanan ng isang sangay ang nga tungkuling ipinagkaloob dito ng batas.
• Kung gayon, ang sangay tagapagbatas ang gumagawa ng mga batas, ang
sangay tagapagpaganap ang nagpapatupad sa mga batas, at ang sangay
panghukuman ang nagbibigay-kahulugan sa mga batas .
• Ayon sa panuntunang ito, ang mga pinuno o kasapi ng bawat sangay
ay walang karapatang manghimasok sa mga gawain ng ibang
sangay.
• Halimbawa, hindi maaaring gumawa ng batas ang sangay
panghukuman at hindi rin maaring pawalang-bisa ng sangay
tagapagpaganap ang anomang batas.
• Maaari namang hindi lagdaan ng Pangulo ang batas na pinagtibay ng Kongreso
kung sa palagay niya ay hindi ito makakabuti sa mga mamamayan.
• Maaari namang ideklara ng Korte Suprema bilang hindi naayon sa batas ang
anumang batas na pinagtibay ng Kongreso o programang ipinatutupad ng sangay
tagapagpaganap.
• Tulad ng konsepto ng paghihiwalay ng kapangyarihan, mahalaga rin ang sistema ng
pagsisiyasat at pagtitimbang upang maiwasan ang pagmamalabis ng alinmang
sangay.
• Pangunahing dahilan ng paghahati ng kapangyarihan ang pag-iwas
sa pagkakaroon ng alinmang sangay ng labis na kapangyarihan.
• Kapag nasa iisang sangay ng pamahalaan ang lahat bg
kapangyarihan ay maaari itong abusuhin. Maaaring magkaroon ng
mapaniil na pamahalaan.
Mga Sagisag ng Kapangyarihan ng
Pamahalaan
• Bawat sangay ng pamahalaan ay may sariling mga sagisag ng kapangyarihan.
Kabilang dito ang official seal, mace, at malyete.
• Ang seal ay isang tatak na inilalagay bilang simbolo ng kapangyarihan ng
pinagmulan ng isang dokumento.
• Ang mace ay isang piraso ng kahoy na may nakakabit na inukit na simbolo
tulad ng official seal.
• Ang malyete o gavel ay isa namang pamukpok na hugis-martilyo.
Mga Antas ng
Pamahalaan
Grade 4 - Hosea
• May mga programa at paglilingkod na ipinatutupad sa buong bansa.
• Mayroon din namang ipinatutupad sa mga partikular na lalawigan, o bayan
lamang.
• Bukod sa pagkakaroon ng iba’t ibang sangay ay may magkaiba ring antas
ang ating pamahalaan.
• Kailangan ito upang higit na mapaglingkuran ang mga mamamayan sa
bawat lalawigan, bayan, at barangay.
Mga Antas ng Pamahalaan
• May dalawang antas ang ating pamahalaan.
• Pambansang pamahalaan ang tawag sa ahensiyang namamahala sa
buong bansa.
• Lokal na pamahalaan naman ang tawag sa ahensiyang
namamahala sa mas maliit na yunit tulad ng lalawigan, lungsod,
bayan, at barangay.
Ang Pambansang Pamahalaan
• Mabubuod ang balangkas, pamunuan, at tungkulin nito sa isang
diagram.
 Pambansang Pamahalaan

Sangay Sangay Sangay

Tagapagbatas Tagapagpatupad Panghukuman

Pangulo ng Senado Punong Hukom

Pangulo ng Bansa
at Speaker ng ng Korte
Kapulungan ng Suprema
mga Kinatawan
Ang Pamahalaang Lokal
• Pamahalaang lokal naman ang taguri sa pamahalaang may sakop sa mas
maliliit na lugar sa bansa.
• Sakop ng pamahalaang lokal ang mga lalawigan, lungsod, bayan, at
barangay.
• Itinuturing na natatanging pamahalaang lokal ang pamahalaan ng
Autonomous Region in Muslim Mindanao.
• Isa itong pamahalaang rehiyonal na may sariling sangay tagapagbatas at
Gabinete.
Ang Pamahalaang Lokal
• Nasa ilalim ng pangkalahatang pangasiwa ang pambansang pamahalaan
ang mga lokal na pamahalaan.
• Tungkulin ito ng Department of the Interior and Local Government.
• Mahalaga ang pagkakaroon ng lokal na pamahalaan dahil ito ang
inaasahang makapagbibigay ng tuwiran at agarang aksiyon sa mga
pangangailangan ng mga mamamayan.
Balangkas ng Pamahalaang Lokal
• Tulad ng pambansang pamahalaan ay may tiyak ding balangkas ang lokal
na pamahalaan.
• Sa mga lokal na pamahalaan ay pinakamalaki ang lalawigan. Sakop nito
ang mga lungsod at bayan.
• Sakop naman ng mga lungsod at bayan ang mga barangay.
• May tiyak na opisyal din ang bawat pamahalaang lokal. Bawat isa sa kanila
ay may tiyak na tungkulin at kapangyarihan.
• May kani-kaniyang punong tagapagpatupad ang mga lokal na pamahalaan.
• Nariyan ang gobernador para sa lalawigan, alkalde para sa lungsod at bayan, at
barangay chairperson para sa barangay.
• Sila ang pinakamataas na pinuno ng kani-kanilang lugar na nasasakupan.
• May kani – kaniya ring lupong tagapagbatas ang mga lokal na pamahalaan. Ang
sangguniang panlalawigan ang gumagawa ng mga ordinansa o pokal na batas na
ipatutupad sa lalawigan.
• Ang sangguniang panlungsod naman ang gumagawa ng ordinansa para sa
lungsod, sangguniang bayan para sa bayan, at sangguniang barangay para sa
barangay.
• Pinamumunuan ng bise-gobernador ang Sangguniang Panlalawigan.
• Pinamumunuan naman ng bise-alkalde ang Sangguniang Panlungsod o
Sangguniang Bayan.
• Samantala, pinamumunuan ng barangay chairperson ang Sangguniang Barangay.
• Kabilang din sa mga lokal na pinuno ang provincial treasurer, municipal at
city treasurer, at barangay treasurer.
• Mayroon ding kalihim ng sangguniang panlalawigan, kalihim ng
sangguniang panlungsod at ng sangguniang bayan, at kalihim ng barangay.
Mga Kapangyarihan ng
Pamahalaang Lokal

