Seminar Dược lý

- Dược cổ truyền
Lục vị địa hoàng hoàn
Lục vị địa hoàng hoàn

1. Phân tích bài 3. Tác dụng dược lý

thuốc chủ yếu

2. Công năng - Chủ trị - 4. Thiết kế nghiên

Thận trong - Cách dùng cứu tác dụng dược lý
1. Giới thiệu vị thuốc
Vị thuốc g Tính vị Quy kinh Công năng

Q Thục địa 24 Ngọt, ấm Tâm, can, thận Tư âm, dưỡng huyết

Th Hoài sơn 12 Ngọt, bình Tỳ, vị, phế, thận Bổ can thận

Th Sơn thù du 12 Chua, chat, Can, thận Bổ tỳ

Hơi ôn

T Mẫu đơn bì 9 Đắng,cay, hàn Tâm, can, thận Thanh nhiệt lương huyết

T Bạch phục linh 9 Ngọt, bình Tỳ,thận, vị, phế, tâm Kiện tỳ thẩm thấp

S Trạch tả 9 Ngọt, Hàn Can thận, bàng Thanh nhiệt

quang Lợi thủy thẩm thấp
2. Công năng - chủ trị - cách dùng
Công năng:
● Tư âm bổ thận [1]
Chủ trị:
● Đau đầu ù tai, đau lưng mỏi gối, cốt trưng triều nhiệt, tự hãn di tinh, tiêu
khát [1].
Cách dùng: Sắc văn hỏa uống ấm. Mỗi ngày 1 thang
 3
Tác dụng dược
lý
3.1. Tăng cường miễn dịch

• Tăng trọng lượng tuyến ức và lá lách, khôi phục chức năng chuyển hóa tế
bào lympho trở lại bình thường ở chuột gây suy giảm miễn dịch bởi
cyclophosphamid [1].
• Ức chế khả năng gây suy giảm chức năng thực bào của đại thực bào phúc
mạc chuột nhắt trắng dexamethason [1]
3.2. Cải thiện năng lực học tập và ghi nhớ

● Cải thiện rõ rệt tình trạng suy giảm trí nhớ ở chuột lão hóa cấp tốc; cải thiện
khả năng ghi nhớ và học tập ở chuột [1]

• Cơ chế:
+ Điều hòa chất trung gian thần kinh monoamin, điều hòa các phản ứng
của TKTW, khôi phục sự cân bằng trục vùng dưới đồi – tuyến yên – tuyến
thượng thận [1]
+ Cải thiện chuyển hóa năng lượng vùng hồi hải mã (hippocamus) [1]
 3.3. Ảnh hưởng đến
chức năng hệ nội tiết
● Lục vị địa hoàng hoàn kích thích
tinh hoàn tiết testosteron trên
chuột lão hóa cấp tốc [1].
• Điều chỉnh rối loạn trục dưới đồi
– tuyến yên – buồng trứng do
stress kéo dài [1].
3.4. Kháng tế bào ung thư
● Ức chế trực tiếp khối u ác tính phát
triển cả về tốc độ và mức độ [1]
● Chuột nhắt trắng cho uống dịch
chiết Lục vị địa hoàng hoàn làm
giảm khả năng gây ung thư dạ dày
của N-ethyl nitroso và ung thư
phổi của urethan [1].
 4
Mô hình nghiên
cứu tác dụng dược
lý
4.1. Nghiên cứu tác dụng cải thiện trí nhớ
Phương pháp: Đánh giá tác dụng cải thiện trí nhớ không gian thông qua thử
nghiệm mê lộ chữ Y

Tiến hành:
• Chuột nhắt trắng giống đực khỏe mạnh được chia ngẫu nhiên thành 4 lô,
mỗi lô 6-10 con [2].
+ Lô 1(lô chứng): Chuột được cho uống nước cất mỗi ngày
+ Lô 2(lô thử): Uống Lục vị địa hoàng hoàn ở liều nghi ngờ có tác dụng
trong 7 ngày
+ Lô 3(lô thử): Uống Lục vị địa hoàng hoàn ở ½ liều nghi ngờ có tác dụng
trong 7 ngày
+ Lô 4(lô thử): Uống Lục vị địa hoàng hoàn ở 2 lần liều nghi ngờ có tác
dụng trong 7 ngày
4.1. Nghiên cứu tác dụng cải thiện trí nhớ
● Thử nghiệm mê lộ chữ Y được tiến hành vào
ngày thứ 7 kể từ ngày đầu tiên chuột uống Lục
vị đại hoàng hoàn [2]
● Thử nghiệm được chia làm 2 giai đoạn: [2]
+ Giai đoạn luyện tập: Từng con chuột được
đặt vào mê lộ, 1 trong 3 cánh cửa mê lộ bị đóng lại,
chuột tự do khám phá 2 cánh còn lại trong 5’
+ Giai đoạn kiểm ta (tiến hành sau giai đoạn
luyện tập 30’): Chuột được đặt lại vào mê lộ, cả 3
cánh lúc này đều mở, chuột được tự do khám phá 3
cánh trong vòng 5’ với cánh được đóng ở giai đoạn
luyện tập gọi là cánh mới
+ Quá trình khám phá của chuột được ghi lại
bằng video
4.1. Nghiên cứu tác dụng cải thiện trí nhớ
Tiêu chí đánh giá [2]:

