BARAYTI

NG WIKA
Unang Pangkat
STEM 12 - Hope
BARAYTI NG WIKA
NAGKAKAROON NG BARAYTI
NG WIKA DAHIL SA:
2
 Pakikipag – ugnayan ng tao sa
kapwa tao mula sa iibang lugar
na may iibang kaugalian at wika.
4
BARAYTI NG WIKA
Inaaral ang isang wika sa
loob ng kapaligiran at
karanasan ng mga
nagsasalita
4 nito.
BARAYTI NG WIKA
NAGRESULTA SA TINATAWAG NA:
DIVERGENCE - ang dahilan
KUNG BAKIT NAGKAKA-
ROONG NG IBA’T IBANG URI
O4 BARAYTI NG WIKA.
 BARAYTI NG WIKA
TEORYANG SOSYOLING-
GUWISTIKO
Ayon sa teoryang ito , nag-uugat ang mga
barayti ng wika sa pagkakaiba-iba ng mga
indibidwal at grupo, maging ng kani-kani-
lang tirahan, interes, gawain , pinag-aralan
at iba pa.
1 DAYALEK
 DAYALEK
Ito ay barayti ng wika na
nalililkha ng dimensiyong
heograpiko. Ito ang salitang
gamit ng mga tao ayon sa
partikular na rehiyon o
lalawigan na kanilang
kinabibilangan.
 DAYALEK
Ayon sa pag – aaral ni
Ernesto Constantino
Mayroong higit sa apat na raan
(400+)ang dayalek na ginagamit
sa kapuluan ng ating bansa.
 HALIMBAWA NG
DAYALEK
Tagalog = Bakit?
Batangas = Bakit ga?
02
Bataan = Baki ah?
Ilocos = Bakit ngay?
Pangasinan = Bakit ei?
03
Tagalog = Nalilito ako
Bisaya = Nalilibog ako
 DAYALEK
Tayo ay may iba’t-ibang uri ng
wikang panrehiyon na kung tawa-
gin ay wikain.
Meron tatlong uri ng
Dayalek.
01 DISKRETONG
DAYALEK
Hiwalay sa ibang dayalekt dulot ng ibang
heograpikong 02
lokasyon at pagiging ‘’distinct’’nito.

HALIMBAWA: Ang Tagalog-

03Marinduque ay malayo sa ibang
dayalektong tagalog.
02 DAYALEKTIKAL NA
VARYASYON
Distribusyon ng salita at pagbigkas ng wika
sa loob ng isang 02
‘’language area’’

HALIMBAWA: Wikang Tagalog sa

03Laguna, Wikang Tagalog sa Cavite at
Wikang Tagalog sa Batangas.
 SOSYAL NA DAYALEK
03
Ginagamit ng iba’t ibang uri ng tao
sa lipunan. 02
HALIMBAWA: ‘’Pare, punta tayo mama-
maya sa mega. May jamming
03doon eh.’’
2 IDYOLEK
 IDYOLEK
Sariling istilo ng
pamamahayag at pananalita na naiiba
sa bawat isa. Gaya
ng pagkakaroon ng personal
na paggamit ng wika na
nagsisilbing simbolismo o tatak ng
kanilang pagkatao.
 HALIMBAWA NG
IDYOLEK:
 “Magandang Gabi Bayan” ni Noli de Castro
 “Hindi ka namin tatantanan”
02 ni Mike En-
riquez
 “Ito ang iyong Igan” ni Arnold Clavio
 “Hoy Gising!” ni Ted Failon
 “Ang buhay ay weather weather lang” ni
Kim
Atienza
3 SOSYOLEK
 SOSYOLEK
“Sosyalek” Ito ay
pansamantalang barayti
lamang. Ito ay uri ng
wika na ginagamit ng
isang partikular na
grupo.
 SOSYOLEK
Ang mga salitang ito ay may
kinalaman sa
katayuang sosyo
ekonomiko at kasarian ng
indibidwal na gumagamit
ng mga naturang salita.
 HALIMBAWA NG
• SOSYOLEK:
Oh my God! It’s so mainit naman dito. (Naku,
ang init naman dito!) 02
• Wa facelak girlash mo (walang mukha o itsura
ang gelpren mo o kaya ay pangit ng gelpren
mo)
• Sige ka, jujumbagin kita! (sige ka, bubugbu-
gin kita!)
• May amats na ako ‘tol (may tama na ako
 SOSYOLEK
Maaari ding tumukoy sa
pangkat ng isang propesyon o ang Jargon
ng partikular na propesyon.

