საერთაშორისო საჯარო

სამართალი

საერთაშორისო ხელშეკრულებათა
რეგულაცია
 არსი და ცნება

საერთაშორისო ხელშეკრულება საერთაშორისო სამართლის

ძირითადი წყაროა
თანამედროვე სართაშორისო სამართლის ერთ-ერთი ცალკე დარგია

ამოსავალი წერტილია ვენის 1969 წლის კონვენცია

“საერთაშორისო ხელშეკრულებათა სამართლის შესახებ”
საერთაშორისო ხელშეკრულებათა ვენის კონვენცია:
ჩვეულებითი სამართლისა და სახელმწიფოთა შეთანხმებული
შეხედულებების ერთობლიობა
კონვენცია ეხება მხოლოდ მისი ძალაში შესვლის დღის შემდეგ
დადებულ საერთაშორისო ხელშეკრულებებს
ნორმათა ერთობლიობა, რომლებიც განსაზღვრავენ საერთაშორისო
ხელშერულებათა დადებისა და შეწყვეტის წესს, მათი იურიდიული ძალის
ნამდვილობის პირობებსა და მასთან დაკავშირებული დავების მოწესრიგების
საკითხებს
„საერთაშორისო შეთანხმებას, რომელიც იდება სახელმწიფოებს
შორის წერილობითი ფორმით და რეგულირდება საერთაშორისო
სამართლით
 მხარეები

მხოლოდ საერთაშორისო სამართლის სუბიექტები

სახელმწიფოები

საერთაშორისო სამართლებრივი უფლებაუნარიანობის მქონე

საერთაშორისო ორგანიზაციები

საერთაშორისო ხელშეკრულება აკისრებს უფლება-მოვალეობებს

მხოლოდ მასში მონაწილე მხარეებს

გამონაკლის შემთხვევას წარმოადგენს აგრესიის წინააღდეგ

დადებული ხელშეკრულებანი
მხარეთა მიხედვით დაყოფის ტიპები

ორმხრივი

მრავალმხრივი

„ზოგადი მრავალმხრივი ხელშეკრულებები“

(კოდიფიკაციის მიზნით)
 ხელშეკრულებების დადება და მათი ძალაში
შესვლა

დიპლომატიური
მოლაპარაკებები
V. საერთაშორისო
კონფერენციები
ხელმოწერა V. პარაფირება (ინიციალები)

ხელშეკრულება ძალაში შეიძლება

შევიდეს:
ხელმოწერის დღიდან

ხელშეკრულების დამტკიცების დღიდან ან გარკვეული ვადის

გასვლის შემდეგ
ხელმოწერიდან გარკვეული ვადის გასვლის
შემდეგ
სარატიფიკაციო სიგელების გაცვლის დღიდან ან ამ დღიდან გარკვეული
ვადის გასვლის შემდეგ
 ხელშეკრულებების სავალდებულოობა

ხელშეკრულების ძალაში შესვლა არ ნიშნავს, რომ იგი სავალდებულო

ხდება ყველა ხელმომწერისათვის

რატიფიკაცია

დამტკიცება

ღია საერთაშორისო ხელშეკრულების შემთხვევაში, შეერთება

სახელშეკრულებო დათქმა

სათანადო წესით გამოქვეყნება - პრომულგირება

 ხელშეკრულებათა პირობითი
სახეები

 ხელშეკრულება: ყველაზე გავრცელებული ტერმინია, რომელიც

ყველა სახის სახელმწიფოთაშორისო შეთანხმებებს ასახავს.

 პაქტი: როგორც წესი, ეწოდება ორმხრივ ან მრავალმხრივ

სახელმწიფოთაშორისო აქტებს, რომლებიც იდება მთავრობის მიერ
ან მათი რწუმენის საფუძველზე და როგორც წესი, რატიფიცირებას
არ საჭიროებენ.

 შეთანხმება: იდება მთავრობის მიერ ან მათი რწუმენის

საფუძველზე და როგორც წესი, რატიფიკაციას არ საჭიროებენ.

 კონვენცია: ძირითადად ისეთი სახის სახელმწფიოთაშორისო

შეთანხმებას ეწოდება, რომელიც რაიმე სპეციალურ დარგს ეხება.
 ხელშეკრულებათა პირობითი
სახეები

 დეკლარაცია: ეწოდება ორი ან რამდენიმე სახელმწიფოს

ისეთ განცხადებას, რომელიც მხარეთა საგარეო
პოლიტიკის გარკვეულ გეზს სახავს ან მათ შეხედულებას
გამოხატავს სხვადასხვა სფეროში.

 ნოტების გაცვლა: მხარეების მიერ ერთმანეთისთვის

გაგზავნილი იდენტური ტექსტის მქონდე განცხადებები.

 ოქმი: სხვადასხვა სახის შეთანხმებანი, რომელთა

მეშვეობით მხარეების აცხადებენ თავიანთ სურვილს,
შეუერთდნენ ხელშეკრულებას. ასევე ოქმის მეშვეობით
მხარეები აკეთებენ ამა თუ იმ დათქმას
ხელშეკრულებიდან.
 ხელშეკრულებათა ბათილობა

ხელშეკრულების ბათილობის საფუძვლებია:

მოლაპარაკებაში სახელმწიფოს წარმომადგენელთა მოტყუება ან

მოსყიდვა;

ხელშეკრულებაში გაპარული შეცდომა;

ძალის გამოყენებით ან სხვა სახის იძულებით დადებული

ხელშეკრულება;

მესამე სახელმწიფოს წინააღმდეგ მიმართული მხარეთა აგრესიული

პაქტი;

საერთაშორისო სამართლის ძირითად პრინციპებთან წინააღდეგობა ;

თანასწორუფლებიანობის დარღვევა .
 ხელშეკრულების შეწყვეტა

pacta sunt servanda = ხელშეკრულება უნდა სრულდებოდეს

თუმცა ხელშეკრულება შეიძლება შეწყდეს რიგ შემთხვევებში

კერძოდ:
•დენონსაციის დროს - როდესაც ერთი მხარე ატყობინებს მეორე მხარეს,
რომ აღარ სურს ხელშეკრულებისთვის (რომელსაც გაუვიდა მოქმედების
ვადა) ვადის გაგრძელება.

•მხარეთა შეთანხმებით - ხელშეკრულებით გათვალისწინებული

პირობების შესრულებისას.
 ხელშეკრულების ცალმხრივად
შეწყვეტა

ერთ-ერთი მხარე არ იცავს ხელშეკრულებით

გათვალისწინებულ პირობებს და უხეშად არღვევს მათ -
ანულირება
კაბალური ან/და არათანასწორიო ხელშეკრულების
შემთხვევაში
თუ ხელშეკრულების ერთ-ერთი მხარე გაქრება

ხელშეკრულების შესრულების შემდგომი შეუძლებლობის

დროს
გარემოებათა ძირეული შეცვლისას

ius cogens _ ახალი იმპერატიული ნორმის წარმოშობა,

რომელსაც არსებული ხელშეკრულება ეწინააღდეგება
სავარჯიშო