Pang-abay

Pang-abay Pang-abay na Salita

o Parirala
Kahulugan Pang-abay na
Kataga o Pamanahon
Istruktural Ingklitik Panlunan
Pansemantika
Pamamaraan
Pang-agam
Kundisyunal
Panang-ayon
Pananggi
Panggaano
Kusatibo
Benepaktibo
Pangkaukulan
 Istruktural
• Ang pang-abay ay
nakikilala dahil sa kasama
ito sa pandiwa, pang-uri o
isa pang pang-abay na
bumubuo ng parirala.
 Pansemantika
• Nagbibigay-turing sa
pandiwa, pang-uri o sa iba
pang pang-abay.
• Halimbawa: Malayang
mamumuhay ang mga
mamamayan.
Mga katagang
laging sumusunod
sa unang salita ng
kayariang
kinabibilangan.
 16 na Kataga

• ba daw/raw pala man

din/rin tuloy muna
lamang/lang kaya nga
naman pa yata na
sana
 Pang-abay na
Pamanahon

Nagsasaad kung kailan naganap o magaganap

ang kilos na taglay ng pandiwa.

May Walang
pananda Pananda
Dalas ng
Pagganap
M
A
nang, sa, noong, kung,
Y
kapag, tuwing, buhat,
mula, umpisa, hanggang
P
A • Halimbawa: Kailangan ka
N bang pumasok nang
araw- araw.
A
N
D
A
M
A
nang, sa, noong, kung,
Y
kapag, tuwing, buhat,
mula, umpisa, hanggang
P
A • Halimbawa: Kung ngayon na
N aalis ang magingisda, tiyak
aabutin na siya ng dilim sa
A daan.
N
D
A
M
A
nang, sa, noong, kung,
Y
kapag, tuwing, buhat,
mula, umpisa, hanggang
P
A • Halimbawa: Kailangan
N niyang mangisda tuwing
umaga upang sila ay may
A ulam.
N
D
A
M
A
nang, sa, noong, kung,
Y
kapag, tuwing, buhat,
mula, umpisa, hanggang
P
A • Halimbawa: Pagod na
N bumabalik sa tanghali ang
mga kinnaree matapos
A makapagtampisaw sa lawa.
N
D
A
M
A
nang, sa, noong, kung,
Y
kapag, tuwing, buhat,
mula, umpisa, hanggang
P
A • Halimbawa: Noong araw
N na iyon ay naglakbay si
Prinsipe Suton papunta sa
A kagubatan.
N
D
A
M
A
nang, sa, noong, kung,
Y
kapag, tuwing, buhat,
mula, umpisa, hanggang
P
A • Halimbawa: Kapag araw ng
N Panarasi, masayang
dumadalaw sa kaaya-ayang
A lawa ang mga kinnaree.
N
D
A
M
A
nang, sa, noong, kung,
Y
kapag, tuwing, buhat,
mula, umpisa, hanggang
P
A • Halimbawa: Mula noon ay
N namuhay ng masaya’t
matiwasay sina Prinsipe
A Suton at Prinsesa Manorah.
N
D
A
M
A nang, sa, noong, kung,
Y kapag, tuwing, buhat,
mula, umpisa, hanggang
P
• Halimbawa: Umpisa
A kahapon hanggang ikapitong
N araw ay walang pagod niyang
A nilakbay ang daan patungo sa
N kabayanan.
D
A
W
A
L
A kahapon, kangina, ngayon,
N
bukas, sandali at iba pa
G

P • Halimbawa: Manonood kami

A bukas ng
N pambansang
A pagtatanghal.
N
D
A
W
A
L
A kahapon, kangina, ngayon,
N
bukas, sandali at iba pa
G

P • Halimbawa: Kahapon
A nakipagkita si Prahnbun sa
N ermitanyo upang humingi ng
A tulong.
N
D
A
W
A
L
A kahapon, kangina, ngayon,
N
bukas, sandali at iba pa
G

P • Halimbawa: Inabutan
A kanina ng mangingisda ang
N tagabantay ng tindahan.
A
N
D
A
W
A
L
A kahapon, kangina, ngayon,
N
bukas, sandali at iba pa
G

P • Halimbawa: Ngayon
A darating ang mga kinnaree
N sa kagubatan upang
A magliwaliw.
N
D
A
W
A
L
A kahapon, kangina, ngayon,
N
bukas, sandali at iba pa
G

