Animacja życia społeczno-kulturalnego

prowadzona przez nauczyciela

Lidia Tarnowska
 Podstawowe pojęcia
animować – z łac. anima – dusza, animo – ożywiać;

Animacja polega na tym, aby tchnąć duszę (sens) w grupę,

zbiorowość, społeczeństwo i wywoływać ożywienie i aktywność.
Animacja jest nastawiona ku przyszłości, ku zmianie osób, grup
czy struktur; czyli po prostu pobudzenie do działania.
By doszło do animacji potrzebny jest animator.

Animator to pracownik społeczny. Można go nazwać iskrą

społeczną. Jego funkcja polega na doprowadzeniu do
powstania i rozwoju działania o celach edukacyjnych,
kulturalnych czy sportowych.
Animator to osoba, która mobilizuje, angażuje, inspiruje,
zachęca do działania i edukuje.
Animator jest praktykiem, dostrzega potencjały i inicjuje
do działania.
 Rodzaje animacji
1. Społeczna
2. Kulturalna
3. Społeczno- kulturalna
1. Animacja społeczna
jest praktyką edukacyjną, pobudzającą ludzi do
samodzielnego projektowania, czyli diagnozowania,
planowania, ewaluacji oraz do realizowania - mobilizowania,
wdrażania działań zorientowanych na społeczne
rozwiązywanie
2. Animacja kulturalna
Prowadzona przede wszystkim w domach kultury, ułatwia
zetknięcie publiczności z dziełami sztuki, upowszechnia
produkty kulturalne, zajmuje się sztuką, teatrem, festiwalami,
bibliotekami itp.
3. Animacja społeczno-kulturalna
Typ działalności edukacyjnej, ma na celu
pobudzanie jednostek i grup społecznych do
aktywnego i twórczego uczestnictwa w życiu
społeczno-kulturalnym.
Aktualnie jest traktowana jako jeden z działów
kierunków praktyki pedagogicznej.
Animacja może być bierna i czynna.

Bierna - ludzie, z którymi pracuje animator są

dla niego obiektem, który należy ożywić poprzez
oddziaływanie na nich
Czynna - postrzega ludzi podmiotowo, jako
osoby, które potrafią działać samodzielnie i
przejawiać inicjatywę.
 Cele animacji:
1. Aktywizacja
2. Komunikacja
3. Integracja
4. Partycypacja
5. Enkulturyzacja
6. Edukacja
Aktywizacja – podniesienie aktywności wśród członków
grupy
Komunikacja – budowanie sieci wymiany informacji oraz
usprawnianie kompetencji komunikacyjnych między
jednostkami
Integracja – wypracowanie wspólnych działań, zakładanie
i wspieranie grup
Partycypacja – udział w aktywnościach
Enkulturyzacja – poprzez rozwój jednostek buduje się
społeczność uczącą się, która poszerza swoją wiedzę i
świadomość. Edukacja ma wymiar
teoretyczny,praktyczny, społeczny i świadomościowy.
Techniki animacji społeczno-kulturalnej
• 1. Techniki organizacyjne – np. organizowanie imprez,
rozpowszechnianie kultury
• 2. Techniki komunikacji – najczęściej występujące w ujęciu
pedagogicznym.
• 3. Techniki grupowej pracy – pomaga jednostkom i
grupom w rozwoju ich zdolności funkcjonowania dzięki
doświadczeniom w grupie.
• 4. Techniki związane z aktywnością ludyczną – ludyczność
– cecha polegająca na zdolności do zaspokajania potrzeby
rozrywki. Główna cecha kultury masowej np. komedie
• Według badaczy naczelnymi wartościami w
animacji są:
- równość, wolność, odpowiedzialność
- miłość, tolerancja, szacunek
- solidarność, współodpowiedzialność,
samorządność
- kreatywność, przedsiębiorczość,
innowacyjność
Skutki oddziaływań animacyjnych w odniesieniu
do poszczególnych jednostek Kargul ujmuje w
kategoriach :
1. Przyrost wiedzy
2. Rozwój umiejętności
3. Zmiana postaw
4. Zmiana hierarchii wartości
5. Zmiana wzorów kulturowych
 Trudności w prowadzeniu działań
animacyjnych wg P. Besnard