Halimbawa
Medikal: FX – bone fracture
Law: Bar – grupo ng mga abogado
4 ETNOLEK
 ETNOLEK
Isang uri ng barayti ng wika na nadebe-
lop mula sa salita ng mga
etnolonggwistang grupo. Taglay
nito ang mga wikang naging
bahagi nang pagkakakilanlan ng
bawat pangkat etniko.
 HALIMBAWA NG

ETNOLEK:
Vakuul – tumutukoy sa mga gamit ng mga ivatan na
pantakip sa kanilang ulo tuwing panahon ng tag-init
at tag-ulan 02
 Bulanim – salitang naglalarawan sa pagkahugis buo
ng buwan
 Laylaydek Sika – Salitang “iniirog kita” ng mga
grupo ng
Kankanaey ng Mountain Province
5 EKOLEK
 EKOLEK
Kadalasang ginagamit sa
loob ng ating tahanan. Ito ang
mga salitang madalas na
namumutawi sa bibig ng mga bata at mga
nakatatanda, malimit itong ginagamit sa
pang araw-araw na
pakikipagtalastasan.
 HALIMBAWA NG
• EKOLEK:
Palikuran – banyo o kubeta
• 02
Silid tulogan o pahingahan – kuwarto
• Pamingganan – lalagyan ng plato
• Pappy – ama/tatay
• Mumsy – nanay/ina
6 PIDGIN
 PIDGIN
Ito ay barayti ng wika na
walang pormal na estraktura. Ito ay bi-
nansagang “nobody’s native
language” ng mga dayuhan. Ito ay gi-
nagamit ng dalawang indibidwal na nag
uusap na may dalawa ring magkaibang
wika.
 PIDGIN
Sila ay walang komong
wikang ginagamit. Umaasa
lamang sila sa mga “make-shift” na
salita o mga
pansamantalang wika lamang.
 HALIMBAWA NG
• PIDGIN:
Ako kita ganda babae. (Nakakita ako ng
magandang babae.) 02
• Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado.
(Mag-aral ka ng mabuti upang mataas
ang iyong grado.)
• Ako tinda damit maganda.
(Ang panindang damit ay maganda.)
7 CREOLE
 CREOLE
Nadebelop dahil sa mga
pinaghalo-halong salita ng
indibidwal, mula sa magkaibang lu-
gar hanggang sa ito ay
naging pangunahing wika ng
partikular na lugar.
 CREOLE
Halimbawa dito ay
pinaghalong salita ng Tagalog at Es-
panyol (ang Chavacano), halong Ari-
can at Espanyol (ang Palenquero), at
ang halong
Portuguese at Espanyol (ang
Annobonese).
 HALIMBAWA NG cre-
• Mi nombre –ole:
Ang pangalan ko
02
• Di donde lugar to? – Taga saan ka?
• Buenas dias – Magandang umaga
• Buenas tardes – Magandang hapon
• Buenas noches – Magandang gabi
8 REGISTER
 REGISTER
Minsan sinusulat na
“rejister”, ito ay barayti ng
wikang espisyalisadong
ginagamit ng isang
partikular na domeyn. Ito ay may
tatlong uri ng
dimensyon.
 REGISTER
a.) Field o larangan – ang layunin at
paksa nito ay naayon sa larangan ng
mga taong gumagamit nito.
b.) Mode o Modo – paraan kung
paano isinasagawa ang uri ng
komunikasyon.
c.) Tenor – ito ay naayon sa relasyon
ng mga nag-uusap.
 HALIMBAWA NG
• REGISTER:
Mga salitang jejemon
02
• Mga salitang binabaliktad
• Mga salitang ginagamit sa teks
• Mga salitang ginagamit ng mga
iba’t-ibang propesyon gaya ng mga
doktor
 SALAMAT!
Bermudez, Thea
Antonio, Leica
Eduarte, Allyssa
Quiambao, Jericho
Antonio, Thomas
Del Rosario, Marijo