P • Halimbawa: Mamaya na
A lamang kukunin ng babae ang
N pasalubong na dala ng
A kanyang asawa.
N
D
A
N
A
G
S araw-araw, taon-taon,
A oras-oras at iba pa
S
A • Halimbawa: Dinidilig araw-
A
D
araw ng masipag na
hardinero ang malawak
N na damuhan sa
G paaralan.
D
A
L
A
S
N
A
G
S
A araw-araw, taon-taon,
S oras-oras at iba pa
A
A
D • Halimbawa: Tuwing umaga,
angmagkakapatid na kinnaree
N ay masayang tinatanaw ang
G
nagtatayugang mga puno.
D
A
L
A
S
N
A
G
S
A
araw-araw, taon-taon,
S oras-oras at iba pa
A
A • Halimbawa: Pumupunta
D
taon-taon sina Prinsipe
N Suton at Prinsipe Manorah
G sa kaharian ng Bundok
Grairat.
D
A
L
A
S
N
A
G
S
A araw-araw, taon-taon,
S oras-oras at iba pa
A
A
D • Halimbawa: Lumuluwas
buwan-buwan sa kabayanan
N ang mangingisda upang mamili
G
ng mga kagamitan.
D
A
L
A
S
 Pang-abay na
Panlunan
Tumutukoy sa pook na pinangyayarihan o
pangyayarihan ng kilos ng pandiwa.

kay o kina sa
Kapag kasunod ay Kapag kasunod ay
pantanging ngalan ng pangngalang pambalana
tao. o panghalip.
kay + pangngaalang pantanging ngalan ng tao
Tumawag siya kay Fely upang ipagbigay-alam
ang nangyari.

kina + pangngaalang pantanging ngalan ng tao

Nagpaluto ako kina Aling Ingga ng masarap na

keyk para sa iyong kaarawan.
 sa + pangngalang pambalana
Maraming masasarap na ulam ang itininda sa kantina.

Maramingsa + pangngaalang
nagsasaliksik pantangi
sa U.P., na di ngalan
sa Ateneo at sa ng taotungkol sa
PNC
wika.

sa + panghalip na panao
Ninawagan sa amin ang mga nasalanta ng bagyo.

sa + panghalip pamatlig
Nagluto sa ganito ang kanyang ina.

Maaring sundan ng pariralang pusisyunal na pangngalan at ng.

Nakita ko ang hinaharap mo sa likod ng kabinet.
 Pang-abay na
Pamamaraan
Naglalarawan kung paano naganap o magaganap
ang kilos na ipinahahayag ng pandiwa o ng isang
kayariang hango sa pandiwa.

Panandang Panandang
nang na/-ng
Halimbawa: Halimbawa:
Kinamayan niya ako Bakit siya umalis na
nang mahigpit. umiiyak?
Tumawa siyang parang
sira ang isip.
 Pang-abay na
Pang-agam
Nagbabadya ng di-katiyakan sa pagganap sa
kilos ng pandiwa.

marahil, siguro, tila, baka, at iba pa

Halimabawa:
Marami na marahil ang nakabalita tungkol sa
desisyon ng Sandiganbayan.
 Pang-abay na
Kundisyunal
Nagsasad ng kundsyon para maganap ang kilos
na isinasaad ng pandiwa.

kung, kapag, o pag at pagka-

Halimbawa:
Luluwag ang ekonomya ng bayan kapag nakapagtatag ng
maraming industriya dito sa atin.
 Pang-abay na
Panang-ayon
Nagsasaad ng pagsang-ayon.

oo, opo, tunay, talaga, at iba pa

Halimbawa:
Oo, asahan mo ang
aking pagtulong.
 Pang-abay na
Pananggi
Nagsasaad. pagtanggi

hindi/di at ayaw
Halimbawa:
Hindi pa lubusang
nagagamot ang sakit an
kanser
Pang-abay na Panggaano
o Pampanukan
Nagsasaad ng timbang o sukat.

Halimbawa:
Tumaba ako nang limang libra.
Tumagal nang apat na oras ang
opersyon niya.
 Pang-abay na
Kusatibo
Nagsasaad ng dahilan sa
pagganap ng kilosng pandiwa.

dahil sa,sanhi ng/sa, bunga ng/sa

Halimbawa:
Nagkasakit si Vianing dahil sa
pagpapabaya sa katawan.
 Pang-abay na
Benepaktibo
Nagsasaad ng benepisyo para sa isang tao dahil sa
pagganap sa kilos ng pandiwa o ng layunin ng kilos
ng pandiwa..

para sa
Halimbawa:
Mag-aroskaldo ka para
sa maysakit.
 Pang-abay na
Pangkaukulan
Nagsasaad ng pag-uukol.

tungkol, hinggil o ukol

Halimbawa:
Nagpalno kami tungkol
sa gagawin nating
pagdiriwang.
Maraming
salamat !