Pang-abay

ARALIN 9
 Pang-abay Uri ng Pang-abay

Kahulugan
Pamanahon
Istruktural
Panlunan
Pansemantika
Pamamaraan
Pang-agam
Ingklitik
Benepaktibo
Kawsatibo
Kondisyonal
Panang-ayon
Pananggi
Panggaano
 Istruktural
• Ang pang-abay ay
nakikilala dahil sa kasama
ito sa pandiwa, pang-uri o
isa pang pang-abay na
bumubuo ng pangungusap.
 Pansemantika
• Ito ay mga salitang
nagbibigay-turing sa
isang pandiwa, pang-
uri, at kapwa pang-
abay.
 1. Pang-abay na
Pamanahon

Nagsasaad ng panahon kung kailan ginawa ang

kilos ng pandiwa. Sumasagot ito sa tanong na
KAILAN.

May Walang
pananda Pananda
Dalas ng
Pagganap
 nang, sa, noong, kung,
kapag, tuwing, buhat,
M
mula,
A umpisa, hanggang
Y
• Halimbawa: Kailangan ka
bang pumasok nang
P araw- araw.
A
N
A
N
D
A
 nang, sa, noong, kung,
kapag, tuwing, buhat,
M
mula,
A umpisa, hanggang
Y
• Halimbawa: Kung ngayon na
aalis ang mangingisda, tiyak
P
aabutin na siya ng dilim sa
daan.
A
N
A
N
D
A
 nang, sa, noong, kung,
kapag, tuwing, buhat,
M
mula,
A umpisa, hanggang
Y
• Halimbawa: Kailangan
niyang mangisda tuwing
P
umaga upang sila ay may
ulam.
A
N
A
N
D
A
 nang, sa, noong, kung,
kapag, tuwing, buhat,
M
mula,
A umpisa, hanggang
Y
• Halimbawa: Pagod na
bumabalik sa tanghali ang
P
mga kinnaree matapos
makapagtampisaw
A sa lawa.
N
A
N
D
A
 nang, sa, noong, kung,
kapag, tuwing, buhat,
M
mula,
A umpisa, hanggang
Y
• Halimbawa: Noong araw
na iyon ay naglakbay si
P
Prinsipe Suton papunta sa
kagubatan.
A
N
A
N
D
A
 nang, sa, noong, kung,
kapag, tuwing, buhat,
M
mula,
A umpisa, hanggang
Y
• Halimbawa: Kapag araw ng
Panarasi, masayang
P
dumadalaw sa kaaya-ayang
lawa
A ang mga kinnaree.
N
A
N
D
A
 nang, sa, noong, kung,
kapag, tuwing, buhat,
M
mula,
A umpisa, hanggang
Y
• Halimbawa: Mula noon ay
namuhay ng masaya’t
P
matiwasay sina Prinsipe
Suton
A at Prinsesa Manorah.
N
A
N
D
A
 nang, sa, noong, kung,
kapag, tuwing, buhat,
M
mula,
A umpisa, hanggang
Y
• Halimbawa: Umpisa
kahapon hanggang ikapitong
P ay walang pagod niyang
araw
nilakbay
A ang daan patungo sa
kabayanan.
N
A
N
D
A
kahapon,
W kangina, ngayon,
A
bukas,
L
sandali at iba pa
A
• Halimbawa:
N Manonood kami
G bukas ng
pambansang
pagtatanghal.
P
A
N
A
N
D
A
kahapon,
W kangina, ngayon,
A
bukas,
L
sandali at iba pa
A
• Halimbawa:
N Kahapon
nakipagkita
G siPrahnbun sa
ermitanyo upang humingi ng
tulong.
P
A
N
A
N
D
A
kahapon,
W kangina, ngayon,
A
bukas,
L
sandali at iba pa
A
• Halimbawa:
N Inabutan
kanina
G ng mangingisda ang
tagabantay ng tindahan.
P
A
N
A
N
D
A
kahapon,
W kangina, ngayon,
A
bukas,
L
sandali at iba pa
A
• Halimbawa:
N Ngayon
darating
G ang mga kinnaree
sa kagubatan upang
magliwaliw.
P
A
N
A
N
D
A
kahapon,
W kangina, ngayon,
A
bukas,
L
sandali at iba pa
A
• Halimbawa:
N Mamaya na
lamang
G kukunin ng babae ang
pasalubong na dala ng
kanyang
P asawa.
A
N
A
N
D
A
 N
Aaraw-araw, taon-taon,
G
S
oras-oras at iba pa
A
• Halimbawa:
S Dinidilig araw-
A
araw
A ng masipag na
hardinero
D ang
malawak na damuhan
N
sa
G paaralan.

D
A
L
A
S
 N
Aaraw-araw, taon-taon,
G
S
oras-oras at iba pa
A
• Halimbawa:
S Tuwing umaga,
A
angmagkakapatid
A na kinnaree
ay
D masayang tinatanaw ang
nagtatayugang mga puno.
N
G

D
A
L
A
S
 N
Aaraw-araw, taon-taon,
G
S
oras-oras at iba pa
A
• Halimbawa:
S Pumupunta
A
taon-taon
A sina Prinsipe
Suton
D at Prinsipe Manorah
sa kaharian ng Bundok
N
Grairat.
G

D
A
L
A
S
 N
Aaraw-araw, taon-taon,
G
S
oras-oras at iba pa
A
• Halimbawa:
S Lumuluwas
A
buwan-buwan
A sa kabayanan
ang
D mangingisda upang mamili
ng mga kagamitan.
N
G

D
A
L
A
S
 2. Pang-abay na
Panlunan

Nagsasaad ng pook, lunan, o lugar na

pinangyayarihan ng kilos. Sumasagot ito sa tanong
na SAAN at NASAAN.