Grade 4 - Hosea
• Tulad ng pambansang pamahalaan, may mga tiyak na kapangyarihan din ang mga
pamahalaang lokal.
• Kabilang dito ang paggawa at pagpapatupad ng mga ordinansa, paglikha ng
mapagkukunan ng kita, at pagpataw ng mga buwis.
• May kapangyarihan ang lokal na pamahalaang ipatupad ang nasasaad sa lahat ng
mga ordinansang pinagtibay ng lokal na sanggunian.
• Kabilang dito ang pagpataw ng takdang parusa sa paglabag sa mga ordinansa at iba
pang tuntunin.
• Bawat pamahalaang lokal ay may kapangyarihan ding lumikha ng sariling
mapagkukunan nito ng kita at magpataw ng mga buwis at singilin.
• Ang naturang mga buwis at singilin ay dapat na mapunta sa pamahalaang
lokal lamang.
• May karapatan din itong tumanggap ng bahagi ng mga buwis na
kinokolekta ng pambansang pamahalaan.
Mga Kapangyarihan ng mga Lokal na Punong Tagapagpaganap

• May tiyak na kapangyarihan din ang gobernador, alkalde, at barangay

chairperson.
• Sila ang pangkalahatang nangangasiwa sa pagpapatupad ng mga programa,
proyekto, paglilingkod, at gawain ng pamahalaan sa kani-kanilang
nasasakupan.
• Sakop ng kapangyarihan ng gobernador at alkalde ang pamamahala
sa pagbuo at pagpapatupad sa planong pangkaunlaran;
pagpapanukala ng mga programa, proyekto, at ordinansa para sa
pagpapatibay ng sanggunian; pagtatalaga at pagtanggal ng mga
piling opisyal; at pagsisilbing kinatawanan ng lokal na pamahalaan
sa iba’t ibang gawain.
• Kabilang naman sa kapangyarihan ng barangay chairperson ang
pamumuno sa sangguniang barangay, pagsisilbing kinatawan ng
pamahalaang barangay sa iba’t ibang gawain, at pagtatalaga at pagtanggal
sa mga piling opisyal ng barangay.
• Sa pagtupad sa kani-kanilang mga tungkulin ay dapat parating isaalang-
alamgng mga lokal na punong tagapagpaganap ang kapakanan ng mga
mamamayang kanilang nasasakupan.
Pagtutulungan ng mga Pamahalaang Lokal
• Bagama’t may kani-kaniyang mga pinuno at opisyal ay mahigpit pa rin ang
ugnayan ng mga pamahalaang lokal.
• Pangunahing tulay sa kanilang sistematikong ugnayan ang mga liga o
samahang naglalayong higit na mapabuti ang kanilang pagbibigay ng
serbisyo sa mga mamamayan.
• Ang mga ligang ito ay ang League of Barangays, League of Municipalities,
League of Cities, at League of Provinces.
• Sa pamamagitan ng mga liga ay nagkakaroon ng palitan ng impormasyon tungkol
sa pagtugon sa nga suliranin, pagkakataong pangkabuhayan at pang-edukasyon, at
iba pa. Higit ding umiigting ang ugnayang pangkalakalan, pangkultura, at iba pa.
• Pangkalahatang layunin ng mga ligang nabanggit ang katawanin ang mga lokal na
pamahalaan, at magsilbing daan para sa paghahayag at paglilinaw sa mga usaping
nakaapekto sa nasasakupan ng mga lokal na pamahalaan, at sa pagtukoy sa mga
posibleng solusyon dito.