+ Tỉ lệ phần trăm thời gian chuột khám phá cánh mới trên tổng thời gian khám
phá các cánh
+ Thời gian chuột khám phá 1 cánh được quy ước là từ lúc chuột bước hoàn
toàn 4 chi vào cánh đó
4.2. Nghiên cứu tác dụng tăng cường hệ miễn
dịch
Phương pháp: Đánh giá tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch trên chuột
gây suy giảm miễn dịch bằng Cyclophosphamide
Động vật, hóa chất, thiết bị:
- Chuột nhắt trắng đực thuần chủng Swiss từ 6-8 tuần tuổi, trọng lượng trung bình
20±2 gam [3]
- Cyclophosphamide, nước muối sinh lý, nước sắc thuốc
- Bơm tiêm, bơm tiêm đầu tù, bộ dụng cụ mổ
4.2. Nghiên cứu tác dụng tăng cường hệ miễn
dịch
Tiến hành:
● Chia chuột ngẫu nhiên thành 5 lô, mỗi lô 6-10 con [3]
+ Lô 1 (chứng): chuột bình thường không gây tổn thương miễn dịch, không uống
Lục vị điạ hoàng hoàn.
+ Lô 2 (chứng âm): chuột tiêm phúc mạc cyclophosphamid
+ Lô 3 (thử): chuột tiêm phúc mạc cyclophosphamid, sau đó uống Lục vị địa hoàng
hoàn ở liều nghi ngờ có tác dụng.
+ Lô 4 (thử): Chuột tiêm phúc mạc cyclophosphamid, sau đó uống Lục vị địa
hoàng hoànở ½ liều nghi ngờ có tác dụng.
+ Lô 5 (thử): Chuột tiêm phúc mạc cyclophosphamid, sau đó uống Lục vị địa
hoàng hoàn ở 2 lần liều nghi ngờ có tác dụng.
4.2. Nghiên cứu tác dụng tăng cường hệ miễn
dịch
● Giết chuột bằng cách kéo đứt đốt sống cổ, mở bụng để bộc lộ lách, tuyến ức;
bóc nhẹ nhàng để tách hoàn toàn tuyến ức, lách và ngâm ngay vào dung dịch
nuôi tế bào trong các đĩa petri đặt trong khay có đá làm lạnh [3].

● Bóc tách sạch phần tổ chức xung quanh tuyến ức và lách, dùng gạc thấm khô
nước trước khi cho các tổ chức lympho vào đĩa cân, cân trọng lượng của lách
rồi đến tuyến ức của từng con chuột [3].
4.2. Nghiên cứu tác dụng tăng cường hệ miễn
dịch
Thông số đánh giá[3]:
● Trọng lượng lách tương đối(%), ký hiệu A
A = x 100
● Trọng lượng tuyến ức tương đối(%), ký hiệu B
B = x 100
Tài liệu tham khảo
1. Nguyễn Mạnh Tuyển (2021), Dược lý dược cổ truyền, Nhà xuất bản Y học,
Hà Nội, tr.200 -201
2. Nguyễn Hoàng Mai, Nghiên cứu tác dụng cải thiện trí nhớ của rau đắng biển
(Bacopa monnineri) trên chuột nhắt trắng(2020), Khóa luận tốt nghiệp Dược
sĩ Trường Đại học Dược Hà Nội
3. Nguyễn Trang Thúy, Nghiên cứu tác dụng kích thích miễn dịch của dịch chiết
toàn phần 2 loài nấm linh chi Ganoderma applanatum và Ganoderma lucidum
trên chuột nhắt trắng(2006), Khóa luận tốt nghiệp Dược sĩ Trường Đại học
Dược Hà Nội