- Problemy, w których dominuje ideologia i

polityka
- Problemy, w których dominują zagadnienia
instytucjonalne
- Problemy, w których dominuje psychologia i
pedagogika
- Problemy, w których dominują zagadnienia
socjologiczne i kulturalne
Animacja społeczno-kulturowa w szkołach
W kontekście działalności wychowawczej animacja może być rozumiana jako:
- sposób oddziaływania wychowawczego, polegający na pobudzaniu
wychowanka do kreatywności;
- dynamizowanie wychowanka, troska o jego własne zaangażowanie w
procesie socjalizacji;
- aktywność dydaktyczna na rzecz przyswojenia sobie przez wychowanka
sposobów porozumiewania się, nabywania zdolności, wyrażania się i
komunikowania z innymi.
W odniesieniu do szkoły cele animacji kulturalnej nie mogą być
zarezerwowane dla żadnego przedmiotu, bo są celami całej szkoły. Animacja
kulturalna może odbywać się na lekcjach, przerwach między zajęciami, w
pracy pozalekcyjnej, pozaszkolnej, może obejmować zarówno uczniów, jak
nauczycieli i rodziców, a także społeczność lokalną. Powinna polegać na
kształceniu i wychowaniu przez kulturę i do kultury.
Animacja w koncepcji wychowania
- pedagogika antyautorytarna, personalistyczna,
aktywna,
- celem wychowania jest rozwój człowieka
rozumiany jako samorozwój, rozwój tożsamości
osoby,
- orientowanie na systemy wartości
 Animacja społeczno-kulturalna w ujęciu
edukacyjnym wg. Jedlewskiej
Kładzie nacisk na implementację, upowszechnianie wartości
oraz pobudzanie świadomości. Jest sposobem
oddziaływania mającym na celu wychowanie i kształcenie
jednostek, grup, środowisk poprzez kulturę. Polega na
stosowaniu serii zabiegów wyzwalających twórcze
potencjały, pobudzające i motywujące do kreatywnych
działań, integrujących ludzi między sobą, oraz z otaczającym
światem, wspomaga rozwój duchowy, autokreację, pobudza
celowość poznawania i potrzebę tworzenia różnej maści
kulturalnych wytworów. , wspierających i promujących
aktywność kulturalną i społeczną.
 Przykłady animacji społeczno-kulturalnej

- Uczestnictwo w projektach kulturalnych np.

konkursy
- Dyskusje tematyczne na lekcjach
wychowawczych
- Przedstawienia szkolne np. jasełka
- Zajęcia dodatkowe np. kółko plastyczne
- Festyny
- Wycieczki szkolne
 Bibliografia:
https://www.academia.edu/21847385/Animacja_spo%C5%82eczno_
kulturalna_jako_metoda_aktywizacji_%C5%9Brodowiska_lokalnego_
Techniki_animacji
(dostęp 12.11.22)
https://www.profesor.pl/publikacja,25897,ANIMACJA-SPOLECZNO-KU
LTURALNA
(dostęp 12.11.22)
http://www.osrodekwkorzkwi.pl/pliki-projektow/Animacja%20jako%
20metoda%20pracy%20w%20%C5%9Brodowisku%20lokalnym.pdf
(dostep 12.11.22)
Red. J. Kosturek, „Animacja społeczno – kulturalna współczesne
wyzwania”, wyd. Impuls, Kraków 2018
[w:] Zierkiewicz E. (red.) 2006 , Tworzyć, zmieniać, aktywizować...
Animacja Społeczno-kulturalna jako mobilizowanie potencjału
indywidualnego i przeciwdziałanie