Halimbawa: Sa India matatagpuan ang

pinakamatandang sibilisasyon.
kay + pangngaalang pantanging ngalan ng tao
Tumawag siya kay Fely upang ipagbigay-alam
ang nangyari.

kina + pangngaalang pantanging ngalan ng tao

Nagpaluto ako kina Aling Ingga ng masarap na
keyk para sa iyong kaarawan.
 sa + pangngalang pambalana
Maraming masasarap na ulam ang itininda sa kantina.

Maramingsa + pangngaalang
nagsasaliksik pantangi
sa U.P., na di ngalan
sa Ateneo at sa ng taotungkol sa
PNC
wika.

sa + panghalip na panao
Ninawagan sa amin ang mga nasalanta ng bagyo.

sa + panghalip pamatlig
Nagluto sa ganito ang kanyang ina.

Maaring sundan ng pariralang pusisyunal na pangngalan at ng.

Nakita ko ang hinaharap mo sa likod ng kabinet.
 3. Pang-abay na
Pamamaraan

Nagsasaad kung paano ginaganap ang kilos na

sumasagot sa tanong na PAANO.

Panandang Panandang
nang na/-ng
Halimbawa: Halimbawa:
Kinamayan niya ako Bakit siya umalis na
nang mahigpit. umiiyak?
Tumawa siyang parang
sira ang isip.
HALIMBAWA:

 Masigasig na nakikilahok
sa pagdiriwang ang 60
milyong taong dumalo sa
Kumb Mela.
 4. Pang-abay na
Pang-agam

Nagsasaad ito ng pag-aalinlangan o kawalang

katiyakan.

marahil, siguro, tila, baka, at iba pa

Halimbawa:
Marami na marahil ang nakabalita tungkol sa
desisyon ng Sandiganbayan.
HALIMBAWA:

 Marahil naging mahirap

humanap nang
matutuluyan noon.
 5. Ingklitik/Kataga

Ito ay mga kataga na karaniwang nakikita

pagkatapos ng unang salita sa pangungusap.

Ito ay ang man, kasi, sana nang, kaya,

yata, tuloy, lamang/lang, din/rin, ba,
pa, muna, pala, na, naman, at
daw/raw.

Halimbawa:
Ito na raw ang pinakamalaking pagdiriwang sa
buong mundo.
 6. Benepaktibo

Ang tawag sa pang-abay na nagsasaad ng benepisyo

para sa isang tao. Ito ay karaniwang binubuo ng
pariralang pinangungunahan ng PARA SA.

Halimbawa:
Ang anim na milyong dolyar na nakokolekta araw-araw
ay ginagamit para sa mga pangangailangan ng templo.
HALIMBAWA:

 Mag-aroskaldo ka para sa
maysakit.
 7. Kawsatibo

Ito naman ang tawag sa pang-abay na nagsasaad ng

dahilan ng pagganap sa kilos ng pandiwa. Ito’y
makikilala sa parirala o sugnay na pinangungunahan
ng DAHIL SA.

Halimbawa:
Dahil sa Indian Railways ay nabigyg-hanapbuhay ang
maraming tao sa India.
HALIMBAWA:

 Nagkasakit si Rina dahil sa

pagpapabaya sa kanyang
katawan.
 8. Kondisyonal

Pang-abay na nagsasaad ng kondisyon para maganap

ang kilos na isinasaad ng pandiwa. Ito ay may mga
sugnay o pariralang pinangungunahan ng kung, kapag
o pag, at pagka.

Halimbawa:
Magiging maunlad ang isang bayan kung susuporta ang
mga taumbayan.
 9. Pang-abay na
Panang-ayon

Ang pang-abay na ito ay nagsasaad ng pagsang-

ayon.

Ang mga halimbawa nito ay oo, opo,

tunay, talaga, totoo, sadya, at iba pa.

Halimbawa:
Oo, asahan mo ang aking pagtulong.
HALIMBAWA:

 Tunay na malaki ang

kontribusyon ng India sa
sibilisasyon ng mundo.
 10 Pang-abay na
Pananggi

Ito naman ay mga pang-abay na nagsasaad

ng pagtanggi

tulad ng hindi/di at ayaw.

Halimbawa:
Hindi pa lubusang nagagamot ang sakit na
kanser.
HALIMBAWA:

 Hindi kailanman sumakop

ng kahit anong bansa ang
India sa kanyang 100, 000
taong kasaysayan.
 11. Pang-abay na
Panggaano

Ang pang-abay na ito ay

nagsasaad ng sukat o timbang.

Halimbawa:
Tumaba ako nang limang libra.
Tumagal nang apat na oras ang
opersyon niya.
HALIMBAWA:

 Nanatili nang limanlibong

taon ang yoga sa India.
Maraming
salamat !